Austri - 30.11.1912, Blaðsíða 1

Blsðið kemur út 3—4
sinnum á mánuði hverium,
42 arkir minnst til i æsta
nýárs. Blaðið kostar um
árið hér á landi aðeins 3
krónur, trlendis 4 krönur.
Gialdd.agi 1 júlí hér á
landi, erlenms bozgist blað-
ið fyrirfram.
U'ppsögo skrifl: g, bundin
við áramót, ógild nema
komin sé lil ritbtjóra fyr;r
1. október og kaupandi
sé skuldlars fyrir blaðið.
Innlendar anglýsingar: 40
aurar hver centimetri dálks,
og priðjungi dýrara á 1.
siðu.
XXII. Ar.
Seyðisflrði 80. nóvemiier 1912.
NR. 48
Bókafregui r.
Jón H. Porbergsson:
Um hirðing sanðíjár.
(Kejkjavík.. Féiagsprentsmiðjan 1912.)
Það er undir landsmönnum sjálfum
komið, hve mikið gildi þessi hók hefir
fyrir sauðfjárrækt landsins, sérstak"
lega fjárbændum og öðrum fjáreig-
endum.
Gjörum ráð fyrir, að peir útvegi
sér bökina, og gjori sér far um að
haga hirðingu sauðfjárins eptir henni,
eptir því sem bezt hagar til á bverj-
um stað, pá fer ekki hjá því, að
fjáiræktin tekur fiamíorum og arður
af sauðfé eykst árlega svo pús. kr.
skiptir yfir land’ð.
En hverjar veiða svo afleiðingarn-
ar? Sennilega pær: Að velmegun
bændanna b’ómgast, sjálfstæðið eykst,
sknldirnar minnka og hverfa.
Hver, sem les og hagnýtir sér
petta fjárrit, honum skilst pað, að
tilgangur hofundarins er lofsverð-
ur.
Meðal annars farast höf. pannig
orð um fjármannsstoðuna:
„Munum eptir pví, að fjármanns-
staðan er nauðsynleg staða, frjálsleg,
ábyggileg, heiðarleg. Hún veitir
mancgddi og menntnn.“
Sá fjármaður, sem pekkir eðlis-
far og parfir kindanna sinna, sem er
hughaldið að viðliafa umönnun og
nærgætni peim til pri<’naðar og bóta,
svo peim liði vel og pær verði veru-
lega arðberandi hústofn, hann er vel
menntaður maður. Góð hirð-
ing annars búpenings — hestanna,
nautgripanna o. fl. — er honum einn-
ig lagin. Hann er stölpi síns bús
og bú hans landsstólpi. Sá
maður er sæmdarmaður í sveit sinni
og gagnlegur horgari pjóðfélagsins.
Hagkvæmustu staðirnir fyrir ofan-
nefnda bók víðsvegar nm landið verða
pvi brjóstvasar fjármannanna, pegar
peir gæta kindanna sinna,
Jónas Eiríksson,
Annóll 19. aldar.
Safnað hefir síra Pétar G u ð*
mnndsson frá Grímsey. — Út»
gefandi Hallgrimnr Péturs»
s o n. — 1. hefti, 96 bls. — Akur-
eyri 1912,
Hér er komin byrjun á nýjum ár-
bóknm. Er par að finna embættis-
mannatal og mikinn fröðleik og fregn-
ir nm pað, sem gjörðist í byrjun 19.
aldaiinnar. J>etta 1. hefti nær yfir
áiin 1800—1807 að báðum árum
meðtoldnm.
Útgefandi annálsins og sonur höf-
undarins, herra Hallgrimur Péturs-
son bóksali og bókbindari á , Akur-
eyri, hefir ritað formála með bókinni
og birtum vér hann i heild sinni hér
á eptir, par eð hann skýrir svo vel
tildrog og útbúning rítverks pess, er
sem flestir ættu að kaupa og lesa.
Eormálinn er pessa leið:
„Eptir að ffðir minn, séra Pétur
Guðmund8son, sem lengi var prestur
í Grímsey, fékk lausn frá prestsskap
1895, tók hann að safna, ollu pví
samau, sem hann gat náð til um pað,
er gjörzt hafði á landi hér á 19. eld;
varði hann til pessa öllúm sturdnm,
og safnaði öllu pvi, sem bann gat til
náð, bæði eptir prentuðum og skrif-
uðum heiraildarritum. Árbækur Esp-
ólíns u’ðu auðvitað aðalritið, svo
langt sem pær náðu, en mikið hefir
haon aukið pær, bæði eptir tíðavís-
um, dagbóknm, hréfasöfaum og frá-
“sögnum, sem hann var sór úti nm
úr ýmsum áttum. Kit petta hafði
hann fallgjört að mestu fram að
1850, og safnað miklr.m diögum til
síðaii hluta aldar'mar, allt fram að
aldamótum. Efninu raðaði hann ept-
ir áruro, og skifti pví síðan niður í
ákveðna kafla á ári hverin, eptir pví
sem efuið lá fyrir. Margar sögr.r og
frásagnir eru í safni passu, sem áður
eru lítt kunnar og eru mjóg fróðlegar
um ástand pjóðarinnar 4 peim árum.
Salnið neftdi hann „Annál nítjándu
aldar“, og var pað orðið mikið verk,
pegar hann féll frá.
Nú vildi eg ekki láta petta stór-
virki föður míns falla í gleymsku og
hefi pví ráðizt í að gefa út til ieynslu
eitt hefti af annál pessum, til pess
að sjá, hverjar viðt0kur ritið fær
hjá íslendingum. Eg hefi reynt að
afla mér peirra upplýsinga úr aöfii-
um að sunnan, sem mér hefir rerið
unnt, og sömuleiðis úr heimildarrit-*
um, sem slðar hafa komið út, tii
pe*a að leiðrétta og fylla út i frum-
rit hans, par aem vantaði i eða é-
nákvæmt var. Samt efast eg ekki
um að niargt megi ennpá fylla með
tímanum, púgar aðgangur fæst betri
að heimildum. En hægast er með
samanburði við árbækur Espölíns að
sjá, hvað annáll pessi er miklum mun
fyllri en pær.
Ritið mundi verða í 2 — 3 bindum,
og er fyrirhugað að vandað registur
verði með hverju peirra.
Eg vonast eptir að hin söguelska
íslenzka pjóð taki svo vel pessum
annál, að eg gefi haldið áfram út«
gáfunni, að minnsta kosti fram um
1850; pá fara heinrldir að verða
greiðari, fleiri blöð og meira og beíra
á að byggja. fó að ekki kserai meira
út en pað sem hann bafði fullgjört,
ætti pað að vei ða uóg til pess a3
ha’da uppi minningu pessa iðjusama
fræðimanns, sem vann í byrpey að
pes u mikla verki á elliárum s!n-
um.“
SíerKastii veran.
Ævintýri.
(í*ýtt.)
Ei^ingimin veðjaði einusinni um pað
við kunn ngja sína, að hún skyldi
sýna peim, að húa væri voldugasla
verau á jörðinni.
„Eg heli heiminn á , milli hánda
miuna,“ sagði húu með sjálfspótta.
„Allir n:enn lúta mér og eru prælar
míuir. Eoginn er sá, er ekki viður-
kennir mig sem drottnanda. tið
trúið mér ekki? Við skulum pá veðja,
pið skuluð fylgja mér á ferð yfír
endilanga jpiðma og eannfærast um,
að pað, sein eg hefi sagt ykkur, er
sannleikur.11
Og pau fóru land úr land’, og .
eigingirnia sýndi fylgdarmönnum sín-
um hvernig allir menn hylltu bana
og beygðu sig undir ok hennar.
Hún leit yfir mannfjöldann og kail-
aði í hæðnisróm:
„Er nokkur hér staddur, sem ekki
vill lúta mér? Gefi sá sig fram, sem
heldur að hann geti losnað við hlekkt
mina!H
Þá gekk kona fram úr hópnum.
Hún bar ungbarn á handleggnum, og
pað bélt litlu hdndunum sínum ntan
nm háls móður sinnar, tv0 stisrii
birn héldu sér ( fátæklega kjólinn
hennar; á bakinu bar hún ppreka-
knippi, sem hún hafði tínt í skógin-
um.
Óhrædd gekk hún fram fyrir eigin-
girriina.
„í*ó allir aðrir lúti pér,“ sagði hún,
,pá gjori eg pað ekki. í hjarta
mínu á eg afl, setn er meira en pitt,
afl, sem getur drepið pig og rekið
pig á flótta — pað er móðurásfin.“
Bá fölnaði eigingirnm og hörfaði
apturábak.
„Eg hefi tapað veðmáliuu," sagði"
hún. „Hún hefir rétt að mæ’a; eg
mundi ekki eptir henni, en eg veit
að hún er sterkari en eg. Móður»
ástin er neisti af hinum guðdómlega
kærleika, hún getur alli; móðurástin
getur frelsað heiminn.11
-------íf------------
UTAN ÚR IIKIMl.
Frakkar og f>j6ðverjar.
Jafnframt pvi sem Ujóðverjar að
vanda minntcst pess hátíðlega hinn
2. sepfember, að partn dag, árið
1870 uppgafst fraklmeski herinn, und-
i” stjórn Bazaine, fyrir Ejóðrerjum
við Sedar, — pá hafa Erakkar nú í
ár einnig nvnnzt' pessa dags, og pað
rétt fyrir utan Sedan, á hásléttunni
við Eioinp', par sem hin örlagaprungna
orusta aðallega var háð.
Á peisari minningarhátíð, sem
Erakkar héldu nú við Sedan, talaði
meðal annars hinn alkucni stjórn-
málamaður og fyrverandi hermála-
ráðherra, Etienne. í ræðu sinni
minntist hann á ófriðarblikuna, sem
væri í lopti, milli Erakka og fjóð-
verja, og hann endaði ræðu sína með
pessum orðum:
„Óhjákvæmilegt er pað, að sú stund
renni upp fyr eða síðar, að miklir
viðburðir gjörist hér, sem fyrri. Yér
verðum pessvegoa að elska og treysta
hernum, pvl eingongu á bonum hvflir
von vor um harmabætur, eins og
Gambetta sagði.“
Þessi orð hins fyrverandi ráðherra
eru aannur endurhljómnr af hugsun
meiri hlnti frakknesku pjóðarinnar.
Meðal hermannaflokkain* sjálfs ent
>að loptskipin og hið heimsfræga
stórskotalið Frakka, sem hefir ankið