Morgunblaðið - 06.06.1996, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 6. JÚNÍ 1996 39
AÐSENDAR GREIIMAR
Heimur á leið til hagsældar
ÞAÐ ER viðtekin
staðreynd að fólk fer
betur með eigið fé en
annarra. Af þeim sök-
um er skynsamlegra
að atvinnufyrirtæki
séu í einkaeign en í
eigu ríkisins. Við slíka
skipan hafa stjórnend-
ur fyrirtækja hag af
því að rekstur sé hag-
kvæmur og gangi vel.
Sagan sýnir að í opin-
berum rekstri skortir
starfsmenn oft nægi-
legt aðhald til að rekst-
urinn sé á réttum kili
enda ráðast örlög ríkisfyrirtækja
ekki af því eins og tilvist annarra
fyrirtækja. Ríkisstjórnir víða um
heim hafa á undanförnum árum
linað takið á ýmsum atvinnugrein-
um sem áður bjuggu við ríkisrekst-
ur, jafnvel ríkiseinokun. Þetta á
jafnt við um iðnveldi í Vestur-Evr-
ópu sem og lönd á borð við Kína,
þar sem fulltrúar slíkra skoðana
voru til skamms tíma álitnir land-
ráðamenn og meðhöndlaðir eftir því.
Einkavæðing er
frambúðarlausn
Einkavæðing er nú álitin besta
svarið við áralöngum hallarekstri
hins opinbera, í það minnsta betra
en hitt úrræði stjórnvalda - aukin
skattheimta - sem flestir skelfast.
Fijálst hagskipulag er einnig nauð-
synleg forsenda aukinnar sam-
keppni og ákvæða um jafna sam-
keppnisstöðu fyrirtækja í alþjóðleg-
um samningum. í fyrstu hafa áform
um einkavæðingu oft mætt and-
stöðu enda greinir fólk einatt á um
bestu leiðirnar að hverju marki.
Margir, ekki síst
stjómlyndir stjóm-
málamenn, telja sér
skylt að standa á móti
sérhverri nýrri hug-
mynd, hveiju fmm-
kvæði og skiptir þá
litlu innihald eða
árangur. Reynslan hef-
ur aftur á móti sýnt
að yfirleitt hefur einka-
væðing opinberra
fyrirtækja leitt til þjóð-
hagslegrar hagsældar.
Þegar rætt er um
einkavæðingu er mikil-
vægt að geta þess að
í flestum tilvikum hefur raunveruleg
gagnrýni á slík áform beinst að
framkvæmd einkavæðingar en ekki
markmiðinu með henni. Hið sama
hefur verið uppi á teningnum hér á
landi. Hér hefur fremur verið deilt
um hvernig, en ekki hvort, koma
eigi ríkisfyrirtækjum í hendur ein-
staklinga.
Verklagsreglur
I þeim tilgangi að samræma
vinnubrögð og tryggja faglegan und-
irbúning einkavæðingar hefur ríkis-
stjórnin samþykkt verklagsreglur um
framkvæmd slíkra áforma. Reglun-
um er ætlað að tryggja jafnan að-
gang - og um leið tækifæri sem
flestra landsmanna - til að eignast
hlut í fyrirtækjum og taka þátt í
útboðum á vegum ríksins á jafnrétt-
isgrundvelli. Jafnframt er leitast við
að eyða þeirri óvissu sem hingað til
hefur fylgt mismundandi aðferðum
við sölu á eignarhlutum ríkis í fýrir-
tækjum og útboðum. Verklagsreglur
þessar hafa nú verið gefnar út í litl-
um bæklingi. Þær koma vafalítið til
Einkavæðing er nú
álitin, segir Jónmundur
Guðmarsson, besta
svarið við áralöngum
hallarekstri hins
opinbera.
með að draga úr gagnrýni á fram-
kvæmd einkavæðingar því nú liggja
fyrir reglur áður en gengið er til
leiks. Þetta er mjög til bóta og ætti
að auðvelda stjómvöldum frekari
aðgerðir á þessu sviði.
Skattadagurinn 1996
Einakvæðing og útboð hafa
reynst ríkisstjórnum víða um heim
vel í baráttunni við hallarekstur og
skuldasöfnun. Einkavæðing hefur
það markmið að minnka ríkisumsvif
og lækka skattbyrði almennings. í
ár tekur það hvern landsmann tím-
ann frá áramótum og fram til 7.
júní að vinna fyrir skyldugreiðslum
til hins opinbera og lífeyrissjóða.
Þessi tími er þremur dögum
skemmri en í fyrra. Ef til vill stafar
þetta af því að einkavæðing og út-
boð á liðnum árum eru farin að
skila sér í lægri opinberum álögum.
Um leið er umhugsunarvert hvenær
Skattadagurinn væri í ár ef engin
einkavæðing hefði átt sér stað og
ríki og sveitarfélög rækju enn þau
fyrirtæki sem nú eru í höndum borg-
aranna.
Höfundur er
sijórnmálafræðingur.
Jónmundur
Guðmarsson
Frídagur verkalýðsins
Fyrsta dag maímánað-
ar er „frídagur" verka-
lýðsins. Þó að verka-
lýðurinn þrammi um
götur, hrópi slagorð og
beri kröfuspjöld, íjarri
hefðbundnum vinnu-
stöðum, er dagurinn
langt því frá raunveru-
legur frídagur.
Það er ekki fyrr en
7. júní sem verkamenn
fá frí, frí til að vinna
fyrir sjálfa sig en ekki
fyrir ríkið. Útgjöld op-
inberra aðila og skyldu-
greiðslur í Iífeyrissjóði
námu á síðasta ári 43%
af landsframleiðslu.
Skattgreiðendur eru því fyrstu fimm
mánuði ársins og sex daga þess
sjötta að vinna fyrir ríkið.
Þann 1. maí s.l. stóðu verkalýðs-
leiðtogar vígreifir í pontu og töluðu
um aðför ríkisins að réttindum og
kjörum launamanna. Þeir töluðu í
hneykslunartóni um til-
raunir til að auka völd
einstakra Iaunamanna
á kostnað forystunnar.
En þeir létu hjá líða að
tala um hina raunveru-
legu aðför ríkisins að
kjörum verkafólks -
gríðarlega skattbyrði.
Það er ekki nóg með
að verkalýðsleiðtogar
láti háar álögur á
launamenn átölu-
lausar. Þeir hafa iðu-
lega uppi háværar
kröfur um aukin út-
gjöld ríkisins. En þeir
gleyma því að fé verður
ekki til í vösum fjár-
málaráðherra, féð kemur úr vösum
almennra launamanna, sem hafa
mátt strita til að afla fjárins.
Ég legg til að landsmenn berji
niður þá tilhneigingu hagsmunahópa
að heimta sífellt meira fé frá ríkinu.
Þeim þarf að skiljast að ríkið á ekki
Ég legg til, segir
Þorsteinn Arnalds,
að landsmenn berji
niður þá tilhneigingu
hagsmunahópa að
‘ heimta sífellt meira fé
frá ríkinu.
fé, það eiga skattgreiðendur og sér-
hagsmunahópar eru að ganga á fé
skattgreiðenda.
Væri ekki tilvalið að ríkisstjórnin
stefndi að því að við lok kjörtíma-
bils verði 1. maí fyrsti skattlausi
dagur ársins, þannig að launamenn
geti haldið upp á hinn raunverulega
frídag verkalýðsins.
Höfundur er verkfræðinemi.
Þorsteinn
Arnalds
FORSETAKJÖR 1996
J/I
ÓLAFUR RAGNAR GRÍMSSON
Akureyringar!
Kosningaskrifstofa opnuð í kvöld
kl. 20:00 að Skipagötu 18, 2. hæð.
Ólalur Kagnar og Guðrún Katrín
verða viðslödd og ræða við gesti.
Vviii p. lónlislaiah iði.
umidiislaisMiíng.
Boðið verður upp á veitingar.
Allir velkomnir!
Skrifstofan verður opin kl. 14 til 19 alla daga.
Símar 462 2033 og 462 2870.
Stuðnlngslólk Ólafs Ragnars Grímssonar Akurcyrl.
STÖÐ 3 SPYR:
HÁDÚJÚI
ILÆK ÆSLAND?
David Bowie segir áhorfendum
Stöðvar 3 skoðun sína á öllu
mögulegu og ómögulegu í viðtali
við Hall Helgason fyrir Stöð 3.
Bowie heldur síðan tónleika
í Laugardalshöllinni 20. júní.
Fáöu loftnet aö láni
Áskriftarsimi 533 5633
S
T
C=>
Ð