Morgunblaðið - 10.12.1992, Blaðsíða 2

MUKUl‘Nbl.\UU) KiMMTl'liaUKH Jp, fimWffl-J892
Sölumarkaður
myndbanda
stækkar stöðugt
Walt Disney-
fyrirtækið
hefur
úrslitavaldið
hvaða
íslensku
leikarar fá
hlutverk við
talsetningar
Myndbandasafnið/Skífan gefur út kvik-
myndir og fræðsluefni með íslenskum
texta og talsett bamaefni. Meðal bamefn-
is má nefna teiknimyndir frá Hanna Bar-
bera, Fuglastríðið í Lumbmskógi og
Danseróbikk með Barbie. Einnig standa
yfir samningar við Walt Disney-fyrirtæk-
ið um að fá að talsetja þeirra efni og
selja. „A báðum þessum stöðum em gerð-
ar miklar kröfur varðandi talsetningu.
Senda verður út raddprufur, sem þeir
annaðhvort samþykkja eða hafna. Það er
því í raun í þeirra valdi hvaða leikari fær
hvaða hlutverk. Eg vona að við verðum
komin með talsettar myndir frá Walt
Disney með vorinu,“ segir Guðrún Þórð-
ardóttir rekstrarstjóri Myndbandasafns-
ins. Hún segir að Walt Disney-fyrirtækið
fylgist mjög vel með því sem er að gerast
í heiminum og ef þeir em ekki ánægðir
geri þeir athugasemdir. „Þetta er auðvit-
að mikið aðhald," bætir hún við.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Barnaefni - Guðrún Þórðardóttir Ieikkona hefur Iengi verið við-
loðandi gerð barnaefnis, fyrst á Stöð 2 og nú hjá Myndbandasafn-
Guðrún Þórðardóttir er leik-
kona, en hefur undanfarin ár unn-
ið störf sem tengjast gerð bama-
efnis. Hún hóf störf hjá Stöð 2
vorið 1987 fyrst sem dagskrár-
gerðarmaður en síðar sem deildar-
stjóri bamaefnis. „Ég hætti á Stöð
2 síðastliðið sumar og tók við
rekstri Myndbandasafnsins, sem
Skífan hafði nýfest kaup á,“ segir
hún.
Myndbandavæðing á eftir
að aukast enn frekar
Guðrún hefur trú á því að í
framtíðinni verði myndbönd notuð
í mun meiri mæli en nú, bæði til
útláns, kennslu og að fólk safni
þeim svipað og bókum. Hún tekur
sem dæmi fyrirspurnir frá kenn-
urum um myndböndin Sagan
mikla — sögur úr biblíunni. Þeir
hafi áhuga að nota þau til kennslu.
„í þessum mjmdaflokki fer saman
fróðleikur og skemmtun, sem mér
finnst ákjósanlegt þegar um
barnaefni er að ræða. Ég veit um
börn sem hafa lært mikið í biblíu-
sögum af því að horfa á þetta
efni, þannig að sannarlega er
hægt að læra af myndböndum eins
og bókum.“
Guðrún leggur áherslu á að
þýðendur bamaefnis verði að hafa
gott vald á talmálinu og hafa fjöl-
breyttan orðaforða. Hún bendir
einnig á að mjög ólíkt sé að þýða
fyrir talsetningu eða skjátexta,
meðal annars vegna þess að at-
kvæðin þurfi að passa við vara-
hreyfingamar. „Við eigum marga
góða leikara sem eru þrautþjálfað-
ir í talsetningum. í þeim teikni-
myndum sem við gefum út tala
margir leikarar inn á hverja mynd.
Mér finnst ekki hægt að bjóða
börnum upp á að sami leikarinn
tali fyrir allar persónumar eins
og stundum tíðkast." Hún segir
að bömin taki talsetta efnið langt
fram yfir það textaða, sem sé
eðlilegt, því skjátextinn fari svo
hratt yfír að þau ná ekki bæði að
lesa textann og fylgjast með
myndinni.
Börnin Iæra það sem fyrir
þeim er haft
„Mín skoðun er sú að talsetja
eigi barnaefni fyrir yngstu áhorf-
endurna. Það ætti hreinlega að
vera lögfest og þá mætti hugsa
sér að menntamálaráðuneytið
styrkti talsetninguna. Ef börnin
horfa mikið á bamaefni tel ég að
orðaforði þeirra aukist og þau
læra það sem fyrir þeim er haft.
Það er ekki spurning, að við við-
höldum tungumálinu betur með
því að talsetja bamaefnið."
Talið berst að eftirliti með út-
gáfu myndbanda og segir Guðrún
að þeim sem gefi út myndbönd til
sölu sé skylt að Iáta Kvikmynda-
eftirlitið skoða allt efni sem fari
á markað nema fræðsluefni.
„Vissulega er margt bamaefni
framleitt sem ekki er æskilegt að
börn horfi á. Það kom til dæmis
fyrir að við settum ekki teikni-
myndir á dagskrá á Stöð 2 vegna
þess að í þeim var of mikið of-
beldi. Mér vitanlega er bamaefni
sjónvarpsstöðvanna ekki skoðað
af Kvikmyndaeftirlitinu."
Myndbandaklúbbur
Myndbandasafn fjölskyldunnar
var stofnað sl. sumar og er fyrsti
myndbandaklúbbur sinnar teg-
undar á íslandi. „Með því að ger-
ast félagar getur fólk fengið senda
heim teiknimyndaspólu mánaðar-
lega. Það má segja að þetta sé
ekki ósvipuð starfsemi og hjá
bókaklúbbum, mánaðartilboð og
aukatilboð. Það er auðvitað miklu
skemmtilegra að eiga myndbönd
i fallegu hulstri og geta gengið
að þeim vísum uppi í hillu. Upp-
taka úr sjónvarpi er svipað og að
ljósrita bók. Maður ljósritar ekki
Sækur og geymir. Érlendis eru
myndbönd afar vinsæl og sölu-
markaðurinn stór. Ég held að þró-
unin hér heima hljóti að verða
svipuð og í nágrannalöndunum,
þannig að þess verði ekki langt
að bíða að fólk gefír myndbönd í
jólagjöf alveg eins og bækur og
geisladiska."
Hildur Friðriksdóttir
Ekki upphaf að
rithöfundaferli
Kristín
Atladóttir
skrifta hjá
Sjónvarpinu er
höfundur
jóladagatalsins
KRISTÍN Atladóttir er höfundur jólada-
gatals Sjónvarpsins Tveir á báti. Hún er
aðstoðardagskrárgerðarmaður eða
skrifta hjá Sjónvarpinu og þegar hún er
spurð að því, hvað skrifta geri svarar
hún: „Allt og ekki neitt. Þetta eru óskap-
lega mildir snúningar. Ég sé um skipu-
lagningu á upptökum og upptökuferðum,
aðstoða upptökustjóra við útsendingar
ásamt ýmsu öðru. Skrifta hefur mismikið
að gera eftir því hvaða þætti er verið að
vinna. Til dæmis er mikill munur á því
að vera skrifta í Nýjustu tækni og vísind-
um eða útsendingu á Hemma Gunn.“
Kristín lærði leikhúsfræði og fór
síðan eitt ár í mastersnám til Sví-
þjóðar. Þá hefur hún starfað við
útvarp sem leikhúsgagnrýnandi á
Rás 1 og verið markaðsstjóri Rásar
2.
Tækifærin eru fjölmörg
Varðandi starf sitt hjá Sjónvarp-
inu segir hún að einkum séu fyrstu
tvö árin mjög skemmtileg og fjöl-
breytileg. „Maður fær tækifæri til
að gera nánast allt, jafnvel klippa
og stjórna að ákveðnu marki. Þetta
starf gefur mjög víðtæka reynslu,
sérstaklega ef maður kemur inn í
þennan miðil án þess að kunna
neitt. Þessi tími er á við góðan skóla
hvar sem er. Ég hef fengið tæki-
færi að gera minn eigin þátt, sem
fjallaði um tælenskar konur á Is-
landi. Auk þess hef ég hlaupið í
skarðið fyrir umsjónarmenn í þátt-
unum og nú síðast fékk ég tæki-
færi til að skrifa, þannig að ég hef
fengið að fara dálítið út fyrir þetta
hefðbundna starfssvið."
— Varst þú beðin að skrifa jóla-
dagatalið eða fór einhver sam-
keppni fram?
„Það hefur engin samkeppni ver-
ið í gangi um jóladagatalið þessi
fjögur ár sem það hefur verið á
dagskrá, sem mér fínnst undarlegt.
Það er öllum fijálst að skrifa og
það berst mikið efni til Sjónvarps-
ins, bæði sem hugmyndir og hand-
rit, en einhvem veginn virðist fólk
ekki hafa áttað sig á því að jóla-
dagatalið er árviss atburður."
— Hvað varð til þess að þú skrif-
aðir Tvo á báti?
„Við vorum að rabba saman, Sig-
ríður Ragna Sigurðardóttir umsjón-
armaður barnaefnis Sjónvarpsins
og ég. Þetta var í maí og hún var
að kvarta yfir því að ekkert væri
komið í gang varðandi jóladagatal-
ið. Ég hugsaði með mér: Því ekki
að prófa? Svo ég hripaði þessa hug-
mynd niður á hálftíma og lét hana
frá mér eftir klukkutíma.
Ég hef verið mikið í hugmynda-
smíðum alls konar, þannig að þetta
var bara spuming um að fínna
nokkur undirstöðuatriði og setja
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Skrifta - Kristín Atladóttir skrifta lyá Sjónvarpinu er höfundur jóladagatalsins Tveir á báti.
þau saman í sögu, sem hefur ekki
sést áður.
Hugmyndasmíði er
skemmtileg
— „Hugmyndasmíðin, er það
vegna starfs þíns?
„Nei, það er bara persónulegt
áhugamál. Ég fór til dæmis á nám-
skeið í kvikmyndahandritagerð hjá
Kvikmyndasjóði. Svo tók ég þátt í
handritasamkeppni Evrópskra sjón-
varpsstöðva nú síðast. Ég vann að
vísu ekki en fékk viðurkenningu
fyrir. Þar segir frá ungri stúlku og
inn í söguna fléttast sorg og sorgar-
viðbrögð. Þessi viðurkenning varð
í sjálfu sér til þess að ég ákvað að
reyna við jóladagatalið."
— Ert þú kannski að hugsa um
að fara að skrifa bamabók í fram-
haldi af þessu?
„Astæðan fyrir því að ég skrifaði
jóladagatalið var vegna þess að það
vantaði efni, en ekki vegna þess
að þetta var bamaefni. Eg lít svo
á, að þó ég hafi skrifað þetta hand-
rit sé það ekki byijun á neinum
nýjum ferli. Mér fínnst hins vegar
handritagerð mjög skemmtileg, sér-
staklega fyrir myndrænan miðil.
Maður skapar kringumstæður og
atburði í stað þess að lýsa hugar-
ástandi og þankagangi.
Ég álít það vera misskilning að
dramatík, hvort sem hún er skrifuð
fyrir leikhús, kvikmyndir eða sjón-
varp, sé hliðargrein hefðbundinna
bókmennta. Ég tel að þessi mis-
skilningur standi höfundum verka
sem skrifuð em fyrir þessa miðla
nokkuð fyrir þrifum. Sjónvarp er
fyrst og fremst sjónrænn miðill og
gerir þær kröfur að höfundur taki
mið af þeim forsendum sem þeim
fylgja."
Með helstu hlutverk í þáttunum
fara Gísli Halldórsson, sem leikur
séra Jóns og Kjartan Bjargmunds-
son, sem leikur ísbjörninn, en leik-
stjóri er Ágúst Guðmundsson. „Það
er alveg ómetanlegt happ að svona
fólk skuli vilja taka að sér að vinna
fyrsta verk manns. Að því skuli
finnast ánægjulegt og gaman að
vinna verkið er ekki einungis hvatn-
ing heldur forréttindi.“