Heimskringla - 09.09.1886, Blaðsíða 1

Heimskringla - 09.09.1886, Blaðsíða 1
Nr. 1. ALMEMAR FRJETTIR, Frá Ftlondnin. MeSal hinna markverSustu tiS- inda, sem gjörst hafa í Norfiuralfu frA. p>ví f lok maimánaSar í vor til Þessa tíma, er hifS tvöfalda fall Gladstone- stjórnarinnar fr!i vi'ddum á Englandi, ef svo má aS orði kvetia. í hiS fyrra skipti fjell hann fyrir atkvæíagreiíslu íi pingi, og í síSara skiptitS fyrir at- kvæöum alpýSu vift pingkosningarn- ar í siSastliSnum júli mán. paú fór eins og til var getitS, aS írska m&lið kom karli á knjen. Það var á mánu- dag 7. júni aí byrjaS var aS ræúa um hvert frumv. Gladstones um löggjðf á írlandi skyldi sýndur svo mikill, svo óverCugur heiíur, ati paú væri lesitS upp í annaí skipti. Nóttina eptir, skömmu eptir miSnætti, var loks gengiS til atkvætSa og fjellu pau svo, at5 311 voru metS pví at5 patS væri les- itS í annatS skipti, en 341 voru á moti. Og pá samkvæmt reglunni, sem búin er atS ná heftS á Engl. lagtii Gladstone nitSur vi'ildin, batS drottningu atS leysa upp pingitS og stofna til nýrra kosn- inga, pvi hann sá ekki annan veg beinni nje samkvæmari sínuin kenn- ingum, en atS láta almenning skera úr hvert írar skyldu heldurhljótapving- unarlögin etSa löggjöf og pat5 frelsi, sem pessari menntaöld sæmir svo miklu betur Þeir sein hartSást mæltu móti frumvarpinu voru menn úr Gladstones eigin flokki, Hartington lávartSur og JoSeph Chamberlain, á- aant floirum. Þóttust peir sjá sjer greitSan veg til upphefSar og meta og bjuggust jafnvel vitS atS ná taumhald- inu á stjórninni aö Gladstone föllnum, en í rauninni voru peir eigi annatS en g leiksoppar i höndum Salisbury-sinna En patS sáu peir ekki pá, en ætla má ati nú sje augu peirrabetur opin, aö minnsta kosti er pess tilgetandi um Chamberlain, pví met5 pessu atferli sínu er hann búin aö eytSileggja sig í augum alpýtSu; fyrir ári sítSan var hann haldinn i hávegum og álitinn líklegastur eptirmaöur Gladstones, en nú er hann einskis nýtur. Hartington stendur betur; er atSnafninu foringi .hins fjórtSa flokks á komandi pingi, er kallast Liberal- Unionists etSa frjálslyndir bandamenn. ÞatS er atS segja : Þessi flokkur heldur fast viti slnar pólitisku skotSanir í öllum mál- um nema pessu írska. í pví fylgir hann Salisbury og Toiy-flokknum til pess atS vitShalda eining ríkisins, sem hann álítur algjörlega sundraöa um leitS og írar fá löggjöfina. Þingiti var leyst upp hinn 25. júni. í hinu opna brjefi til ping- manna var drottning óvenjulega fá- ortS. ÞatS var fyrir henni, í tilliti til írska málsins, eins og fyrir fertiamönn- um stundum hún „vartSist allra frjetta,, og gat engin af iirjefinu sjetS hvern veg hún leit á pat! mál. Undireins og ping var uppleyst byrjaöi kosninga stritSitS fyrir alvöru, og stótS yfir lát- laust til pess uin 20. júli. Á. peim tíma skorti ekki grimmilegar atlög- ur af beggja rjettara sagt, af allra flokkanna hálfu. Vár sótt fram svo kappsamlega, ati, (pó ótrúlegt megi virtSast) pingmenn hjer í Ameríku fengu par jafningja sína í pví er á- hrærir brúkun frekju, skarnyrÖa og ósannindaum andstætSinga sína. Sem dæmi upp á æsingar metSal alpýtSu iná geta pess atS eitt skipti ætlatSi Chamberlain aö flytja rætSu um írska inálitS i Islington, par sem hann var gagnkunnur fjölda kjósendanna. Þeg- ar fundarsalurinn var oröin pjett skip- aöur af áheyrendum og hann ætlaöi aö byrja gjöröist svo mikill glaum- ur aö ekkert heyröist. par meÖ fylgdi eggjakast svo mikiö og látlaust aö hann tók til fótanna og flýöi út um eptri dyr hússins, og varö ekki meira af ræöuhaldinu, en klæÖi hans báru pess ljósar menjar, aö hann heföi kom- iö á mannfund um kveldiö. Gladstone sjálfur, pó lasin væri, ferö- aöist víÖa um England og Skotland, flutti ræöur og ástundaöi á alla vegu aö koma inönnum í skilninginn um nauösyn stjórnarbótaáírlandi. Mátti heita aö för hans frá London noröur til Edinborgar og paöan til ýmsra staöa væri ein sigurför. Hvervetna par sem vagnlestin var stöövuö var samankomin hinn mesti manngrúi, sem ekki leyföi lestinni aö fara af staö fyr en öldurtgurinn ávarpaöi hópinn meö nokkrum oröum. Er paö mælt aÖ engum hafi alpýöa fagnaö jafn mikillega og honum, sem sýndi ljós- lega hve mikiö alpýöu traust hann hefur, prátt fyrir útfall kosninganna. Þrátt fyrir heilsubrest og ónóg afl til aö tala eins hátt og snjallt og hann vildi, pá spilaöi hann svo á hjarta- strengi áheyrendanna, í ræöum sínum, aö peir allir gengu honum á hönd gjörsamlega, á ineÖan hann stóÖ frammi fyrirpeim. Seinustu ræöuna flutti hann í Liverpool, og endaöi hann hana á pessaleiö : „Þaö varhjer i pessari borg, aÖ jeg fyrst dró lífs- anda minn, og pennan lífsanda hef jeg nú dregiö í 76 ár. Samkvæmt lögum náttúrunnar veröur pess pvi ekki langt aÖ bíöa, aö jeg hverfi til duptsins aptur, og ekki ólíklegt aö petta veröi í síöasta skipti sem jeg tala i Liverpool. Jeg biö yöur nú aö strengja pess heit, aÖ hinn mennt- aöi heimur ekki framar skuli hafa á- stæöu til aö kalla írland hiö enska Pólland, aö paö skuli ekki framar vera til. paö er búiö" áö Vera Englands Pólland nðgu lengi. HlustiÖ eptir boöum forsjónarinnar, drengskapar- ins og heiðursins. Hringiö út hinu gamla. Hringið inn hinu nýja. Hring- iÖ út hinu ófarsæla tímabili sundur- lyndis og ófriöar. Hringiö inn bless- unarríku tímabili einingar og friöar“. Gladstone var endurkosinn í fimmta skiptí til aö vera fulltrúi Mid- lothian-búa, en paö er í fjórtánda skipti að liann tekst pingsetu á hendur. Jafnvel pó margir væri Gladstone skaölegir mótpartar viö kosningarnar, pá verður engum peirra jafnaö viö gamla Jón Bright, hinn víöfræga mælskumann og stjórnfræðing, og skarð paö í flokk Gladstones verður ekki auöfyllt, pví alpýöutraust hans er mikiö á Englandi. Bright gamli kveöst fús til aö vinna aÖ öllum mögu- legum umbótum í stjórnarskipaninni viövíkjandi írlandi, i framtíöinni eins og aö undanförnu, en aö íruin sje gefin sjálfstjórn, paö geturhann ekki hugsað til, og síztaf öllu kveöst hann pola pá uppástungu, aÖ kaupa land- iö af landsdrottnum og skipta pvi milli smábændanna, sem |>á skuli hafa paö til æfilangrar eignar. Eptir pví sem næst verður kom- ist verður tala meöinælenda irsku löggjafarinnar á næsta pingi 279, en tala mótmælenda 391; tala ping- manna er öll 670. Þessum 670 er pannig skipt i flokkana : Salisbury hefir 317 fylgendur, Gladstone 191, Parnell 88 og IJartington 74. Hart- ington er skuldbundin til að fylgja Salisbury í öllum málum, sem lúta aö írska málinu, og verður hann pví aö ábyrgjast sinn flokk pegar til at- kvæða kemur. í hans flokki eru peir Bright og Chamberlain. Gladstone sagöi af sjer ráös- mennskunni hinn 21. f. m. og fáum dögum síðar tok Salisbury viö henni. zíöur hann tækist á hendur aö mynda ráö sitt lagði hann hart aö Hartington aÖ gjörast æösti ráöherra, og gjörði drottning einnig sitt til aÖ fá pví fraingengt, en paö varð pó ekki. Hart- ington treysti sjer ekki til aö ríg- binda sig svo viö Tory-flokkinn, pó hann hinsvegar langaði sáran í em- bættiö. Neitaði pvi öllum peim boð- um, um sæti i ráðinu, svo Salisbury mátti sjálfur fara af staö og sinala saman ráðgjöfuin. Meöal peirra, sem Salisbury hefir kji'iriÖ fyrir. ráögjafa má nefna William H. Smith, George Hamilton lávarö, Ilandolph Churehill lávarö, og Sir Micheal Hicks-Beach. Er hinn síðastnefndi kjörinn til ír- lands-ráögjafa, og iná na>rri geta hversu vel írum líkar hann, pegar pess er getiö, aö hann er mjög áfram um aö pvingunarlögin sje endurnýj- uö á írlandi. Churchill lávaröur er fjármálastjóri og forvígismaöur full- trúadeihlarinnar á pingi. Hamilton lávaröur er æðsti sjóflotastjóri og Smith hermálastjóri. Hinn nýji Ind- lands ráöherra er Sir Riehard Asheton Cross; hinn nýi yfir póstmeistari er Cecil Raikes; og hinn nýji uýlendna ráðherra er Eward Stanhope. Lon- donderry lávarður er kjörin til ír- landsstjórai staö Aberdeens.lávaröar, sem Gladstone stjórnin sendi pangaö og sem af öllum landstjórum íra var pjóöinni kærstur. Eptir pví, sem sögur fara af I.ondonderrv veröur hann ekki kær gestur I kastalanum í Dublin. ping Breta var opnaö á miðviku- daginn (18. f. m.) og var óvana- lega fátt fólk umhverfis Westininster um daginn, sem meðfram koin til af pví aö steypiregn var og hráslaga kuldi. Prinza burtrekstrar múlið á Frakk- landi er fyrir löngu sampykkt og þeir flæmdir úr landi. Greiflnn af París kaua sjer heimili í kastala á Svissaralandi, og situr þar síðan. Honum voru boðin heim- ili í ýmsum rikjum Norðurálfu, sem og fleirum af prinzunum, sem sýnir að víða eiga peir inni. pað er ekki sannað enn að petta spor lýðveldisstjórnar Frakka hafi verið heppilegt. pað eitt er víst að meðan peir voru að búa sig til brottfar- ar úr föðurlandinu voru allmiklar æsing- armeðalalpýðu, prinzunum haldnar veizl- ur og þeir kvaddir með trega. þykir mörgum að þetta spor stjórnarinnar geti orðið til jæss að fýsa upp hinn hálfkuln- aða vonarneista í brjóstum þeirra, er unna konungsstjórn, og af þeim litla neista get ur enn orðið óviðráðanlegt bál. Greifinn af París verður sterkari mitt í útlegðinni, í sinum afskekkta kastala á Svissaralandi, heldur en i hinni gíaummiklu, gjáliflu Parísarborg. Ofsókninni fylgir meðaumk- un.og meðaumkunin getur orðið það með- al sem hjálpar honum til hásætisins. Stjórn Frakklands gejigur annars fremur s'tirðiega um Jæssar mundir, og veldur þvi einn maður, en jmð er hinn nýji hermálastjóri og æðsti herforingi rikisins, að nafni B o u 1 a n g e r. Er hann maður kornungur, ofstopafullur og metn- aðargjarn. Um undanfarin tima heflr hann fyllt blaðið Figaro með framúr- skarandi æstum pólitiskum ritgjörðum, og ekki alls fyrir löngu háði hann ein- vigi við Baron einn, er orsakaðist af þræt- um á þingi, útaf prinza-málinu. það þyk- ir öllum greinilegt að hann er ákafur með að reyna sig við þjóðverja við fyrsta tækifæri, i þeirri von að ná aptur Alsace- Lorraine fylkjunum undir Frakkland. Fjöldi hinna helztu manna á Frakklandi óttast hann og ætpi að hann muni ekki liætta fyr en hann gjörist alvaldur á Frakklandi. Aptur aðrir, og ekki svo fáir, meina að liann muni ætla að við- reisa konung-stjórnina aptur. Yfir höfuð er hann sá maður er Frakkar ekki treysta þar þeir eru nú komnir að raun um að hann er til alls búin. ' Lúövik I, vitskerti Bavarin konung- urinn drekkti sjer ásamt húslækni sin- umDr. Gudden, íJStarndbergs-vatni, skamt frá höfuðstaðnum Munchen. Óttar bróð- ir hans var þegar kvaddur til konungs, en þar hann er einnig vitskertur, þá er Luitpold prinz hinn næsti að skyldug- leikum i karllegginn, ríklsráður, en vinn- ur allt í nafni Óttars konungs. þessi af- drif Lúöviks og veikleiki Óttars hafa fengið svo mjög á móðir þeirra, að hún hefurlegið rúmföst siðan. Lúðvik konungur var fæddur 25. ágúst 1845, og varð konungur i Bavarin þegar hann var 19 ára gamall. Framanaf œf- inni sýndi hann þrek mikið og gáfur og var að allra áliti röggsamur rikisstjóri. Árið 1870 var hann með hinum fyrstu, af smákonungum þýskalands, til að mœla með sameining þess og Prússlands i eitt keisaradœmi. þessu máli fylgdi liann öfi- uglega þrátt fyrir mótstöðu allra sinna þingmanna, er voru grimmir fjendur Prússa, og átti því ekki svo lítinn þátt í að Vilhjálmur Prússakonugur gjörðist keisari hins sameinaða fýskaveldis í Ver- sölum 1871. Jafnframt, undir eins á unga aldri, var hann framúrskarandi ákaflynd- ur, einrœningslegur og sœlífur. Öll hans orð og allar hans athafhir báru vott um brjálsemi samblandaða skörpum gáfum, svo að hann var sannur H a m 1 e t í flokki Norðurálfu prinza. Vilhjálmur keisari hefur nýlokið kynn- isferð um meginhluta þýzkalands, svo og til Austurrikis, að siðustu. Er það mœlt að aldrei hafi karli verið fagnað jafn- almennt og í þessum ferðum sínum ! sum- ar. Meðal annara staða er karl heim- sótti var Agsborg, dvaldi hann þar nœt- urlangt og þótti íbúum mikils um vert, því siðan 14. júlí 1792, þegar Frances I. og kona hans Maria Theresa gistu þar yfir nött, heflr ekki þýzkur konungur eða keisari dvalið þar svo lengi. Keis- arinn kom og til Munchen og dvaldi þar stutta stund, hitti Luitpold prinz að máli en ekki sá hann Óttar konung. pegar Óttar konungur heyrði þjóna sína rœða um komu keisarans spurði hann: „Hvaða keisari" ? „þýzkalands keisari, yðar hátign“ svöruðu þjónarnir. „Segið það aptur, það á "vel vlð mig*1 svaraöi konungur, og eptir litla þögn bœtti hann vid: Ó’ja, þið meinið Barbarossa, jeg hafði gleymt honum. En jeg er meiri en Barbarossa. Jeg er hinn tvíhöfðaði þýzki Ari, og í mínum tveimur höfðum er nú svo mikill verkur, og verkur og verkur“, og til þess að sýna þjónunum að hann vœri veruleg örn fór hann að reyna að fljúga og var að því meira en klukkutíma. í fyrri viku sátu þeir þýzkalands- keisari og Austurríkis keisari saman í Gastein í Austurríki ásamt sínum œðstu ráðgjöfum. Yoru á þeim fundi endur- tekin loforðin um að þessi tvö ríki skyldu vera samhuga í að láta eingan ágrein- ing milli þjóðanna verða að vandrœð- um og um fram allt akveðið, að þessar tvrer þjóðir skyldu takast á hendur að viðhalda friði Norðurálfu, en í því var sjerstaklega haft tillit til Rússa og Eng- lendinga, sem óttast er að fari í hár saman fyrst og fremst útaf Batum-hafn- ar málinu (Batum er við austurenda svartahafs sunnanvið Kákasusfjöll, er all- inikill verzlunarstaður, og heur þar verið opin höfn fyrir öllum þjóðum, en nú hafa Rússar lokað henni, það er að segja gjört liana að flotastöð, og með því, einu sinni enn, rofið Berlínar-samninginn), svo og út af Afghana-landamæra málinu, sem nú er farið að brydda á þrætum í, á ný. Abbe Liszt, hinn nafnfrægi ung- verski P i a n o-leikari og lagsmiður ljezt aðfaranótt liins 1. f. m. 75 ára gamall. Alexander Búlgara jarl sagði sig frá ríkisstjórn á laugardagsmorguninn 21. f. m., og ljet flytja sig, undir herverði, út yfir landamærin. En íbúar liöfuðstaðar- ins, Sofia, ruku samstundis til og báðu Rússa ásjár. Voru þeir, sem færðu konsúl Rússa þessa bæn, svo auðmjúkir að þeir allir krupu á knjám meðan hann talaði við þá F r á Ain erikn. » Bamlarikin. Alþingi Bandarikja var slitið fimtu- daginn 5. f. m. kl. 4 e. m., eptir 241 dnga setu. Á peim tíma hafði fulltrúadeildin 185 samkomur og rá'ðherradeildin 164. Alls voru lögð fyrir þingið 13,292 frum vörp til laga ® Sa 2,845 fleira en fram voru lögð á þinginu í fyrrm þessi frumvör1* voru á öllu upphugsanlegu stigi, frá frumvarpinu um að borga daglaunamanni við pinghúsið kaup fyrir aukaverk, til frumvarpa um tollbreytingar, fjárhags og önnur stórmál pjóðarinnar. Af öllum pessum frumvarpa fjölda voru það ein- ungis 1,101 sem samþykkt voru af báðum deildunum, og af peim öðluðust 987 laga- gildi, og af þeim aptur sampykkti for- seti 806 og staðfesti með undirskript sinni en 181 öðluðust gildi áu hans sampykkis og voru allt takmarkandi lög, pað er að segja, lög er takmarka skuldheimtutíma og lutu pau flest að pví, að takmarka pann tíma, sem pessum og hinum vær veittur til að sanna að hann ætti eptirlaun skilið fyrir framgöngu sína eða sinna í innanrikisstríðinu, eða að stjórnin skuld- aði honum fyrir átroðning af hálfu her- manna o. s. frv. Forseti ónýtti 113 frum vörp, óg eitt frumvarp öðlaðist ekki gild fyrir pá ástæðu, að pingi var slltið áður forseti fengi pað til yfirvegunar og undir- skriptar- Á bessu eina pingi hefir Cleve- land forseti ónyHt 4 frumvörp fleiri en all- ir aðrir forsetarnir hafa ónýtt til samans frá stofnun lýðveldisins. Og af þeim 113 frumvörpum, er forsetinn ónýtti var ein- ungis eitt gjört að lögum samt með % allra atkvæða beggja deildanna. pingið ákvað að á pessu fjárhagsári (1886—’87) skyldi 365 milj. dollars varið til ýmsra parfa stjórnarinnar, en pað er 45 milj. meira en á síðasta fjárhagsári. Af pessari upphæð ganga 76 milj. í eptirlaun sem er 16 milj. meira en í fyrra. Tæplega hálf fjórtánda milj. gengur til hafnabóta og til umbóta á vatnavegum, og fá suður- ríkin meginliluta pess f jár. pingið veitti og $15.000 til að senda verkfræðjnga til að ákveða hvert hinn fyrirhugaði Henne- pinskurður (milli Mississippi-fljótsins hjá Minneapolis í Minnesota og Michigan- vatns) geti orðið að svo almennum notum, að yflrstjómin megi kosta gröptinn. Innihald hinna helztu frumvarpa. er öðluðust lagagildi ápessu pingi er á pessa leið : 1. Heimilisrjettarlögunum, viðvíkjandi lieimilisrjettarlandi innan járnbrautabelt- ’ anna, er breytt svo, að par sem menn sam- kvæmt gömln lögunum gátu ekki fengið nema 80 ekrur ókeypis, innan pessara Jielta’, pá fá nýbyggjar framvegis eigna rjett fyrir 160 ekrum ; eins fá þeir eignar rjettinn fyrir 80 ekra viðbót, sem fyrir löngu hafa tileinkað sjer pær samhliða ábúðarjörðinnl. „Járnbrautarbelti” eru svo nefnd af pví að á vissu svæði hverju megin brautarinnar gefur stjórnin f jelag- inu aðra hvora ferli.mílu af landi; belti pessl eru sumstaðar yfir 30 mílna breið hverju megin brautarinnar. 2. Allt járnbrautarland, liggjandi í lög lega stofnuðu Cuunty ! hverju ríki og Terrltory innan Bandaríkja, er hjer eptir skattgilt, hvort sem tilheyrandi jám brautafjelag hefir eignarrjett fyrir pví eða ekki, og hvert sem yfirstjórnin hefir pað sem trygging fyrir ógoldnum peningum eða ekki. 3. Territory-lögunum er breytt pannig, að löggjafaþing peirra herur fram vegis ekki vald til að semja aukalög, ein- stökum mönnum, fjelögum eða stöðum í vil, ekki heldur hefir löggjafarpingið, Connty, eða bæjarstjörnir vald eða leyfi til að veita einstöku fjelagi peningastyrk, eða gefa pví skuldbinding sína til að borga tiltekna fjárupphæð á tilteknum degi. Ekki heldur hafa County eða bæj- ar stjórnir leyfi til að taka meira lán gegn veði í fasteignum hjeraðsins en nemi 4 af hundraði! skattgildnm fasteignum. 4. Tiu milj. og 600 pús. dollars verður varið til herskipasmíða ; á að smiða 5 ný ogfullgjöra hina 4 járndreka, sem nú eru i smíðum. 5. Eptirlaun ekkna og munaðarlausra barna Norðanmanna hermanna í innan- ríkisstriðinu eru hækknð ura priðjungo eru minnstu laun ekkna nú $ 12 á mánuði Og eptirlaun herman-na, er limlestust, eru hækkuð um einn sjötta á mánuði. (Framhald á fjórðu blaðsíðu).

x

Heimskringla

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.