Morgunblaðið - 17.05.1992, Blaðsíða 30

MGRGUNBLAÐIÐ SAMSAFIMIÐ SUNNUDAGUR 17. MAÍ 1992
30 C
1
ÆSKUMYNDIN..7
ER AF ÞRÁNIKARLSSYNILEIKARA
Góður
prakkari
„Þráinn var afskaplega góður í sér, mik-
ill dýravinur og mátti ekkert aumt sjá.
En hann var líka svolítill prakkari, þó-
nokkuð stríðinn og hafði snemma auga
fyrir því hvemig hann gat strítt. Þrátt
fyrir að hann væri kaldur og stríðinn
átti hann mjög marga vini endá stríddi
hann aldrei í illu,“ segir Ásdís systir
Þráins um bernskudaga hans og bætir
við „ég á ekkert nema góðar minningar
um hann.“
Þráinn er örverpi foreldra sinna,
þeirra Karls Valdimars Sigf-
ússonar og Vigfúsu Vigfúsdóttur.
Hann er fæddur 24. maí 1939 í
gamla barnaskólanum á Akureyri,
'jrskammt frá húsakynnum Leikfé-
ags Akureyrar. Systkinin urðu sex
.alsins, fímm drengir og ein stúlka.
Þegar Þráinn var fimm ára fluttist
■íann með foreldrum sínum og
systkinum í Helgamagrastræti 46
3n faðir hans og bræður höfðu
ayggt þar hús.
„Það var mjög gott að alast upp
á Akureyri á þessum árum,“ segir
Þráinn „en mér tókst aldrei að taka
þátt í þessum sumarleikjum á
Akureyri þar sem ég var alltaf í
sveit“. Þráinn fór í sveit strax sex
ára gamall, var lengst af á bænum
Álftagerði í Mývatnssveit og átti
þar mjög góða daga að eigin sögn.
„Þráinn var indælis strákur, kátur
og léttur og mjög duglegur,“ segir
Arnfríður Aðalgeirsdóttir, Álfta-
gerði, en Þráinn var í sveit hjá for-
eldrum hennar mörg sumur. „Hann
stóð fyrir sínu og gerði það sem
hann var beðinn að gera og mér
þykir ákaflega vænt um þennan
dreng enda hefur hann haldið
tryggð við okkur síðan.“
Arngrímur Geirsson, kennari, er
litlu eldri en Þráinn og átti heima
í Álftagerði en þar var margbýlt.
„Þráinn var fæddur verkfræðing-
ur,“ segir Arngrímur þegar hann
rifjar upp þennan bernskutíma.
„Hann hafði mjög gaman af skepn-
um, sérstaklega voru hestar hans
líf og yndi og hann var óvenjudug-
legur og vinnusamur að ógleymd-
um léttleikanum og gamansem-
inni.“ Þráinn átti bróður sem vann
í sælgætisgerðinni Akra og sendi
hann Þránni oft eitthvað útlitsgall-
að sælgæti og segir Arngrímur að
því hafí alltaf verið skipt bróður-
lega á milli peyjanna á bænum.
Á uppvaxtarárum sínum var
Þráinn ekki farinn að hugsa um
leiklist en áhugamálin voru fjöl-
mörg. „Ég lærði á trommu og
trompet hjá Lúðrasveitinni, tók
þátt í skátastarfi og svo stundaði
ég líka skíði talsvert þar til ég fót-
brotnaði eitt sinn við þá iðkun.“
Þráinn og móðir hans áttu líka
hesta og hafði hann gaman af því
að ríða út og síðar á ævinni lét
hann gamlan bóndadraum rætast
með því að hella sér út í hesta-
mennskuna af miklum fítonskrafti.
Faðir Þráins bar út Morgunblað-
ið og segist Þráinn eiga sterka
minningu frá því þegar hann fór
með föður sínum á kvöldin til þess
að taka á móti blaðinu þegar rútan
kom úr Reykjavík. „Áskrifendur
komu þá gjaman á afgreiðsluna til
þess að ná í blaðið sitt sjálfir og
hún varð nokkurs konar samkomu-
staður bæjarbúa og þetta fannst
mér allt mjög skemmtilegt."
ÚR MYNDASAFNINU
ÓLAFUR K. MAGNÚSSON
Áframísland!
Knattspyrnuvertíðin er nú hafin
og af því tilefni birtum við
myndir frá landsleik íslendinga og
Norðmanna, sem háður var á gamla
Melavellinum fyrir hartnær 40
árum, hinn 4. júlí 1954.
Þetta var tíundi lands-
leikur íslendinga frá upp-
hafi og fjórði leikurinn
gegn Norðmönnum og
höfðu Norðmenn farið
með sigur af hólmi í öll-
um þremur fyrstu leikj-
unum. Að þessu sinni ___________
sneru íslendingar hins
vegar við blaðinu og sigruðu Norð-
menn með einu marki gegn engu,
en ef marka má umsögn íþrótta-
fréttamanns Morgunblaðsins af
leiknum hefðu 4 mörk gegn 2 verið
sanngjörn úrslit. Leikurinn ein-
kenndist öðru fremur af óheppni
beggja liða og skal hér gripið niður
í frásögn Morgunblaðsins: „Tveim-
ur mínútum síðar brýst Ríkharður
í gegn allt frá miðju, nálgast mark-
ið á miklum hraða, fór helst til
nálægt því markið lokaðist og skaut
— en markvörður fékk varið. Knött-
urinn hrökk frá honum út á völlinn
aftur. Þar kom Þórður aðvífandi —
tækifærið var stórkostlegt, því
markið var opið, — en
óheppnin var yfir íslend-
ingum og skotið lenti í
markverðinum." Síðar í
lýsingunni segir frá því
hvernig Islendingar
skoruðu sigurmarkið:
„Og enn 2 mínútum síð-
ar steðjar mikil hætta
að norska markinu. Hár
knöttur kemur að því. Þórður og
Pétur fylgja fast eftir. Þórður á í
návígi við markvörðinn sem nær
ekki knettinum — og Þórður skor-
ar.“ Ekki er unnt að fara hér nán-
ar út í frásögnina af gangi leiks-
ins, en um níu þúsund áhorfendur,
sem lögðu leið sína á Melavöllinn
til að horfa á leikinn, fögnuðu að
vonum í leikslok er fyrsti sigur ís-
lendinga á Norðmönnum í knatt-
spyrnu var staðreynd.
Norðmenn sækja, en Dagbjartur Hannesson bægir hættunni frá.
SVEITIN MlN...
ER NORÐURÁRDALUR í MÝRASÝSLU
Við Norðurá í Norðurárdal, Baula í baksýn.
„ÞAÐ sem kemur einna fyrst
upp í hugann er Norðuráin, sem
er ein besta laxveiðiá landsins,
og svo Baulan, svipmikið fjall
sem gnæfir yfir dalnum,“ segir
Guðrún Jónína Haraldsdóttir.
Hún bjó til 11 ára aldurs á
Króki, sem var þriðji efsti bær
í Norðurárdal í Mýrasýslu. Ekki
er lengur búið á Króki, né hinum
bæjunum tveimur, Forna-
hvammi og Sveinatungn en þar
var reist fyrsta steinsteypuhús
í sveit á Islandi, 1895.
Guðrún segir Norðurárdalinn
vera fremur fámenna sveit
og hafi íbúum fækkað síðustu tvo
áratugi. „Það er vissulega erfitt
að horfa upp á bæi í dainum fara
í eyði. En þrátt fyrir fámennið og
nálægðina við Borgarnes er nokk-
uð gott félagslíf í Norðurárdal."
Guðrún Jónína
Haraldsdóttir.
Norðurárdalur er í þjóðbraut.
Þeir sem leið eiga norður í land
aka eftir dalnum, sem er lengsti
dalur Mýrasýslu. Þeir eru hins veg-
ar færri sem stöðva og skoða sig
um. „Neðst í dalnum er allmikið
skóglendi og fjölbreytt náttúra.
Við dalsmynnið er Grábrók og
Grábrókarhraun, þar er Samvinnu-
skólinn á Bifröst, og eftir miðjum
dalnum rennur svo Norðuráin.
Hins vegar er Norðurárdalurinn
fremur þröngur og hijóstrugur
ofan til, en þaðan liggur leiðin upp
á Holtavörðuheiði. Síðasti áningar-
staður áður en íagt var á heiðina
var Fornihvammur. Þar var rekið
hótel frá því á stríðsárunum og
fram á áttunda áratuginn. Forni-
hvammur er nú rústir einar.“
HVERT____
ER UPPHAF MAFÍUNNAR?
Málsvari lít-
ilmagnans
Mafían er upprunnin á Sikiley og fyrstu heim-
ildir um hana eru frá byrjun 19. aldar. Þá var
Napóleon að ráðast inn í Italíu og ýmis konar
órói fylgdi í kjölfarið á þeim umbrotum. Til að
hafa hemil á bændum og leiguliðum fengu
margir landeigendur sér til aðstoðar, rudda-
fengna óbótamcnn sem börðu allan mótþróa
niður með valdi. Þessir menn mynduðu smám
saman reglu sem var í algjörri andstöðu við
ríkjandi yfirvöld og var hugmyndafræðin sú að
leita aldrei til lögreglu með neitt og því síður
vera henni innan handar við upprætingu glæpa.
Til að fá inngöngu í mafíuna verða menn að sveija
þagnareið, þar sem meðal annars er heitið full-
kominni þagmælsku um starfsemina, og liggur
mönnum lífíð við ef þeir svíkja hann. Mafían fékk
í fyrstu orð á sig fyrir að vera málsvari lítilmagn-
ans gegn ráðandi yfirstéttinni, en kjarninn var þó
alltaf glæpastarfsemi ýmis konar. Smám saman
fóru að myndast „mafíufjölskyldur" þar sem einn
maður skipaði fyrir en undirlægjur sáu um fram-
kvæmdina. Útbreiðsla reglunnar varð afar hröð og
brátt tók hún að íþyngja þjóðfélaginu, þar sem hún
lifði á mannránum, smygli og svo kölluðu vernd-
arfé. Verndarfé þurftu flestir að greiða sem stóðu
í einhvers konar viðskiptum því annars var mikil
hætta á „slysi“ og mafían var þekkt fyrir flest ann-
Margar kvikmyndir hafa verið gerðar um maf-
íuna, þeirra frægastar eru líklega myndirnar um
Guðföðurinn.
að en elskulegar innheimtuaðgerðir.
Mafíuhefð Itala fylgdi innflytjendastraumnum til
Bandaríkjanna og þar náði skipulögð glæpastarfsemi
hámarki þegar vínbannið stóð yfir á þriðja áratugn-
um. ítrekaðar tilraunir hafa verið gerðar til að upp-
ræta mafíuna á Ítalíu og í Bandaríkjunum en flest- (
ir eru þó á því að hún Iifi góðu lífí, og að á Ítalíu
sé hún enn gríðarlega áhrifamikið afl í þjóðlífinu.