Fréttir - 30.09.1918, Blaðsíða 1

DAGBLAÐ
Augun.
EJtir SULLY PRUDHOMME.
Blá eða dökk, öll blíð, öll skœr —
þau blikuðu ótal við morgun-glóð.
t grafdjúpum bgrgir þau blundur vær,
og blíðröðull enn Jer um veður-slóð.
Lágnœttin, dögunum Ijújari, þeim
í leiðslu töfrandi bœrðu við.
Stjörnurnar lwíldarlausl staja geim,
en stjörnur lwarma já nœturgrið.
Ó, hefur þeim förlast að fullu sgn?
Nei, fjarstœða mesta sá grunur er.
En heimur í annari átt þeim skín,
hinn ósgnilega er köllum vér.
Sem virðist stjörnurnar hverja’ í höf,
á liimninum kgrrar þótt skíni þœr glatt,
svo bgrgir hvarmanna blástjörnur gröf,
en að blik þeirra slokkni’ er ekki salt.
Blá eða dökk, öll blíð, öll skœr —
þau blikandi augu sem lykjast liér,
í víðlendum eilíjðar veröld jjœr
hið volduga morgunroð fgrir ber.
Gnðm. Guðmundsson.
(Sullg Prudhomme, frakkneskt Ijóðskáld, /. 1839. Fékk bókmentaverðlaun
Nobels 1902 og andaðist skömmu síðarj.
frönskn og Spönsku
kennir
Adolf Guðmundsson
Laugavegi 24.
Sími 670. Heima 4—6.
Framundan.
í sjálfu sér er það íslandi engin
nýjung, að vera fullvalda ríki og
að hafa rétt til þess, að ráða sér
sjálft. Hvorttveggja hefur að lögum
verið fullur réttur þess frá því er
ríki var sett hér á fót 930. En nú
eru margar aldir síðan því auðn-
aðist að njóta réttar síns. Er það
alkunna, að þegjandi ofríki frænd-
þjóða vorra hefur valdið því, fyrst
Norðmanna konungar og síðan
Dana. Því að þeir rufu allir hinn
forna sáttmála og forfeður vora
skorti dug og vitsmuni til þess að
neyta réttar vors, að hrista af sér
konungana, ef sáttmálinn ryfist.—
Síðustu hundrað árin höfum vér
búið undir þegjandi ofríki Dana
og eigum nú loks að komast úr
lögleysunni hinn 1. desember næst-
komandi. Það gerum vér með hin-
um nýja sáttmála, er Alþingi hefur
nú samþykt og samþyktur verður
með alþjóðar atkvæði 19. október
næstkomandi.
Vafalaust er það með öliu að
þessi nýi sáttmáli er eigi lakari
en hinn gamli. Er því mikið undir
því kortiið, að vér gætum nú vel
til að hann verði framkvæmdur
rétt og vel haldinn. Sú yfirsjón
varð Dönum nú í samningunum,
að þeir vildu eigi Iáta oss í té við-
urkenning á fullum rétti vorum,
heldur sóttust eftir réttindaveizlum
í staðinn. Með þvi hafa þeir skilið
eftir óánægjuefni, er veldur því,
að nokkrir menn risa gegn sátt-
málanurn. Danir ætluðu að ná
fullum friði og var það auðsótt,
ef þeir hefði kauplaust veitt viður-
kenning þá, er þeir voru og eru
skyldir að veita. Þó verður því
eigi neitað að hérlendum mótstöðu-
mönnum samningsins vaxa gall-
arnir ofmjög í augu. Hefði verið
rétt af þeim að benda rækilega á
gallana og einkum á þær hættur,
er þeir telja af honum stafa. En
því næst ætti þeir að flýta sér að
gera ráðstafanir til að varast þær.
í samningi þessum felast nú
engar hættur, ef rétt er á haldið.
En ísland er óvant að vera viður-
kent fullvalda ríki, og vandi fylgir
vegsemd hverri. Eigi er minna
vert að gæta fengins fjár en afla,
en sama má segja um sjálfstæðið.
Og þar sem ýms atvik lágu nú að
því, að vér náðum sjálfstæði voru
með litilli fyrirhöfn og alls engri
hættu, þá megura vér eiga víst að
miklu meiri vandi er að gæta þess
en að ná því.
t*ess vegna verða nú allir að
hafa vakandi auga á því, sem er
framundan.
I. Framkvæmd sáttmálans.
II. Trygging atvinnuveganna.
III. þjóðarhagurinn.
IV. Þjóðerni og sjálfstæði.
V. Andlegt sjálfstæði.
[Meira.]
Spánska veikitt
í Svíþjóð.
Símskeyti gat þess um daginn,
að spánska veikin hefði drepið 700
manns í Svíþjóð. Sænsk blöð ný-
komin segja veikina fara þar geyst
yfir og drepa fjölda manns. í einu
þeirra er þessa látið getið um veik-
ina og faraldur hennar:
»Sjúkrahúsin og sóttvarnarhúsin
um landið alt eru full af sjúklingum,
er tekið hafa spönsku veikina. Fæstir
leggjast reyndar í sjúkrahúsin vegna
hennar sjálfrar, jafnvel þótt hún
taki menn mjög geist, heldur eru
það eftirköstin, sem einatt eru býsna
alvarleg, er neyða sjúklingana til að
leita sjúkraskýlanna og njóta þar
aðhlynningar.
Flest sjúkrahús í Stokkhólmi,
einkum barna-sjúkrahúsin, eru full
af sjúklingum, að minsta kosti mikill
„Hugfró”
Laugaveg 34. Sími 739.
Selur i Qölbreyttu úrvali:
Tóbaksvörur. §ælgætl,
Gosdryhki, öl,
Keykj arpípur,
' Tóbakspunga,
o. m. fl.
Verð hvergi lægra.
Vörur sendar heim.
hluti af húsrúmi þeirra. Er þar
beitt allri þeirri varkárni, er gæta
ber um næmar og skæðar farsótlir.
í Sera/ím-sjúkrahúsinu eru tveir
stórir salir af »spönskum« sjúkling
um. Ritstjóri sænska blaðsins hefur
snúið sér til forstöðumanns sjúkra-
hússins Israel Hoímgren prófessors og
spurt hannfrétta um gang veikínnar.
Þótti nauðsyn bera til þess, fyrir
þær sakir sérstaklega, að allskonar
kviksögur og bábiljur hafa verið á
ferli manna meðal um veikina og
útbreiðslu hennar. Það er t. d.
almenn trú manna, að þeir sem
fengu hina mannskæðu inflúenzu-
veiki 1890 séu óhultir fyrir spönsku
veikinni, ómóttækilegir fyrir hana
með öllu. Þar á ofan tæmir fólk
lyfjabúðirnar að kíníni, ferrín og
öllum mögulegum meðölum, er fást
án lyfseðla, og heldur að það geti
varið sig gegn veikinni með því að
eta einhver ósköp af þessu góðgæti.
»Er unt að eyða sóttkveikjunum
á þennan hátt?« spurðum vér próf-
essor Holmgren.
»Nei, það er nú öðru nær!«
svaraði Holmgren próf. »Hvorki
geta fyrri sjúkralegur né noklcur
meðöl gert menn ómóttækilega fyrir
veikina, Menn geta fengið liana
upp aftur og aftur. Sóttkveikjur
bessar eru svo áleitnar, að þær láta
ekki nokkurt lyf vísa sér á bug
svona fyrir fram. Ungum mönnum
og hraustum er þó sjaldnast nokkur
veruleg hætta búin af veikinni
sjálfri, — hún er slæm meðan á
henni stendur að visu, og eftir-
köstin geta orðið hættuleg, ef óvar-
lega er farið. Samt sem áður hefur
fjöldi manna aðallega í hersveitum
Svía dáið úr henni, — því er ekki
að neita. En mannalátin eru ekki
afarmörg, þegar litið er til þess,
hver geysi fjöldi hefur sýkst. Ástand-
ið verður þá í raun réttri eins og
við má búast.
En hitt er alvarlegt, þegar gamal-
menni eða veiklað fólk sýkist. Þá
verður spánska veikin einatt sú
vindhviðan, er feykir um koll fúnum