Fréttir - 08.10.1918, Blaðsíða 1

DAGBLAÐ
160. blað.
Reykjavíb, þriðjndaginn 8. október 1918.
2
. árgangnr.
„ H ugf ró”
Laugaveg 34. Sími 739.
Selur í Qölbreyttu úrvali:
Tóbakivörnr, Sælgæti,
Cosdrykki, Öl,
Keykj arpípur,
Tóbakspunga,
o. m. fl.
Verð hvergi lægra.
Vörur sendar heim.
Þeir mnna skamt.
Ekki er nú nema tæpt ár siðan
allir landsmenn og allir flokkar
voru harð-ánægðir með gerðir
þingsins 1917. En það skoraði sem
kunnugt er á konung með þings-
ályktun, að láta oss siglingafána i
té. Að öðru leyti var ekki hreyft
við sjálfstæðismálinu'og ekki ætl-
ast til að öðrum lögum yrði breytt,
en siglingalögunum og lögunum
um skyásetning skipa að því, er
til fánans kom. Auðvitað hefði eigi
þá verið hreyft við jafnrétti þegn-
anna. þetta létu allir sér vel líka
þá eins og hitt, að þegnréttur vor
oceri danskur eftir ákvæðum ís-
lenzkra laga, og að láta Dani halda
þessu voðalega, sem 6. gr. sátt-
málans veitir þeim. Pá töldu menn
liggja mest á fánanum. Er hér
kafli úr ræðu, sem Benedikt Sveins-
son alþm. hélt á fundi Sjálfstæðis-
félagsins i Bárubúð 25. nóv. 1917:
»Styrjöldin hefur einnig valdið
því, að það er orðin íslandi bráða-
nauðsgn, jafnvel lífs-skilyrði, að fá
íslenzka fánann tafarlaust viður-
kendan.
Það er nú kunnugt öllum, að
sambandsríkin kosta kapps um
það, að aftra öðrum þjóðum frá
viðskiftum við Þýzkaland. Vegna
legu Norðurlanda og Hollands
verður þessu ekki beint við komið
þar, en hitt hafa sambandsríkin á
valdi sínu, að takmarka svo flutn-
inga frá Vesturheimi til þessara
landa, að þau verði ekki aflögu-
fær að matmælum eða öðrum
nauðsynjum til Þýzkalands. Af
þessu er það sprottið, að sambands-
þjóðirnar undir forustu Breta eru
sem óðast að herða á hafnbanninu
til Norðurlanda. Það hefur verið
mjög miklum annmörkum bundið
i sumar að fá vörur frá Vestur-
heimi til Norðurlanda. Skip Norð-
nrlandaþjóða hafa legið þar hundr-
uðum saman aðgerðalaus langa
finia. Af þessu höfum vér íslend-
frá jréllaritara „frétla11.
Max prins hefur sent Ameriku friðarumleitun, og
biður Wilson að gangast fyrir friðarsamningum og að
þegar í stað verði vopnahle á landi, sjó og i lofti.
Hann gengur að friðarskUmálum Wilsons sem eru m. a.
að Frakkar fái Elsass-Lothringen, Belgía verði endur-
reist og Pólland sjálfstætt ríki.
Farþegar til Ameriku.
Þeir farþegar, sem ætla sér að
fara með skipum vorum til Ame-
ríku, eru beðnir að gefa sig fram
á brezka konsúlatinu í síðasta
lagi 14 dögum áður en skipið fer
héðan, til þess að fá fararleyfi.
Hf. Eimskipafél. íslands.
H——1111111 llllll llllll II illIIT111 flM—
Nýjar bækur:
Hulda: Tvær sögup.
WeHs: Land blindingjanna og aðrar sögur.
Bókaverzlun Arinbj. Sveinbjarnarssonar.
ingar einnig orðið að súpa seyðið
— vegna þess, að ísland telst til
Danmerkur, — vegna þess, að landið
lætur skip sín sigla undir dönsk-
um fána. Það hefur að vísu ræzt
vonum betur úr fyrir íslandi um
siglinga-vandræðin, en það er ein-
göngu því að þakka, að þjóðin
hefur haft dugandi sendimenn vestra.
— Einkum hefur herra Árni Egg-
ertsson starfað ötullega að því að
fá útflutningsleyfi á íslenzkum vör-
um, talið um fyrir ráðandi mönn-
um, barið það inn í þá, að íslend-
ingar væri sérstök þjóð, sýnt og
sannað, að þeir hafa fremur öðr-
um Norðurlandaþjóðum búsettum
í Canada tekið þátt í ófriðnum
sem sjálfboðaliðar, — en auðvitað
er, hversu margfalt torveldara hefur
orðið að fá hverskonar undan-
þágur handa íslandi, sem eigi hafa
veittar verið öðrum Norðurlanda-
þjóðum, sakir þess, að landið
vantaði sérstakan fána.
Af þessu stafar höfuðannmark-
inn.
Sambandsþjóðunum er með öllu
meinfangalaust, að siglingar sé ó-
hindraðar milli Vesturheims og ís-
lands, því að það er hvorttveggja,
að engu munar þær það, er ísland
þarf þaðan til matfanga, og að
héðan fara vissulega alls engar
vörur til Þýzkalands. En hér er
sá stórhængur á, að það yrði
næsla torvelt stjórn og eftirlits-
mönnum vestanhafs og þá eigi
síður í hafi, að leyfa sigling það-
an til íslands unðir dönskum fána,
ef hún væri bönnuð til Danmerk-
ur.
St. €iningin nr. 14.
Fundur annað kvöld kl. 8*/2.
Umræður um aukalagabreyt-
ingu. Einar Hj. Kvaran segir
ferðasögu.
Allir templarar ættu að mæta.
Barnavagn til sölu, san-
gjarnt verð. Uppl. á Laugav. 43 B.
Hvernig mundi ganga að halda
uppi eftirliti með siglingaleyfi í
hötnum og á hafi, ef bann væri
lagt á sigling danskra skipa, en
íslenzkum leyfð, meðan fáninn er
hinn sami?
Þetta er auðsjáanlega harla tor-
velt í framkvæmd — eða stafa
eigi einmitt héðan hinar mörgu
og óvæntu tafir, sem skip vor
hafa orðið að sæta af stjórnar-
völdum vestra — eftir það, er
þau höfðu þó fengið leyfi Banda-
ríkjastjórnar til þess að sigla til
íslands?
Á því er eigi vafi.
Hættan er því ýfirvofandi, að
þá og þegar geti tekið fyrir alla
sigling skipa vorra — einmitt af
þessum ástæðum, en öðrum eigi.«
Alt er þetta óbreytt enn þá og
nauðsyn vor á eigin fána söm
sem þá er Benedikt hélt þessa
ræðu — og þó man nú Magnúsá-
flokkurinn ekki eftir fánanum. Sá
spakasti í flokknum segir raunar
einhversstaðar, að hann vilji eigi
kaupa fánann svo dýrt sem sátt-
málinn geri ráð fyrir. Þeir ætti
þá að setja það fyrir sig, að 6.
grein sáttmálans minkar svo hlá-
lega þann rétt, sem Danir hafa
nú eftir íslenzkum lögum, að höf-
uðatriðið er frá þeim tekið og má
taka hitt af þeim eftir 25 ár. Þeir
tala að minsta kosti nær eingöngu
um 6. grein, og hún er þó mikil
bót i þessu atriði út af fyrir sig,
það er að segja í augum þeirra,
sem vilja fsland fyrir Islendinga.
En nú segjast þeir einmitt vilja
þetta, og þá virðist þessi skýring
á þögn þeirra um fánann ekki
vera fullnægjandi.
Þá er varla önnur skýring til
en sú, að þeir hafi svo mikið að
starfa að misskilningi sínum á
sáttmálanum, að þeir hafi gleymt
fánanum.
Stutt er nú minnið.