Lögberg - 11.03.1948, Blaðsíða 1

61. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMTUDAGINN 11. MARZ, 1948
PHONE 21 374

* _____-iets
\ Complele
Cleaning
Inslilulion
NÚMER 11
Jóhann J. E. Kúld:
EINTAL VIÐ HAFIÐ
Þú haf með ógnir í hrynjandi bognum földum,
hvassyrt er mál þitt í vetrarins geðofsa skapi.
Stórar fórnir vér fært höfum þínum öldum,
fjársjóðir of þér guldust með lífsins tapi.
En þrátt fyrir allt, þá sækjum vér ennþá sjóinn
og sóknina hierðum á knörrum er verða stærri.
Því úti bíður vor blikandi í röstum flóinn,
boðandi þjóðinni að auðlegðin sé hér nærri.
I stríði við þig óx þjóðinni þrek og styrkur’
þar varð að beita karlmennskutökum handa,
undan svo viki hér ánauð, kuldi og inyrkur,
eymdin birtist í kotum dala og stranda.
Þá kallaði söngurinn þinn á drengi til dáða,
þeir djarfhuga sóttu á miðin, úrræðagóðir.
Þar dafnaði frelsið, þeir fundu sig engum háða,
er fyrir þeim upplukust djúpsins voldugu sjóðir.
Já, menningin óx upp máttug á þínum armi
þú mikla, volduga haf, sem gefur og tekur.
Með vetrarhrannir og sumarsólglit á hvarmi
til sigra þú eggjar, traustið á framtíð vekur.
En þetta heimtar að sótt verði djarft á sjóinn
því sigrar er unnust gera kröfurnar haarri,
og úti bíður vor blikandi í röstum flóinn,
boðandi þjóðinni að auðlegðin sé hér nærri.
Sjómannabl. Víkingur.
Mótmæla
stjórnarskiftum —
láta af embættum
Sendiherrar Czechóslóvakíu í
Canada og Bandaríkjunum létu
samtímis af embættum í mót-
mælaskyni við nýafstaðin stjórn
arskipti í landinu þar sem kom-
múnistar fengu algera yfirhönd;
hinn fráfarandi sendiherra í
Canada, Dr. Nemec, sagðist hafa
einsett sér að sækja um land-
vistarleyfi og setjast að ásamt
fjölskyldu sinni í þessu landi; —
hann sagðist finna til djúps sárs-
auka vegna þeirra óvæntu at-
burða, sem hent hefðu þjóð sína,
því ást á lýðstjórnarhugsjóninni
væri sér í blóð borin. — Sendi-
herra Czechoslóvakíu í Washing
ton lét þannig um mælt, er hann
kunngerði embættisafsögn sína:
“Eg mun verja því, sem eftir er
ævinnar til látlausrar baráttu
fyrir alfrelsi þjóðar minnar”.
Garson Karðorður
Nýlega sló í harða brýnu í
fylkisþinginu í Manitoba milli
þeirra Garsons forsætisráðherra
og W. A. Kardash, eins af þing-
mönnum Winnipegborgar, er
telst til hins svonefnda Labor-
Progressive flokks; ástæðan var
sú, að Mr. Kardash bar fram til-
lögu til þingsályktunar þess
efnis, að þingið skoraði á sam-
bandsstjórn að hrinda í fram-
kvæmd á ný lagasetningum um
hámarksverð lífsnauðsynja. Mr.
Garson taldi slík fyrirmæli með
öllu utan við valdsvið fylkis-
þings, og að tilagan fæli í sér lít-
ilsvirðingu gagnvart æðstu i
stjórn landsins, er ein gæti sett
lögbundnar reglur í áminstu at-
riði; gaf Mr. Garson canadisk-
um kommúnistum þann vitnis-
burð, að þeir væru hvorki meira
né minna en “sviksamlegir land-
ráðamenn”.
Verkfall í aðsigi
Freklega 200.000 verkamanna,
er starfa við 89 stærstu slátur-
félög Bandaríkjanna, hafa hótað
verkfalli þann 16. þ. m., nema
því aðeins, að kaup þeirra verði
hækkað um 29 cent á klukku
stund; þetta telja forráðamenn
áminstra fyrirtækja ekki ná
nokkurri átt, en hallast að því að
9 centa hækkun geti komið til
mála. —
Dýrtíðin
Árið 1920 komst dýrtíðin í
þessu landi á hærra stig en
dæmi voru áður til; komst vísi-
tala framfærslukostnaðar þá upp
f 150.6, en við lok síðastliðins
janúarmánaðar nam vísitalan
150.1, og munar því minstu að
hámarkinu sé náð; einkum voru
það matvæli, er hækkuðu geisi-
lega í verði; bezta tegund kola
laekkaði lítið eitt vegna innflutn
lngs frá Bandaríkjunum, en
höfðu þau vitund fallið í verði.
Flugslys
Nýlega fórst belgisk flugvél
'rett um það leyti, sem hún var
að lenda á flugvelli á Englandi;
slysið stafaði frá vélabilun;
f^ugfarið brann svo að segja á
svipstundu til agna og nítján
thanns, áhöfn og farþegar, týndu
lífi. —
Rauði krossinn
Hvar, sem mannlegar þjáning-
ar eru á ferð, er dís líknarinnar
einnig á ferð til þess að hugga og
bera smyrsl í sárin. —
í mannheiminum í dag ríkir í
raun og veru einur.gis vopnað-
ur friður með blikur og bakka
svo að segja í hvaða átt, sem ! it-
ið er; og þótt eitt og annað von-
andi færist til betri vegar, eru
þó aðkallandi viðfangsefni svo
mörg, <sg lausn þeirra svo brýn,
að engu þar að lútandi má fresta
til morguns.
Nú stendur yfir í þessu landi
fjárSöfnun í sjóð Rauða krossins,
stofnunarinnar, sem engin þjóð
má án vera, og þess vegna má
enginn skerast úr leik.
Fólkinu í Manitoba er ætlað
að leggja fram 180 þúsundir
dollara; þetta verður auðvelt ef
allir leggjast á eitt.
Borgaralegt
hjónaband
SéÆtök nefnd sameinuðu kirkj
unnar í Canada, hefir nýlega á
fundi í Toronto tjáð sig því
meðmælta, að fylkin setji á-
kvæði, er greiði fyrir borgara-
legum hjónaböndum þar sem
slíks sé æskt; er með þessu mælt
með það fyrir augum, að losa
fólk, er lítt gefur sig að kirkju-
legum siðum við kirkjulega gift-
ingu, og eins til að losa presta
við giftingar, sem ekki eru í
samræmi við kenningar heilagrar
kirkju.
Kensla í hófsemi
Sú frétt hefir nýverið borist
út á öldum ljósvakans, að stjórn
arvöldin í British Columbia sé í
þann veginn að koma á fót sum-
arnámskeiðum þar sem ungling
um á skólaaldri verði veitt
fræðsla varðandi hófsemi í
neyzlu áfengra drykkja; Um-
sjónarmaður áminstrar fræðslu
verður Harold L. Campbell í
Vancouver.
Vantraustsyfirlýsing
feld
Breytingartillaga C.C.F. þing
flokksins við stjórnarboðskap-
inn, er í sér fól vantraust á
hendur sambandsstjórn vegna
afnámsins á hámarksverði lífs-
nauðsynja, var feld með 173 at-
kvæðum gegn 38 á fimtudaginn.
Social Credit þingmennirnir að
einum undanskildum, greiddu
atkvæði með vantraustsyfirlýs-
ingunni, en allir viðstaddir
Liberalar og íhaldsflokks þing-
menn á móti; lét Mr. Bracken
þannig um mælt, að flokkur sá,
er hann veitti forystu, væri and-
vígur stjórnaríhlutun varðandi
verðlag vörutegunda.
Um það leyti, er umræðunum
um stjórnarboðskapinn lýkur,
fer fram atkvæðagreiðsla um
skilyrðislausa vantraustsyfirlýs-
ingu á hendur stjórninni, er Mr.
Bracken á frumkvæði að, þar
sem krafist er þingrofs og nýrra
kosninga.
Vill reyna til þrautar
General A. G. L. McNaughton,
erindreki canadisku stjórnarinn-
ar í öryggisráði sameinuðu þjóð-
anna, mælir með því fyrir Cana-
da hönd, að samkomulagstil-
raunir milli Araba og öyðinga
í Palestínu verði hafnar af nýju
og reyndar til þrautar áður en
horfið verði að því ráði, að skipta
landinu í tvö ríki með utanað-
komandi hervaldi.
Fjölskyldustyrkur
Frá þeim tíma, er löggjöfin
um almennan fjölskyldustyrk
gekk í gildi í þessu landi fyrir
rúmlega tveimur árum, hefir
sambandsstjórn í þessu augna-
miði greitt nokkuð yfir hálfa
miljón dollara. Nálega þriðj-
ungur áminstrar upphæðar hef-
ir verið greiddur íbúum Quebec
fylkis; að því er opinberar
skýrslur herma, en börn nú
drjúgum betur klædd og fædd
en áður gekst við meðal hinna
láglaunuðu stétta.
Fjárhagsáætlun lögð fram
Um miðja fyrri viku lagði
Stuart S. Garson forsætisráð-
herra, sem jafnframt gegnir
embætti fylkisféhirðis, fram í
þinginu fjárhagsáætlun fylkis-
stjórnarinnar fyrir næsta fjár-
hagsár, er gerir ráð fyrir
$4,200,000 hærri útgjöldum en í
fyrra; als nema áætluð útgjöld
$33,679,131. Nokkur hluti hinna
hækkuðu útgjalda stafar frá
launahækkun starfsmanna hins
opinbera, auk þess sem fjárveit-
ingar til heilbrigðismála og vega
bóta hækkar að verulegum mun.
Krefst
endurskoðunar
Forsætisráðherra í Saskatche-
wan, Mr. Douglas, krefst þess að
stjórnarskrá Canada verði end-
urskoðuð við fyrstu hentug-
leika og þannig endurnýjuð, að
hún fullnægi breyttum aðstæð-
um hins nýja tíma. Mr.
McDonald forsætisráðherra í
Nova Scotia er sömu skoðunar
og telur það liggja í augum uppi,
að eitt og annað, sem var gott og
gilt, er fylkjasambandið var
stofnað, sé orðið á eftir tíman-
um. —
/
F orsœtisr áðherra
Frakka
Robert Schuman, sem um
þessar mundir heldur um stjórn-
artaumana á Frakklandi, er
sagður vera einn hálærðasti lög-
spekingur þjóðar sinnar; hann
hefir, þrátt fyrir erfiða, flokks-
lega aðstöðu, unnið hverja
traustyfirlýsinguna eftir aðra í
þinginu, og segist finna í því mik
inn styrk að raula fyrir munni
sér franska þjóðsönginn þegar
mikið liggi við.
Öttast nýtt eldgos
Samkvæmt frétt frá Winnipeg
Tribune, á föstudaginn, sem
höfð er eftir blaði í Stockholm,
er óttast að eldgos sé að mynd-
ast í Vatnajökli á íslandi; bláir
logar hafa sést yfir jöklinum ná-
lægt Mýrdals- og Laki eldgígun-
um, vegna þess hve þetta svæði
er tiltölulega nálægt Heklu er
óttast að alvarleg eldgos séu í
aðsigi.
Flytur ræðu í Winnipeg
Honorable J. L. Ilsley flytur
ræðu í Winnipeg Auditorium þ.
30. þ. m. á vegum félagsskapar
sameinuðu þjóðanna í þessari
borg. Mr. Ilsley átti sæti á þingi
sameinuðu þjóðanna að Lake
Success fyrir Canada hönd. )
Please Help
The Children
The Jon Sigurdson chapter,
I.O.D.E. is sponoring a concert
in aid of the ‘Canadian appeal
for European children’. It will
be held in the First Federated
church, Monday evening, March
22. A most unusual program is
being prepared inasmuch as all
the performers will be talented
children and young Winnipeg
artists, who are anxious to lend
their support to this worthy
cause.
The program will be further
outlined in next week’s paper.
But the public is assured of a
fine evening’s entertainment. —
Nevertheless that is not the
primary concern for anyone
who will give a thought to the
cause at stake. The members of
the chapter realize that with
appeals of every kind being
pressed on the public every day,
no one is in a position to give
large sums of money to even the
best of causes. There are hund-
reds of people in this position,
who can do their little share by
attending the concert on March
22, and at the same time enjoy a
social evening. There will be no
admission charged, but collection
will be taken.
We all know that the appeal
for European children is one of
the most urgent causes under
consideration of the world at
large, and of us especially, who
live in affluence compared to
the dreadful hunger and want
on the continent of Europe. —
Perhaps no one needs to be re-
minded once more of the facts,
but there are so many things to
think about, that we may forget
or relegate them to the back of
our minds.
Good citizens of Winnipeg, of
Icelandic extraction, whose
compassion is always expressed
in generous donations to worthy
causes, REMEMBER THE
STARVING CHILDREN of
Europe. Remember that there
40 million children undir 18,
badly in need of nutritional and
medfícal assistance. In Greece
half the refugees are undir 18; in
Bulgaria 30,000 children have
active tuberculosis, and there
are only 600 hospital beds for
them. In Naples one out of
every fhird child entering a
foundling home is diseased. In
Austria 240,000 children need
immediate help. Rickets, malnu-
trition, tuberculosis, scrofula,
children maimed/ phychotic
children, lost children, lost
parents, lost homes! Eves
without sight and life without
Hope!
So we earnestly appeal to you
to support this cause by attend-
ing our concert, March 22.
Hólmfríður Danielson.
Ur borg og bygð
ÞAKKARORÐ
Við undirrituð vottum okkar
innilegasta hjartans þakklæti,
öllum þeim mörgu er veittu svo
mikla og margvíslega hjálp, og
sýndu okkur hluttekningai í veik
indum, og við fráfall elskaðrar
eiginkonu og móðir, Rósu Nór-
dal. — Einnig þökkum við af al-
hug félögum og einstaklingum er
heiðruðu minningu hinnar látnu
með minningar- og blómagjöí-
um, og með nærveru sinjjii við
útförina.
Guð blessi ykkur öll.
Lárus og Anna Nordal.
♦
“Eg undirritaður óska að
komast í bréfasamband við
stúlkur eða drengi á aldrinum
15—18 ára. Bréfin óskast helzt
skrifuð á íslenzku.
Friðrik Lindberg
Böðvarsholti, Snæfellsnesi,
Iceland”.
*
Hjúskapur
Laugardaginn, 6. marz, voru
þau Henry Chris Pederson frá
i Luncfar, Man. og Ósk Aðalheið-
ur Benedicktson frá Otto., Man.,
gefin saman í hjónaband af séra
Rúnólfi Marteinssyni, að 800
Lipton St. Þau voru aðstoðuð af
Mr. og Mrs. V. S. Christjánsson
Heimili brúðhjónanna verður á
Lundar.
Hin tvö fögru kvæði, sem end-
urprentuð voru úr Eimreiðinni
í Lögbergi í vikunni sem leið,
voru eftir Dr. Richard Beck, en
af vangá féll höfundarnafnið
niður.
♦
Dr. B. H. Olson fór flugleiðis
til Los Angeles og verður þar í
mánaðar ferðalagi í þágu Great
West Life-félagsins; mun hann
heimsækja margar stærstu borg-
ir Bandaríkjanna, þar sem félag-
ið hefir bækistöðvar eða útibú.
Kærar þakkir!
Fyrir skömmu áttum við hjón,
með mjög stuttu millibili, átt-
ræðisafmæli — 17. febrúar og 6.
marz. — í tilefni af því hefir
okkur verið sýnd mikil góðvild
og kærleiki, sem okkur hefir
borist úr mörgum áttum og á
ýmsan hátt, með bréfum, sím-
skeytum og öðrum lukkuóska-
skeytum, blómagjöfum og öðrum
gjöfum, símtölum og með heim-
sóknum vina og velunnara, sem
eitt sinn komu til okkar margir
saman og gerðu okkur glaða
stund og á allan hátt mjög á-
nægjulega. Öllum þeim mörgu,
sem á einn eða annan hátt
glöddu okkur og sýndu okkur
vinahót við þessi áramót í lífi
okkar, viljum við í allri einlægni
segja þessi fallegu, en afar lát-
lausu og einföldu orð: Kærar
þakkir!
Guðrún og Finnur Johnson
Flokksþing Liberala
Forsætisráðherrann í Canada,
Mr. King hefir kunngert, að al-
þjóðlegt þing Liberal-flokksins
verði kvatt til fundar í Ottawa
5. ágúst naístkomandi og standi
yfir í tvo daga. Á þingi þessu má
víst telja að Mr. King láti af
forustu Liberal-flokksins, sem
hann nú hefir haft með höndum
í samfleytt 29 ár. Talið er víst
að Mr. King segi þá jafnframt
af sér forsætisráðherraembætti,
og þykir það nokkurn veginn
sýnt að utanríkisráðherrann, St.
Laurent, verði eftirmaður hans.
EINSTÆÐINGURINN
Við strætishornið hann stóð og grét,
sú stundin nú komin var,
að heimili ekkert átti hann,
svo einmana grét hann þar.
Því föður og móðurlaus hann lék
þann leikinn, sem örlög tjá,
er als engan vin á allri jörð
hann átti, heyrði né sá.
En hér eiga lögin hlutdeild í,
hann heimili ekkert fann,
því munaðarlaus — en maður þó,
jú, maður samt var hann.
En tárin hans sögðu sögu þá,
er sinni hans bugast lét.
Á alfaravegi einn nú stóð
sem útlagi heims — og grét.
En lögin reyndu að hugga hann
og heimili gefa þeim,
sem vonarlaus einn og viltur stóð
í vetrar náköldum heim.
Sá munaðarlausi maður stóð,
hvar mannlífsins næddu hret
um drenginn, sem milli heims og hels
þár harmþrunginn stóð og grét.
S. B. B.'