Fréttir - 12.07.1918, Blaðsíða 1
DAGBLAÐ
74-. blað.
Ileykjavík, föstudaginn 12. júlí 1918.
2. árgangnr.
í. S. 1. í. S. í.
Knattspyrnumót Rvíkur
hefst í dag- kl. 9 e. h. á íþróttavellinum.
Þátttakendur: „Fram“, „Ileykjavíkur“ og „Valur44.
Dóraari: lu~. kaupmadnr JBg’iIl Jacobsen.
í kvöld keppa: Fram og Reykjavíkur.
Stj órn Kuíittspyrnul (iliigw líeykj uvíkur.
Meginatriðin.
í hverju málefni er jafnan eitt-
hvert meginatriði (princip) og
varðar mestu, er um málið er
fjallað, að missa hvergi sjónar á
$>ví.
Hvort sem um lagasetningu er
að ræða eða samninga, er það hið
mikilvægasta, að eigi sé raskað
meginatriðinu. Því að það er, ef
svo má að orði kveða, sál mál-
efnisins. Til eru bæði lögskorðuð
og siðferðileg meginatriði, löghelguð
i þjóðfélagsskipuninni og margra
alda réttarmeðvitund þjóðanna, er
eigi má fara í bága við, er lög eru
sett. Og í samningum öllum milli
þjóða og einstaklinga eru líka
jafnan meginatriði einhver, er eigi
Oiá hagga.
Þess vegna verður að gæta þess,
að eigi raski lagabreytingar megin-
atriði laga, og eigi haggi aukaat-
Tiði, er um er samið, meginatriði
samnings. Því að ef svo er langt
farið, er ekki um lagabreytingu að
ræða, heldur ný lög, og örðugt er
að halda þann samning, og jafnan,
orkar gildi hans tvímælis, ef ein-
stök samningsatriði fara í bág við
meginatriði hans.
Hitt er satt, að margt ber til
þess, að sum meginatriði missa
gildi sitt eftir því sem tímarnir
breytast, þroski þjóðanna breytist
og ýmisleg aðstaða gagnvart um-
heiminum, og fá meginatriði eru
eilíf og sígild. Og einmitt þá er
nauður rekur til að skifta um
meginatriði, eru ný lög sett eða
nýir samningar gerðir.
En mikil nauðsyn er að gæta
'Vel meginatriða þeirra er gild eru
eða gilda skulu, á hverjum tíma
er um þau er fjallað.
Þetta vill því miður einatt
Sleymast mörgum og ekki síst lög-
^jðfum vorum, — á það ekki lít-
fíósin mín.
Um sólarlag ég sai við gluggann minn,
og sá í fjarska röðul-böndin glita
og ótal mgndum mála himininn, —
sem meistaranum vildu lofgjörð rita.
Er sólin kvaddi’, og seig við hafftötinn
að sjónhring úti, bak við hafsins dætur,
þá kysti’ hún rauða „rósaknappinn“ minn
og reit á blöðin: „sofðu — góðar nœtur!“
Pá heyrði’ eg þrusk við hurðarsnerilinn,
og hefðarkonu inn til mín leit ganga,
er sagði: „Viltu selja „knappinn“ þinn —
með sakleysisins bros um munn og vanga?“
„Að rífa „knappinn“ rót og blöðum frá
og reyra’ hann svo í dauðans kalda hlekki?
Nei, það er eitt, sem aldrei verða má, —
svo eig þú gullið, blómið sel ég ekki!“
„En blómið visnar. maður, mundu það,
og mildi ef það næsta kvöld þig gleður,
því valt er lán í okkar auma stað,
en eitt þó víst, — að skildingurinn seður“.
„Já, fyrir gullið get ég keypt mér brauð,
en gleði varla, ef hún skyldi þrjóta,
en fegurð blómsins mér er á við auð,
sem er þó kœrra, en maga-fylli' að njóta.
Og þú átt son, — en seg mér, fagra víf,
hvort selja myndir fyrir nokkra borgun,
eða gefa einkabarnsins líf,
þó œttir vtst hann dauður lœgi’ á morgun 9“
G. E.
V
(Overland) Sími 1S8.
inn þátt í lagabreytinga og við-
aukalaga-moldviðri því, er nú er
svo magnað orðið, að jafnvel
sprenglærðum lögfræðingum veitir
einatt erfitt að sjá lagaskil og
réttarstöðu.
Til eru og þeir, og ekki fáir,
jafnvel greinagóðir og mætir menn,
er lítilsvirða meginatriðin og henda
gaman að þeim, er varfærnir eru
um það, að hagga þeim hvergi i
nokkru máli. Leiðir þetta til þess,
að þeir spilla málum fyrir sér og
öðrum, veikja málstað sinn, og
gera sér óþarfa örðugleika, reka
sig á og verða fyrir þeim fársköp-
um, að skyssurnar koma þeim og
ef til vill þjóðfélaginu síðar í koll,
er orðið hafa í brotum og afglöp-
um gegn meginatriðum. Gætir
þessa einatt í löggæzlu og dómum,
framkvæmdum mála og fyrirtækj-
um. Og margreynt er það, hverjir
vágestir þeir menn geta orðið í
ýmsum félagsskap, er ýmist ganga
feti framar eða slá af meiru en
meiginatriðið þolir svo að óbrot-
ið sé.
Og um samninga alla er hið
sama að segja, að þeir menn er
þá gera verða jafnan að gæta þess,
að engin þau ákvæði séu sett í
samning, er í bág fara við megin-
atriði hans, því að, svo sem áður
er á vikið, er samningur því að
eins tvímælalaus og haldgóður til
frambúðar, að þessu sé fullnægt.
Önnur aukaatriði, er eigi snerta
meginatriðið, varða minnu og geta
trauðla leitt til samningsrofa af
hálfu annars aðilja, en því síður
til samnings-slita af beggja hálfu
meðan báðir vilja láta meginatriðið
óhaggað standa.