Lögberg-Heimskringla - 16.03.1972, Blaðsíða 1

J A N• 73
BERGSTEINN jonsson,
7 STATE STREET,
GRANO FORKS,
Jletmámngla
Stofnað 14. jan. 1888
Sloínað 9. sept. 1886
86. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 16. MARZ 1972
NÚMER 9
Ásmundur Loptson fyrrverandi
þingmaður lótinn
Ásmundur Loptson, sem í
mörg ár átti sæti í Saskatch-
ewan fylkisstjórninni, lézt á
St. Boniface sjúkrahúsinu í
St. Boniface, Man., 26. febrú-
ar, 1972, nýorðinn 87 ára
gamall. Með fráfalli þessa
duglega athafnamanns hefir
hrokkið sundur lifandi taug
milli núverandi kynslóðar og
liðinnar landnámstíðar.
Ásmundur fluttist hvítvoð-
ungur frá íslandi og var ekki
meira enn svo kominn á legg
þegar foreldrar hans settust
að í Þingvallabyggðinni við
Churchbridge. Var byggðin þá
á líkum aldri og hann sjálfur,
og enn kennd við hið mikla,
óskipta landflæmi er nefndist
The Great West Territories.
Hann ólst því upp með sveit
sinni, þorpi og fylki, sá þau
dafna og þroskast, og Þing-
vallabyggðina standa í fullum
blóma hinnar a ð f I u 11 u ís-
lenzku menningar, er þokaði
fyrir öðrum áhrifum síðustu
áratugina, því æskan þar fór
fljótt að leita lengra út í heim.
Var Ásmundur sjálfur ekki
eftirbátur í því. þótt ævistarf
hans væri að mestu bundið
heimahögunum.
Þegar fylkið var stofnað
árið 1905, var Ásmundur 18
ára gamall, og mun hafa ver-
ið byrjaður að verzla á eigin
spýtur, ef til vill í þorpinu
Bredenbury, 10 mílur vestur
af Churchbridge. Bredenbury
var þá rétt að spretta upp úr
sléttunni, og tímaritið Mac-
lean’s Magazine fuilyrti að
bráðum yrði úr því borg.
Ekki varð af því, en þar rak
þó Ásmundur arðsama verzl-
un í æsku, og þaðan færði
hann út kvíarnar og var riðin
við ýms fyrirtæki. Hann
fékkst við landbúnað, vega-
byggingar og fasteignir.
Ásmundur fór snemma að
gefa sig að opinberum mál-
um, var bæjarstjóri í Breden-
bury um skeið, og oddviti í
Saltcoats héraðinu.
Hann var flokksmaður Lib-
erala og náði kosningu fyrir
þeirra hönd í Saltcoats kjör-
dæminu árið 1929. Sætinu
hélt hann í næstu kosning-
um, en tapaði árið 1938 fyrir
J. L. Phelps, sem var áhrifa-
maður í bændahreyfingu fylk-
isins og einn af aðsópsmestu
jafnaðarmönnum. Háði hann
kosningarbaráttuna u n d i r
merki C.C.F. flokksins. Árið
1952 komst Ásmundur að aft-
ur, og var um langt skeið
einn af minnihluta sinna
flokksmanna er sat íþing í
C.C.F. stjórninni. Þegar Walt-
er Tucker sagði af sér sem
formaður Liberala í þinginu,
tók Ásmundur við þeirri stöðu
þar til nýr maður var kosinn.
Ásmundur Loptson
Vinirnir í Þingvallabyggð
og þar í grendinni kölluðu
hann jafnan Munda, en póli-
tískir samherjar hans og and-
stæðingar gáfu honum nafnið
„Minty“ og festist það við
hann, svo að því nafni gegndi
oftast í viðureign sinni við
þá, og það loddi við hann í
blaðagreinum og útvarpi.
Faðir Ásmundar var Svein-
bjöm Loptson. Voru foreldrar
hans Loptur Jónsson og Bar-
bara Magnúsdóttir á Hlíðar-
enda í Flókadal í Borgarfjarð-
arsýslu. Sveinbjörn nam
söðlasmíði á íslandi, en árið
1883 kvæntist hann Steinunni
Ásmundsdóttur, Þorsteinsson-
Framhald á bls. 3.
Sfyrkur úr minningarsjóð Jóhannesar Pólssonar
Nú í vetur var í fyrsta
sinn greiddur námstyrkur úr
minningarsjóð tónlistamanns-
ins Jóhannesar heitins Páls-
sonar. Hann nam $35 og var
veittur Miss Coleen Dey. Hún
hlaut hæztu stig í píanó leik
í Evergreen skóla svæðinu,
en við það svæði var keppn-
in bundinn þetta ár. Hér eftir
er von um að sjóðurinn geti
gefið af sér tvo námstyrki ár-
lega, og skuM unglingar þeir
sem styrkinn hljóta nota hann
til að afla sér kennzlu í fiðlu-
leik eða á slaghörpu.
Sjóðurinn, sem var stofn-
aður af vinúm og sveitungum
Jóhannesar, nemur $1000, og
er skráður undir umsjón The
Winnipeg Foundation, en alls
bcr sú stofnun ábyrgð á $10
milljón sjóð sem byrjaði með
$100,000 fjárgjöf eins manns,
W. F. Alloway, fyrir 50 árum
síðan, og er notaður mann-
úðar og menningarmálum til
styrktar.
Jóhannes Pálsson lézt á
heimili sínu í Geysir, Man.,
24. febrúar, 1970, tæpra 56
ára gamall. Honum var tón-
listin í blóð borin, og bar á
sérgáfum hans á því sviði I
þegar í bernzku. Var hann
því látinn njóta menntunar í
þeirri grein, var kennari í
músík, sérstaklega á fíolín,
og nutu margir í Nýja íslands
byggðum kennslu hans. Hann
tók mikinn þátt í því sem
tónlist kom við í umhverfi
sínu, stýrði um skeið hljóm-
sveit sem samanstóð af 5 syst-
kinúm hans og frænda þeirra,
Stef..ni Guttormsyni. Jafnan
var systir hans, Mrs. Lilja
Martin á Brandon, við slag-
hörpuna þegar Jóhannes spil-
aði á fiðluna.
í nefndinni sem annast
minningarsjóðinn eru Stefán
Guttormson, Árborg, Man.;
Mrs. Magnea Sigurdson, Ár-
borg; Mrs. Sigurlene Bergen,
Riverton, Man.; Mrs. Hedy
Bjornson, Gimli, Man.; Mrs.
Lilja Martin, Brandon, Man.
Mrs. Olga Jóhannesson ekkja
Coleen Dey
Jóhannesar Pálssonar, sem
hefir gifst í annað sinni, er
heiðursfélagi í nefndinni.
Viðurkenndur fyrir snarræði
sem bjargaði mannslífi
Ungur Islendingur í Royal
Canadian Mounted Police,
Bob Johannson, ættaður úr
Nýja Islandi, hefir hlotið
heiðursverðlaun tveggja þjóð-
kunnra félaga fyrir snarræði
sem álitið er að haífi bjargað
mannslífi.
Mr. Johannson þjónar í
RCMP í Kitimat, B.C. í maí
í fyrravor kom hann fyrstur
manna að þar sem bílslys
hafði orðið á þjóðveginum
(Highway 25). Maðurinn sem
hafði ekið bílnum, Joe Rins-
Bob Johannson
ma frá Terrace, B.C., var í
öngviti og hættur að draga
andann. Bob brá skjótt við,
lagði munn sinn við munn
mannsins og andaði ofaní
hann, þar til hann gat beytt
eigin andfærum.
Bæjarstjórinn í Kitimat,
John Springer, hefir nú af-
hent Bob heiðursskjal frá
Royal Life Saving Society of
Canada. Var kona hans við-
stödd athöfnina, sem fór fram
í sal bæjarráðsins, og einnig
maðurinn sem þakkar honum
líf sitt. „Ég hugsa að ég væri
ekki hér í dag ef hann hefði
ekki bjargað lífi mínu,“ sagði
Joe Rinsma.
Mr. Johannson var einnig
veittur heiðurspeningur og
skýrteini Lions klúbbsins og
seinna gerður heiðursfélagi í
klúbbnum.
Bob er sonur Thors Johann-
sonar í Riverton, Man., og
konu hans, sem er af ung-
verskum ættum en alin upp
í Hnausa byggð. Hún gekk
þar í skóla með íslenzkum
börnum og talar íslenzku
reiprennandi. Amma Bobs í
föðurætt er Soffía Johannson,
sem nú býr á Betel heimil-
inu á Gimli.
Úr blöðunum frá íslandi
íslendingar h a f a löngum
þótt geta staupað sig á við
aðra menn, en að þeir gangi
of langt í þeim efnum er
víst mesti misskilningur, því
nýútkomin skýrsla banda-
rísku heilbrigðisstjórnarinnaa'
bregður upp hófsemdarmynd
af íslenzku þjóðinni. Hún er
talin púmir 19 í heiminum og
s í ð u s t í röð Norðurlanda
þjóða í áfengisneyzlu.
Verstir eru Frakkar, sem
drekka að meðaltali 23 lítra
af áfengi hver íbúi árlega.
ítalía er næst, en langt fyrir
neðan Frakkland með 15,2
lítra á íbúa. Á Norðurlöndun-
um eru tölurnar þannig: Dan-
ir 7,2 lítra, Svíar 6,5, Norð-
menn 4,2, Finnar 3,8 og ís-
lendingar 3,6.
Eitthvað lét veðrið til sín
taka í Reykjavík 18. febrúar.
Kl. 6 e.h. þá um daginn fauk
lítil flugvél af Cessena gerð-
inn 150 þar á flugvellinum.
Tlún hitti benzíntank og
skemmdist allmikið. Tveir
| menn sem voru með vélina,
skildu hana eftir eina við
benzíntankinn meðan þeir
léituðu uppi benzínafgreiðslu-
manninn. Þegar þeir komu
aftur, lá litla greyið með
vinstri vænginn upp á tank-
inum en hinn hægri niður á
jörð.
Bændum á íslandi hefir
fækkað um 293 á árunum 1966
til 1970. Kom þetta fram á
nýafstöðnum fundi búnðar-
þingsins, og telst svo til að
einn hafi yfirgefið bænda-
stéttina í hverri viku þessi
umræddu 4 ár.
Fjórir íslenzkir aðilar taka
þátt í hinni árlegu Vorkaup-
stefnu sem haldin verður í
Leipzig, A.-Þýzkalandi 12. til
13. marz og er helguð frjáls-
um alþjóðaviðskiptum og
tæknilegum framförum. Aðil-
ar frá 60 þjóðum taka þátt í
kaupstefnunni. Frá Islandi
verða sýndar sjávarafurðir í
matvæla deildinni.