Morgunblaðið - 19.04.1996, Blaðsíða 36

. 36 FÖSTUDAGUR 19. APRÍL 1996
MIINIIVIINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
JÓNAS H.
TRA USTASON
+ Jónas H.
Traustason var
fæddur á Hóli í
Svarfaðardal 11.
mars 1915. Hann
lést á heimili sinu á
Akureyri 12. apríl
síðastliðinn. Faðir
Jónasar var Hall-
grimur Traustason,
f. 1891, sonur
Geirfinns Trausta
Friðfinnssonar af
-- Ulugastaðaætt, f.
1862 að Geirbjarn-
arstöðum í Köldu-
kinn, kunnur bú-
höldur á sinni tíð og stjórnandi
skólabúsins að Hólum í Hjalta-
dal 1905-14, og konu hans,
Kristjönu Hallgrímsdóttur frá
Fremsta-Felli í Köldukinn.
Móðir Jónasar var Kristín Ingi-
björg Jónsdóttir, f. 1890, frá
Hóli í Svarfaðardal, af kunnum
svarfdælskum ættum. Jónas
var elstur þriggja barna þeirra
hjóna. Á lífi er Ingibjörg, kjóla-
meistari, f. 1919 en látinn er
Geirfinnur Trausti, f. 1930.
Hinn 15. nóvember 1941 gekk
Jónas að eiga Guðnýju Jakobs-
dóttur Karlssonar, skipaaf-
greiðslumanns og bónda að
Lundi við Akureyri. Þeim
Guðnýju og Jónasi varð þriggja
barna auðið. Elst er Kristín,
kennari, f. 1943. Hennar maður
er Guðjón Ágfúst Árnason,
húsasmiður, ættaður frá Greni-
vík. Barn Kristínar af fyrra
hjónabandi er Jónas
Hallgrimur. Næstur
er Jakob, hús-
gagnasmiður og
pípulagningameist-
ari, f. 1946, kvænt-
ur Unni Pálsdóttur
frá Akureyri. Börn
þeirra eru Sigurður
Orn, Jónas Páll,
Guðný Sif og Auður
Björk. Yngst er
Bergljót, útstill-
ingahönnuður, f.
1953. Hennar mað-
ur er Árni Árnason,
innanhússarkitekt,
frá Akureyri. Þeirra böm eru
Katrín og Guðni.
Jónas fór snemma að vinna
fyrir sér við verslunar- og skrif-
stofustörf. Hann hóf störf fyrst
hjá Olíuverslun Islands, sem
tengdafaðir hans hafði umboð
fyrir, og síðan við skipa-
afgreiðslu Jakobs, sem annaðist
skipaafgreiðslu fyrir Eimskip
og Skipaútgerð ríkisins. Þegar
Jakob lét af störfum árið 1952
tók Jónas við skipaafgreiðsl-
unni og rak hana til ársins 1979
að vöruafgreiðsla Eimskips á
Oddeyrartanga var tekin í
notkun og félagið tók sjálft að
reka skipaafgreiðslur sínar.
Jónas starfaði enn nokkur ár
við skipaafgreiðslu eða allt
fram yfir sjötugs aldurs.
Útför Jónasar fer fram frá
Akureyrarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 13.30.
Guðný, kona Jónasar, mikil
mannkostakona, lést um aldur fram
árið 1981, harmdauði öllum sem
hana þekktu. Þegar í ljós kom fyrir
rúmum tveim mánuðum að Jónas
var kominn með krabbamein tók
hann því með stakri ró og æðru-
leysi og óskaði ekki eftir læknisað-
gerðum vegna sjúkdómsins.
Foreldrar Jónasar, Hallgrímur og
Kristín, voru fyrstu búskaparár sín
á Hóli í Svarfaðardal en fluttust þá
í Hjaltadal þar sem þau bjuggu til
ársins 1923 að þau fluttu búferlum
til Akureyrar og þar ólst Jónas upp
frá átta ára aldri.
Þau Guðný og Jónas bjuggu sér
myndarlegt heimili, fyrst að Holta-
götu 3 en síðan að Ásvegi 29. Á
•þeimili þeirra var jafnan mjög gest-
kvæmt af vinum og frændfólki, sem
lagði leið sína norður í land á sumr-
in. Má segja að á Ásvegi 29 hafi
þau hjónin haldið uppi merki þeirrar
frábæru gestrisni og höfðingsskap-
ar sem tíðkast hafði í Lundi á heim-
ili foreldra Guðnýjar, þeirra Kristín-
ar Sigurðardóttur og Jakobs Karls-
sonar.
Kynni okkar Jónasar hófust er
ég og yngri systir Guðnýjar, Krist-
björg, bundum trúss okkar saman
og hafa staðið óslitið í 50 ár. Hefír
aldrei borið neinn skugga á þau
kynni. Við Kristbjörg höfum verið
búsett hér á suðvesturhorninu síðan
við hófum búskap árið 1951. Fyrstu
20 árin fórum við yfirleitt norður
til Akureyrar á hveiju sumri. Eitt
ár féll þó úr og lengi vel miðaði
kona min við þetta ár. Þetta eða
hitt var svo og svo mörg ár frá
sumrinu sem við fórum ekki norð-
ur. í sambandi við ferðir okkar
norður til Akureyrar var ávallt efnt
til lengri eða styttri ferða út frá
Akureyri. Aðaldriffjöðrin í skipu-
lagningu á þeim ferðum var Guðný,
mágkona mín, en með dyggum
stuðningi Jónasar. Við svilar áttum
okkur reyndar annað sameiginlegt
áhugamál sem var veiðiskapur með
stöng. Er margs að minnast frá
fjölmörgum veiðiferðum um Norð-
urland og víðar.
Jónas bjó áfram í hinu stóra
húsi að Ásvegi 29 eftir lát Guðnýj-
ar. Gestakomurnar héldu áfram og
nú höfðu barnabörnin bæst í hóp-
inn. Og þannig vildi hann hafa það.
Jónas og Guðný áttu barnaláni
að fagna. Börnin og barnabörnin
létu sér mjög annt um hann og kom
það vel í ljós þegar hann háði sitt
dauðastríð.
Þó að Jónas hefði einn um átt-
rætt er hann lést og hann hafi ekki
fremur en flestir aðrir komist hjá
því að finna til nokkurs krankleika
í gegnum tíðina, bar hann sig svo
t
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð við andlát og jarðarför
frænda okkar og vinar,
TORFA L. TORFASONAR.
Fyrir hönd aðstandenda,
Lauritz H. Jörgensen.
Lokað
Skrifstofur okkar verða lokaðar frá kl. 13.00 í dag
vegna jarðarfarar SIGRÍÐAR HULDAR
KJARTANSDÓTTUR.
Fróði hf.,
Seljavegi 2,
101 Reykjavík.
vel að ég held að enginn hafí litið
á hann sem gamlan mann.
Hann virðist um margt hafa líkst
Geirfínni Trausta föðurafa sínum
en um hann var sagt að hann var
mikill að vallarsýn og hraustur,
hjálpsamur og greiðvikinn og höfð-
ingi heim að sækja. Jónas var allt
þetta. Hann var vel af Guði gerður
bæði til líkama og sálar. Háttvís í
allri framkomu, kurteis og reglu-
samur, forsjáll og úrræðagóður og
svo lagtækur, að Jakob, tengdafað-
ir okkar, sagði um Jónas, að honum
væri tæknikunnáttan meðfædd. Og
það var orð að sönnu. Allir þessir
kostir nýttust honum vel þó að
starfsvettvangur hans yrði á sviði
viðskipta og reksturs fyrirtækis.
Með Jónasi H. Traustasyni er geng-
inn mikill öndvegismaður.
Að leiðarlokum þakka vinir og
vandamenn þessum góða dreng fyr-
ir samfýlgdina og órofa vináttu.
Jón Finnsson.
Áfram - og alltaf heim,
inn gegnum sundin blá.
Guðimir gefa þeim
gleði, sem landið sjá.
Loks eftir langan dag
leit eg þig, helga jörð.
Seiddur um sólarlag
sigli eg inn Eyjafjörð.
(Davíð Stefánsson.)
Akureyri bernsku minnar er
sveipuð ævintýraljóma. Þannig birt-
ist hún okkur a.m.k. systkinunum,
eftirvæntingarfullum í aftursætinu
á rússanum, þegar komið var úr
síðustu beygjunni á gamla veginum
austan megin í Vaðlaheiðinni og
Eyjafjörðurinn og Akureyri blöstu
við ferðalöngum á heimleið úr lang-
ferð. Fyrir smáfólk, sem dögum
saman var búið að nærast á skrínu-
kosti og dvelja í tjaldi, var allt jafn-
spennandi við þennan veðursæla
stað. Sundlaugin, ísát á Ráðhús-
torgi, lautarferðir austur í skóg eða
inn í Leyningshóla, matarveislurnar
hennar Beggu frænku í Álfabyggð-
inni og svo óteljandi margt annað.
Á Brekkunni, við Ásveginn stóð hún
svo, „höll sumarlandsins". Þar ríktu
þau Guðný frænka mín Jakobsdótt-
ir og Jónas H. Traustason, sem nú
er kvaddur hinstu kveðju.
Ekki er hægt að minnast Jónasar
án Guðnýjar, svo samhent voru þau
sem hjón og félagar. Minningamar
um þau ryðjast nú fram, án þess
að við það verði ráðið, en jafnframt
þakklæti fyrir allt það sem var. Ef
til vill vegur mest það þakklæti, sem
við berum í brjósti til Guðnýjar og
Jónasar fyrir það, hvernig mömmu
(pabbi var þar þegar fastur í sessi)
og okkur systkinunum var tekið
strax við fyrstu kynni, og hvernig
sú vinátta fékk að vaxa og dafna
okkur öllum til góðs 'og gleði, allt
til síðustu stundar.
Það virtist vera alveg sama
hvernig á stóð, heimilið á Ásvegi
29 stóð alltaf opið. Þannig kom
þessi sex manna fjölskylda okkar
fyrirvaralaust, og á móti henni var
tekið með þeim hætti að helst hefði
mátti ætla að gestgjafamir hefðu
ekkert annað haft fyrir stafni, sem
auðvitað var öðru nær. Barnssálin
mótaðist þó öðru fremur af þeirri
hlýju og elskusemi sem þau hjónin
bæði áttu svo mikið af og sann-
færði strákhnokka um það að betra
fólk en Guðný og Jónas á Akureyri
væri varia til.
Guðný lést árið 1981, langt um
aldur fram, eftir áralanga baráttu
við banvænan sjúkdóm. Baráttu
sem hún tókst á við af þeim kjarki
og æðruleysi, að helst koma upp í
hugann göfugustu kvenlýsingar Is-
lendingasagna.
En þrátt fyrir _ fráfall Guðnýjar
hélt heimilið á Ásvegi áfram að
vera til, þó auðvitað væri það með
öðru sniði. Orðinn fulltíða maður
má segja að ég hafi kynnst Jónasi
með nýjum hætti, en mörg undan-
farin ár höfum við Gréta konan
mín dvalið hjá Jónasi í styttri fríum
og heimsóknum norður. Gestrisnin
var sú sama og forðum, en umræðu-
efnin á hinn bóginn breytt. Þannig
minnist maður samræðna í sjón-
varpsstofunni um lágnættið, stríð-
alinn af magál, grísasultu, cocoa
puffs og öllu því besta sem búrið
bauð upp á og í „desert“ brá maður
sér á efri hæðina og naut hinnar
næturlausu voraldarveraldar í formi
sólar að síga á bak við Kaldbak úti
í ljarðarmynni.
Fyrst og síðast var Jónas Eyfirð-
ingur og vildi raunar hvergi annars-
staðar vera. Reykjavík og hvað þá
útlönd voru honum mátulega að
skapi og í Reykjavík minnist ég
hans raunverulega ekki öðruvísi en
í brýnum erindagjörðum og þá öðr-
um þræði með hugann fyrir norðan.
Um leið var Jónas einstakur sjentil-
maður, nánast á heimsborgaralega
vísu. Kurteis og fágaður, en full-
komlega laus við tilgerð. Á upp-
hafsárum sambúðar okkar Grétu
fékk ég margar ábendingar um að
veita hinu eða þessu í framkomu
og athöfnum Jónasar eftirtekt, enda
færi þar maður sem kynni að um-
gangast konur!
Fundum okkar bar síðast saman
örfáum dögum fyrir andlát hans,
og sýnt var að hveiju dró. Andinn
var þó óskaddaður og enn brá fýrir
gamalkunnu og síungu bliki í aug-
um hans þegar talið barst að laxi
í töku, en af fáu held ég að hann
hafí haft meiri ánægju en að glíma
við þann silfraða.
Og nú er komið að þessari
kveðjustund, og enn hljómar í eyr-
um hin gamalkunna kveðja: „Þið
vitið, hvar þið gistið, þegar þið kom-
ið næst“!
Fyrir hönd fjölskyldu minnar allr-
ar votta ég systkinunum, Kristínu,
Jakobi og Bergljótu, mökum þeirra
og afkomendum innilega samúð
okkar. Okkur er þó efst í huga gleði
og óendanlegt þakklæti fyrir það
góða og mannbætandi veganesti
sem þau Guðný og Jónas eftirlétu
okkur, sem fengum að njóta návista
við þau.
Vin minn kveð ég að sinni, í full-
vissu um sigur lífsins yfir dauðan-
um. Eg sé hann nú fyrir mér munda
stöngina við þá Fnjóská, sem bíður
handan Vaðlaheiðar lífs og dauða.
Guð blessi minningu Jónasar H.
Traustasonar.
Karl Axelsson.
í dag kveð ég afa minn Jónas -
að sinni. Hann hefur kvatt þessa
jarðvist að lokinni þriggja mánaða
hetjulegri baráttu við ólæknandi
sjúkdóm. Það er svo undarlegt að
hugsa til þess að ljós hans sé slokkn-
að, en svona er gangur lífsins -
vegir drottins eru órannsakanlegir.
Ég mun alltaf minnast afa sem
eins glæsilegasta manns sem ég
hef kynnst. Hann var ávallt sterkur
til sálar og líkama, traustur og
góður maður og á ég honum margt
að þakka. Ég á svo margar góðar
minningar um afa Jónas, en það
er svo erfitt að koma þeim á blað.
Afi minn, nú hafa leiðir ykkar
ömmu Guðnýjar legið saman á ný
og veit ég að þú ert í góðum hönd-
um hjá henni.
Þó ég sé látinn, harmið mig ekki
með tárum. Hugsið ekki um dauð-
ann með harmi og ótta, ég er svo
nærri að hvert eitt ykkar tár snert-
ir mig og kvelur, þótt látinn mig
haldið... En þegar þið hlæið og
syngið með glöðum hug, lyftist sál
mín upp í mót til ljóssins: Verið
glöð og þakklát fyrir allt sem lífið
gefur, og ég, þótt látinn sé, tek
þátt í gleði ykkar yfir lífinu...
(Óþekktur höfundur.)
Guð blessi minningu Jónasar H.
Traustasonar.
Guðný Sif Jakobsdóttir.
Afi minn er látinn á 82. aldurs-
ári eftir stutt veikindi. Mig setti
hljóðan er mér bárust tíðindin og
minningarnar fylltu hug minn.
Veiði og útivera voru hans ær
og kýr. Ég var ekki hár í loftinu
þegar ég fór mína fyrstu veiðiferð
með pabba og afa austur í Fnjóská.
Þar var mér stillt upp á stein og
þaðan fylgdist ég með þeim feðgum
veiða. Og þá varð ekki aftur snúið.
Veiðidellan náði tökum á mér og
veiðiferðirnar með „þeim garnla"
urðu æði margar áður en yfir lauk.
Afi átti stóran þátt í að móta mig
sem veiðimann, þar sem aflinn
skipti minna máli en nálægðin við
náttúruna var það sem gaf veiði-
ferðinni gildi og að þolinmæðin
væri oft gjöful. Þær voru ófáar
stundimar á árbakkanum, í hvíldar-
tímanum eða heima í eldhúsi sem
við sátum og spjölluðum um daginn
og veginn - en kannski mest um
veiði o g mauluðum þá kannski norð-
lenskan magál og rúgbrauð með
af bestu lyst. Þegar ég lít til baka
til bernskuáranna á Akureyri skipa
þessi samskipti okkar afa stóran
sess.
Haustið 1986 fór ég til náms
suður á land og kynntist þar kon-
unni minni. Frá fyrstu tíð sýndi
hann Sissu þá sömu umhyggju og
vináttu sem hann hafði alltaf átt
handa mér og þegar við heimsóttum
hann í Ásveginn áttum við ávallt
góðar samverustundir. Hann fylgd-
ist jafnan vel með öllu því sem við
tókum okkur fyrir hendur. Stoltur
var ég þegar ég gat flutt honum
tíðindin um að hann yrði langafi
og ekki mátti á milli sjá hvor okkar
var hamingjusamari sumarið 1995
þegar Ólöf Björk dóttir mín heim-
sótti hann í fyrsta sinn. Þau hittust
síðan í tvígang á líðandi vetri.
En þær heimsóknir verða víst
ekki fleiri. Og veiðiferðirnar ekki
heldur. En góðar minningar gleðja
okkur og hugga á kveðjustund.
Minningar um gamla góða daga á
Ásveginum meðan amma Guðný
lifði, samverustundirnar eftir að afi
varð einn, allar ógleymanlegu veiði-
ferðirnar í Fnjóská og Laxá og
dýrmæt er hún minningin um síð-
asta veiðidaginn okkar saman í
Eyjafjarðará sl. sumar. Eyjaijörður-
inn skartaði sínu fegursta, veðrið
var gott, aflinn ágætur og við veiði-
félagarnir undum glaðir við okkar
- saman úti í náttúrunni. Þannig
vil ég muna afa minn.
Við Sissa og Ólöf Björk kveðjum
með söknuði.
Sigurður Örn.
Hann Jónas frændi er látinn.
Fregnin kom ekki með öllu á óvart,
en þó fyrr en vænta mátti. Við
töluðum síðast saman í síma fyrir
sex vikum. Hann var léttur í máli
sem vandi hans var og tilbúinn að
kveðja - hans timi væri kominn.
Mig langar til að minnast hans með
nokkrum orðum og hans ágætu
konu, Guðnýjar Jakobsdóttur, sem
lést í janúar 1981 tæplega 64 ára,
og var sárt saknað af öllum sem
hana þekktu.
Þau voru glæsileg hjón og ein-
staklega góðar manneskjur, hjálp-
fús og umhyggjusöm.
Ég bjó á heimili þessara mætu
hjóna á Akureyri í tvo vetur, er ég
gekk þar í skóla. Þau voru mér
miklu meira en venjulegir húsráð-
endur. Frá fyrsta degi báru þau
velferð mína fyrir bijósti - allt frá
því að ýta við mér á morgnana svo
að stelpan svæfi ekki yfir sig og
til þess að fylgjast með því að mað-
ur tæki lýsið með morgunmatnum.
Það er dýrmætt hveijum ungl-
ingi, sem fer í fyrsta sinn úr öryggi
foreldrahúsa, að eiga athvarf á
heimili eins og þeirra Guðnýjar og
Jónasar. Þar bar allt vitni um gagn-
kvæma ást og virðingu, blandað
glaðværð og hlýju viðmóti. Ég var
lítil, þegar ég fékk fyrst að fara í
heimsókn til foreldra Jónasar,
þeirra Kristínar Jónsdóttur ogHall-
gríms Traustasonar. Þau bjuggu
þá í Helgamagrastræti 11 á Akur-
eyri.
Ég var nær jafnaldra Trausta
syni þeirra og leit mjög upp til Jón-
asar og Ingibjargar systur þeirra
sem þá voru fulltíða fólk.
Þegar einhver úr fjölskyldunni
fór í kaupstaðinn, var alltaf komið
við hjá Stínu frænku og Hallgrími.
Þar var öilum tekið opnum örmum
og hlúð að gestum á allan hátt.
Þaðan eigum við systkinin margar
dýrmætar minningar og þangað
kom ég oft í heimsókn meðan á
skólagöngu minni stóð og oftsinnis
síðar ásamt eiginmanni og sonum.
Það er mikil gæfa að eiga sam-
leið með góðu fólki á lífsleiðinni og
eru það engin ný sannindi. Heimili