Morgunblaðið - 13.06.1992, Blaðsíða 1

72 SIÐUR B/LESBOK
STOFNAÐ 1913
132. tbl. 80. árg.
LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
hafi linnt, meðal annars vegna
þess að hluti serbnesku hersveit-
anna er stjórnlaus. Þetta er hins
vegar í fyrsta sinn sem Karadzic
fellst formlega á að friðargæslulið-
ar Sameinuðu þjóðanna haldi uppi
eftirliti í vígjum Serba. Karadzic
er harður þjóðemissinni og hafði
ítrekað svarið þess eið að ná
Sarajevo á sitt vald. Stjórnarerin-
drekar telja að hann hafi lýst yfir
vopnahléi að undirlagi Slobodans
Milosevics, forseta Serbíu.
Serbar hafa náð tveimur þriðju
hlutum Bosníu á sitt vald í stríð-
inu, sem hefur kostað að minnsta
kosti 5.700 manns lífið frá í apríl,
auk þess sem 22.000 hafa særst.
Friðargæsluliðar Sameinuðu
þjóðanna, sem komu til Sarajevo
á fimmtudagskvöld, ræddu í gær
við yfirmenn serbneskra hersveita
til að freista þess að fá þá til að
opna flugvöllinn í borginni að nýju.
Lewis MacKenzie hershöfðingi,
yfirmaður friðargæsluliðanna,
kvaðst vongóður um að samkomu-
lag næðist og hægt yrði að nota
flugvöllinn til að flytja vistir til
Sarajevo.
Reuter
Jeltsín kannar árangur
sijórnarstefnunnar
Eitt ár var í gær liðið frá því Borís Jeltsín var kjörinn Rússlandsfor-
seti. í tilefni dagsins reyndi hann að kynnast árangri stjórnarstefnunn-
ar af eigin raun og var myndin tekin er hann kom við í verslun í
einu úthverfa Moskvuborgar.
Sjá „Mótmæli og verkfallshótanir gera Borís Jeltsín lífið leitt“
á bls. 25.
Leiðtogi Serba
boðar einhliða
vopnahlé í Bosníu
Opna Bandaríkjamenn loftbrú til Sarajevo?
Karadzic
Belgrad, Washington. Reuter.
RADOVAN
Karadzic,
helsti leiðtogi
Serba í Bosníu-
Herzegovínu,
tilkynnti óvænt
í gær að her-
sveitir sínar
myndu hætta
árásum á höf-
uðborgina,
Sarajevo, á mánudag til að
freista þess að binda enda á
meira en tveggja mánaða blóðs-
úthellingar. Hersveitir Kar-
adzics hafa setið um borgina
og haldið uppi stöðugum stór-
skotaárásum á hana með þeim
afleiðingum að hungursneyð
vofir yfir 300.000 íbúa hennar.
Karadzic bauðst til að leyfa 800
friðargæsluliðum Sameinuðu
þjóðanna að vera í vígjum Serba
til að fylgjast með því að þeir
virtu vopnahléið.
Haris Silajdzic utanríkisráð-
herra Bosníu sagði ekkert mark
takandi á yfirlýsingu Karadzics,
með þessu væru Serbar einungis
að vinna tíma; takmark þeirra
væri að svelta íbúa Sarajevo í
hel. Þrátt fyrir yfirlýsinguna héldu
Serbar uppi hörðum árásum á
borgina í allan gærdag og biðu
a.m.k. 12 óbreyttir borgarar bana.
Öldungadeild Bandaríkjaþings
samþykkti í gær ályktun þar sem
skorað var á SÞ að hugleiða hem-
aðaríhlutun í Bosníu til þess að
stöðva bardaga þar. Silajdzic utan-
ríkisráðherra Bosníu sagði það
einu leiðina til að hrinda árásum
Serba að bandarískt herlið yrði
sent til landsins. James Baker ut-
anríkisráðherra sagði Bandaríkja-
menn hins vegar engin áform hafa
um íhlutun. Hins vegar íhuguðu
þeir að opna loftbrú með hjálpar-
gögn til Sarajevo.
Hinar stríðandi fylkingar í
Bosníu hafa margsinnis lýst yfir
vopnahléi án þess að bardögunum
Þýðing inngöngu
Norðmanna í EB:
Utanríkisráðherrar Rússlands og Bandaríkjanna ræða afvopnunarmál:
Líkur á samningi um veru-
lega fækkun kjamavopna
London. Reuter.
JAMES Baker, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, og
Andrej Kozyrev, rússneskur
starfsbróðir hans, sögðust í gær
hafa náð verulegum árangri í
viðræðum sínum i London um
fækkun langdrægra kjarnorku-
vopna en Iokaskrefið i þeim efn-
um myndu George Bush Banda-
ríkjaforseti og Borís Jeltsín
Rússlandsforseti stiga á fundi
sínum í Hvíta húsinu í Washing-
Bush vill nýja
ráðstefnu fyrir
árslok
GEORGE Bush Bandaríkjafor-
seti hvatti til þess í ræðu á um-
hverfisráðstefnunni í Rio de Jan-
eiro í gær að aðildarríki ráðstefn-
unnar útbyggju sérstaka áætlun
um framkvæmd ályktunarinnar
um vemdun andrúmsloftsins og
ný ráðstefna um það efni yrði
haldin fyrir árslok.
Sjá „Okkur má ekki mistak-
ast að virkja orð til athafna"
á bls. 26 - 27.
Reuter
ton næstkomandi þriðjudag.
Óvænt var boðað til fundar
þeirra Bakers og Kozyrevs en um
tíma var óttast að yfirlýsingar
Jeltsíns heima fyrir undanfarna
daga um afvopnunarmál gætu orð-
ið til þess að fundur þeirra Bush
yrði endasleppur í þeim efnum.
Eftir hálfrar fjórðu stundar fund
utanríkisráðherranna sagðist Koz-
yrev meta líkur á því að samning-
ar tækjust í Washington góðar og
tók Baker undir þá skoðun. Var-
aði hann þó við óhóflegri bjartsýni
og sagði að forsetarnir myndu eiga
síðasta orðið.
Jeltsín jók hins vegar vonir um
árangur er hann sagði í viðtali við
Washington Post í gær að þeir
Bush gætu hugsanlega gengið frá
nýju samkomulagi um vemlega
fækkun langdrægra kjarnavopna
á fundinum í næstu viku. Sá samn-
ingur sem risaveldin freista þess
að ná samkomulagi um er sagður
ganga mikið lengra í niðurskurði
en START-samkomulagið, sem
Bush og Míkhaíl Gorbatsjov þáver-
andi Sovétforseti undirrituðu í
fyrra en hefur ekki komið til fram-
kvæmda. Það samkomulag skuld-
batt risaveldin til að fækka kjama-
oddum í langdrægum flaugum um
2.000 hvort, Bandaríkin úr 12.000
í 10.000 og Sovétmenn úr 10.000
í 8.000. Síðar lagði Bush til enn
frekari fækkun þessara vopna eða
í 4.700 odda hjá hvomm aðila.
Hermt er að Rússar geti fallist á
slíka fækkun en þó sagðist Jeltsín
um tíma vilja ganga enn lengra
og fækka þeim í 2.500.
Baker neitaði að skýra efnislega
frá viðræðum þeirra en talsmaður
rússneska utanríkisráðherrans
sagði Kozyrev hafa lagt nýjar
hugmyndir og tillögur á borðið en
ekki var skýrt frá hverjar þær
voru. Helsta ágreiningsefnið í við-
ræðum um fækkun langdrægra
vopna hefur verið sú tillaga Bush
að uppræta fjölodda flaugar sem
skotið er af landi, en talið er að
það leiddi til ójöfnuðar Bandaríkja-
mönnum ‘ í vil vegna yfirburða
þeirra í kjamorkuherafla á höfun-
um.
EB fengi
ekkiauknar
veiðiheimild-
ir við Noreg
Ósl6. Frá Jan Gunnar Furuly fréttaritara
Morgunblaðsins.
RÍKI Evrópubandalagsins (EB)
geta ekki vænst aukinna fisk-
veiðiréttinda í norskri efnahags-
lögsögu þó Noregur fái aðild að
EB, að því er Ruth Albuquerque,
einn nánasti samstarfsmaður
Manuels Marins, sem fer með
sjávarútvegsmál í framkvæmda-
sljórn EB, sagði á fiskveiðiráð-
stefnu á Hjaltlandi í gær.
Albuquerque sagði EB-ríkin full-
nýta þær veiðiheimildir sem þau
hefðu í norskri lögsögu samkvæmt
tvihliða fiskveiðisamningi.
Hún sagði að ekki stæði til að
gjörbreyta sjávarútvegsstefnu EB
og þær grundvallarreglur sem mót-
aðar voru 1983 myndu standa
áfram. Ennfremur lagði hún
áherslu á að fískveiðar væru svo
sérstök atvinnustarfsemi að ákvæði
Rómar-sáttmálans um frjálsan að-
gang fyrir alla ættu ekki við um
þær. I því sambandi yrði tekið sér-
stakt tillit til þýðingar fískveiða
fýrir einstök byggðalög. Albuqu-
erque sagði einnig að framkvæmda-
stjórn EB hygðist heldur ekki nema
úr gildi einkarétt ríkja til fískveiða
innan 12 mílna lögsögu þeirra.