Morgunblaðið - 11.08.1990, Blaðsíða 2

2 B
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 1990
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. ÁGÚST 1990
B 3
Vettvangur
umræöu
Fjórir ungir menn hafa ráðist í
útgáfu nýs tímarits, sem þeir
nefna Tímaritið 2000 og hugmynd-
in að íjalla á nýstárlegri hátt en
nú tíðkast um menninguna. Blaðið
er í mjög stóru broti og með stór-
um myndum, gjarnan heilsíðu-
myndum.
Ungu mennirnir eru Þorsteinn Sig-
urlaugsson heimspekinemi, Lars
Emil Árnason myndlistarmaður,
Ari Gísli Bragason ljóðskáld og
Siguijón Ragnar Siguijónsson,
ljósmyndari. Þeir hafa þegar
komið við sögu í menningarlífinu
með upplestrum, bókaútgáfu eða
myndlistarsýningum'. Ekki er
gott að átta sig á því af fyrsta
blaðinu hvaða stefnu ritið tekur.
Þar er allt frá myndum af stjóm-
málamönnum með sérhannaða
hatta og til greinar um franska
rithöfundinn Albert Camus.
Þarna eru ljóð, myndlist, hönnun,
arkitektúr, dans, bókadómar,
leikhús, tíska, umhverfi og
framtíðin og fjallað er jöfnum
höndum um íslenskt og erlent
efni. Því var sú spurning lögð
fyrir eir.n aðstandenda þess, Ara
Gísla Bragason.
Ari Gísli sagði að blaðið ætti
að vera vettvangur fyrir um-
-ræðu.„Það á að gefa öllum, sem
eru með texta eða myndlist, tæki-
færi til að koma því á framfæri.
Allt fólk sem hefur eitthvað
ferskt fram að færa á að fá þarna
tækifæri. Við ætlum ekki að
binda okkur við ljóð og myndlist,
heldur miklu fleira. Teljum þetta
allt vera menningu, skemmt-
anamenningu, ljóðamenningu,
myndlistarmenningu o.s.frv. Og
við viljum Iáta myndaefnið njóta
sín.“
Um tildrög blaðsins sagði Ari
Gísli að þeim Þorsteini hefði dot-
tið í hug að gefa út svona blað
og leitað til Lars Emils, sem einn-
ig hafði haft svipaða hugmynd.
Það þróaðist svo upp í samstarf
við 30-50 aðra aðila, sem styðja
þetta og leggja blaðinu til. „Þetta
er hálfgerð hreyfing,“ sagði
hann. Og bætti við að þetta fyrsta
blað rokseldist og hefði þegar
borgað sig. Þeir væru því mjög
bjartsýnir á framhaldið. Næsta
tölublað er í vinnslu og kemur út
í október.
Eru þeir lesnir á ný?
eftir Rúnar Helga
Vignisson
Hvað er að gerast í bókmenntunum vestan-
hafs? Er nýr Hemingway eða Faulkner á
leiðinni? Hvar er bandaríski Marquezinn,
Kunderann og Rushdieinn? Eru bandarískar
bókmenntir samheiti fyrir vel markaðssett-
ar miðlungsbækur? Eða eru bandarískir
höfundar fórnarlömb fordóma?
Fyrir þremur árum sátu nokkrir banda-
rískir rithöfundar fyrir svörum í Col-
umbia-háskóla. Spyrlarnir voru ungir
rithöfundar frá 20 íöndum. Einn þeirra
spurði: „Af hveiju lesum við ekki verk ykkar?
Allir lásu Faulkner og Hemingway, en hvar eru
samtímahöfundarnir ykkar?“
Ekki fara sögur af svörum hinna innfæddu,
en samt má vera ljóst að sögur af dauða banda-
rískra bókmennta eru stórlega ýktar, banda-
rískir höfundar eru enn lesnir um allan heim.
Þannig mátti sjá þýðingar á glænýjum banda-
rískum skáldsögum hafðar frammi í bókabúðum
víða um Evrópu í vor. íslendingar eru lengra
á eftir, en þó má nefna nokkrar bækur eftir
norður-ameríska höfunda sem hafa komið út
hérlendis á undanförnum árum — Konurnar á
Brewster Place eftir Gloriu Naylor, Purpuralit-
inn eftir Alice Walker, Ástkæra eftir Toni
Morrison, Sögu þernunnar eftir Margaret At-
wood, Á faraldsfæti eftir Anne Tyler og Aula-
bandalagið eftir John Kennedy Toole, auk bóka
Isaacs Singer. Athygli vekur hversu margar
bækur eftir konur hafa verið þýddar. Þótt þess-
ar bækur hafi notið mikillar hylli jafnt innan
Bandaríkjanna sem utan fer ekki hjá því að
ýmsum hafi fundist vanta það púður í banda-
rískar bókmenntir sem Hemingway, Faulkner
og Steinbeck lögðu til á sínum tíma, það vanti
bandaríska Marquezinn, Kunderann, Rushdi-
einn og Ecoinn. Rithöfundurinn góðkunni, V.S.
Naipaul frá Trinidad, kvartaði t.d. undan því
fyrir nokkrum árum að tveir af virtustu höfund-
um Bandaríkjanna; Cheever og Updike, töluðu
ekki til sín. Og indversk-bandaríska skáldkonan
Bharati Mukheijee dró sínar ályktanir í bóka-
blaði New York Times fyrir tveimur árum:
„Vandinn virðist vera sá að bæði innan og utan
Bandaríkjanna hafa „bandarískar bókmenntir"
orðið að samheiti fyrir vel auglýstar miðlungs
skáldsögur eða smásagnasöfn, og að banda-
rískar bókmenntir — snoturlega skrifaðar, sið-
prúðar og hjartnæmar — hafa glatað mætti
sínum til að beisla ímyndunarafl heimsins."
Eflaust hafði allt þetta fólk eitthvað til síns
máls. Kannski koma evrópsk og suður-amerísk
Vil aö verk
mín
séufrumflutt
á Islandi
Aeftir þessu verki frumflytur
Kolbeinrt Bjarnason verk eftir
Hafliða fyrir einleiksflautu. Það
heitir Flug Ikarusar. Fjallar um þá
frægu sögu af því þegar Ikarus
gerðist of djarfur og flaug svo ná-
lægt sólu að vaxið bráðnaði af fest-
ingum vængjanna og hann féll í
hafið. Hann sinnti engu aðvörunum
föður síns, sem var með honum.
Þetta verk kvaðst Hafliði hafa sa-
mið nýlega og tileinkað Kolbeini. Á
síðari hluta tónleikanna er svo
flutningur Hljómeykis á
TRIPTYCH og þjóðlögin, sem sagt
er frá hér að ofan.
Á gítartónleikum Einars Krist-
jáns Einarssonar í Skálholti klukk-
an fimm í dag, laugardag, flytur
hann eitt verk eftir Hafliða Hall-
grímsson, Jakobsstigann. Kveikjan
að þessu einleiksverki fyrir gítar
er hið fræga málverk Marcs Chag-
alls, sem sýnir draum Jakobs úr
Gamla testamentinu. Verkið er til-
einkað Pétri Jónassyni gítarleikara,
sem hefur flutt það mjög víða er-
lendis. Flytur það einnig á fyrr-
nefndi hljómplötu með verkum Haf-
liða. í kynningu á henni segir m.a.
að þverböndin á hálsi gítarsins hafi
við framvindu verksins tekið á sig
táknræna merkingu sem þrepin í
þessum fræga stiga. Þar segir Haf-
liði að í skáldlegu samhengi megi
vel ímynda sér hendur gítarleikar-
ans sem séu þær englarnir að klífa
upp og niður stigann.
Ný hljómplata Hafliða
Hljómplatan spm hér er nefnd
er nýkomin út. Á henni eru fimm
verk eftir Hafliða Hallgrímsson, þar
af þijú sem nú eru flutt í Skálholti,
þ.e. Ströndin með Virgin Black við
sembalinn, Verse I fyrir flautu og
selló, þar sem Hafliði leikur sjálfur
á sellóið með Philippu Davies, og
svo Jakobsstiginn. En að auki er
verk sem Skoska kammersveitin
Ieikur undir stjórn tónskáldsins og
Nýlega kom út hljómplata
með verkum Hafliða Hallgrímssonar.
nefnist „Daydreams in numbers"
og einleiksverk fyrir gítar og selló,
Tristia, sem Hafliði flytur með Pétri
Jónassyni. Þessi plata er gefin út í
London og fer víða. M.a. hægt að
fá hana í íslensku tónverka-
miðstöðinni á Islandi. Tónlistin er
tekin upp í All Saints Church í
Petersham og ráðhúsinu í Glasgow,
og naut útgáfan m.a. fjárhagslegs
stuðnings frá Akureyrarbæ, SÍS og
skoska listaráðuneytinu.
Hafliði Hallgrímsson er ættaður
frá Akureyri, en er nú búsettur í
Edinborg. Hann hefur undanfarin
ár verið aðalsellóleikari í skosku
kammersveitinni og London
Festival Orchestra og kvaðst verða
að ferðast til London til þess.
Kammersveitin heýur ferðast mikið
að undanförnu. „Eg er nýbúinn að
taka þátt í langri tónleikaröð, sem
tengd er. stóru dómkirkjunum í
Englandi," segir Hafliði. „Þessir
tónleikar eru kostaðir af einu
stærsta og ríkasta fyrirtæki
Bretlands, Gasveitunum, sem hefur
árum saman fjármagnað þessa
tónleika. Þeir eru haldnir árlega í
júní og júlímánuði. Fjöldi frægra
einleikara tekur þátt í þeim og
kirkjurnar eru alltaf þéttsetnar'
áheyrendum. Gegn um þetta tón-
leikahald hefur kirkjustjórnin í
Englandi náð góðu sambandi við
Gasveiturnar og orðið sér úti um
ódýra kyndingu. Jafnframt hafa
kirkjukórarnir og organistarnir
fengið tækifæri til að taka þátt í
tónleikunum og flutt kórverk sem
hluta af dagskránni," segir Hafliði.
Með kammersveitinni hefur hann
líka ferðast víða erlendis. „Sem
sellóleikari þigg ég oft að taka þátt
nöfn fyrst upp í hugann þegar spáð er í strauma
og og stefnur í heimsbókmenntunum. En
kannski koma líka nöfn á borð við John Ii-ving
og Alice Walker upp í hugann, ef til vill vegna
þess að gerðar voru vinsælar kvikmyndir eftir
þekktustu bókum þessara höfunda. Kurt
Vonnegut, Anne Tyler, Saul Bellow, E.L. Doct-
orow, Philip Roth, John Updike og Thomas
Pynchon kynnu að slæðast með líka; allt gagn-
merkir höfundar sem gert hafa góða hluti. En
nú eru ýmis teikn á lofti í bandaríska bók-
menntaheiminum. Ýmislegt bendir nefnilega til
að í uppsiglingu séu höfundar sem eiga margt
sameiginlegt með Marquez, Kundera og Rus-
hdie, án þess þó að um stælingar sé að ræða.
Miðleitinnjaðar
Þrátt fyrir að Bandaríkjamenn stæri sig
gjarnan af því að þjóðfélag þeirra sé ein alls-
heijar deigla, bræðslupottur þar sem allar þjóð-
ir heimsins séu jafn réttháar, hafa bókmenntir
Bók Oscars Hijuelos um kúbverska tónlist-
armenn sem flylja til New York um 1950
hlaut Pulitzer-verðlaunin í vor.
svartra, indíána og höfunda af spænsku og
austurlensku ’bergi notið ótrúlega lítillar hylli
á undanförnum áratugum. Af minnihlutahóp-
um, svokölluðum, hefur einna mest kveðið að
gyðingum; að öðru leyti hafa hvítir Bandaríkja-
menn af evrópsku bergi brotnir ráðið ferðinni.
Nú síðustu misseri virðast áherslurnar hafa
verið að breytast nokkuð, m.a. fyrir tilstilli
Bharati Mukheijees sem áður var nefnd. Þótt
varasamt sé að nota verðlaunaveitingar sem
algildan mælikvarða á bókmenntastrauma, þá
hlýtur það að gefa nokkra vísbendingu að á
öllum helstu tilnefningariistum nýliðins vetrar
voru skáldsögur eftir Bandaríkjamenn með tvö-
faldan bakgrunn, ef svo má segja. Bók
kínversk-bandarísku skáldkonunnar Amy Tan,
The Joy Luck Club (Gleði-gæfu-klúbburinn í
lausl. þýðingu), var til dæmis tilnefnd til allra
virtustu verðlaunanna. Sama má segja um bók-
ina The Mambo Kings Play Songs of Love
(Mambó kóngarnir flytja ástarsöngva) eftir
Amy Tan: kínversk-bandaríska konan sem
sló í gegn með sinni fyrstu skáldsögu.
kúbversk-bandaríska rithöfundinn Oscar Hijue-
los. Eftir að hafa komið sérlega til greina við
afhendingu verðlauna gagnrýnenda, The Nati-
onal Book Critics Circle-verðlaunanna, hreppti
Hijuelos virtustu bókmenntaverðlaunin, sjálf
Pulitzer-verðlaunin, sem þó hafa gjarnan þótt
í íhaldssamara lagi. Ef við förum nokkur ár
aftur í tímann má finna fleiri dæmi af sama
toga: Bharati Mukheijee, upprunnin á Indl-
andi, hlaut verðlaun gagnrýnenda árið 1988
fyrit' bókina The Middleman and Other Stories
(Milligöngumaðurinn og aðrar söguij, Sandra
Cisneros, af mexíkönsku bergi brotin, hlaut
Before Columbus American-verðlaunin fyrir
smásagnasafnið The House on Mango Street
(Húsið á Mangostræti) 1985, Louise Erdrich,
indíáni í aðra ættina, hlaut verðlaun gagnrýn-
enda 1984 fyrir bókina Love Medicine (Ástar-
lyf) og Alice Walker fékk Pulitzerinn fyrir
Purpuralitinn 1983. Þessi uppsveifla í jaðar-
og landnemabókmenntum í Bandaríkjunum
helst í hendur við þróunina í öðrum vestrænum
ríkjum. Nærtækast er að nefna Salman Rus-
hdie og Kazuo Ishiguro í Bretlandi, báðir upp-
runnir í Asíu. Sökum okkar einlita samfélags
höfum við íslendingar fram að þessu farið á
mis við sjónarhorn innflytjandans í okkar bók-
menntum, en slík jaðarsýn hefur á síðustu árum
orðið æ vinsælli, ekki bara í bókmenntum held-
ur einnig í myndlist og tónlist.
PHILIP
ROTH
Deception
Frá því Philip Roth hlaut National Book-
verðlaunin fyrir sína fyrstu bók árið 1959
hefur hann verið í fremstu víglínu banda-
rískra höfunda. Hann hlaut verðlaun gagn-
rýnenda fyrir skáldsöguna The Counterlife
1988, en nýjasta bókin, Deception, hefur
verið umdeild.
Líttu þér nær maður
En auðvitað eru ekki bara jaðarhöfundar að
gefa út vestanhafs. Það er enn býsna mikill
þróttur í „hinurn". John Updike, Thomas Pyn-
chon, Anne Tyler, Jane Smiley og Ann Be-
attie, að ógleymdri hinni kanadísku Margaret
Atwood, eru öll að. Ýmsir ungir höfundar hafa
einnig rutt sér til rúms nýverið, til dæmis John
Casey, 'sem hlaut National Book-verðlaunin
síðastliðið haust fyrir bókina Spartina, Madison
Smart Bell, Katherine Dunn og Coraghessan
Boyle, svo dæmi séu nefnd. Þótt hér séu taldir
höfundar sem löngum hafa verið bendlaðir við
tilraunastefnu, s.s. póstmódernisma og mini-
malisma, þá virðast þær stefnur ekki eins
brennandi í umræðunni og var fyrir nokkrum
árum, þótt áhrifa þeirra gæti beint og óbeint
í bókmenntum hinna ólíkustu höfunda. Þekktir
skríbentar hafa meira að segja tekið að sér að
taka póstmódernista og kannski einkanlega
minimalista (meðal kjörorða þeirra var: Minna
er meira) í bakaríið. Rithöfundurinn Tom Wolfe,
nú þekktastur fyrir söguna The Bonfire of the
Vanities (Bálköstur hégómans), vakti til dæmis
upp eina líflegustu bókmenntaumræðu síðasta
árs þegar hann skrifaði grein í Harper’s Magaz-
ine þar sem hann gaf póstmódernismanum
langt nef og kallaði eftir þjóðfélagsraunsæi í
anda Zolas og Tolstoys. Hans aðalröksemd var
VINELAND
Bók frá hendi Thomas Pynchon (þekktastur
fyrir bókina Gravity’s Rainbow) þykir alltaf
mikill viðburður. Þessi bók kom út í byrjun
árs, en það kom ekki í veg fyrir að suinir
gagnrýnendur kölluðu hana bók ársins.
sú að undanfarin ár hafi fagurbókmenntir stað-
ið í skugga bóka um raunverulega atburði, þ.e.
ævisagna og heimildarrita, vegna þess að skáld-
um hafi láðst að fara út á meðal fólksins til
að afla sér efniviðar að hætti Zolas. Þau hafi
gleymt sér í nostri við orð og farið að halda
að það væri veruleikinn. Mörgum þótti boðskap-
ur Wolfes full afturhaldssamur, en póstmóder-
nistinn þekkti, John Barth, tekur þó að vissu
marki undir með Wolfe í grein sem hann nefn-
ir „Það er löng saga“ og er að finna í nýjasta
hefti Harper’s Magazine. Þar lýsir hann kostum
heimsins lengstu skáldsagna og sé sá helstur
að þær bjóði upp á langdvöl í sagnaheimi.
Bharati Mukherjee tók í tengdan streng þegar
hún lýsti eftir maximalistum og hvatti höfunda
til að skrifa um það sem væri að gerast fyrir
framan nefið á þeim. Þetta er skylt hugmyndum
eins þekktasta rithöfundar Bandaríkjanna,
Philips Roth, sem hefur löngum haldið því fram
að veruleikinn ætti að vera rásmark skáldsins
því hann væri langtum gróskumeiri en ímynd-
unarafl höfundarins. Raunsæiskrafan hefur
reyndar alltaf verið sterk í bandarískum bók-
menntum og verður greinilega áfram, raunar
— og k'annski sem betur fer — með nokkuð
póstmódernískum blæ.
Vinsældir kvennafræðanna
Það má kannski sjá áðurnefndri hugmynda-
fræði stað í kvennabókmenntunum, eða öllu
heldur í bókum skrifuðum af konum með hlið-
sjón af „reynsluheimi kvenna“, svo notuð sé
útjöskuð klisja. Þær njóta líka einna mestrar
hylli, ekki síst ef höfundurinn er jafnframt full-
trúi minnihlutahóps, eins og t.d. Louise Erdrich,
Toni Morrison og Alice Walker (konan hefur í
sjálfu sér verið í jaðarstöðu í bókmenntaheimin-
um, til skamms tíma a.jn-k.). Til marks um
vinsældir kvennafræðanna vestanhafs má
riefna að háskólar bítast nú um þá bókmennta-
fræðinga sem hafa sérhæft sig í feminisma og
námskeið þeirra fyllast fyrr en varir. Og nú
er svo komið að það eru ekki eingöngu konur
sem sækja þessi námskeið. Satt að segja hefur
sá ótti komið upp meðal kvennafræðinga að
karlmenn muni stela frá þeim senunni, þótt það
verði að teljast ósennilegt sökum eðlis fræð-
anna. En því verður ekki neitað að gróskan í
bókmenntalífinu vestanhafs um þessar mundir
er ekki síst kvennafræðunum og ávöxtum
þeirra, beinum og óbeinum, að þakka. Enginn
bókmenntafræðinemi útskrifast nú án þess að
hafa a.m.k. fundið reykinn af réttunum þeim.
Það skiptir ekki máli að hávaðinn af hugmynda-
fræðinni var sóttur til Frakklands.
Á framangreindu sést að það er töluverð
gróska í bandarískum samtímabókmenntum. í
stað þess að biðja um bandarískan Kundera
eða Marquez mætti því kannski rétt eins spyrja
hvar evrópska Walkerin eða Erdrichin væri.
Á næstunni mun verða Ijallað um nokkur
þeirra skáldverka sem einna mesta athygli
vöktu vestanhafs undanfarið ár.
Lista-
hátidir
íEvrópu
Listahátíðir í norðanverðri
Evrópu eru flestar snemm-
sumars og er mörgum þegar
lokið. Þó er enn eitthvað að
finna þegar ekið er um Holl-
and og Belgíu.
IBelgíu stendur 30. Alþjóð-
lega Flandrara-listahátíðin
frá þvn apríl og fram í nóvem-
ber. Á henni er flutningur
klassískrar tónlistar í borgun-
um Brúgge (m.a. ítalskir bar-
okhöfundar), Ghent (Shos-
takovitch o. fl.) og í Brussel
(Semiramide Rossinis). Al-
þjóðleg sveitamúsíkhátíð er
7.-19. ágúst í Eupen og Vall-
ona-hátíð stendur með fjöl-
breyttri tónlist frá júlí og fram
í október í Brussel, Liege, Sta-
velot, Namur og Saint-Hubert.
Ibæ að nafni Huy er hátíð
með leiklist og tónlist frá
8. ágúst til 2. september og
leiklistarhátíð stendur í Welk-
enraedt 27. september til 4.
október.
IToumai er alþjóðleg sýning
á vefnaði frönskumælandi
landa í Evrópu, Afríku,
Ameríku og^Asíu opin til 30.
september. í Brussel er sýn-
ingin Vatn, arfleifðin frá 15.
öld og fram til 20. aldar með
málverkum, höggmyndum,
ljósmyndum og myndböndum.
Frá 14. september og fram í
janúar er þar sýning á inka-
list.
IRíkislistasafninu í Amster-
dam í Hol landi er síðsum
arssýning á bréfum Van
Goghs. Blómasýningin Amst-
erdam-Ellsmeer er 1. septem-
ber.
í slíkum ferðum til þess að afla
daglegs brauðs og jafnframt til að
fá tækifæri til að skoða mig um í
heiminum, einkum í ijarlægum
löndum", segir hann. Fjarlægir
staðir, sem hann hefur þannig
ferðast til í tónleikaferðum að
undaförnu, éru t.d. Suð-
ur-Ameríkulöndin, eyjarnar í
Karíba hafi, Costa Rica og Mexíkó.
Hafliði kveðst nú ætla að fara
að draga úr slíku tónleikahaldi.
Hyggst einbeita sér að því að semja
tónlist á næstunni. Enda hafi hann
verið að leika á sellóið í 30 ár. „En
það er dálítið erfitt fyrir tónskáld
að loka sig inni mánuðum saman í
stað þess að vera í borguðum
skemmtiferðum með góðu og
skemmtilegu fólki. Þótt einveran
geti verið góð, eru mikil viðbrigði
að komast í slíkar skemmtiferðir,"
segir hann og hlær við. „Ferðalögin
geta verið ógleymanleg, vegna þess
að þar er góður tónlistarflutningur
og maður sér svo margar hliðar á
mannlífinu, sem sumar eru æði
spaugilegar. Því er- gott að
samræma þetta, tónleikaferðir og
tónsmíðar í einveru, svo lengi sem
tónsmíðarnar hafa yfirhöndina. Þær
eru það sem stefnt er að.“
Þegar gengið er á hann, kveðst
Hafliði koma til með að eyða næsta
ári að mestu í að semja, bæði stór
og smá verk sem hafa verið pöntuð
hjá honum. En vill helst ekki tala
um það sem er óunnið. Best sé að
láta verkin tala. Dagsetningar á
flutningi þessara verka hafa verið
ákveðnar nokkuð langt fram í
tímann og Hafliði segir fæðingar-
hríðirnar farnar að gera vart við
sig. Verk þessj verða flutt bæði
erlendis og á íslandi. „Ég vil að
verk mín séu frumflutt á íslandi,
en ekki er alltaf hægt að koma því
við,“ segir hann.
Skálholt einstakur staður
Hafliði kom heim til Islands fyrir
viku til að 'undirbúa tónleikana í
Skálholti, þar sem hann hefur verið
að æfa baki brotnu. „Það er
reglulega gaman að vinna með
Hljómeyki. Þessir 16 söngvarar eru
frábært, duglegt og hæfileikaríkt
fólk. Og það veitir líka ánægju að
heyra fyrsta flokks fslenska
hljóðfæraleikara flytja manns eigin
verk/‘ segir Hafliði.
„Á sólskinsdegi eins og var í gær
er líkast himnaríki á jörðu að vera
í Skálholti. Síðastliðinn sunnudag
var metaðsókn að tónleikunum í
glampandi sólskini. Skálholt er
einstakur staður, eins og allir vita
sem hafa komið þar. Staðurinn
tengir okkur fortíðinni og er
dásamlegur minnisvarði um list,
aðallega tveggja kvenna, Nínu og
Gerðar. En fyrst og fremst er þetta
guðshús sem gefur hljómleikahaldi
á staðnum sérstaka merkingu.
Auðséð er að fólk sem kemur
þangað nýtur þess að upplifa
eitthvað mjög óvenjulegt og
sérstakt, sem ekki er að finna hvar
sem er.
Ég hefi aldrei farið að heiman í
raun,“ svarar Hafliði snöggur upp
á lagið þegar hann er spurður hvort
hann leggi oft leið sína heim til
íslands; „Maður er alltaf á leiðinni
heim. Ég hefi ekki hugsað mér að
vera útlendingur ævilangt. Hins
vegar er ekki til sá staður þar sem
ég get ekki látið mér líða vel. Eins
og heimurinn er í dag, er hnötturinn
okkar heimur, ékki satt?“
Fanný er 30
þúsund ára
Hin holduga Venus er ekki
elsta styttan af konu.
Komið hefur í ljós að Fanný er
sú elsta og heldur eldri, um 30
þúsund ára gömul. Og Fanný
er allt öðru vísi í vextinum en
Venus frá Willendorf, sem mun
aðeins vera 25 þúsund ára. Hún
fannst 1908 og hefur lengst af
síðan verið talin elsta högg-
myndin áf konu. Hún er 11 sm
á hæð og talið að hún hafi frem-
ur verið fijósemistákn en ná-
kvæm eftirmynd ísaldarkon-
unnar. Hvað sem rétt er í því
þá er meiri þokki yfir annarri
og grennri kvenstyttu, sem ný-
lega fannst í sama héraði í
Dónárdalnum og reynist vera
nokkur þúsund árum eldri.
Fanný fannst við uppgröft
við rætur Galgenberg-fjalls í
Austurríki. Hún var grafin upp
í nokkrum bitum og þegar búið
var að skeyta þeim saman var
komin 7,2 sm kvenstytta. Hún
hlaut nafnið Fanný í höfuðið á
Vínardansmeynni Fanny Elssl-
er, sem fræg var í byrjun 19.
aldar. Efri hluti líkamans er
sveigður til hliðar eins og hjá
konu að dansa.
Fyrir 30 þúsund árum, á ísöld
í Evrópu, var moldarlagið sem
Fanný fannst í mannvistarlag
þar sem þetta veiðimannasam-
félag stundaði sitt daglega
amstur. Þarna hafa þeir steikt
kjötið yfír opnum eldi og búið
til steináhöld sín og vopn.
Nútíma fornleifafræðingar
hafa grafið mikið upp af slíku
og varðveita það til þess að fá
vitneskju um elsta kaflann í
sögu mannsins — löngu áður
en farið var að rita söguna á
skinn eða pappír.