Fréttir - 14.09.1918, Blaðsíða 1

FRÉTT

DAGBLAÐ
biðja menn um bíla á
Nýja-Landi, sími 367
Magnús Skaftíeld
Stefán Jóhannsson
Bókmentir.
Ársrit hins íslenzha fræðafélags
í Kaupmannahöfn, með myndum,
3. ár, Khöfn 1918, hefur oss verið
sent til umræðu. Vel útgefið er
ársritið að vanda og ódýrt mjög,
1. kr. til ársloka, en er 152 bls. í
stóru 8 bl.br.
Fyrst er »Einangrun« löng rit-
gerð eftir dr. Þorv. Thoroddsen, —
þá »Nokkur orð um landaþekking«
eftir sama. — »Frá írlandi« (höf.
ekki nafngreindur). »Norðurlönd«
eftir Boga Th. Melsted, — Fjöldi
»smágreina« eftir ýmsa, mest eftir
Boga Melsted.
Fyrsta ritgerðin »Einangrun« er
mjög fróðleg og fjörugt rituð, eins
og alt er dr. Þ. Th. ritar. Segir í
I. kafla hennar frá áhrifum þeim
er einangrun hefur á dýralíf og
jurta, hversu hún varðveitir líf-
tegundir og þjóðflokka, er ella
mundu undir lok líða, siðu og
háttu þjóða, er ella mundu semj-
ast að siðum stórþjóðanna. Eru
þess mörg dæmi talin af fróðleik
miklum. í II. kaflanum ræðir um
áhrif einangrunar á íslendinga sér-
staklega, kosti hennar og galla, og
er þar margt rétt mælt og vitur-
lega, en eigi viljum vér jákvæði
gjalda við öllum skoðunum hins
háttvirta höf., þótt frægur sé, —
svo sem að nota útlendar skóla-
bækur í æðri skólum vorum. Vér
játum að illkleift er fyrir kostnaðar
sakir að gefa út á íslenzku stórar
og dýrar sérfræðibækur til not-
kunar í háskóla íslands, en nauð-
syn verðum vér að telja það, ef
þess er nokkur kostur. Sérstaklega
ætti allar kenslubækur í almenn-
um fræðum handa Mentaskólan-
um að vera íslenzkar. Nemendur
verða að venjast við að hugsa og
segja frá og rita um fræði þau, er
þeir nema þar, á móðurmáli sínu.
Einmitt það sézl gjörla á skrifum
Lítill ágóði
Fljót skil
VERZLUNIN
Lítill ágóði
Fljót skil
EDIN
2 9 8^ s,„mi ^ 298
P
Nýkomið
mest og bezt úrval í bænum af
vefnaðarvöru og glervöru
Vefnaðarvörudeildin:
Alklæði — Kjólatau, mikið úrval — Flunel, hvít
og mislit — Fiðurheltléreft — Sængurdukur —
Lakaléreft, fl. teg. — Drengjafataefni — Rifstau
svört og mislit — Kvennskyrtur — Náttkjólar —
Millipils — Tvinni — Smellur — o. m., m., fl.
Glervörudeildin:
Leir- og postulínsbollar, ótal teg. — Diskar — Skálar
— Tarínur — Kartöfluföt — Fiskiföt — Þvottastell
— Þvottaföt — Olíuofnar — Prímusar og prímus-
hausar — Kolakörfur — Kolaskúffur — Bollabakkar
— Brauðhnífar — Brauðbakkar — Mjólkurkönnur
— Tepottar — Kaffikönnur — Straujárn — Strau-
pönnur — Pvottabretti, gler og tré — Ferðatöskur
Rottugildrur — Lampaglös og kveikir — Sunlight
Sápa — Handsápa — Fægiduft — og ótal margt fl.
| | | Vörur sendar heim | | |
Verslunin EDINBORG
Litili ágóði
Fljót skil
Hafnarstræti 14
Sími 298
margra »lærðra« manna hér á
landi, að þeir hafi hugsað og ritað
á erlendu máli og meira að segja
ber setningaskipun dr. Þ. Th. sjálfs
þess ótvíræðan vott bæði í þessari
ritgerð og hinni næstu og víðar í
ritum hans, einkum í seinni tið.
Háskólavistin bjá Dönum og
Hafnardvöl ýmsra íslenzkra menta-
manna hefur verið meinvættur
tungu vorri einkum síðustu ára-
tugina. Fjölnismanna og Jóns Sig-
urðssonar hugurinn og áhuginn á
því, að fegra og hreinsa tungu
vora, hefur einhvern veginn yfir-
gefið þá í seinni tíð.
»Landaþekking« eftir Þ. Th. er
eigi ómerkileg grein, og gaman að
ýmsu í henni, því fjörug er frá-
sögnin um skakkar hugmyndir Is-
lendinga um útlönd og útlendinga
um ísland.
»Frá írlandi« er mjög fróðleg
og merkileg ritgerð í 3 köflum. —
Segir þar skýrt og skipulega sögu
íra að fornu og nýju og er átakan-
lega lýst þar grimdar- og heimsku-
verkum Breta gegn írsku þjóðinni
fyr og siðar. Mun grein þessi lesin
verða hér á landi með mikilli at-
hygli.
Ritgerð Boga um »Norðurlðnd«
kemur víða við. Sparar Bogi þar
eigi stór orð i garð íslendinga,
einkum landsmálamanna þeirra hér,
er eigi eru »Skandínavistar« eins
og hann sjálfur, og er Bogi »dansk-
ur vel« í ritgerð þessari. Kennir
hins sama í »smá-greinum« hans
sumstaðar, svo sem á bls. 132, er
hann telur vafa leika á, hvort
Muller amtmaður hinn danski, er
»kríumálið« er við kent (var hér
amtmaður 1688 — 1718) hafi »verið
lakari embættismaður en sumir af
ráðherrum þeim, er sjálfstæðis-
mennirnir hafi komið til valda á
vorum dögum«. Boga virðist vera
heldur illa við sjálfstæðismenn hér
á landi og situr sig eigi úr færi að
hnýta í þá.
Yfirleitt er tónninn til vor ís-
lendinga slíkur hjá þeim báðum,
Þ. Th. og Boga Melsted, að vér
kunnum þeirn litlar þakkir fyrir.
Þessi yfir-föðurlegi knésetningar-
stíll og hárembingur þeirra sæmir
lítt hámentuðum manni eins og
Þ. Th,, en er skiljanlegri um Boga.
Situr það illa á þeim herrum, að
bregða íslendingum um stór-
menskubrag og þjóðernisrembing
í sjálfstæðis-sókninni, er þeir sjálfir
geta eigi minst á mál vor nema
með þekkingar-gorgeir og yfirlætis-
rembingi, — bregða íslendingum
jafnan um þekkingarleysi og hafa