Fréttir - 09.07.1918, Blaðsíða 1

DAGBLAÐ
71. blað.
Reykjavíb, þriðjudaginn 9. júlí 1918.
2. árgangur.
w
XJrslitakappleikur milli Víkings og skipsmanna af
Islands Falk verður kl. 9 annað kvöld.
Játningin.
%
Ejtir Elsu Dahlén.
Jeg kveð mjer hljóðs, á meðan Ijósið lifir,
en lampinn tœmist — eftir stundar-bið,
og myrkrið sœkir á og vofir yfir.
Nú eru forvöð hinstu’ að talast við.
Við eyddum okkar sumri’ í sól og hjali,
en sál mín geymir launung sjer til meins,
er, þótt jeg vildi’, eg þorði’ ei hreyja’ í tali
og þagði svo, — þú spurðir aldrei neins.
Nú kemur nótt, og bœði hugum hljóðum
við horfum máske lengra, og inn á við.
Og áður en skyggir langar mig í Ijóðum
að Ijetta’ á hug, — um dóm þinn svo jeg bið.
Reyn þú að muna. — Lít þú langt til baka, —
z' liðnum draumum minning grœtur hljótt. —
Pey, — andvörp lampa-loginn er að taka
og Ijósið deyr. Nú missi’ eg allan þrótt.
Guðm. Gnðmundsson.
Ný bökZ
HEÆÐUB I.
eftir SsSig-. Heiðdal.
Fæst hjá bóksölum.
Aðalútsala í bókaverzlun Arinbj. Sveinbjarnarsonar.
Islandsmál í norskum blöðum.
í norska stórblaðinu Tidens Tegn
er einatt ritað ura íslandsmái af
góðvild og skilningi. Hefur blaðið
fylgst vel með í því, er ritað er um
þau í blöðum Dana og Svía, og
veit vel, hverju fram fer hér heima.
Ein þessara greina hefur áður verið
birt í blaði voru. Oflangt mál yrði
að birta allar þessar greinar, enda
ástæðulaust, þar sem flestar þeirra
eru að eins frásagnir um gang mála
vorra, er allir þekkja, en rétt er
rþar skj'rt frá í flestum atriðum,
og mun réttara en yfirleitt í er-
lendum blaðagreinum um ísland.
í blaði þessu er löng grein 9.
maí síðastl.: »ísland nú og fyrr«,
með myndum frá íslandi og yfirlits-
greinargerð um menningu þjóðar-
innar. Hefur grein þessa með kvæði
Munchs hinu fræga, er Matth. Joch.
hefur þýtt: »Lýsir af eyju við ís-
þoku slóð«. Og þá segir svo að
kvæðislokuin:
»Síðan A. Munch orti þetta,
hafa íslendingar að mestu leyti
losnað undan »erlendu valdi« (svo
í ísl. þýð. M. J„ en í kvæðinu og
blaðinu stendur: »fremmede Love«)
fyrir ótrauða sjálfstæðisbaráttu.
Svo er að heyra á síðustu fregn-
um frá Danmörku, að íslendingar
muni fá fána sinn viðurkendan
með góðu og leyfi til að nota hann
á öllum höfnum. Ef svo fer, gleður
það vafalaust alla hér í hinu forna
ættlandi íslendinga. En hvernig
sem því lyktar, er eigi annað unt,
en að hlýr samhugur Norðmanna
fylgi íslendingum í frelsisbaráttu
þeirra........«
Pá er minst nokkuð á fjár-
málaviðskifti Dana og íslendinga,
og því meðal annars haldið fram,
að íslendingar hafi að eins »under
Reservation« — með fyrirvara —
tekið við rikissjóðstillaginu danska
sainkv. stöðulögunum 1871, er
banir hafi sett einhliða, og aðeins
tekið við því sem afborgun fyrir
eignir, er Danaríki hafi tekið í sína
e'gn í siðaskiftatíðinni, fyrir seldar
eignir íslenzkrar kirkju og tjón það,
er ísland hafi beðið af einokunar-
Verzlun Dana frá 1602—1786. Þá
Segir svo í greininni:
»Það sem nú er mælt að sé
pólitisk krafa Islendinga —, að
ísland sé fullvalda ríki og sam-
bandið við Danmörku persónu-
samband — var í raun réttri sam-
þykt á Alþingi 1909. Ef þess er
spurt, hvort hin fámenna íslenzka
þjóð geti bjargast á eigin spýtur,
getur hún bent á það, meðal ann-
ars, að fólksfjöldi á eynni var meiri
en nú í lok 11. aldar, áður en
sambandið við erlenda þjóð komst
á. Og nú eru/ möguleikarnir þó
meiri en þá til þess að komast
vel af, og komst hún þó^vel af i
þann tíð, svo telja má^ víst, að
henni fari enn drjúgum fram. En
í ófriði yrði íslendingar allra þjóða
vanmáttugastir — svo vanmegna, að
hvert það ríki, er beita vildi her-
valdi við þá, hlyti að kenna sig seka
um hinn mesta glæp samtíðarinnar.
Og svo mikið gott eiga bæði hinar
germönsku og engilsaxnesku þjóðir
hinni fornu einkennilegu íslenzku
menningu upp að unna, að máttug
öfl mundu einnig af þeim ástæðum
vaka yfir því, að Islendingar yrði
ekki ofbeldi beittir«.
— í annari grein’ í sama blaði
er sagt frá því er »Sterling« kom
fyrst með fána vorn til Noregs, —
(Overland) Sími 128.
blakti íslandsfáni á því fyrstu
skipa á Kristjaníu-höfn í vetur. —
Flytur blaðið mynd fánans við
sigluhún, en harmar það, að eigi
blaktaði hann í heiðurssæti, en
danskur fáni var í öndvegi á ís-
lenzku skipi og danskt þjóðernis-
merki (Dannebrog) málað á hliðar
þess, svo að fáir gáfu hinum ís-
lenzka fána gaum, er hann blakti
að eins sem hvert annað »firma-
merki« á skipinu.
Mjög er það ræktarlegt af Norð-
mönnum að taka svo jafnan svari
voru sem stórblað þetta gerir, með
fullri einurð, en kurteisi og góðu
trausti á því, hvernig Danir muni
reynast í fullveldismálum vor ís-
lendinga. Munum vér þar fyrst og
fremst njóta sanngirnis þeirra og
blóðs þess, er rennur til skyld-
unnar, en þá eigi síður þekkingar
á málstað vorum fyrir rit N. Gjels-
vik prófessors o. fl. mætra manna.
„trð“.
í 63. tbl. »Frétta« er A. J. að
amast við tillögu minni um orðið
»úð«, er birtist í Morgunbl. fyrir
skömmu. Að sjálfsögðu viður-
kennir hann, að full þörf sé á því,
að finna hugtakinu »Stemning« ís-
lenzkt heiti, en hitt vill hann ekki
játa, að tillaga mín ráði bót á
þeirri þörf. Og þó felst hann á,
að í niðurlagi samsetninga sé ekk-
ert að athuga við úð í þessari
merkingu. Það verður hann að
játa nauðugur viljugur. En hon-
um virðist ekki vera það ljóst, að
með því er í rauninni björninn
unninn. Eg tók það einmitt fram,
að þannig mundi orðsins tíðast
þörf. Og mér er næst að halda,
að ávalt megi koma því svo fyrir
ósköp eðlilega. Hugtakinu er sem
sé þannig varið, að það er jafnan