Fréttir - 04.12.1918, Blaðsíða 1

DAGBLAÐ
195. blað.
Reykjavík, miðrikadaglnn 4. desember 1918.
2. árgangur.
Næsta þing-
verður merkilegt þing og mun þess
verða lengi minnst til ills eða góðs
eftir því, hvern veg því tekst.
Síðasta þing bar giftu til þess,
að fá viðurkenning fyrir fullveldi
fslands í konungssambandi við
Dani. En þetta var gert með samn-
ingi og muna menn að sum á-
kvæðin þóttu orka tvímælis. En
þólt þau sé eigi með þeim hætti,
sem mótstöðumenn sáttmálans
héldu fram, þá eru þau þó svo
vaxin, að eigi stendur á sama,
hvernig þau eru framkvæmd. Það
verður því að sjálfsögðu verk
næsta þings, að sjá um að fram-
kvæmd öll verði svo, að eigi verði
tii fþess, að draga úr eða villa
öðrum þjóðum sjónar á eðli sam-
bandsins. T. d. verður það að
krefjast þess, ef eigi verður það
framkvæmt áður, að umboðsmenn
vorir í utanríkismálum segi frá þvi
og sýni með skjaldarmerki voru
og fána, að þeir fari með umboð
hins íslenzka konungsríkis. Það
verður og að mæla svo fyrir, að
vér höfum senditierra þar sein þeir
eru óhæfir til að fara með umboð
vort, þ. e. a. s. hjá sjálfum sér.
Þá er fjöldi laga, sem breyla
þarf eða semja að nýju og er það
ærið verk og vandasamt. Mun
einkum verða að vanda til hinnar
nýju stjórnaarskrár, þvi að í henni
verða ýms ákvæði, er snerta sátt-
málann og framkvæmd á honum.
Má einkum nefna ákvæði um hið
islenzka ríkisráð, eða þá íslenzku
stofnun, er jafngildir ríkisráðum
annara þjóða, hvert heiti sem því
verður valið hér. Því að það er
algerlega rangt að ráðgjafanefndin
komi í stað ríkisráðsins danska í
íslandsmálum. í þess stað kemur
auðvitað íslenzkt ríkisráð. Margt
fleira verður líks eðlis, er ákveða
verður í stjórnarskránni. Þá verður
og að selja lög um íslenzkan þegn-
rélt og um það, hvernig menn
öðlist hann og glati honum. Mun
þar koma Ijóslega fram að það er
rangt, er Zahle sagði í ræðu sinui
um sáttmálann, að þegnréltur væri
gagnkvæmur. Nautn þeirra rétt-
inda, er honum fylgja, er gagn-
kvæm, en ekki þegnrétturinn sjálf-
ur. Pótt íslenzkur þegn njóti þess-
ara réttinda í Danmörku, þá heldur
hann þó áfram að vera íslenzkur
þegn, nema hann afsali sér íslenzk-
um þegnrétti og sé veittur danskur
þegnréttur. Pá þarf að gera ný lög
Fyrirskipanir að fimleikum.
(19 11).
íþróttir og fimleika
æfa landsins börn.
Á dönsku ákaft æpa þeir
allir, nema Björn1).
Þeir kveinka sér og vilja
nú keppa loks við Björn.
Nú vilja íslenzk verða
þau víkingabörn.
En veikur er viljinn
og veik eru börn.
Seiminn dregur aldanna
sultargörn.
Bictrni Jónsson
frd Vogi
1) Björn Jakobsson, leikfimiskennari, sagði lengi einn manna fyrir a islenzku.
og breytingar á eldri lögum um
alt það, er snertir fánann og
notkun hans.
Margt fleira þarf að gera, en
þetta sýnir að næsta þing á ærið
að starfa, og er mikið undir komið
að vel takist. Raunar má telja víst
að þingmenn geri sitt ítrasta, þar
sem kosningar eiga að fara fram
þegar að afstöðnu þingi. Þó ætti
nú kjósendur þegar að taka öll
slík mál til íhugunar, svo að þeir
sé við því búnir að segja vilja
sinn á þingmálafundum í vor. Nú
þurfa þeir að sýna, að þeir vilji
og kunni að gæta fullveldis síns.
Litiðjeftir næsta þingi, kjósendur,
og látið það vita vilja yðar um
þessi mál öll. Og gleymið eigi að
það á að fjalla um fossamálið.
Gætið þess, að fullveldi voru og
þjóðerni verði eigi stefnt í voða í
því máli.
Loftskeyti.
Brezk blaðaskeyti 3. des.
Frakkar í Klsaísis.
Forseti lýðveldisins franska, ásamt Clemencau og
öðrum fulltrúum, fer til Elsass og Lothríngen 7. des.
Hátídahöld.
Áttunda desember fara fram hátíðahöld, og á mánu-
dag fara Frakkar inn í Strassburg.
Hersýning.
Foch marskálkur stjórnar hersýningu, sem fram á
að fara og viðstaddir verða nokkur liundruð þingmanna
og hundrað manna úr öldungaráðinu.
Elsass Lothringen.
Tíunda desember fer lýðveldisforsetinn til Colmar
og Múhlhausen, og er ællað að þessi dagur marki tíma-
mót og upp frá honum tengist Elsass Lothringen aftur
móðurlandinu, Frakklandi.
Fregn frá Sofíu.
Fregn frá Sofíu hermir, að áður en Pjóðverjar yfir-
jtorrœn mentaðeilð
( þýskalanði.
Eftir hinn alþekta danska vis-
indamann og ritsnilling prófessor
Karl Larsen.
Úr „Pólitiken“.
Háskólinn í Greifswald er gömul
stofnun, sem reist er á enn þá
eldri grundvelli heldur en þeim,
sem vor alma mater (háskóli) í
Kaupmannahöfn er reíst á.
Rubenou borgarstjóri í Greifs-
wald fékk þegar árið 1456 leyfi
páfa tii að setja á stofn háskóla,
og er þess nú eigi laugt að bíða,
að á litla vísindakertinu, sem hann
þá tendraði í kirkjustjaka, hafi nú
logað í fimm aldir, þrátt fyrir það,
þólt oft hafi verið að því komið,
að stórviðrí hinna ýmsu tíma
slöktu á því.
Á fimta ófriðarárinu kom eg til
þessarar borgar og háskólans, er
hin mestu fárviðri, sem menn nú
á tímum bera kensl á, geisuðu enn
í heiminum. Og koma mín til
Þýzkalands hinn fjórða dag októ-
bermánaðar 1918, mun mér aldrei
úr minni líða.
Himinn var heiður, en loft haust-
legt og þungt. Fáir ferðauienu höfðu
verið á skipinu og mjög fátt var
talað. Oss bárust í hendur blöð
nokkur, er í land kom, en í þeim
I