Þjóðólfur - 10.10.1918, Blaðsíða 1
ÞJOÐOLFUR
65. árgangur.
Reylíjavíb, 10. obt. 1918.
29. tölnblað.
ÞJÓÐÓLPUR kemur út einu sinni í
viku. Kostar til ársloka kr. 4,00. Qjald-
■dagi fyrir lok júlímánaðar. Afgreiðsl-
an er í Hafnarstræti 16 (níðri). Opin
kl. 1—4.
Frá útlöndum.
Allar fréttir sem hingað berast
daglega, með símanum eða í loft-
inu, eru af ófriðinum. Br nú einna
helzt útlit fyrir að Miðveldin séu
farin að sjá sitt óvænna og hugsi
nú í alvöru um að kaupa sér frið.
Sigur eru þau hætt að gera sér
von um og jafnvel ekki um jafn-
tefli. Enda kenna þau nú aflsmun-
ar í viðureigninni að vestan. Á
Balkanskaganum má nú ætla að
leikurinn sé þar brátt á. endá fyr-
ir þeim, er Búlgarar eru úr sög-
unni og Tyrkir einangraðir að
kalla. Almenningsálitið er farið að
breytast, mjög hjá þeim og víga-
móðurinn að minka. Þjóðirnar þrá
frið. Yilja ekki draga lengur, ef
ske kynni að takast mætti að
koma tauti við mótstöðumennina,
og því hafa Miðveldin séð sig knúð
til þess að leita fyrir sér um frið.
Hin nýja stjórn Þýzkalands tekur
það sem aðalmál á stefnuskrá
sína að koma á friði og býður
sæmilegustu boð. Yill jafnvel teygja
sig svo langt að játa öllum skil-
málum Wilsons, sem þó virðast
fullharðir frá þeirra sjónarmiði
séð. — Jafnvel láta af hendi
Elsass-Lothringen, sem hefir þó
hingað til eigi mátt nefna, og
endurreisa Pólland samkvæmt kröf-
um Wilsons, og heflr það tals-
verða skerðing hins núverandi
Prússaveldis í för með sér. En
vanséð er að Bandamenn vilji
sinna friðarumleitunum þessum,
er þeir þykjast fyrsta sinni sjá
bilbug á fjandmönnum sínum, og
svo hafa þeir áður látið digurlega
um mælt, að Miðveldin skuli i
engu geta ráðið um friðarskilyrð-
in, hvað sem nú verður uppi á
teningnum. Væri betur að ófriðar-
þjóðirnar a 11 a r bæru nú gæfu
til, þrátt fyrir alt sem á undan
er gengið, að sjá hið óviðurkvæmi-
lega í framferði sínu, og haldi eigi
ófriðinum lengur áfram og vægi
hvorir til við aðra svo friður gæti
orðið. En líklegra er þó að Banda-
menn kjósi það er báðum gegnir
ver og berjist nú til þrautar, þar
annaðhvort Miðveldin eru yfirunn-
in eða þeir, sjálflr spryngi. Skeyt-
in sem hér fara á eftir sýna ljós-
ast hvernig nú er ástatt í heim-
inum.
Loftskeyti.
(Einkaskeyti til dagbl. í Reykjavík.)
(Talsvert stytt.)
Berlín 5. oht.
Ríkiskanslarinn nýji Max von
Baden hélt ræðu sína í þinginu í
dag og var gerður að góður róm-
ur. Stóð allur þingheimur á önd-
inni er hann gaf eftirfarandi skýrzlu:
„Fyrir öviðjafnanlega hreysti
hersveita vorra, er víglína vor að
vestan órofin. Með þeirri göfugu
meðvitund getum vér ókvíðnir litið
til framtíoarinnar i fullu trausti.
En einmitt vegna þess er lika
skylda vor að tryggja það, að
þessi dýrkeypta hlóðuga glíma
standi ekki einn einasta dag fram
yfir þá stund er oss virðist auðið
að lúka ófriðinum með sœmd.
Með samþykhi allra þar til
kvaddra stjórnarvalda í ríkinn
og með samþybki samherja
vorra, hefl eg í gærbvöldi,
fyrir milligöngu stjórnar Sviss-
lands, snúið mér skjallega til
forseta Bandaribjanna í Yest-
urheimi og beðið hann að
gangast fyrir að koma á friði
og setja sig í því efui í sam-
band við stjórnir allra ófrið-
arríkjanna. í*etta sbjal mitt
kemnr í dag eða á morgnn til
Washington.
Skjal mitt er stílað til forseta
Bandarikjanna sökum þess að
hann hefir í þingboðskap sínum
8. jan. 1918 og í seinni yfirlýs-
ingum sínum, einkum í rœðu sinni
i New Yorlt 27. septemher, sett
fram skilmála sína fyxir allsherj-
arfriði, sem vér getum lagi til
grundvallar fyrir friðarsamning-
um.u
París 6. obt.
Bandamenn héldu áfram í nótt
að veita Þjóðverjum eftirför á öll-
um Suippe vígstöðvunum, hafa
farið yflr Aisne-skurð hjá Sapigny
óg náð umhverfi Aignicourt. Þeir
nálgast austar Aumenancourt-le
petite. Yið Nogent l’Ablesse hafa
þeir unnið á og sótt víðar fram,
tekið Pont Faverger við Suippe.
Her ítala vinnur vel á. Blóðugir
bardagar eru um St. Quentin
og mikið unnið á að nýju hjá Les-
dins. Þing Búlgara samþykti á 5
stunda lokuðum fundi í einu hljóði
í gær svofelda rökstudda dagskrá:
Eftir að þjóðþingið heflí hlýtt á
frarnsögu forsætisráðherra um á-
stæður þær er leiddu til þess að
samið var vopnahlé, felst það á
gerðir stjórnarinnar í því máli og
tekur fyrir næsta mál á dagskrá."
París 7. okt.
Frakkar tóku í gær Remancourt,
Tilloy og skóga mikla og mörg
hundruð fanga. Mótstaða Þjóðverja
er harðvítug, en víðast hvar hafa
þeir verið hraktir. Orustur eru af-
skaplega grimmar hvarvetna —•
hafa Þjóðverjar sumstaðar staðið
sem veggur fyrir, en sumstaðar
orðið að flýja í óreglu. Er nú
Rhcims algerlega unnin til
handa Fröbbum. Bandaríkjaher
sækir einnig fram í stóráhlaupum
og fótgönguliðs-orustum milli Ogon
skóga og Meuse.
Berlín 7. okt.
Tyrbnesba stjórnin heflr sam-
tímis þýzbu stjórninni og stjórn
Austurríbis og Ungverjalands
snúiö sér til Wilsons forseta
með friðarumleitanir, fyrir
milligöngu Spánarstjórnar.
Cambrai stendur í björtu báli
vegna stanzlausrar skothríðar Breta.
„€iaar þveræiugur“.
Svo heitir nýtt blað, sem farið
er að gefa út í Reykjavík. Á það
að koma saniningunum við Dani
fyrir kattarnef.
Lítt er hann sigur-stranglegur
þessi „Einar“ og mun ekki þurfa
að óttast af honum. Hefir hann
það sem af er (2 blöð), eigi borið
fram, sínu málefni til stuðnings,
annað en marghraktar staðhæfing-
ar og endurtekningar eftir þá, sem
áður hafa andæft málinu — eða
þá minna verð og viðurkend auka-
atriði, sem hann reynir að gera
moldveður út af. Um kosti sam-
bandslaganna er hann fámáll. Það
sem einkennir þenna „Eínar Þver-
æing“, er — ekkert nýtt í málinu,
— engin skýring á neinu, sern
eigi hefir þegar áður verið tekið
til athugunar, ekkert nema marg-
endurtekið stagl og því marghrak-
íð fyrir iðngu. Sízt er hann líkur
fyrirrennara sínum „Þveræingur-
inn“, enda áhrif hans þegar fyrir-
fram auðsæ. Enga ritgerð hefir
hann birt ennþá, nema undir dul-
nefni, og eigi lætur ritstjórinn nafns
síns getið. Það er eins og enginn
vilji gangast við honum opinber-
lega eða halda fram skoðutium
hans með nafni sínu fullu undir.
Ábyrgðarmann hefir hann þó, —
Pétur Lárusson prentara.
Skrijstoja og
ajgreiðsla þjóðótýs
er í Hafnarstræti 16 (niðri). Op-
in virba daga bl. 1—4 e. h.
Par er auglýsingum veitt
móttaba og þangað eru menn
beðnir að snúa sér með alt sem
blaðið áhrærir.
„jslanð fyrir 9ani
*
og Sslenðinga",
heitir nýútkominn bæklingur eftir
Magnús Arnbjarnarson cand. jur,
Er það flugrit ætlað til höfuðs
sambandslögunum 19. okt. næstk.
Á það mjög sammerkt við „Einar
Þveræing“, að á því er fátt að
græða í tilliti til málefnis þess,
sem um er deilt, annað en það að
höf. lýsir persónulegri skoðun sinni
á sambandslögunum og hvetur
menn til að aðhyllast hana og
hafna lögunum. Finnur hann þeim
flest til foráttu, en telur þeim mjög
fátt til gildis. Röksemdir hans eru
nákvæmlega þær sömu og and-
stæðingar sambandslaganna hafa
áður borið fram, nema öllu öfga-
meiri og er því óþarfi að eyða
oftar orðum um þær. Af þvi fáa
sem eg hefi orðið var við rétt-
mætt í aðfinslum höf., er meðferð
málsins á þingi. Flausturverk þings-
ins og misþyrmingar á þingsköp-
um, var með öllu óþarft verk og
heflr orðið til að vekja óánægju og
jafnvel tortryggni meðal þeirra,
sem ella hefðu orðið sambandslög-
unum fylgjandi. En þetta hefir áð-
ur verið vítt í blöðunum hér, og
þar á meðal í Þjóðólfi, sem les-
endur hans mun og reka minni til;
svo þetta er ekkert nýmæli hjá
heiðruðum höf. Er hætt við að
bæklingur þessi verði létfvægur
fundinn þann 19. okt. næstkom-
andi. Það má taka betur á, ef
duga skal.
XiiMleiidLar- íréttir
Kristján Árinhjarnarson
cand. med. & chir, er settur
héraðslæknir á ísafirði í fjarveru
Vilmundar Jónssonar héraðslæknis
þar.
Nýr banbastjóri.
Hr. L. Kaaber stórkaupm. tók
við bankastjóraembætti við Lands-
bankann 1. þ. m. af Birni Krist-
jánssyni, sem þá lét af því starfi.
Lárns Bjarnason, kennari
við Fiensborgarskólann í Hafn-
arfiiði, kvað eiga að taka við
kennarastaifi hr. Þorkels Þorkels-
sonar, við Gagnfræðaskólann á
Akureyri.
Gifting.
Mánudaginn 2. þ. mán., gekk
ptófessor Har. Níelsson að eiga
ungfrú Aðalbjörgu Sigurðardóttur,
kenslukonu frá Akureyri.
Nýlega er bosning
um garð gengin í Yerzlunarráð
íslands og hlutu þessir menn
kosningu: Jes Ziemsön konsúll,