Lögberg-Heimskringla - 15.09.1966, Blaðsíða 1

Hö gber g - ^etmöfmngla
StofnaS 14. Jan.. 1888 Stofnuð 9. sept.. 1886
80. ARGANGUR WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 15. SEPTEMBER 1966 NÚMER 35
S. E. BJÖRNSON:
Skáldkonan, Solveig Sveinsson
Nú hugurinn leiðir oss heim tiJ þín.
Þó heimurinn gleðjist við öl og vín,
sumar er fegurst þar sólin skín
og af sólveigum blómin anga,
vermd undir geislans vanga.
Þau blómgast um dag og blunda um nótt,
þá blærinn er dáinn og allt er hljótt
þau sofa döggvið í safans gnótt,
unz sólveigar flæða um dalinn,
frjólönd og fjallasalinn.
Heima þú situr þitt óðal ein
við arinlogann frá hlóðarstein
ættlandsins góða, sú glóð er hrein.
Það gaf þér eldinn sinn falinn,
er lýsti þér leið um dalinn.
Þú fórst með þinn eld um framandi lönd
og fléttaðir við hann þín sifjabönd.
Til gæfunnar leiddi þig hulin hönd
og heimsmynd þér birtist fögur.
Ástin varð efni í sögur.
Og höndin þig leiddi yfir Atlantsál,
orku þér glæddi og vilja í sál
og birti þér Ijóð sín og leyndarmál,
er leyndust í sálu þinni,
sem vorboði í vitundinni.
Vorgróður hjarta þíns ísland er,
en æskunnar þroska fannst þú hér;
tvö sameinuð lönd í sjálfri þér.
íslenzki eldurinn falinn
lifði — og lýsti um salinn.
Nú föðurland þitt og fósturjörð
þú fléttar í kvöldsins bænagjörð.
Um helgustu dóma þau halda vörð,
og heimur þér birtist fagur,
sem upprisinn dýjrlegur dagur.
Vér hyllum þá lund, sem á hug og þor;
því hingað í dag vor liggja spor.
Klökk og einlæg er kveðja vor
af kynning horfinna daga,
en í þeirra safni er þín saga.
Afmælisfagnaður
Eins og flestum mun kunn-
ugt, þá heldur Elízabet Breta-
drottning upp á tvö afmæli á
ári hverju; annað á fæðingar-
dag sinn, en hitt þann dag,
sem stjórnin skipar fyrir.
Hér á dögunum, þegar nokkr-
ir vinir frú Sólveigar Sveinson
í Blaine komu saman til að
ræða um níræðisafmæli henn-
ar og hvernig þess skyldi
minnzt, fannst okkur sjálfsagt
að fylgja sömu reglu og Eliza-
bet drottning og útnefndum
daginn 28. ágúst, þó að rétti
dagurinn væri ögn seinna. En
þetta er aðeins formáli til
gamans.
Sólveig Sveinson er velþekkt,
bæði persónulega og fyrir bæk
ur, sem hún hefur ritað, einnig
smásögur, er víða hafa birzt.
Sem ung stúlka kenndi hún á
skóla í Argyle. Hún ferðaðist
líka til íslands á sínum tíma.
Hún giftist og bjó með eigin-
manni sínum í mörg ár í Wyn-
yard og seinna í Chicago. —
Eftir að maður hennar andað-
ist fór hún til Blaine, Wash.,
vegna þess að hana langaði til
að vera meðal Islendinga. Þar
á hún gott heimili, þar sem
hún fagnar gestum sínum og
veitir af rausn.
Hún bregður sér oft hingað
til Vancouver, því hér á hún
marga góða vini. Nú langaði
þá til að eiga með henni glaða
stund í tilefni af fyrrnefndu
afmæli.
Svo kom 28. ágúst! Veður
var yndislegt og fögur fjalla-
sýn. Kl. 2 renndu Vancouver-
bílarnir í hlað hjá Sólveigu í
Blaine — og þá um leið Dr. S.
E. og frú Marja Björnson frá
White Rock — og var þessum
óboðnu gestum fagnað vel af
húsfreyju, sem kom glöð og
brosandi á móti okkur.
Þegar hér var komið tók frú
Marja við stjórninni og bað
gesti að syngja „Hvað er svo
glatt“. Það tókst prýðilega
sem vænta mátti, með aðra
eins söngmenn og Herman Ey-
ford, Fúsa Baldvinson, Sig-
urð Johnson, Dr. Björnson og
marga fleiri menn og konur.
Næst bað hún M. K. Sig-
urdson að koma fram; — og
flutti hann heiðursgestinum
fallega ræðu og einlægar ham-
ingjuóskir, — en kona hans,
frú Ágústa, afhenti Sólveigu
að gjöf frá gestunum vandað
gullarmband (víravirki, búið
til á Islandi).
Þá bað frú Marja bónda
sinn, Dr. Svein, að lesa kvæði,
sem ort var fyrir þetta tæki-
færi, og birtist annars staðar
í blaðinu.
Fleiri ræður voru fluttar.
Ræðumenn voru: frú Dagbjört
Vopnfjörð, séra Albert Krist-
jánsson og Geir Jón Helgason.
Ræðurnar voru bráðskemmti-
legar og mátulega langar,
þrungnar af þakklæti, aðdáun
og einlægri vinsemd. Síðast
reis frú Sólveig úr sæti, glöð
og brosandi. Hún þakkaði gest-
unum fyrir komuna og gjöf-
ina og auðsýndan kærleika og
vinsemd. Hún lauk máli sínu
með smáskrítlum og kom öll-
um til að hlæja. En svo gott
vald hafði hún á tilfinningum
sínum, að þó að einstaka tár
gægðist fram í augun, þá
leyfði hún þeim ekki að fara
lengra! Af og til var sungið
milli ræðanna.
Síðan báru konurnar fram
kaffi, pönnukökur, vínartertu
og kleinur — og síðast en ekki
sízta að gæðum heljarmikla
afmælisköku.
G. J.
Fréttir frá fslandi
Fornleifafundur í Svíþjóð
gerbreyfir norrænni sögu.
Fornleifafundur á smáeynni
Helgö í vatninu Malaren í Sví-
þjóð hefur vakið geysilega at-
hygli og er talinn gerbreyta
sjónarmiðum manna á forn-
norrænni menningu. Frétta-
stofa A. P. skýrir frá þessu
og leggur mikla áherzlu á
mikilvægi þessa fundar. Hann
brýtur alveg í bága við nú-
verandi kenningar um lífið á
Norðurlöndum á fyrstu öld-
unum eftir Kristsburð.
Rannsóknirnar á Helgö sýna,
að þar hefur verið rekin stór-
iðja til útflutnings um alda-
mótin 100 og lengi síðan. Há-
marki sýnist þessi starfsemi
hafa náð um 500 e. Kr.
„Þetta er eina dæmið um
stóriðju í Svíþjóð frá þessu
tímabili, og hvergi annarsstað-
ar í Evrópu hafa menn gert
þvílíkar uppgötvanir á þessu
sviði,“ sagði prófessor Wilhelm
Holmquist, sem hefur stjórnað
uppgreftri þarna í 13 ár.
Fundur þessi þykir svo
merkilegur, að sænskir forn-
leifafræðingar ætla að kalla
saman til alþjóðaráðstefnu um
hann í Stokkhólmi 1968 til að
kynna rannsóknirnar fyrir er-
lendum starfsbræðrum sínum.
Verður haldin mikil sýning
samhliða ráðstefnunni.
Á Helgö hafa fundizt marg-
ar húsaþyrpingar umhverfis
málmsmiðjur, þar sem greini-
lega hefur verið unnið að list-
smíði til útflutnings. Hingað
til hefur ekki verið vitað um
þorp á Norðurlöndum á þess-
um tíma.
Svo lítur út sem blómatími
hafi ríkt á Norðurlöndum
löngu fyrir víkingaöld, og
verður nú að skrifa forsögu
okkar upp á nýtt.
Vísir, 2. sept. 1966.
* * *
Fer Gullfoss til Monireal
á heimssýninguna?
Mikil að sókn hefur þegar
orðið í vetrarferðir þær, sem
Eimskipafélag íslands ætlar
að efna til með Gullfossi í vet-
ur til suðlægra sólarlanda. Er
nú óðum að fyllast í fyrri ferð-
ina, en í seinni ferðina eru öll
rými frammi á skipinu upp-
pöntuð, aðeins eru eftir káetur
aftan til í skipinu, sem einnig
er fyrsta farrými í þessari
ferð, þó að káetur séu ódýrari
þar en fram á.
Fyrir utan þessar tvær vetr-
arferðir til suðlægari landa,
fer Gullfoss í þrjár aðrar vetr-
arferðir fyrir næstu áramót.
Hefur þegar selzt upp í tvær
fyrri ferðirnar, en nokkrar ká-
etur eru eftir í ferðina, sem
verður farin frá Reykjavík 3.
desember.
Innan skamms verður ákveð-
ið, hvaða aðrar vetrarferðir
verða farnar eftir áramót í
vetur, en einnig verður ákveð-
ið, hvort farið verður til Mon-
treal í Kanada í sambandi við
opnun heimssýningarinnar í
apríl 1967. Verður farið, ef
næg þátttaka fæst í ferðina,
en áætlað er að skipið fari
með 150—160 farþega. Nokkr-
ir hafa þegar skrifað sig í ferð-
ina og verða þeir látnir sitja
fyrir, ef af ferðinn verður.
í fyrri ferðina til Kanarí-
eyja verður farið 17. janúar
frá Reykjayík beint til Ponta
Delgada á St. Michael, sem er
stærst Azoreyjanna. Siglingin
þangað tekur rúma fjóra sól-
arhringa og skiptir á þessari
leið úr vetri í sumar, ef svo má
að orði kveða, einhverntíma á
Skipaður prófessor
Valdimar Kristinn Johnson
var nýlega skipaður prófessor
við British Columbia háskól-
ann. — Eftir að hann lauk
Bachelor of Arts prófi við
Pacific Lutheran College í
Washington gekk hann í her-
inn og starfaði í Army Intelli-
gence deild hersins í þrjú ár.
Síðan stundaði hann kennslu
um skeið í Alaska og Cali-
forníu og innritaðist svo í Cali-
forníu háskólann í Berkley og
lauk Master of Arts prófi vor-
ið 1965. Þá um haustið veittist
honum sá heiður að fá Nation-
al Science Foundation Grant
$2,400 til að undirbúa sig fyrir
doktorsritgerð sína (Doctor of
Education) og gerir hann ráð
fyrir að ljúka við hana í frí-
stundum sínum í vetur.
Forseti fræðslumáladeild-
ar B. C. háskólans var um
skeið prófessor við háskólann
í Berkley og kynntist þá Valdi
mar, sem varð til þess að hann
bauð honum að taka að sér þá
stöðu, sem hann hefir nú þeg-
ið.
Valdimar er sonur Mrs.
Grace Johnson, er lengi átti
heima í Winnipeg með bróður
sínum, Gunnari heitnum Thor-
lakson. Amma og afi Valdi-
mars voru Petrína og Jón
Thorlakson, en Jón var bróðir
séra Páls og séra Steingríms
Thorlakson.
miðri leið. Meðan staðið verð-
ur við í Ponta Delgada, verð-
ur séð til þess, að farþegar
komist í landferðir þeim til
fróðleiks og skemmtunar, og
verður sá háttur hafður á öll-
um viðkomustöðum skipsins.
Frá Ponta Delgada verður
farið til Madeira, sem hefur
verið kölluð „Eyja hins eilífa
vors“ vegna fegurðar eyjar-
innar og heilnæms loftslags.
Þaðan verður farið til Kanarí-
eyjanna, sem er syðsti við-
komustaður skipsins og verður
höfuðborg eyjanna, Las Pal-
Framhald á bls. 5.