Heimskringla - 29.10.1919, Blaðsíða 1

SENDIÐ EFTIR
Okeypis Premíuskrá
yfir VERÐMÆTA MUNI
ROYAL CROWN SOAPS, Ltd.
654 Main St. Winnipeg
CRowN
XXXIV. ÁR.
WINNIPEG. MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 29. OKTÓBER 1919.
NÚMER5
$10.000 meidyrdamál gegn ritstjóra

Heimskringlu
FJÖRRÁÐ VIÐ BLAÐIÐ
' «
Á fimtudaginn gerðust þau tíðindi aíi Heimskringlu og ritstjóra hennar var birt stefna frá W. R. Preston í Ottawa, fyrir umm&ii í biaÓiuu 24. september,
Krefst Mr. Preston 10,000 dala skaðabóta fyrir að hafa veriÓ k; i!aður I ú s a b 1 e s i. Enginn vafi leikur á því, að þetta mun gert að undirlagi ritstjóra Vor-
aldar, sem hygst með því að koma Heimskringiu fyrir kattarnef. Að geta um málsókn þessa frekar gerum vér ekki að svo stöddu, samkvæmt ráðum lögmanns
vors. Vér berum engan kvíðboga fyrir úrsbtunum, en málareksturinn verður dýr. Þess vegna biðjum vér þá, sem skulda Heimskrínghi, að borga nú þegar,
því oft er þörf, en nú er nauðsyn. ^
Ritstjórinn birtist hér uppmáiaður, eins og bann kentur af skepnunni. Mynd af Mr. Preston gátum vér ekki fengið fyrir þetta blað.
CANADA
AtkvæíSagreiSslan um vínbann-
ið í Ontario fór svo.^aS 'þaS var
samjjykt aS hailda því óbreyttu
rfneð rúmri miljón atkvæSa meiri'
hluta.
Neðri deild sambandsþingsins í
Ottawa samþykti Grand Trunk
kaupin á fimtudaginn var. Greiddu
allir stjórnarandstæðingav og tveir
af fylgjendum hennar beim mót-
atkvæði. Samt höfðu kaupin 25
atJVkæðE. fleirtöhi. Hon. Mac-
Kenzie K ng, sem kosinn var gagn-
sóknarlaur.t í Prince kjördæminu á
F. E. 1., tók sæti sitt í þinginu á
fostudaginn, og Henry Drayt >n
fjármálaráSgjafinn nýi, sem kos-
inn var gagnsóknarlaust í Kingstm
borg, kom á þingiS degi fyr.
Hélt King ræSu á móti kaupum
Grand Trunk, og virtist fjandsám-
>egur allri þjóSeign á þjóSnytjum,
cg er hann þar í fullu samræmi viS
vilja auSkýfinganna austur frá.
í öldungadeildinni stendur nú yfir
r mma um Grand Trunk kaupin,
o-g er •tvísýnt taliS um framgang
r.rálsins þar, ^
Skýrslur landsstjómarinnar á-
«tla hveitiuppskeru Canada í ár
r,ema 365,688,000 bush.; þar af
191,000,000 bush. vorhveiti og
174,687,000 hausthveiti. 1 pen"
mgamati nemur þá uppskeran
rúnrdega $750,000,000.
Gull hefir fundist í jörSu fimm
xrÁlur norSur af Schreiber, Ont.
Tlversu auSugur fundurinn reynist,
er óvist ennþá.
i
Aukakosningamar til sam-
Tandsþingsins, sexn fram fóru á
iwánudaginn, fóru þannig, aS
r.ændaflokkurinn var kosinn í 3
kjördæmum, unionisti í einu og
iiberal í einu. 1 Austur-Quebec
var Ernest Lapointe, liberal, kos-
inn meS 3000 atkvæSa meirihluta
yfir gagnsækjanda sinn úr verka-
naannaflokki; aSrir ekki í kjöri.
Þetta var hiS gamla sæti Sir Wil-
frid Laurier, og hefir veriS liberal
í 40 ár. 1 Victoria B. C. var Hon.
Or. Tolmie landbúnaSarráSherra
endurkosinn meS 2000 atkvæSa
fleirtölu yfir T. A. Barnard, verka-
mann> 1 Glengarry Stormont var
Wilfrid Kennedy, úr bændaflokki,
bosinn meS 1500 atkv. umfram
óháSan conservativa, sem á móti
honum var. KjördæmiS héfir
veriS liberal til margra ára. 1 Carl-
ton kjördæininu vann bóndinn
James Goldwell mikinn sigur á
þingmannsefni stjórnarinnar, Col-
Melville. Kjördæmi þetta sendi
áSur á þing Hon. Frank Carvell,
union-liberal og fyrv. ráSherra op-
•nberra verka. 1 Assiniþoia
kjördæminu í Sask. féll Mr. Moth-
erwell, fyrrLm landbúnaSarráS-
gjafi Saskatshewan stjórnarinnar,
og merkisberi MacKenzie King
liberala, viS lítinn orSstýr. HafSi
O. R. Gould, bændaflokksmaSur-
inn, 4500 atkvæSi um fram hann,
og tapar Motherwell tryggingarfé
sínu, svo aumari útreiS er ekki
hægt aS fá, og sýnir þetta ljóslega
aS ekki eiga LaurieríLiberalar
miklar voriir um sigur í sléttu-
fylkjunum. Stjórnarflokkurinn
sfuddi bæSi Goulld og Kennedy,
svo tap var aSeins í Carlton kjör-
dæminu, og því aS kenna að þing-
mannsefni stjórnarinnar bauS sig
fram svo seint, aS lítill tími var til
unrlirbúnings. Er því stjórnin á-
nægS yfir úrsljtunum, en liberalar
sárgramir.
Þrír menn biSu bana í borginni
Nobel í Ontario fyrir skömmu, af
því aS drekka einhverja ólyfjan,
sem átti aS vera brennivín. Menn-
irnir voru Peter Ferguson og sonur
hans Thomas og bróSir George.
Hvar þeir fengu ólyfjanina, eSa
hvort þeir blönduSu hana sjálfir,
hefir ekki vitnast.
Beinar skipaferSir eru í þann
veginn aS komast á milli Canada
og Danmerkur. /Etlar norska lfn-
an, sem ibyrjuS er á beinum sam-
göngum milli Noregs og Canada,
aS hafa Kaupmannahöfn fyrir viS-
komustaS. SkipiS Drammenfjord
ér nú aS fara sína fyrstu fexS éftir
þessari nýju áætlun.
/ t
Steve Ha'bikong, Indíáni, var
fundinn sekur fyrir rétti í Ste.
Soult Marie, um aS hafa drepiS
majin nokkurn, James Jobose aS
nafni, 24. ágúst síSastliSinn, og
dæmdur í 25 ára hegningarhúsvist
í Kingston hegningarhúsinu.
Tóbaksuppskera hefir veriS ó-
venju góS í Ontario þetta sumar,
sérstaklega í LeamrngtonhéraSinu.
Uppskera eins manns þar, Dr. Al-
berts Foster, nam $25,000, og
þykir þaS fádaemi.
10,000,000 dala meiSyrSamál
hefir veriS hafiS gegn sambands-
þingmanni og borgarstjóra í Que-
bec borg, Mr. H. E. Lavigneur, af
járnvörusala þar í borginni, sem
Joseph Samson heitir.
/ /
Þingmannsefni unionstjórnar"
innar í North Ontario kjördæm-
inu, William James Cowan,^ and-
aSist 22. þ. m., mitt í kosningabar-
daganum, og gat því hér fyrirskip-
uS aukakosning ekki fariS fram á
mánudaginn, eins og til stóS. Hefir
henni veriS frestaS um ótiltekinn
tíma. AndstæSingur Mr. Cowans
var R. H. Halbert, úr 'bænda.
flokki. Enginn liberal var í
kjöri.
BANDARIKIN
i'olanámuverkfalliS, sem getiS
var um í síSasta blaSi, aS kallaS
yrSi I. ilovember, ef ekki yrSi
aS kröfum námumannanna, vofir
enr.þá yfir. En líkur eru þó tald-
ar til þess, aS Wilson forseta muni
takast aS afstýra því meS vitur-
legum miSlunum.
A'lAerjar þing verkamála var
sett í Washington í dag. Tóku
þátt í því fulltrúar flestra stjórna
menmngarlandanna og verka-
mannafulltrúar og íSnaSarmanna
frá þeim löndum, en Bandaríkin
sjál'f virSast ekki muni hafa neibn
verkamannafulltrúa á þir.gin. ,
sökum þess aS þingiS hefir ekki
samiþykt ennþá friSarsamningana
meS ákvæSimj um samningsrétt-
indi verkamannastéttarinnar, og án
þeirrar samþyktar vilja verkamenn
ekki koma á þingiS. Stjómin og
vinnuveitendur hafa þó aS sjálf-
sögSu sína fulltrúa á þinginu, hvaS
svo sem verkamannaflokkurinn
gerir.
Rannsókn út af óeirSunum í
Oma'ha, Neb., stendur nú yfir.
Hefir kviSdómurinn þegar fundiS
1 0 manns seka um ýmsa glæpi í
sambandi viS þær; tvo fyrir morS,
3 fyrir aS kveikja í ráShúshöllinni
og orsaka bruna hennar, og hina
fyrir ýms önnur ofbeldisverk.. Tíu
manns hefir veriS slept lausum, og
65 eru ennþá undir kærum.
Kona ein í Leland, Mich., Mrs.
Stanislawa Lypczynska, var á
laugardaginn var fundin sek af
dómstólunum um morS, framiS
fyrir 1 2 árum síSan, á nunnu, sem
kölluS var systir Marie John, og
hefir hún veriS dæmd í aéfilanga
þrælkunarvinnu fyrir illræSisverk-
iS. Nunnan hvarf fyrir 1 2 árum
síSan, en fyrir skömmu fanst
beinagrind af kvenmanni í kál-
garSi hjá húsi því, sem hin dóm-
felda átti heimá í, og viS rannsókn
málsins kom þaS í ljós aS þetta
voru hinar jarSnesku leifar nunn-
unnar. Kaþólskur prestur hafSi
búiS þar þá, og hin dómfelda ver-
iS ráSskona hans, og í sameiningu
myrtu þau nunnuna, til þess aS
skýla klækjum klerksins En eft-
ír 12 ár hefir glæpurinn komiS í
lj ós.
Háfnarverkamenn hafa gért
verkfall í New York, og gengur
þar all róstusamt til. Á mánudag-
inn lenti í blóSugan bardaga milli
verkfallsmanna og verkfallsbrjóta,
og varS aS kalla þúsynd lögreglu-
þjóna, vopnaSa byssum og barefl-
umt til þess aS skakka leikinn. ;1 0
menn voru teknir fastir, en 50 voru
teknir á spítala.
/
BRETLAND
Lloyd George stjórnin var ofur-
liSi borin viS atkvæSagreiSslu í
þinginu á föstudaginn, í smá máli,
sem þótti litlu varSa. Engu aS
síSur bjuggust margir viS aS
stjórnin mundi segja af sér, því til
þessa hefir brezka þingiS veriS svo
sterkt, aS hver sú stjórn, sem ofur-
iiSi hefir veriS borin í þinginu^ hef-
jr strax sagt af sér, hversu lítilfjör-
legt sem máliS hefir veriS. En
Lloyd George ér ekkert aS hugsa
urn gamlar þingvenjur. Á mánu-
daginn baS hann þingiS um
traustsyfirlýsingu og fékk hana, og
! r>ú situr hann fastur í sessi sem
áSur.
Rothmere lávarSur hélt nýlega
ræSu í þinginu*og lagSi þar til aS
Bretland seldi Vestur-Indlandseyj-
ar sínar Bandaríkjunum upp í
skufdir, sem væru nú orSnar svo
miklar aS þær væru brezku þjóS-
inni sligbyrSi. Heimafyrir var
þessari tillögu LávarSarins tekiS
misjafnlega; voru sumir henni
meSmaéltir, aSrir ekki. En nú
hafa íbúar eyjanna risiS upp og
mótmælt sölutillögunni kröftug-
lega. VerzlunarráSiS-í Kingston,
Jamaica, samþykti 26. þ. m.
kröftug mótmæli aS nokkur hluti
eyjanna yrSi látinn upp í stríSs-
skuldir; væri þaS vansæmd, og
svo hitt, aS eyjarnar væru upp
meS sér yfir því aS tilheyra hinni
brezku krúnu.
HundraS enskar konur grftar
hermönnum úr liSi Bandaríkjanna,
og sumar meS eitt eSa tvö böm,
lögSu frá Southampton á Englandi
nýlega áleiSis til Bandaríkjanna til
manna sinna og heimkynnanna
nýju. *
BlaSiS London Daily News
heldur aS almennar þingkosning-
ar muni ekki fara fram á Bretlandi
fyr en á næsta sumri.
Capt. J. H. Thorpe, fylgismaS-
ur Lloyd George, var kosinn til
þings viS aukakosningu í Rus-
liolme kjördæminu í fyrri viku. Á
móti honum sóttu verkaflokks-
maSur og liberal, en hann náSi
hærri atkvæSatölu en hinir báSir
til samans. '
Hertoginn af Northumberland
er á móti alþjóSasambandinu.
Þykir honum aS hendur Bretlands
verSi of bundnar, ef þaS er sam-
þykt.
Fjórtán manns biSu bana í kola-
námuslysi í St. Just í Cornwall hér-
aSinu á Englandi.
Fjárlögin liggja nú fyrir brezka
þinginu, og sýnir tekjuhalla, sem
nemur 474,000,000- sterlings-
pundat og hefir aldrei annaS eins
þekst í sögu ríkisins. Tekjur rík-
isins eru áætlaSar 1,168,650,000
sterlingspund, en útgjöldin 1,642,-
295,000. Fjárhagurinn er því
afar ískyggilegur.
Konur eiga nú aS fá sæti í lá-
varSadeiid brezka þingsins; þaS
er aS segja ekkjur lávarSa og ann-
ara titlaSra höfSingja, og þær sem
erfa tign eftir látna ættingja, sem
þar áttu áSur sæti. T# neSri stof-
unnar hafa konur fengiS kjörgengi
fyrir 2 árum síSan.
ÖNNUR LÖND.
HerkostnaSur Portugals í stríS-
inu nemur 28,000,000 sterlings-
punda, eftir nýútkomnum skýrsl-
um.
Grikkland heimtar aS Búlgaría
verSi látin gefa upp Austur'Rúm-
elíu, sem hún hefir haldiS síSan í
ófriSnum viS Tyrki 1912.
ISLAND
Hollenzk blöS mótmæla krö'ft-
uglega og einróma aS Vilhjálmur
fyrrum Þýzkalandskeisari sé fram-
seldur bandaþjóSunum í hendur.
Vilja þau aS hann hafi griSastaS á
Hollandi og fái aS vera þar í friSi.
/
Sænsk blöS fullyrSa aS Joseph
erkihertogi verSi kjörinn til kon-
ungs i Austurríki innan skams.
Þetta er sá sami Joseph, sem
steypti Bela Kun, Bolshevikanum,
frá völdum í Ungverjal. og tók víS
ríkisforráSum, en varS aS leggja
þau niSur sökum þess aS banda-
þjóSimar vildu ekki aS nokkur af
Habsborgarættinni réSi framar
ríkjum í löndunum. HvaS ætli
verSi nú, ef hann verSur konung-
ur?
Alfons spánarkonungur og Vict-
oria drotning hans eru í hehnsókn
viS brezku hirSina um þessar
mundir.
Líflátsdómur var framkvæmdur
á frönskum landráðamanni 24. þ.
m.f t Parísarborg. MaSurinn hét
Pierre Lenoir, og var blaSamaSur,
en sekur fundinn um aS selja
ÞjóSverjum mikilsvarSandi upp-
drætti og upplýsingar. En þaS,
sem einkennilegt var viS aftöku
þessa manns fremur en aSrar af-
tökur, var þaS, aS maSurinn var
visinn orSinn upp aS mitti og varS
því aS bera hann á börum til af-
tökustaSarins. Vegna þessarar
heilsubilunar mannsins^ sefn skeSi
undir hans löngu fangavist, var
Poincare forseti beSinn aS náSa
hann, en hann neitaSi. Frönskum
landráSamönnum eru sjaldan gef-
in griS, og lögin ganga jafnt yfir
konur og karla. Lenoir var eitt af
leigutólum Bolo Pasha, landráSa-
mannsins illræmda, sem tekinn var
af lffi 17. ágúst 1918. Fimtán
karkn,enn og sex kvenmenn hafa
veriS tekin af lífi á Frakklandi fyr-
ir landráS síSan stríSiS byrjaSi í
ágúst 1914.
Rvík 8. okt.
Kosningar til Alþingis eiga fram
aS fara 1 5. november, og er þegar
hafinn mikill undÍTbúningur. Flest-
ir af gömlu þingmönnunum munu
bjóSa sig fram aS nýju. Útnéfn-
ingardagur er 1 7. október.
Miðvikudaginn 1. þ. m. drukn-
uðu tveir menn í Þingvallavatni.
ÞaS voru þeir GuSbjartur Gísla-
son bóndi í Hagavík í Grafningi,
sonur Gísla Bjömssonar, sem lengi
bjó í MiSdal í MosfeHssveitt og
Eyjólfur SigurSsson, sonur SigurS-
ar bónda á Þúfu í Ölvesi, Þeir
höfSu fariS á báti aS vitja ura
murtunet um morguninn, tekiS úr
nokkru af netunum og flutt í land
og fariS síSan aftur aS vitja um
þaS, se meftir var. Var þá fáriS
aS hvessa á norSan og hö<fSu þeir
veriS á báSum áttum um þaS,
hvort þeir ættu aS fara í annaS
sinn. En í síSari ferSinni drukn-
uSu þeir, og vita menn ekki hvem-
ig slysiS hefir atvikast, því aS ekki
sást til bátsins frá bænum; netm
voru skamt frá landi, en í hvarfi
viS nes, sem gengur þar út í vatn-
iS.
Grímur Jónsson cand. theol. frá
lsafirSi er nýdáinn á Landakots-
spítalanum, 64 ára gamall. —
Stephan Stephensen umboSsmaS-
ur á Akureyri, andaSist 2. okt.
25. sept.
1 gær, nokkru fyrir hádegiS,
varS vart viS jarSskjálftakipp hér
í bænum, en ekki harSari en svo,
aS færri munu hafa tekiS eftir hon-
um. En eins og oft vill verSa,
hefir jarSskjálftinn orSiS miklu
harSari suSur á Reykjanesinu, og
eftir því harSari sem utar dró, og
olli hann miklum skemdum á
Reykjanesvita. — Vitastöpullinn
sprakk og ljóskeriS og önnur á-
höld skemdust, svo aS ekki verS-
ur kveikt á vitanum fyrst um sinn.
Fólk flýSi úr vitavarSarhúsinu og
voru send tjöld héSan handa því
aS liggja í. Vitamálastjórnin til-
kynnir, aS aukavitinn logi reglu-
lega. Engar fregnir hafa borist
um þaSt aS jarSskjálfti þessi hafi
valdiS skemdum víSar.
Kaupið Sigurlánsbréf.