Morgunblaðið - 14.01.1993, Blaðsíða 52

EIMSKIP
VIÐ GREIÐUM ÞÉR LEIÐ
MORGUNBLAÐW, AÐALSTRÆTl 6, 101 REYKJAVÍK
SlMI 691100, SÍMBRÉF 691181, PÓSTHÓLF 1655 / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTI 85
FIMMTUDAGUR 14. JANÚAR 1993
VERÐ í LAUSASÖLU 110 KR.
Vigdís Finnbogadóttir forseti íslands undirritar staðfestingu EES
Sameining-
arhlutverk
öðru ofar
VIGDÍS Finnbogadóttir, forseti íslands, undirritaði lögin um staðfest-
ingu samningsins um Evrópskt efnahagssvæði á fundi ríkisráðs í gær.
Forseti las á fundinum upp yfirlýsingu í tilefni þeirra áskorana, sem
henni hafa borizt um að neita að staðfesta_ lögin og efna með því til
þjóðaratkvæðagreiðslu um EES-samninginn. í yfirlýsingunni kemur fram
að forsetinn hyggist virða þá hefð að grípa ekki fram fyrir hendur Al-
þingis.
Lög öðlast ekki gildi nema forseti undirriti þau og ritar ráðherrann,
sem fer með viðkomandi málaflokk, undir með honum. Samkvæmt upp-
lýsingum Morgunblaðsins undirritaði Jón Baldvin Hannibalsson utanríkis-
ráðherra lögin um staðfestingu EES þegar að lokinni atkvæðagreiðsl-
unni á Alþingi á þriðjudag. Davíð Oddsson forsætisráðherra óskaði eft-
ir því við Vigdísi forseta að haldinn yrði ríkisráðsfundur strax klukkan
sex þá um kvöldið. Forseti vildi hins vegar taka sér tíma til umþóttunar
og undirbúnings og varð að samkomulagi milli hennar og forsætisráð-
herra að ríkisráðsfundur yrði haldinn innan skamms og forseti ákvæði
tímasetningu hans.
Embættið hafið yfir flokkadrætti
Á ríkisráðsfundinum, sem hófst kl. þrjú í gær, las forseti ráðherrum
ríkisstjórnarinnar yfirlýsingu sína áður en hún undirritaði lögin. Þar
segir meðal annars: „Frá stofnun lýðveldis á íslandi hefur embætti for-
seta íslands verið í mótun. Þar hefur jafnt og þétt styrkst sá meginþátt-
ur embættisins að vera óháð og hafið yfir flokkapólitík og flokkadrætti,
en um leið samnefnari fyrir íslenska þjóðmenningu, mennta- og menn-
ingarstefnu íslendinga, tákn sameiningar en ekki sundrungar. Glöggt
vitni um það eðli embættisins er að enginn forseti hefur gripið fram
fyrir hendur á lýðræðislega kjörnu Alþingi sem tekið hefur ákvarðanir
sínar með lögmætum hætti.
Sá forseti sem nú gegnir því embætti hefur í störfum sínum alla tíð
lagt áherslu á sáttmála sinn við þjóðina, við fólk úr öllum flokkum sem
aðhyllist ólíkustu skoðanir. Með því hef ég viljað rækja sameiningarhlut-
verk forsetaembættisins og sett það öðru ofar. í því felst að virða þær
hefðir og venjur sem skapast hafa og efna þannig drengskaparheit for-
seta við þjóðina.“
A
Framkvæmdastj óri Islandsbanka um næsta vaxtadag
Ovíst hvort tilefni er
til lækkunar á vöxtum
Morgunblaðið/Þorkell
Forsetinn kemur til fundar
Vigdís Finnbogadóttir forseti íslands kemur til ríkisráðsfundarins í
Stjómarráðshúsinu í gær þar sem lögin um EES voru undirrituð.
„Misst’ann
í vinkilinn“
„Ég missti boltann í markvinkil-
inn,“ sagði Patrekur Jóhannesson
leikmaður Stjörnunnar, sem gerði
sigurmark liðsins gegn FH tveimur
sekúndum fyrir leikslok. Stjarnan
heldur því efsta sæti íslandsmótsins
í handbolta.
Sjá íþróttir.
Þrif í fram-
haldsskólun-
um boðin út
ÁFORMAÐ er að bjóða út til
einkaaðila ræstingar í flestum
framhalds- og sérskólum á
höfuðborgarsvæðinu. Um er
að ræða á þriðja tug skóla.
Undanfarið hefur Verkfræði-
stofa Stefáns Ólafssonar unnið
að því að kanna hvaða rekstrar-
þætti stofnana, sem heyra undir
menntamálaráðuneytið, megi
einkavæða. Samkvæmt heimild-
um Morgunblaðsins sýnir athug-
un verkfræðistofunnar að spara
megi tugi milljóna króna á
ákveðnu árabili með því meðal
annars að bjóða út þrif í skólum
og öðrum stofnunum, til dæmis
opinberum söfnum.
Líklega verður gert að skilyrði
að verktakar, sem samið verður
við, ráði til sín ræstingafólk, sem
nú starfar við þrif í skólunum.
Fordæmi frá 1946
Undantekning er að forseti gefi út yfirlýsingu af þessu tagi. Vigdís
Finnbogadóttir vísar í yfirlýsingu sinni til þess er Sveini Bjömssyni for-
seta bárust árið 1946 tilmæli þess efnis að hann beitti áhrifum sínum
til þess að Keflavíkursamningurinn við Bandaríkjamenn yrði lagður
undir þjóðaratkvæði. Sveinn forseti 'lýsti því þá yfír á ríkisráðsfundi að
hann teldi stjómarskrána ekki gera ráð fyrir slíkum afskiptum forseta
af málum Alþingis.
Sjá fréttir og yfirlýsingu forseta í heild á miðopnu.
RAGNAR Önundarson, framkvæmdastjóri íslandsbanka, segir að til-
efni hafi verið til 4% nafnvaxtahækkunar um áramótin vegna þess að
fyrir hafi legið að verðbólga næstu fjóra mánuðina hefði orðið 5,5%.
Bankamir hafi hins vegar vitað
að stjómvöld væru að skoða með
hvaða hætti mætti koma í veg fyrir
óæskileg áhrif lækkunar endur-
greiðslna virðisaukaskatts á vísitölur
og ákveðið að hækka vexti á óverð-
tryggðum lánum aðeins um 2% um
áramótin en hækka þá síðan aftur
um önnur 2% síðar í mánuðinum ef
ekkert yrði að gert í verðlagsmálum.
„í allri umræðunni hefur hags-
munaaðilum og stjórnmálamönnum
algerlega yfirsést það að bankamir
tóku ekki ákvörðun um nema hálfa
þá hækkun sem fullkomið tilefni var
til að taka og það gerðu þeir vitandi
það að þetta væri í endurskoðun. í
dag er því algerlega óvíst að tilefni
verði til vaxtalækkana og þaðan af
síður til hve mikilla," sagði Ragnar.
Sjá einnig bls. 22.
íslendingur vekur mikla athygli í Bandaríkjunum
Læknaði banda-
ríska fótboltahetju
ÍSLENSKUR læknir, Kristján Tómas Ragnarsson, hefur verið í
fréttunum í Bandaríkjunum að undanförnu vegna læknismeðferðar
á Dennis Byrd, leikmanni úr bandaríska fótboltanum, sem skaddað-
ist á mænu er hann varð fyrir slysi í leik með liði sínu, New York
Jets. Meðal annars var fjallað um málið á forsíðu stórblaðsins New
York Times í gær.
Læknirinn
íslenski læknirinn Kristján Tómas
Ragnarsson var kallaður til að-
stoðar strax og fótboltamaðurinn
slasaðist.
Kristján er yfírlæknir endurhæf-
ingardeildar Mount Sinai sjúkra-
hússins á Manhattan í New York
og hefur unnið við lækningar á
fólki sem skaddast hefur á mænu
í tuttugu ár. Hann var kallaður til
strax og Byrd varð fyrir slysinu
og hefur haft hann til meðhöndlun-
ar undanfamar vikur. Dennis Byrd
lamaðist á öllum útlimum.og bol
en hefur náð undraverðum bata og
er farinn að geta hreyft hægri fót
og handlegg. Kristján sagði að
meðhöndlun Dennis Byrd væri ekki
ólík öðru sem hann fengist við.
Pilturinn hefði verið heppinn og
gengi lækningin því vel. Hins vegar
sagði hann að sú mikla athygli sem
að þeim beindist, vegna þess að
þekktur atvinnumaður í fótbolta
ætti í hlut, væri ný reynsla og þyrfti
hann að sinna upplýsingahlutverk-
inu meira en áður.
Sjá fréttir á bls. 23.
Samherjar í samstuöi
Dennis Byrd, leikmaður númer 90, slasaðist illa þegar hann lenti í sam-
stuði við samheija sinn, Scott Mersereau, í leik liðs þeirra, New York
Jets, gegn Kansas City Chiefs í bandarísku atvinnumannadeildinni í
fótbolta í lok nóvember. Myndin var tekin þegar félagarnir rákust saman.