Morgunblaðið - 13.06.1998, Blaðsíða 30
30 LAUGARDAGUR 13. JÚNÍ 1998
ífiEKKJARMYMDlS
VIKU
MORGUNBLAÐIÐ
Þessi ár-
gangur náði
langt í við-
skiptalífinu
Fyrir rúmum þrjátíu árum var Magnús
Gunnarsson í 6. bekk í Verzlunarskólanum
í Reykjavík og lauk stúdentsprófi vorið
1967. Með gömlu bekkjarmyndinni rifjar
hann upp minningar frá Verzlunarskólaár-
unum og segir Olafi Ormssyni frá við-
burðaríkum og skemmtilegum árum.
MYNDIN var tekin
lö.júní 1967. Þetta
er sjötti bekkur,
stúdentsárgangur-
inn sem útskrifaðist
vorið 1967. Myndina tók Sveinn
Þormóðsson ljósmyndari. Myndin
var tekin í hátíðarsal Verzlunarskól-
ans þegar skólinn var við Grundar-
stíginn. Á þessum árum luku menn
fyrst fjögurra ára verslunarskóla-
prófi og fóru síðan í tveggja ára svo-
kallaða lærdómsdeild, þar sem við
lukum stúdentsprófi. Þetta var í
reyndinni einu ári lengra nám. Það
var tekið inntökupróf og síðan
verslunarskólaprófið eftir fjögur ár
og að því loknu tveggja ára nám í
lærdómsdeild til stúdentsprófs.
Þetta er fríður hópur. Eins og oft
var á þessum árum þá skiptist þessi
hópur mjög mikið í lögfræðideild og
viðskiptadeild. Það voru margir í
þessum hópi sem luku háskólaprófi.
Þetta var ekki svo stór hópur,
þannig að ég þekkti allan hópinn
mjög vel. Ég varð samferða mörg-
um þama í bekknum í gegnum Há-
skólann í viðskiptadeildina og hefur
svo verið í gegnum lífið. Þama vora
margir ágætir námsmenn. Erla
Sveinbjömsdóttir var dúx og næst á
eftir henni var Guðrún Erla og báð-
ar fengu þær íyrstu ágætiseinkunn.
Sigurður Helgason forstjóri Flug-
leiða fékk t.d. bókhaldsbikarinn.
Þetta var afskaplega skemmtilegur
hópur og við áttum margar góðar
stundir. Við hittumst á fimm ára
fresti og þá er vel mætt. Fyrir ári
höfðu stelpumar tekið saman
myndir frá þessum tíma, sem við
skoðuðum þegar þijátíu ár vora lið-
in frá því að við útskrifuðumst úr
sjötta bekk,“ segir Magnús Gunn-
arsson, forstjóri Capital hf., þegai-
hann virðir fyrir sér bekkjai-mynd-
ina af 6. bekk Verzlunarskóla Is-
lands veturinn 1966-67 og rifjar upp
löngu liðna daga á skrifstofu hans á
fimmtu hæð í Kringlunni 6. Það er á
sólríkum sumardegi og útsýnið úr
skrifstofu í fyrirtæki Magnúsar
stórkostlegt, yfir að byggingum í
nágrenninu og Esjuna í fjarska.
Öflugt félagslíf i
V erzlunarskólanum
„Það hefur alltaf verið öflugt fé-
lagslíf í Verzlunarskólanum og það
var feikilega öflugt á þessum áram.
Aðalfélagið var mál-
fundafélagið. Það var
ekki komið sérstakt
nemandafélag, það var
Málfundafélag Verzlun-
arskólans sem hélt uppi ________
félagslífinu. Á hverju ári
vora kosningar um stjórn
Málfundafélagsins. Það vora lista-
kosningar. Það vora settir upp list-
ar og kosið á milli þeirra. Það var
tekist á um stefnuskrár og hvað
ætti að gera næsta árið. Einmitt á
í þessum
bekk voru
margir ágætis
námsmenn
þessum árum þegar við voram
þarna var verið að taka í notkun
nýbyggingu fyrir neðan gamla
Verzlunarskólahúsið og í nýbygg-
ingunni var samkomusalurinn, sem
var svo mikið notaður í félagslífinu
eftir að hann var tilbúinn. Það má
segja að það hafi alltaf eitthvað
verið um að vera nánast á hverju
kvöldi. Það vora málfundir,
dansæfingar, dansleikir, almennar
skemmtanir og hápunkturinn í fé-
lagslífinu á þessum áram eins og
enn í dag var nemendamótið. Þá
var sýndur hluti úr einhverju leik-
riti og einnig söngleikjum. Það
vora einhver þjóðleg leikrit sem
vora á dagskrá, t.d Piltur og
stúlka, íslandsklukkan, Skugga
Sveinn eða Fjalla-Eyvindur.
Ég man að þegar við voram í
fjórða bekk, þá sá okkar bekkur
um nemandamótið og nemendur í
sjötta bekk vora leikarar í stóra
stykkinu. Þá sýndum við hluta úr
Islandsklukkunni, valda kafla.
Tveim dögum fyrir nemandamótið
kallaði dr. Jón Gíslason skólastjóri
í mig og spurði mig að því hvort
við hefðum fengið leyfi hjá Hall-
dóri Kiljan Laxness fyrir sýning-
unni. Það hafði alveg láðst. Mér
fannst leikritið vera þjóðareign og
að ekki þyrfti að biðja um leyfi fyr-
ir sýningunni. Ég heimsótti Hall-
dór á Fálkagötuna í Reykjavík,
þar sem hann átti þá íbúð og þau
hjónin tóku vel á móti mér. Hall-
dór sagði: - Leikið þið eins og þið
viljið!
Þegar við útskrifuð-
umst völdum við til sýn-
ingar söngleikinn Allra
meina bót eftir Jón Múla
_____ og Jónas Amason. Við
settum söngleikinn upp
og lékum af mikilli list. Við sung-
um nánast eins og stórsöngvarar,
ég, Brynjófur Bjarnason forstjóri
Granda og Halldór Vilhjálmsson
fjármálastjóri Flugleiða og stóðum
okkur bara nokkuð vel.“
Efsta röð frá vinstri:
1. Halldór Vllhjálmsson
2. Guðlaugur Björgvinsson
3. Stefán Skarphéðinsson
4. Ólafur Gústafsson
5. Sigurður Helgason
6. Guðmundur Markússon, látinn.
7. Einar Ingólfsson
8. Magnús Gunnarsson
9. Ólafur Hertervig
10. Brynjólfur Bjarnason
11. Guðmundur Pétursson
Miðröð frá vinstri:
1. Ingimar Sigurðsson
2. Sveinbjörn Óskarsson
3. Gunnar Hjartarson
4. Niels Chr. Nielsson
5. Þór Whitehead
Leiklistarstarfsemin hefur þá
verið nokkuð áberandi?
„Já, leiklistarstarfsemin var
alltaf stór hluti af félagslífinu á
hverju ári og auðvitað höfðu þeir
mest gaman af sem voru með
hverju sinni.“
Kynslóðaskipti - nýir kennarar
„Það voru þarna ýmsir minnis-
stæðir kennarar. Það voru ákveðin
kynslóðaskipti að eiga sér stað.
Þeir vora að hætta þessir gömlu
þekktu kennarar eins og Þorsteinn
Bjarnason bókari og Sigurður Guð-
jónsson og vora að kenna sín síð-
ustu ár, en inn í skólann var að
koma stór hópur af ungum kennur-
um sem hafa síðan kennt við Verzl-
unarskólann allt fram undir þenn-
an dag.
Þar fór fremstur Valdimar Her-
geirsson, sem var yfirkennari og
þarna vora t.d. Stefán Már Ingólfs-
son, Friðrik Sigfússon og Sölvi Ey-
steinsson. Með þeim kom nýr andi
og Valdimar kom með nýjar að-
ferðir og nýja hugmyndafræði i
bæði bókfærslu og rekstrarhag-
fræði og hagfræðikennslu, sem
reyndist okkur gott veganesti í Há-
skólann og út í lífið. Sérstaklega
fyrir þá sem fóra í lögfræði og við-
skiptafræði, reyndist sú kennsla
góð undirstaða fyrir það nám.“
„Þetta var auðvitað mjög minnis-
stæður tími. Árið 1967 hafði ríkis-
6. Erlingur Sigurðsson
7. Böövar Hauksson
8. Bragi Bergsteinsson
9. Steingrimur Gröndal
10. Helgi Áskelsson
Neðsta röð frá vinstri:
1. Viktor Björnsson
2. Erla Sveinbjörnsdóttir
3. Þórunn Hafstein
4. Bryndís Helgadóttir
5. Anna Johnsen
6. Guðrún Erla Bjarnadóttir
7. Dr Jón Gíslason
8. Sigrún Sigvaldadóttir
9. Anna Kristjánsdóttir
10. ina lllugadóttir
11. Hanna Herbertsdóttir
12. Ólafur Gústafsson
stjórn Sjálfstæðisflokksins og AI-
þýðuflokksins setið að völdum í
átta ár. Það voru alþingiskosningar
árið 1967. Þær kosningar komu
ekki mikið inn í skólalífið. Við vor-
um margir virkir félagar í
Heimdalli og tókum þátt í undir-
búningi fyrir alþingiskosningarnar.
Auðvitað vora nemendur mjög
uppteknir við skólann og vildu
sinna náminu vel. Þetta voru póli-
tískir tímar og ég varð kannski
meira var við það eftir að ég kom í
Háskólann. Árið 1967 var erfitt ár
efnahagslega. Það var samdráttur í
þjóðfélaginu eftir mörg góð ár.
Síldveiðarnar gengu til baka og
það þurfti að fella gengið.
Heimsmyndin hefur mikið
breyst. Þarna var allt í svarthvítu.
Það var tekist á um NATÓ, Ví-
etnamstríðið og innrásina í Tékkó-
sólavíku 68. Kalda stríðið milli
stórveldanna var áberandi og er nú
löngu liðið sem betur fer. Deilur
voru oft mjög hatrammar og of-
stæki mikið í ræðu og riti. Þá létu
vinstri menn mjög á sér bera, en
hafa nú margir séð að sér og eru
margir jafnvel nú þrjátíu árum síð-
ar ákafir markaðssinnar."
Evrópuferð sumarið 1967
„Við rákum verslun í fjáröflunar-
skyni eins og nokkrir bekkir höfðu
gert á undan okkur. Hún gekk
mjög vel og við höfðum góða fjár-
Afhverju stafar siðblinda?
GYLFI ÁSMUNDSSON SÁLFRÆÐINGUR SVARAR SPURNINGUM LESENDA
Spurning: Umræðan í þjóðfélaginu
að undanfömu hefur að miklu leyti
snúist um siðferði í opinberam störf-
um, og þá kannske einkum um sið-
spillingu, siðleysi og siðblindu.
Hverjar eru skýringar sálfræðinnar
á siðgæðisvitund fólks? Telst siðleysi
afbrigðilegt eða sjúkt eða má ein-
faldlega nefna það mannlegan
breyskleika?
Svar: Komið hafa fram nokkur
sjónarmið og kenningar í sálfræði
um mótun siðgæðiskenndar manns-
ins. Aðeins verður drepið á fáein
meginatriði hér. I atferlisfræðinni er
ekki lagt siðferðilegt mat á hegðun
nema að því leyti að rétt siðferði séu
þeir siðir og reglur sem gilda í við-
komandi samfélagi á hverjum tíma.
Bamið lærir að tileinka sér þessar
siðareglur eftir lögmálinu um
umbun og refsingu, þannig að börn
læra þá hegðun sem „borgar sig“.
Grunnnámið fer fram í bemskufjöl-
skyldunni, þar sem börnin hafa eink-
um foreldra sína sem fyrirmyndir og
reyna að líkja eftir þeim og gera
gildi þeirra að sínum. Með því öðlast
þau umbun sem viðheldur „réttri"
hegðun. Þetta er einn mikilvægasti
þáttur félagsmótunar. Þróun sið-
gæðiskenndar eftir kenningum sál-
könnunar felur einnig í sér félags-
mótun, en þótt flest beri þar að
sama brunni er hugtakanotkun og-
forsendur aðrar. Þar gegnir svo-
nefnt yfirsjálf lykilhlutverki. í fyrstu
ræðst hegðun barnsins af stjómlitl-
um framhvötum, en það er háð ást
og umhyggju foreldra sinna og reyn-
ir því að semja sig að kröfum þeirra
og tileinka sér gildi þeirra og fær
fyrir það umbun í formi viðurkenn-
ingar, ástar og öryggis í staðinn.
Þannig er yfirsjálfið í fyrstu per-
sónugert í foreldrunum. Smám sam-
an innhverfast þessi gildi og verða
hluti af barninu sjálfu, samviska
þess eða siðgæðisvitund, og yftrsjálf-
ið verðui' nokkurs konar siðgæðis-
vörður.
Foreldrar og aðrir nánustu skipta
því meginmáli fyrir mótun siðgæðis-
vitundar og sjálfsvitundar barnsins í
heild. Misjafnt er hve farsæl þessi
mótun verður. Stundum eru kröfur
foreldranna svo strangar og ósveigj-
anlegar að barnið fær ekki að
þroska sína eigin samvisku og yfir-
sjálfið stendur ávallt utan þess eigin
Siðblinda
sjálfs og heldur áfram að vera per-
sónugert í strangleika foreldranna
og kannske síðar í lögum og reglum
samfélagsins. Hjá öðram era for-
eldrarnir veikar fyrirmyndir og
veita barninu ekki þá leiðsögn sem
því er nauðsynlegt til að það þroski
með sér eigin siðgæðisvitund. Oft
stafar það af því að foreldrarnir hafa
ekki sjálfir fengið nóga ást og öryggi
í sínum uppvexti og hafa ekki af
nógu að miðla til barnsins og tengj-
ast þeim ekki tilfinningalega. Stund-
um nær þá barnið ekki að þroska til-
finningar sínar eða temja hvatir sín-
ar og lætur stjórnast af þeim. Síðar
meir kann þessi einstaklingur að
verða sjálfmiðaður, tillitslaus við
aðra og hegðun hans stjórnast af því
að skara eld að eigin köku. Þegar
slík persónueinkenni verða mjög
áberandi og afbrigðileg geta þau
flokkast undir persónuleikaröskun,
þar sem siðblinda er eitt meginein-
kennið.
Allur þorri fólks hefur þroskaða
siðgæðisvitund og samvisku og finn-
ur til samviskubits ef það gerir eitt-
hvað rangt. Hvatirnar eru þó ágeng-
ar undir niðri og stundum sefur sið-
gæðisvörðurinn á verðinum. Þá er
mörgum hætt við breyskleika. Kyn-
líf, peningar og völd er það sem
flestum hættir til að falla fyrir. Það
getur verið erfitt að temja holdið og
freistingarnar liggja alls staðar í