Lögberg-Heimskringla - 24.12.1979, Blaðsíða 1

93. ARGANGUR
Lögberg-Heimskringla, — JOLABLAÐ 1979
NXJMER 42
♦ —
♦
♦
♦
♦
♦
♦
GLEÐILEG JÖL!
►♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦♦^^>4^^
sem var undrið mesta og aðalhátíð kristninnar öldum saman. En þar
kom þó um síðir að menn vildu ákveða fæðingardaginn. En sú á-
Þess var getið í blöðum fyrir skemmstu að fram hafi farið í alþýðu-
skólum stórborgar einnar hér vestan hafs almenn þekkingarkönnun.
þar sem meðal annars var spurt um uppruna jólahátíðarinnar og
þýðingu hennar fyrir nútímann. Svör bárust frá fjölda nemenda á
gagnfræðastiginu, og voru mörg þeirra merkileg að því leyti að þau
báru vott um ótrúlega fáfræði. Margir unglinganna vissu það eitt
um jólahátíðina að hana bar að snemma vetrar, þá voru nokkrir frí-
dagar frá störfum og námi, þá höfðu menn gestaboð, skiptust á gjöf-
um, og að þá var mikil ös í verslunarbúðum. Uppruna hátíðahaldsins
töldu margir að mætti rekja til þjóðsögunnar um Sankta Klaus;
hins vegar voru mjög fáir aðspurðra sem settu jólahátíðina í sam-
band við kirkju og kristni. Mönnum þótti þetta athyglisvert fyrir-
brigði, og vakti það umtal og grun um að víða myndu vera eyður á
ólíklegustu stöðum í þekkingu hinna mörgu glæsilegu ungmenna
sem leggja fyrir sig langskólanám.
Það virðist furðulegt að
fullorðið og andlega heil-
brigt fólk skuli ekki geta
gert grein fyrir einni aðal-
kirkjuhátíð k r i s t i n na
manna. Ekki er þó hægt
að kenna unga fólkinu um
þetta. — Unga kynslóðin
hlýtur á hverri tíð að fá
fræðslu sína af orðum og
dæmi sér eldra fólks, eða
af bókalestri í heimahús-
um eða skólum. Hér virð-
ist vitnisburður heimilana
ekki hafa verið hljóðbær í
þessum efnum, og eins má
ætla að kirkjunni með
sunnudagaskólum sínum
og annarri fræðslustarf-
semi hafi ekki heppnast'að
ná til þessara ungmenna.
Að vísu herma fornar sög-
ur að einskonar jólahald
hafi farið fram með for-
íeðrum vorum löngu áður
en kristindómurinn kom
til sögunnar. Enginn veit
með vissu um fæðingar-
dag Jesú, og jafnvel fæð-
ingarár hans er í óvissu.
Vér vitum það eitt að
hann var fæddur á því
tímabili er Ágústur var keisari og Kýreníus landstjóri var á Sýrlandi.
Nánar verður þetta ekki ákveðið. En eins og menn vita, er það al-
gengt í sögunni að þá fyrst er farið að athuga uppruna frægra manna
þegar þeir eru löngu liðnir. Hinir fyrstu kristnu söfnuðir létu sig
það litlu skipta hvaða ár Meistarinn fæddist. Hitt var mest um vert
að hann lifði óvenjulegu lífi, kenndi með öðrum hætti en fræðimenn
þeirra tíma, að hann framkvæmdi máttarverk á sjúkum og sorg-
mæddum, að hann gerði óvenjulegar kröfur til sjálfs sín og annarra,
að hann dó, en staðfesti kenningar sínar og fyrirheit með upprisunni,
kvörðun var hvorki gerð í Betlehem eða Nazaret, þar var enginn
til að bera vitni um svo löngu liðinn atburð, og ekki voru hagskýrsl-
ur eða manntalsskrár fyrir hendi. En fæðingardagurinn var samt
ákveðinn af tveimur páfum, öðrum í Rómaborg, en hinum í Kon-
stantínópel. Auðvitað gátu þeir ekki komið sér saman um tímatalið,
og sterkar líkur eru til þess að hvorugur hafi hitt á rétta daginn.
Hinir fornu Rómverjar höfðu lengi haldið uppá hátíð ljóssins, eða
hinpar upprennandi sólar er dag tók að lengja eftir sólhvörf. Kirkj-
unni fannst það tilhlýðilegt að sameina fæðingarhátíð Krists hinni
fornu sólarhátíð, einkum þar sem hann hafði talað um sjálfan sig
sem ljós heimsins, og að vegferð mannsins sé frá myrkri til ljóss.
Þetta samkomulag um samruna hátíðanna minnir að nokkru á
samning þann sem heiðnir menn og kristnir gerðu sín á milli á Þing-
völlum forðum daga. —
Einnig þar fór fram mála-
miðlun. Ýmsum fornum
venjum frá sólarhátíðinni
var haldið, svo sem mat-
arveislum, gleðskap ýmiss
konar og gagnkvæmum
gjöfum. — Þá var heldur
ekki amast við álfum,
dvergum, eða tröllum. —
Sumar af þessum verum
urðu furðu lífseigar í ís-
lenzkum þjóðsögum, því
að eins og gamlir menn
muna var oft margt ó-
hreint á ferð um jólin. En
myrkrið og ófreskjurnar
hurfu smám saman. Krist-
ur varð þungamiðja jóla-
haldsins, sem ljós heims-
ins. Sól náttúrunnar, hinn
skapandi máttur himins
og jarðar, og sól kærleik-
ans, sem birtist í Jesú
Kristi runnu saman til að
lýsa vegferð manna,. og
hefja huga þeirra í til-
beiðslu. Gamla rómverska
sólarhátíðin var kristnuð.
En nú er engu líkara en
að þessar tvær hátíðir hafi
sagt sundur með sér. —
Gamla jólahaldið virðist hafa náð yfirhöndinni á ný í hugum
fjölda manna, en um leið hefir Kristu horfið þeim út í móðu og
mistur. Margt bendir til að hið kristna jólahald hafi víða skolast
að miklu leyti í burtu í velgengni, viskuflóði og þrotlausum áróðri
samtíðarinnar.
Við erum orðnir svo góðir að fjandinn skammast sín, og er hlaup-
inn í felur.
Við erum orðnir svo ríkir að enginn getur gefið okkur jólagjafir
sem eru nokkurs virði. Framh. á bls 2