Lögberg-Heimskringla - 12.04.1973, Blaðsíða 1

Eergstoinn Jonsson,
Eox: 218
REYKJAVIK, Iceland
Jan. 73
Hraunið hlífði húsinu effir að flaggað var
í halfa sföng
Hinn 19. marz s.l. kaffærði hraunið 12 hús í Vestmannaeyjum. Það lagðist að húsi
Engilberts Þorbjarnarsonar. bílstjóra frá Kirkjubæ, og snaraði bílskúrnum hans inn í eld-
húsið. Engilbert flaggaði í hálfa stöng, en eftir að fáninn var kominn upp rann hraunið
ekki meira að húsinu. Morgunblaðið birti mynd af fánanum við húsið.
Nú hefir borist fregn um fyrsta dauðsf allið, sem orðið hefir af völdum eldgossins.
Maður sem svaf í húskjallara í Vestmnnaeyj um yfirbugaðist af eiturgasi og beið bana af.
Hö gberg - i)emtéfmng;Ia
Stofnað 14. jan. 1888
Stofnað 9. sept. 1886
87. ÁRGANGUR
WINNIPEG, FIMMTUDAGINN 12. APRÍL 1973
NÚMER 13
Höfðingleg gjöf fró Manifoba
Hótel Berg í Ijósum loga
Tíu íbúðarhús leggja bráð-
lega af stað flugleiðis beina
ieið frá G i m 1 i, Man. til
Reykjavíkur.
Ed Schreyer, forsætisráð-
herra Manitoba, lýsti því yfir
í fylkisþinginu 9. apríl, s.l. að
húsin væru sameiginleg gjöf
frá fylkinu, Kanadastjórn og
fyrirtaekinu, Misawa Homes
of Canada Limited, sem rekið
er á Gimli. Samtals er verð
húsanna $112,500. Er hluti
hvers aðils $37,500, og hluti
Kanadastjórnar innifalinn í
$100,00 upphæð, sem getið er
um í fréttayfirlýsingu stjórn-
arinnar í lok marzmánaðar.
En mciri hluti þeirra $100.000
var afhentur sendiherra
Íslands, Haraldi Kröyer er
hann átti tal við utanríkisráð-
herra Kanada, Hon. Mitchell
Sharp síðastliðinn mánudag.
Sendiherrann afhenti land-
stjóra Kanada trúnaðarbréf
Hon. Edward Schreyer
sitt á þriðjudag.
Mr. Schreyer lýsti ánægju
sinni yfir fljótum og góðum
viðbrögðum Kanadastjórnar
og „Misawa Houses“, þegar
Manitobastjórn leitaði til
þeirra um þátttöku í að senda
Vestmannaeyingum hús sem
byggð hafa verið í höfuðstað
Nýja íslands. Hann gat um
fjársöfnun á vegum Canada
Iceland Foundation, og sagði
að dr. Philip M. Petursson,
þingmaður í Manitoba, hefði
fært málið í tal við fylkis-
sfjórnina.
„Frá því íslenzkir landnem-
ar fyrst settust að i þeiru
h'luta Kanada, sem nú er
Manitoba, fyrir nærri öld,
hafa tengslin við Island verið
óslitin, og það á vel við að
Manitoba sé þátttakandi í gjöf
sem endurspeglar það sam-
band bæði á raunverulegann
og táknrænan hátt,“ sagði Mr.
Schreyer.
Mr. C. C. Hunt, formaður
Misawa Homes of Canada, til-
kynnti þátttöku fyrirtækisins
í gjöfinni.
Húsin eru fullgerð, en verða
send í pörtum og sett saman
á íslandi. í hverju húsi eru
tvö til þrjú svefnherbergi, og
þyngd þeirra hvers um sig er
10 til 12 tonn. Þau verða flutt
með Hercules flugvélum her-
máladeildar Sambandsstjórn-
arinnar, beint frá flugvellin-
um á Gimli á Reykjavíkur-
flugvöll.
Þessi mynd Morgunblaðsins sýnir hvernig eldgosið í
Vesímannaeyjum fór með Hótel Berg. í grein sem biríisl í
Lögberg-Heimskringlu lýsti Elín Pálmadóitir dvöl sinni á
hótMinu j^sið hófst.
Þakkarbréf fró forsæt-isróðherra íslands
Canada Iceland Foundation
hefir borist fréf frá forsætis-
ráðherra íslands, Ólafi Jó-
hannessyni, dagsett 3. apríi
sl. En Canada Iceland Foun-
dation annast fjársöfnun í
Westman Islands Disaster Re-
lief Fund, sem Þjóðræknisfé-
lag Íslendinga í Vesturheimi
átti upptökin að á síðasta árs-
þingi sínu.
Forsætisráðherrann þakkar
bankaávísun upp á $25,000,
áém nýlega var send til ís-
lands úr sjóðnum, og með-
fylgjandi bréf. Hann viður-
kennir um leið $2,640, sem að-
alræðismaður íslands í Winni-
peg, Grettir L. Jóhannson,
sendi 31. janúar fyrir - hönd
Þjóðræknisfélagsins, og tekur
það fram að féð leggist inn
í reikning nr. 2530 í Ríkis-
banka íslands, í nafni West-
man Islands Disaster Relief
Fund, og verði sjóðurinn rek-
inn eftir lögum og reglugerð-
um íslandsstjómar, er gengu
í gildi 27. marz, 1973. En sú
löggjöf segir svo fyrir að sjóð-
urinn notist til að styrkja
Vestmannaeyinga fjárhags-
lega og -bæta þeim tap þeirra
eftir megni. í sama tilgangi
leggur landsstjóm íslands
aukaskatt á hvern einstakling
þjóðarinnar, og er áætlað að
hann muni nema alls 2000
milljónum íslenzkra króna nú
í ár.
Forsætisráðherrann segir að
aðal verkefni þessa fjárs muni
felast í því að koma upp heim-
ilum handa Vestmannaeying-
um annarsstaðar í landinu,
skapa þeim skilyrði til að reka
sjávarútveg frá öðrum höfn-
um og reka þann iðnað sem
honum fylgir. Það er stór-
fengilegt viðfangsefni og
kostnaðarsamt, að finna heilli
landsbyggð nýja átthaga, seg-
ir forsætisráðherrann, og þá
byrði hefir öll þjóðin tekið sér
á herðar.
En samstundis vinna ís-
lenzkir vísindamenn og að-
stoðarmenn þeirra að því að
bjarga öllu sem bjargað verð-
ur af kaupstaðnum í Eyjum,
með því að dæla mörgum
tonnum af köldu vatni á jaðar
hraunstraumsins, til að tefja
rennslið og stöðva rás þess
eftir megni.
En nú þegar er hluti byggð-
arinnar kominn undir hraun,
þó höfnin sé enn nothæf.
Til Eyja fró
Kanadastjórn
$100,000
Utanríkisráðherra Kanada,
Hon. Mitchell Sharp, lýsti því
yfir um mánaðarmótin að
Kanadastjóm mundi senda
$100,000 í sjóð, sem ríkirstjc rn
íslands hefði stofnað til hjálp-
ar Vestmannaeyingum, er
urðu að flýja heimili sín
vegna eldgossins, sem hófst í
Eyjum 22. janúar s.l.
1 fréttayfirlýsingu frá utan-
ríkisráði Kanada, dagsettri 30.
marz, er það tekið fram að
þetta fé eigi að nota til að
koma upp heimilum fyrir
Vestmannaeyinga á megin-
landinu og hjálpa þeim til að
koma fyrir sig fótunum.
Það er ályktað í fréttayfir-
lýsingunni að þetta áfall geti
haft alvarleg áhrif á þjóðar-
hag íslendinga í heild, þar
sem áætlað hafi verið að
kostnaðurinn við að skapa
Vestmannaeyingum lífsskil-
yrði á meginlandinu muni
nema frá 20 til 30 milljónum
dollara. Þá er bent á að efna-
hagur þjóðarinnar byggist
80% af sjávarútvegi og fiski-
iðnaði, og að fiskafli Vest-
mannaeyinga hafi talist að
vera 17% af heildarafla þjóð-
arinnar.
Þess er getið að gjöf Sam-
bandsstjómarinnar bætist við
fjársöfnun Vestur íslendinga,
undir rnnsjón Þjóðræknisfé-
lagsins, að þaðan hafi alla-
reiðu farið $25,000 til íslands
og söf nunin haldi áfram.
Einnig er tekið fram í frétt-
inni að Fylkisstjórn British
C o 1 u m b i a hafi la&t fram
$25,000. Áður hafði Þjóðrækn-
isfélagið sent $2,640.
Djarfmannlega gengið að verki
Icelandic Canadian Club
gekk djarfmannlega að verki
síðastliðna viku, með því að
hrinda af stokkunum tveim
stórsamkomum, annari þeirra
nokkurnveginn fyrirvaralaust.
Hin árlega vorveizla félags-
ins hafði verið í undirbúningi
um skeið, og var haldin á Fort
Garry hótelinu í Winnipeg 6.
apríl. Forseti Winnipeg há-
skólans, H. E. Duckworth
flutti f j ö r u g a ræðu undir
borðum, ryfjaði upp margt
um tengsli fslendinga við
skólann, frá því þeir fyrst
tóku tryggð við hann, en þar
hefir verið töluvert um ís-
lenzkt námsfólk og kennara,
allt frá því að skólinn starfaði
sem Wesley College, en síðar
sem United College og nem-
endur tóku próf sín við Mani-
toba háskólann. Gestum var
vel skemmt og góður rómur
gerður að ræðunni.
Dr. P. H. T. Thorlakson,
m.d. kynnti dr. Duckworth,
dr. Will Kristjanson þakkaði
ræðumanni, dr. Philip M. Pet-
ursson flutti borðbæn, en for-
maður The Icelandic Cana-
dian Club, dr. John Matthia-
son, stjórnaði samkomunni.
Svo var brugðið á dans með
skemmtilegri tónlist og fjör-
ugum fótaburði.
En iþótt félagið stæði í því
að ráðstafa þessari stórhátíð,
lét það ekki gott ganga úr
greipum sér. Sú frétt barst út
að jarðfræðingurinn Mikkel
Schau væri á ferð í Winnipeg,
væri nýkominn úr ferdð um
Vestmannaeyjar, hefði með-
ferðis myndir af eldgosinu þar
og mikinn fróðleik. Formaður
I c e 1 a n d i c Canadian Club,
John Matthiason, fékk hann
til að sýna myndimar og segja
fréttir úr Eyjum miðviku-
Framhald á bls. 5.