Austri - 08.11.1913, Blaðsíða 2

líR. 45
A U S T E í
160
megi verða leiðslunum að verulegu
tjóni eði til truflunar, pví pótt 0r~
jggi kunni að springa, þá er peim svo
íyrir komið, að endurnýja má á
svipstundu. — Útbiinaður allur er góð-
ur og vandaður vel og gæti orðið
pðrurn bæjum hér á landi til fyrir-
myndar, enda hefir engin truflun á
rekstrinum átt sér stað, allt frá peim
fyrsta degi, að straumi var veitt á
leiðslurnar. — tar sem rafmagnsleiðsl-
arnar liggja yfir símapræði, eru settir
staurar beggja megin símans og síðan
strengt net úr stálvír undir rafmagns-
taugarnar en yfir símapráðunum. Á
öðrum stöðum, par sem aðeins er
farið yfir tvo præði tii einstakra
símanotenda, er strengdur bronce-práð-
nr yfir símapræðina og er bann síðan
settur í gott samband við jörðu, svo
að pótt rafmagnstaugar falli niður
á pennan práð, pá fá pær strax sama
spenning sem jörð og verða á pann
hátt hæftulausar fyrir símann.
Á gotum úti loga rúmlega 30
rafmagoslugtir og er ljósmagn peirra
flestra 100 normal-kerti hverrar fyrir
sig; á bæjarbryggjunni eru 3 lugtir,
200 kerti hver, en auk pess ætla ýms-
ir prívatmenn að lýsa upp bryggjur
sfnar og fyrir framan hús síu.
Rafmagnið er sem stendur aðeins
notað til ljósa, en ráðgjört er pó að
nota pað einnitt almennt til suðu og
jafnvel til upphitunar í herbergjum.
Ætlar rafljósanefndin að gjöra til-
raunir í pessa átt í vetur, en auk
hennar hefir einnig Stefán konsúll
Jónsson pantað ýms snðuáhöld. Yerði
árangurinn af pessum tilraunum góð«
ur, sem vænta má, pá er ætlazt til
að aflstöðin verði stækkuð um rúman
helming og er pví pllu pannig fyrir
komið, bæði í húsinu og annars-
ataðar, og pannig undirbuið, að sá
viðauki kostar tiltplulega lítið. Stíflu-
garðinn parf ekki annað en að hækka,
pípurnar eru nægilega stórar, í hús-
inu er séð fyrir rúmi fyrir aðra
vatnstúrbinu og annan dynamó, sem
kaupa pyrfti. Leiðslurnar eru nógu
gildar, en anka pyrfti transtorma-
tóra, eða setja upp aðra stærri í
stað peirra, sem nú eru.
Ljósin eru dýrust til að byrja með,
meðan lítið er notað, og eru pan pó
ekki miklum mnn dýrari en olíuljósin,
í hlutfalli við Ijósmagnið vissulega
ódýrari. fegar notkunin er orðin
ipeiri og almennari, geta pau orðið
mun ódýrari, pví að við pað eykst
reksturskostnaðurinn aðeins lítið eitt.
Efast eg ekki um að hér verði sem
annarsstaðar, að rafljósin vinni al-
mennings hylli og að allur fjöldi
Seyðfirðinga verði farinn að sjóða víð
rafmagn eptir ðrfá ár.
Á kaupstaðurian par rafljósanefnd*-
inni mikið að pakka, sem hefir búið
svo hyggilega í haginn fyrir framtið-
ína.
Quöm. H^íðdal.
Skip á reki.
Símskeyti barst um s. 1. helgi til
konsúls St. Tn. Jónssonar frá Fær-
eyjflm um pað, að gufuskip, 7 púsund
smálestir að stærð, væri á reki 84
fjórðungsmílur norð-vestur af Myggo-
nesi. Atti kon3úlIinn að fá Yestu til
að bjarga skipinu til hafnar. En Yesta
gat ekkert átt við pað.
Skip petta kom frá Noregi norðan-
verðum með málmkís og var á leið til
Englands. Bilaði vél og stýri í ö-
veðrinu nm daginn svo skipið hrakti
stjórnlaust undan sjó og vindi. Hefir
skipið að líkindum haft loptskeytatæki
og sent skeyti til Englands um hvern-
ig og hvar pað var statt, og pað síð—
an verið símað til Eæreyja.
Engar fregnir hafa siðan horizt
hingað um skip petta, en eflaust er
pað nú leitt í hofn.
Landshorna milli
Yatnsleiðslu- og rafljósa-nnd-
irhúningur á Akureyri.
Norðri skýrir svo frá 16. f. m.
„Síðanihitt eð fyrra hefir bæjarstjórn
Akureyrar gert skorpur til að hugsa
um hvernig heppilegast væri að koma
upp góðri vatnsleiðslu í Akureyrarbæ.
Núverandi leiðsla i norðurbænum, —
og jafnvel í suðnrbænum áður en hún
fékk endorbótina i fyrra — var svo
meingölluð, að hún var jafnvel verri eu
ekki neitt — verri að pví leyti, að hún
dró hugi húsráðanda írápn að byggja
og víðhalda góðum brunnum og leiða
gott vatn að sér í sogdælum par sem
pað var ekki til beima við húsin. —
Almenningi var orðið ljóst að við svo
báið mátíi eígi standa, annaðhvort varð
að hverfa aptar til brunnagerða eða
að fá gágngerða endurbót á vatnsleiðslu
hæjarins, og pá um leið að tryggja
bænum svo mikið vatn að nægilegt
væri bæði til að birgja skip við hæj-
arbryggjurnar og til að slökkva með
stórelda pegar eldsvoða bæri að hpnd-
um. I nánd við bæinn visau menn
eigi af nógu miklu vatnsmagni til pess-
ara hluta nema í Glerá, sem hafði
pann ókost, að vatnið í henni var opt
leiri blaudað.
Svo fóru menn að horfa hærra og
lengra eptir vatni. Pyrst yfir íYaðla-
heiði og skoðaði verkfræðingur par
lindir í fyrra baust og áleit að pær
mundu nægja bænum og gjörlegt væri
að leiða vatnið yfir Leiruna. Mörgum
leizt ílla á pá leiðslu, enda er pað nú
baft eptir Jöni landverkfræðing að
eigi sé hægt að ábyrgjast pá leiðslu
sem fulltrygga.
1 sumar datt monnum loksins í hug
að leiða vatn ofan nr Kræklingahlíð
til bæjarins, og við nánari athugun
fannst par gott og mikið uppsprettu-
vatn nálægt 5 kílometra frá bænum,
snérust pá hugir flestra að vatnina
par.
Jón J>orláksson landverkfræðingur
hefir nú mælt leiðina og mun vera
að gjora áætlun um kostnað við vatns-
leiðslu paðan. Eptir vegalengdinni að
dæma er óliklegt að leiðsla til bæjar-
ins með safnpró kosti meir en 35—40
púsund krönur, par sem gott er að
grafa víðast hvar.
Jafnhhða pessu vatnsleiðslumáli hefir
bæjarstjórnin haft raflýsingarmál Akur-
eyrar í huga. Úá daga sem Jón Úor-
láksson var hér að mæla fyrir vatns«
leiðslunni, athugaði hann jafnframt
hvernig hentugast mundi að ná Glerá
til rafljósaframleiðslu.
Eptir segn hefir hann hallast að peirri
hugmynd, sem ekki er ný, að taka áua
úr farvegi við gijúfrin sunnan og ofan
við Bæudagerði, Ieiða hana gegnum
holtin sunnan við fossinn og hleypa
henni svo í pfpum ofan í gilið fyrir
oían eða neðan brúua, getur þá prýst-
íngsfall árinnar að söga orðið 25 metr-i
ar. Með sliku falli mun áin óll geta
framleitt miklu meira afl en parf til
að raflýsa Akureyri. Ætlar svo verk-
fræðiugurina að gjöra áætlun um kostn-
að við petta.“-----—
Blaðið hvetur svo bæjai'3tjórnina til
i’ð g,0ia sitt ýtrasta til pess að koma
báðum pessum nauðsynjamálum Akur-
eyrarkaupstaðar í framkvæmd sem allra
íyrst eptir að landsverkfræðingurinn
hefir fullgjprt áætlanir sínar um kostn-
aðinn. Norðri telur liklegt að bænnn
purfi að taka 100 púsund bróna lán
til að koma pessum stórvirkjum á
stofn.
Feikilegnr bruui.
Síldarverksmiðjan á Dagvarðareyri í
Eyjafirði biaun til grunna 24. og 25.
f. m.
Yerksmiðjuhúdn voru mörg og stór
og miklar birgðir af afurðum verk-
smiðjunnar: síldarolíu og mjoli, er
átti að flytjast til utlanda innan skamms.
Eldurinn kom upp siðari hluta dags
hiuns 24. f. m. og lauk loginn ekki
við eyðileggingarverk sitt fyr en nm
hédegi næsta dag. Tjönið er feiki—
lega mikið, talið að nema 300 pús--
undum króna, en verksmiðjan og
birgðirnar var vátryggt fyrir 200
pús. kr.
Dettifoss.
Stórkostlegar vinnuvélar
væntanlegaknúðar með afli
f o s s i n s.
fað hefir áður verið minnzt á pað
bæði í Austra og oðrum hlöðum, að
íélag væri stofnað á Englandi til pess
að nota aflið í Dettifossi til að reka
vélar, sem vinni áhurð úr loptinu.
Nú i sumar var hér inaðnr frá
félaginu til að kynna sér staðhætti
og gjöra mælingar við fossinn. Að
loknu pví starfi hafa manni þessum
farizt pannig orð við tíðindamann
N orðra:
„Nægilegt fé er fengið til fyrirtæk*
isins. Að sumri verður vafalaust byrj-
að að flytja vélarnar upp að fossinum.
Liklegast að járnbraut verði lögð frá
Kópaskeri upp að fossinuuo til pe3s að
flytja eptir vélarnar, sem framleiða
eiga aflið; en svo munu verksmiðjurnar
til að framleiða áhurðinn, verða settar
við einhverja góða hofn austan eða
norðanlands og aflið frá fossinum
leitt að peim eptir eirpráðum. En
ekki taldi hann eptirsóknavert fyrir
neitt kauptún að fá verksmiðjuna í ná-
grenni, pví allmikil ólykt fylgdi peim. "
2 konur v
dóu nýskeð í svefni á Siglufirði,
var onnur peirra aðeins með litlu lífa-
marki, er að var komið um morguninn.
Talið að kolasvæla hafi orðið peim að
bana. 0nnur konan var eiginkona
í*orsteins nokkurs, áður hónda að
Reykjahóli í Sléttuhlíð, og var hann
nýlega fluttur til Siglufjarðar og átti
par hús. Hin var vinnubona peirra
hjóna.
—Símfiegn—
eyðisfjerður.
Skólarnir.
Reir eru nú tekuir til starfa allir
fyrir nokkru. Nemendafjöldi er sem
hér segir:
Barnaskólinn: 69 nemendur.
Unglingaskólinn: 23 nem-
endur.
Iðnskólinn: 10 nemendur.
Leitt er til pess að vita, að iðu-
skólinn skoli vera svo ílla sóttur,
par sem menn geta notið ágætrar
og hentugrar kennslu, 2 stundir á
hverju kvöldi, 6 mánaða tíma, iðn-
nemendur ókeypis, en aðrir fyrir að»*
eins 6 króna gjald allan kenuslutím*
ann. Unga fólkið, sem vill fræðast,
en hefir öðrum stprfnm að gegna á
dagian, ætti ekki að láta hjá líða að
nota pessar kvöldstundir, sem peim
hjóðast á iðnskólanum, til pess að
auðga pekkingu sína. Allir iðnnemar
eiga heimtingu á prí, samkvæmt lög-
um, að húsbændur peirra leyfi peira
að ganga á skólann.
Fískafli
nokkur ennpá pegar gefur á sjó. En
sjómenn kvarta mjog yfir eyðileggingu
hotnvprpunga, sem eru stöðugt á
veiðum hér útifyrir á fiskimiðum bif-
bátanna.
Niðarjofnnnarnefadin.
Hinn 5. p. m. fór fram kosning
á prem raÖDnum í niðurjöfnunarnefnd
kaupstaðarins f stað peirra Lárusar
Tómassonar bankagjaldkera, A. Jar-
gensens bafearameistara og Stefáns
I. Sveinssonar úrsmiðs. Kosið var
um tvo lista.
Á A-iistanum voru:
Otto Wathne kaupmaður.
Einar Methúsalemsson verzlunarm.
Stefán Sveinsson úrsmiður.
Á B lístanum voru:
Karl Jónasson spítalahaldari.
Stefán Sveinsson úrstniður.
Jón Sigurðsson kennari.
Kosning féll pannig, að A-listina
hlaut 22, atkv. B-listinn 23 atkv.
Kosnir urðu pví: Karl Jönasson,
Otto Wathne og Stefán I. Sveins-
son.
Slæmt veður var, fundurinn pví ílla
sóttur.
Endurskoðandi
bæjarreikninganna var kosinn Karl
Finnbogason skólastjóri í stað Sigur-
jón3 Jóhannssonar kaupmanns.
Fjárskaðar
hafa orðið hér á Austurlandi, bæði
á Úthéraði, í Skriðdal og I Mjóa-
firði í óveðrunum síéustu.
Gnðm. J. Hlíðdal
rafmagnsfræðiugur fór nú með
„Baron StjernbladM í dag til útlanda.
Hefir hann nú lokið starfi sínu hér
sem yfirumsjónarmaður rafleiðslunnar
og leyst pað starf af hendi með
pskkingu, dugnaði og samvizkusemi,