Lögberg - 21.02.1918, Blaðsíða 1
SPIERS-PARNELL BAKING CO.
ábyrgjast yður
fulla vigt, beztu vörur fyr-
ir lœgsta verð sem verið
getur. REYNIÐ ÞA!
TALSÍMI: Garry 2346 - WINNIPEG
Þetta pláss er til sölu
Talsímið
Garrv 416 eða 41T
Rússar kúgaðir til friðar
Síðustu fregnir frá Rússlandi,
skýra frá því, að Rússar hafi
neyðst til þess að semja frið,
með þeim kostum, er pj óðverj ar
sjálfir settu. Eru skilmálar
Pj óðverj a harðir mjög; meðal
annars krefjast þeir fullra yfir-
ráða yfir Póllandi, Lithuaníu
Riga og Mánaeynni, og skaða-
bætur greiddar í skíra gulli, ei
nemi átta hundruð
sterlings punda.
Eftir að samningurinn um
vopnahlé, milli pjóðverja og
Rússa, gekk úr gildi, óðu pjóð-
verjar inn á Rússland með óvíg-
an her og tóku hverja stórborg-
ina á fætur annari; veittu Rúss-
ar þeim lítið viðnám, með því að
þjóðin er öll í molum, og látlaus
innbyrðis ófriður um land alt.
Og þegar svo var komið málum,
sá utanríkisráðgjafinn Leo Teo-
tsky eigi annað úrræða, en ganga
að skilmálum pjóðverja, þótt
•anglátir væru. Eigi mun vegur
^ýzkalands vaxa í augum rétt-
hugsandi manna við aðfarir þess-
miljónumiar; því eins og nú standa sakir
er Rússland í sárum og að mestu
leyti vamarlaust land, þótt eigi
verði mannfæð um kent. Er á-
stand rússnesku þjóðarinnar hið
hörmulegasta um þessar mundir,
og ófyrirsjáanlegt hver endir
kann á að verða.
Frá fslandi.
f bréfi frá Reykjavík, dag-
settu 24. jan., stendur að 30
þumlunga þykkur ís sé á höfn-
inni í Reykjavík, og megi heita
manngengt á ís úr landi og út í
Engey; er slíkt mjög sjaldgæft.
fsbimir ganga á land Norðan-
lands og Austan, og hafa verið
skotnir, sá síðasti á Mjóafirði.
| sagt af sér. Ástæðan er sögð sú
•að hann hafi ekki getað þegið
sæti í hinni sameiginlegu her-
málanefnd sambandsþjóðanna,
sem nýlega átti fund með sér í
Versailles, og vildi heldur ekki
halda áfram að vera háður úr-
skurðarvaldi þeirrar nefndar.
Or bænum.
Canada.
Elzti maður í her sambands-
manna er Pte. J. W. Boucher
frá Canada; hann er 73 ára.
Hann var búinn að vera 8 mán-
uði í skotgröfunum, þegar menn
vissu um aldurinn. En undir
eins og yfirmennimir vissu ald-
urstakmark hans, sendu þeir eft-
ir honum, og sendu hann til
Englands, þar sem konungurinn
boðaði hann á sinn fund og sagð-
ist langa til að sjá 73 ára gaml-
an mann, sem í 8 mánuði hefði
„•taðist hermanns raunimar á
vígvellinum. Mr. Boucher var í
þraolosl-víði Randaríkiajjjia 1861.
Sagt er að 79 menn hafi farist
við það að gas hafði safnast í
námu Acadia kolafélagsins í
Nova Scotia, og kviknaði í því,
og varð af sprenging mikil.
Á vestur vígstöðvunum.
Á föstudaginn var, þann 15.
þ. m. lézt á sjúkrahúsi bæjarins
Halldór Eggertsson, bróðir
þeirra Áma, Jóns og Guðjóns
Eggertssonar í Winnipeg. Hann
lætur eftir sig ekkju og fjögur
börn.
Frá Glenboro.
Ekkert stórkostlegt hefir
gerst þar. Smá atlögur hafa átt
sér stað frá báðum hliðum.
Frakkar rufu herfylkingu pjóð-
verja austur frá Viemme-le-
Chateau, tóku bæði menn til
fanga og mikið herfang annað.
Sama er að segja frá Flanders.
par gjörðu Bretar atlögu nálægt
Hontholst Wood og Epehy, og
Canadamenn nálægt Lens. f
öllum þessum atlögum voru
þýzkir menn teknir til fanga, og
ýmislegt annað herfang tekið,
en engar stórorustur hafa verið
háðar á því svæði. En uppi-
haldslaust stórskotahríð gengur
þar, bæði nótt og dag, og virðist
hún magnast eftir því, sem dag-
arnir lengjast, og sólin hækkar.
Alt loftið er þrungið af óskapleg-
um ófriðarskýjum — af ein-
hverju, sem er í vændum, og er
enn þá stórkostlegra, en það, sem
vér höfum enn séð. Menn hafa
líka haft það á tilfinningunni,
að báðir málsaðilar, eða stríðs-
aðilar, væru að búa sig undir
atlögu, svo mikla, að önnur eins
hefði aldrei fyr sést, — væru að
láta skríða til skara. En aðrir
óttast að pjóðverjar muni aldrei
leggja út í svoleiðis lagaða or-
ustu, sökum þess að með lang-
þreyttum her, og því feikna afli,
sem Samherjar hafa, er sigur í
þeirra augum tvísýnn. En í
stað þess muni þeir grafa sig í
jörð og verjast, og er það frá
voru sjónarmiði hið verra áf
tvennu illu, því með hemum á
báðar hliðar niðri í jörðinni, en
fallbyssuskothríðina ofanj arðar,
getur stríðið varað eins lengi og
skotfæri, vistaforði og gjaldþol
þjóðanna endist.
Stjórnin á Frakklandi hefir á-
kveðið að taka í sínar hendur
allan skipastól Frakklands 10.
marz næstkomandi, og er nú að
semja við skipaeigendur.
Bretland.
prjár atrennur hafa pjóðverj-
ar gert með loftförum sínum á
London. Nokkum skaða á
mönnum og eignum hafa þeir
gjört. Tekist hefir þó að hrekja
þá burtu, og aldrei hafa þeir náð
þeim tilgangi sínum, að gjöra
nein vemleg spellvirki borginni
sjálfri.
Sir William Robertson, forseti
hermálanefndar Breta, hefir
Glenboro, 18. febr. 1918.
Á þriðjudaginn 12. febr., vom
gefin saman í hjónaband af
Rev. C. B. Lawson, á heimili
hans hér í Glenboro, þau Mr.
Einar Thordarson bóndi frá
Antler P.O., Sask og Miss Jónína
Guðmundson, til heimilis hér í
bæmrm:,“’ Að aflokinni hjóna-
vígslunni vom veitingar til reiðu
Ú heimili móður brúðarinnar,
Mrs. Olinu Guðmundson, fyrir
brúðhjónin og nánustu skyld-
menni. Var svo lestin tekin til
Winnipeg, þar sem brúðhjónin
skemtu sér um tíma. Heimili
þeirra verður að Antler, Sask.,
þar sem brúðguminn á stóra bú-
jörð. — Heillaóskir vina þeirra
fylgja þeim.
Takið eftir,
Eins og auglýst var í íslenzku
blöðunum 24. jan. síðastl., þá
verður hinn lögákveðni ársfund-
ur Eimskipafélags íslands, til
þess að útnefna menn í stjóm
félagsins, fyrir hönd Vestur-
íslendinga, haldinn á skrifstofu
Dr. Brandson og Bjömson, 857
Sherbrooke St. í Winnipeg, 27.
þ. m., kl. 8 e. h.
Samkvgemt þeirri sömu aug-
lýsingu þá hafa þeir Ámi Egg-
ertsson og A. P. Johannsson
einir verið útnefndir, en til þess
að gjöra þá útnefningu löglega,
þarf þessi fundur að haldast.
Ámi Eggertsson.
Jón J. Bíldfell.
Rúmenía.
líka um það í skýrslu sinni tiljmálinu fram í lagafrumvarps-
stjómarinnar nýlega, að hann' formi, og aðhyltist ed. það.
hafi sannfrétt að pjóðverjar hafi
staðráðið að gjöra hið grimm-
asta áhlaup á vestur vígstöðv-
unum bráðlega, og að pjóðverjar
hafi líka ákveðið að samhliða því
skuli niðansjávar hemaður hafin
í miklu víðtækari og áhrifameiri
stíl en áður hefir þekst. Enn
fremur gat hann þess, að Banda-
ríkin mundu hafa 500,000 her-
menn á vígvellinum í vor og
1,500,000 áður en þetta ár væri
liðið.
Forseti Bandaríkjanna héfir
sent Senatinu tilkynning um það
að hann endurútnefni Mr. Burle-
son sem póstmálaráðherra pað
embætti hefir verið autt síðan
4. apríl 1917. Póstmálaráðherra
embættið er það eina stjórnar-
ráðsembættum Bandaríkjanna,
sem takmarkað er með lögum
að skuli fylla fjórða hvert ár.
Stoðir samfélagsins.
Enginn ágreiriingur um efni
málsins kom fram opinberlega
í þinginu, en sagt er að nokkur
ágreiningur hafi verið “bak við
tjöldin” um það, hvort hentugur
tími væri til að bera málið fram.
Við athugun þessa máls verða
menn fyrst og fremst að gera ^H ^H
sér það ljóst, að eftir að vér höf- vita kunnugir menn vel, að svo
Hið góðkunna leikrit “Stoðir
samfélagsins”, eftir Ibsen. í ís-
lenzkri þýðingu eftir séra Rögn-
vald Pétursson, var leikið í Good
templarahúsinu hér í bæ 13. og
14. þ. m.
Leikur þessi, sem er mjög efn-
isríkur fer fram í smábæ einum
á vesturströnd Noregs. Hann
er í fjórum þáttum. í fyrsta
þættinum eru hefðarkonur sam-
félagsins ásamt geistlegrar stétt
ar manni, (sem sýnir hvernig
þeir eiga ekki að vera) á fundi
að henda milli sín og pískra yfir
slúðursögum, sem ganga um ná-
ungann í bænum, sérstaklega.
þó um mágkonu helzta manns
bæjarins, og aðal-stoð samfélags-
ins, konsúls Bernick, er í enda
þess þáttar kemur heim frá Am-
eríku öllum á óvart.
í öðrum þættinum er sýnt fyr-
irmyndar heimili konsúlsins, sem
á að vera, verklegar framkvæmd
ir, þar á meðal krefst konsúllinn
þess að skip gamalt og fúið, sem
Án verkstjóri segir að sé ekki
sjófært, verði búið til Ameríku
innan fárra daga. Jámbrautar-
málum konsúlsins er hrint áfram
Leyndarmál og ósvífni konsúls-
ins kemst upp — og alt lendir í
uppnámi. Stoðunum er kipt
hverri af annari undan samfé-
lagiðu, af því að grundvöllur
þeirra var fals og lygi.
þriðji þáttur. Mágkona kon-
súlsins flettir ofan af ósannind-
um og tvískinnungsskap sam-
félagsins.
“pið kallið ykkur stoðir sam-
félagsins”, segir hún. — “Sam-
félagið á þær ekki betri til”.
Hinn betri maður konsúlsins
sigrar.
Fjórði þáttur. Ný tíð og nýjir
tímar, sannleikurinn og frelsið,
hinar einu varanlegu stoðir sam-
félagsins.
Leikur þessi, sem er skrifaður
fyrir 40 árum síðan er eitt af
þeim meistaraverkum, sem al-
drei fymast — hann er alt af
nýr og á jafnvel við nú, eins og
hann átti fyrir 40 árum, því alt
af er samfélagið sjúkt, og alt af
þarf að veita inn nýjum straum-
um, og hressandi lofti, en það er
það, sem þessi leikur gjörir.
landsins að veði. pað var þá fyr-
irsjáanleg rás viðburðanna, sem
fram er komið, að forsætisráð-
herrann mundi þurfa að reka þau
tvö erindi samtímis í Danmörku,
að fá viðurkendan siglingafána,
og biðja um nokkrar miljónir
króna að láni. Erfiðara erindi
en þetta tvent í einu hefir liklega
enginn af ráðherrum vorum haft
fram að bera erlendis, því að það
Að undanfömu hafa Rúmeníu-
menn átt í skærum all-snörpum
við Rússa á ýmsum stöðum;
urðu leikslokin þau að Rússar
biðu ósigur í viðureigninni, enda
mælt að herlið frá úrkaníu, hafi
komið Rúmenum til styrktar.
Innanlands ástandið í Rúmeniu
kvað vera orðið mjög alvarlegt,
sökum vistaskorts, og ensk blöð
flytja þær fréttir, að um miðja
næstu viku muni takast samn-
ingstilraunir um frið, milli
Rúmeníu og þýzkalands.
Bandaríkin.
Wilson forseti hefir skorað á
Bandaríkja þjóðina að spara
hveiti notkun, sem frekast sé
unt, til þess að hægt sé að miðla
bandamönnum meira af hveiti,
en gjört hefir verið. Vistastjóri
Hoover segir að Ameríkanar
megi til að spara tvær miljónir
tunnur af hveiti á hverjum mán-
uði, þar til næsta árs uppskera
fáist, til þess að auka að þeim
mun vistaforða hermanna. Og
er ákveðið að skora á fólk að nota
heima fyrir til manneldis aðrar
komtegundir, svo þetta megi
takast.
Hermálaritari, Baker, hefir
skipað Edward R. Sectenin eftir-
litsmann með öllum innkaupum
til hemaðar þarfa. Hann getur
Fánamálið.
Saga þess máls á síðasta þingi
er í fám orðum þannig:
Snemma á þinginu fluttu 10
þingmenn í neðri deild tillögu til
þingsályktunar um skipun
manna nefndar “til að íhuga og
koma fram með tillögur um,
hverjar ráðstafanir gera skuli til
að ná sem fyrst öllum vorum
málum í vorar hendur og fá við-
urkenningu fullveldis vors”
Flutningsmenn voru: 3 “langs-
um” (M. Pét., E. Am., G. Sv.),
1 utnfl. (M. Guðm.), 4 “þvers-
um” (J. J., Sk. Th., Ben. Sv., Bj.
f. Vogi) og tveir heimastj. (Bj.
R. Stef., J?ór J.). Formaður
nefndarinnar varð M. Pj. J?essi
nefnd flutti þingsályktunartil-
lögu um að “skora á stjómina að
sjá um að íslandi verði þegar á-
kveðinn fullkominn siglingafáni
með konungsúrskurði, og álykt-
ar að veita heimild til þess, að
svo sé farið með málið”. Var til-
lagan samþykt með samhljóða
atkv. í nd.
f annan stað fluttu þeir K. Ein.
og M. Torfas. í ed. frv. til laga
um ísl. fána. Nefnd var kosin í
málið og réð hún deildinni til að
samþykkja þingsályktunartil-
um fengið löggiltan fána á landi
og í innanlandssiglingum, hlýtur
það einungis að vera tímaspurs-
mál, hvenær sá fáni fær viður-
kenningu sem siglingafáni, ef
landinu heldur áfram að vaxa
efnahaglegur þróttur. Að þessu
leyti munu allir landsmenn geta
verið sammála um þetta mál.
Alt annað mál er það, hvort
tíminn hefir verið hentugur til
þess áð hreyfa þessu máli ein-
mitt nú, í miðjum vandræðum
og vopnagný heimsstyrjaldarinr
ar. Margt virðist benda til þess
að tíminn sé sérstaklega óhent-
ugur, og er það alt þess eðlis, að
forgöngumönnum málsins á
þingii átti að vera vorkunnar-
laust að sjá það.
Má þá fyrst nefna það, að til
viðurkenningar á nýjum siglinga
fána á höfunum á þessum tíma
útheimtist meðal annars það, að
stjómir allra ófriðarþjóðanna,
hver í sínu lagi sendi tilkynningu
um breytinguna til allra herskipa
sinna, þeirra sem eru í úthöfum!
eða eiga að fara út í höf, hvort
sem eru ofansjávar eða neðan-
sjávar herskip. Og hvort sem
stjóm vor eða Danmerkurstjóm
ætti að biðja ófriðarríkin um
slítk, þá er hætt við að þau þyk-
ist hafa nógum alvarlegum störf
mu að sinna rétt í svipinn, þótt
ekki bætist þar við kvabb frá
smælingjum, er þau mundu kalla
svo, og þeim sennilega sýnis að
gæti biðið rólegri tíma.
pessu næst má nefi^a það, sem
kuhnugt ai’ þegaA«*<.i þingtím-
ann í sumar, að Bretar og band.
menn þeirra hafa sett þá aðal-
reglu um siglingar allra hlut-
lausra þjóða, að hvert hlutlaust
ríki á að nota sín eígin skip til
sinna nauðsynlegu flutninga —
og fær ekki að nota annara ríkja
skip nema með sérstakri undan-
þágu brezku stjómarinnar í
hverju einstöku tilfelli, fyrir
hverja einstaka ferð, en þessar
undanþágur eru torfengnar, og
einatt skilyrðum bundnar, ef
þær fást. Mun landstjóm vor
hafa orðið fyllilega vör við þetta
því að þegar ákvörðun þessi gekk
í gildi, hafði hún tvö norsk skip
á leigu, og gat ekki fengið leyfi
til að halda öðm skipinu td
þeirra siglinga, sem hún hafði
ætlað sér. petta ákvæði hefir
elfki orðíð fslandi til mikils baga
enn þá, af því að samkvæmt
reglunni mega öll dönks skip
annast flutninga að landinu og
:‘rá því, auk þeirra skipa, sem
vér eigum sjálfir. En ef vér fá-
um sérstakan siglingafána fyrir
skip vor, þá er ekki sjáanlegt
annað en að reglunni mundi
yerða framfylgt þannig, að ís-
land ætti að annast sína flutn-
inga á sínum skipum; ef Dan-
mörk og fsland eftir sem áður
væru skoðuð sem sameiginleg
heild að því er skipaeign snertir,
þá væri ekki fult tillit tekið til
þeirra sérstöðu, sem sérstakur
siglingafáni markar oss. Nú get-
ur landið alls ekki komist af með
íslenzku skipin eingöngu til flutn
inga, og gat því beinlínis stafað
hætta af því fyrir landið að
knýja fánamálið fram á þessum
tíma,
pá er að geta þess, að vegna
skipakaupa, landsverzlunar og
dýrtíðarráðstafana er landsjóður
í svipinn kominn í svo miklar
skuldir, að óhjákvæmilegt er að
fá allmargar miljónir kr. að láni
erlendis þegar í stað, ef alt á
ekki að hrynja og atvinnurekst-
ur landsmanna að stöðvast af
fjárþröng. Bankar hér, einkum
fslandsbanki, hafa í svipinn lán-
að landsjóði mestalla fúlguna,
en afleiðingin af þeim miklu lán-
veitingum í sambandi við mink-
andi útflutning frá landinu orðið
sú, að bankarnir eru komnir í
skuld erlendis, sem verður að
greiða. Er því fullyrt, enda
mjög sennilegt, að Jæir gangi nú
eftir því, að landsjóður borgi
þeim bráðabirgðalán sín. Á þing-
inu í sumar lýsti þáverandi fjár-
málaráðherra, Bjöm Kristjáns-
son, því yfir, sem óefað er lauk-
rétt, að hvergi nema í Danmörku
mundum við nú geta fengið lán,
skiftar sem skoðanimar eru
meðal málsmetandi manna í Dan
mörku um það, hve mikið sjálf-
stæði skuli veita oss, þá eru ein-
mitt meðal atkvæðamestu fjár-
málamannanna þar nokkrir þeir,
sem sárast er um að sjá annan
fána dreginn upp þar sem ríkis-
fáni Danaveldis hefir áður blakt.
Afleiðingin af þessu, sem alt
var vitanlegt eða fyrirsjáanlegt
þegar í sumar, er orðin sú, að
tilraunin tií að útvega viðurkenn
jngu siglingafána hefir mis-
hepnast.
Hvað á að gera?
Allar hinar sömu ástæður, sem
gerðu það erfitt, óheppilegt og
jafnvel hættulegt, að knýja fána
málið fram eru enn fyrir hendi,
og verða að líkindum fyrir hendi
meðan styrjöldin heldur áfram.
Auk þess er aðstaðan vitanlega
verri fyrst í stað eftir mishepn-
aða tilraun, heldur en nokkurn
tíma áður. pess vegna er skyn-
samlegt að verða nú sammála
um það, að láta þetta mál bíða
fyrst um sinn þangað til styrj-
öldin er á enda, og J?ær ástæður
burt fallnar, sem gera það sér-
staklega erfitt eða óráðlegt, að
knýja málið fram nú.
Enda virðist svo, sem full-nóg
vigfangsefni sé fyrir hendi
handa landstjóm og þingi, að
sjá landinu farborða út úr vand-
ræðum styrjaldarinnar, þótt ekki
sé dreyft kröftum eða eytt
kröftum í tilraunir til að knýja
fram vandasöm mál, sem vel þola
nokkra bið.
—Lögrétta
BRUNI í MONTREAL.
Voða eldur kom upp í Gray
nunnuklaustrinu í Montreal 15.
þ. m. Fjöldi af ungbömum vora
á efsta lofti byggingar þessarar,
þar sem eldurinn kom upp, og er
sagt að frá 75—100 hafi brunnið
þar inni eða kafnað í reyk. Sagt
er að eldurinn hafi kviknað út
frá X-geisla. Undir eins og
menn urðu varir við hann, var
reynt að bjarga, en eldurinn þá
búin að ná svo miklu haldi að lít-
ið var viðráðið. Framúrskar-
andi hugrekki sýndu samt nunn-
urnar, hermenn og slökkvimenn-
irnir. Hvað eftir annað réðust
?eir til inngöngu í eldinn, og
comu út aftur með eitt eða tvö
smáböm í fanginu, sumar nunn
urnar brunnu 1 andliti við björg-
unartilraunimar. Að síðustu
varð lögregluliðið að halda fólki
með valdi frá því að reyna til
æss að brjótast í gegnum eldinn.
;il þess að bjarga, og fólk varð
að standa aðgjörðarlaust, og
ilusta á vein vesalings bamanna
og snarkið í eldinum.
pessa síðustu viku hefir fátt
borið til tíðinda í skólanum, sem
með fréttum geti talist. Nemend-
ur hafa, að vanda, kepst við nám,
og þó eð skemtanir hafi verið
með mesta móti í borginni þessa
Gestaviku og fólk hafi verið að
streyma að úr öllum áttum til að
taka þátt í skemtununum, hafa
þeir þó staðið flestar þær freist-
ingar af sér.
pað var hafður skemtifundur
í skólanum síðastliðið föstudags-
kveld. Ýmislegt var þar til
skemtana, fíólín spil, upplestur,
söngur og ræðuhöld. Miss Nina
Paulson spilaði á fíolin, Miss
Lilja Johnson las Mímir. par í
var löng ritgerð um viðhald ís-
lenzkunnar hér vestan hafs. —
Fáir fundir hafa verið haldnir
svo að nemendur hafi ekki að
mera eða minna leyti minst þjóð-
emis síns, og meiri parturinn
fer þar fram á íslenzku, t. d. all-
ir söngvar. Sést bezt á því,
hvað vel sú hugsun hefir verið
vakin og tendruð í skólanum,
því oft má heyra, jafnvel eldra
fólk hér, tala ensku sín á milli,
þó að því hljóti að vera íslenzk-
an mikið léttari. En hvers er
þá hægt að vænta af ungling-
unum, þegar eldra fólkið sýnir
ekki meiri rækt þjóðemi sínu
en svo að ganga á undan með að
leggja niður íslenzkuna. Næst
sungu nokkrir nemendur “Er
blástjaman skín”, og að endingu
fór kappræða fram. Kappræðu-
efnið var “Ákveðið að blöð og
tímarit hafi yfir höfuð meiri
áhrif en ræðuhöld. Kapp-
ræðendur voru þau Mr. Jón
Straumfjörð og Miss Helga Guð
mundsson með játandi hliðinni,
en Mr. Guðmundur Guðmunds-
son og Mr. Sveinbjöm ólafsson
með neitandi hliðinni. ' í þetta
sinn vom dómarar þeir Dr. Jón
Stefánsson, Dr. ó. Bjömsson og
lögmaður H. Bergman. Dómur
féll þannig að játandi hliðin
vann. Mr. Bergþór John-son
var gestur á skólanum þetta
kvöld, hann talaði nokkur upp-
hvatningarorð til skólans og las
upp kvæði. Enn á ein kappræða
eftir að fara fram, í henni eiga
að taka þátt þeir, sem sigur hafa
úorið úr býtum í undanfömum
cappræðum í vetur. petta verð-
ur næsta og síðasta kappræðan,
sem fer fram á þessu skólaári.
nn hefir umræðuefnið ekki
verið tiltekið.
Almanak ólafs Thorgeirssonar
lögu, samhljóða þeirri er þá hafði
verið samþ. í nd., en halda ekkiián þess að setja sjálfstæði lands-
fyrir árið 1918, er fyrir nokkru
komið út, og hefir oss láðst að
geta um það þar til nú.
Eins og vant er, er all-mikið
af fróðleik í þessum árgangi
Fyrst er m tímatal, skýring
ýmsra loftmerkja, alheims við-
burðir, og til minnis um ísland,
merkisviðburðir og ártöl úr sögu
íslands.
pá er mánaða og helgidagata
á árinu 1918.
priðji kaflinn er um skáldið
Stephan G. Stephanson, ávörp
ræður og ljóð, serii honum voru
flutt á ættjörðunni síðastliðið
sumar, tvær myndir af honum
sjálfum, gjörðar af Rikarði Jóns
syni. Einnig myndir af munum
er skáldinu voru gefnir. Er sá
kafli skemtilegur og fróðlegur
sem vænta mátti.
Fjórði kaflinn er áframhal
af Landnámssögu Vestur-íslend
inga, og flytur þetta hefti þætti
af landnámi pingvalla-nýlendu
og framhald af landnámssögu
Vatna-bygðum. pá er æfintýri
og æskuminning eftir skáldið
Magnús Bjamason, æfiágrip Sig
fúsar ólafssonar eftir G. E. og
að síðustu viðburðir og manna
lát á meðal Vestur-íslendinga
þar á meðal er skrá yfir íslenc
inga, sem fallið hafa í stríðinu
Almanakið er eigulegt og selst
50 cent.
Úr bréfi
Mopntain, N.D., 11. febr. 1918.
leiðraði ritstj. (háttvirta sam-
koma).
Eg finn mér skylt að þakka
?ér fyrir að taka vísumar, sem
eg sendi þér á dögunum, og um
eið að biðja þig fyrirgefningar.
3g nefnilega leit fljótlega yfir
blaðið þegar það kom, en sá þær
ekki, svo eg settist niður og fór
að skrifa þér; byrjunin var
svona:
Lögberg hef eg litið
ljóð mín sá þar ekki,
það vantar í þau vitið
vel eg skil og þekki.
í mig fór að fjúka
þá fann eg orð, minn kæri,
sem enskir óftast brúka
við einstök tækifæri.
En í því rakst einhver á stök-
urnar í bókalistanum, þar hafði
mér ekki dottið í hug að leita
þeirra, fyrir þá orsök, að það
var búið svo oft að segja mér
að skáldskapur minn hefði ekk-
ert bókmentalegt gildi. Svo fór-
eg að lesa þær. Alt gekk þolan-
lega, þangað til eg kom að vís-
unni okkar Lúters, þá fór held-
ur að síga á mér brúnin. “Oft
má lítið laglega fara” segir
máltækið. En það virtist ekki
eiga hér við. pú munt sjá í
handritinu að eg hafði hana
svona:
Sá sem ekki elskar svín
eins og rjóðan svanna
hann er alla æfi sín
andstygð gróðamanna.
En ekki andstygð góðra manna.
pama þöfðu prentaramir rúin-
erað listaverk og eyðilagt fram-
tíð mína sem skálds. Að þeir
hafi þegið mútur frá svínakon-
ungunum í Chicago, sem eg var
að skenza, til þess að breyta
henni, því skal eg aldrei, aldrei
trúa upp á Valda minn.
Svo vil eg biðja alla góða menn
fyrirgefningar, eg ætlaði ekki
neitt að blammera þá með þessu
svínaríi.
pað er ekkert á móti því að
þú lagfærir ögn stafsetninguna
á þessum miða, eg hefi þann sið
að rita eftir framburði. Staf-
setning hefir líka tekið miklum
breytingum, síðan eg útskrif-
aðist af kvennaskólanum á
Laugalandi, en þegar eg sendi
þér stökur, þá blessaður reyndu
að prenta þær sem allra líkastar
því, sem eg skrifa þær.
pað var búið að segja mér
að alt skinn væri orðið svo
dýrt, að fátækir landar hefðu
ekkert tækifæri að gefa neitt út
í bundnu máli, og var það mér
mikið áhyggjuefni. En rétt ]?eg-
ar neyðin var stærst, var hjálpin
næst, nefnilega þá kemur Al-
manak ólafs konungs eða kon-
súls með þá gleðifrétt að Reyk-
víkingar hafi gefið vini mínum
St. G. St. Andvökur bundnar í
hákarlsskráp. pá dreif eg mig í
“overalls” og orti þessa stöku:
Vilji goðin veita stoð
og verkinu áfram hrinda,
í sköturok mitt skrattans hnoð
skal eg láta binda.
K. N.
“Liberty”-lán.
“Imba kom með ráðið”.
Eg sit í þungum þönkum
og þreyttur yrki ljóð.
Eg á ei auð á bönkum
og ekki gull í sjóð.
En gamanið fer að grána
eg gef þá ekki “Dam”,
en fæ mér lán og lána
svo lánið “Uncle Sam”.
K. N.
Svanurinn.
Einu sinni svanur fagur
söng af kæti við loftin blá
gamankvæði’ við kyrð og næði,
átti hann heima á heiðarvatni,
himin undir og ofan á.
Sólarljómi lék um svaninn,
litlu blómin og grösin smá;
grundir, móar, holt og hæðir
heyrðu kvæðin og brostu þá. —
“Hvað ert þú að kyrja þarna,
kjáninn latur, um dægrin löng?
Farðu’ að vinna; fylli þína
færðu aldrei af neinum söng;
flengja þig og þvinga bæri!”
pannig kvað hann krummanefur,
klækjarefurinn þessu brá;
yndi mega þeir aldrei ná.
Einu sinni svanur fagur
söng af kæti við loftin blá
gamankvæði’ í kyrð og næði,
átti heima’ á heiðarvatni
himin undir og ofan á.
Gestur.
—Lögrétta.