Ingólfur - 06.04.1912, Blaðsíða 1

X. árg.
14. blað
HSTGS-ÓLFUIl.
kemur út elnu sinni í viku að minsta
kosti; venjulega á þriðjudögum.
Árgangurinn kostar 3 kr., erlend-
is 4 kr. Uppsögn skrifleg og bund-
in við áramót, og komin til útgef-
anda fyrir 1. október, annars ógild.
Ritstjóri og ábyrgðarm.: Gunn-
ar Egilsson Laugaveg nr. 38. —
Má finna á afgreiðslunni frá kl.
11-12.
Afgreiðsla og innheimta í Kirkju-
strœti 12 kl. 11—12 og 4—5 hjá
P. E. J. Halldórssyni, lækni.
laiínl
Eftir H. Ibsen.
Síðustu gestir
frá garði riðu;
ómar af Tcveðjum
með kvöldblænum liðu.
I eyði og tóm
lá túnið og bœrinn;
þar hafð’ hún mig töfrað
með tónunum, mœrin.
Nú er söngurinn dáinn
og s'ol hnigin vestur;
framandi hom hún
og fór eins og gestur.
Si<fyuzdwt Sicj,ut3í>í>on
þýddi.
Símskeyti frá konungi.
Ráðherra fékk 2. þ. m. frá konungi
vorum eftirfarandi símskeyti.
„IAnledning af det sörgelige Bud-
ak*b om Fiakekutteren „Geirs“ Forlis,
hvorved 27 Fiskere har fundet deres
Död, beder jeg Dem overfor de Eft-
erladte at udtale min hjerteligste Del-
tagelse; hvis Indsamling foregaar,
önsker jeg at yde mit Bidrag.
Frederik B.
(Á íslensku: Út af hinnm sorglegu
fregnum um að fiskiskipið „Geir“ hafi
farist, og hafiþar 27 sjómenn tapað lífinu
bið ég yður að votta hinum eftir-
látnu, hjartanlega hluttekningu mína; ef
samskot fara fram, óska ég að leggja
til minn skerf.)
Þetta símskeyti Hans Hátignar kon-
ungsins gjörist hérmeð öllum hlutaðeig-
endum kunnugt.
Kristján Jónsson.
RáSherra þakkaði konungi að sjálf-
sögðu akeytið. Á miðvikudaginn var
barst ráðherra svo annað skeyti, og er
honum þar tilkynt, að konungur og
Reykjavík, laugardDffinn 6. apríl 191^.
drotning hans gefi 2000 krðnur til ekkja
og munaðarleysingja eftir þá, sem drukn-
uðu. —
Er þetta rausnarleg gjöf, og gleðileg-
ur vottur um það, að konungur vor
ber umhyggju fyrir hag þióðar vorrar,
engu síður enn hag sinnar eigin þjóðar.
Islensk pólitík.
Það hefir oft verið sagt um íslenska
pólitík, að hún væri eingöngu persónu-
pólitík, og að hún anérist ekki um þau
mál, sem fyrir lægju, heldur um það,
hverir beittu sér fyrir þau mál og hverir
á móti. Þetta er að miklu leyti satt;
íslensk pólitík er miklu frekar persónu-
pólitík heldur enn pólitík stórþjóðanna.
Aðalorsökin, sem til þess liggur, er vafa-
laust fólksfæðin á þessu stóra, strjál-
byggða landi. Hér þekkir hverannan;
hér er hver stjórnmálamaður bundinn
svo mörgum vináttu- frændsemis og
mágiemda-böndum, að þræðirnirjná svo
að aegja út á hvert anne* og uppí
hvern afdal í landinu. Þetta gerir það
að verkum, að menn geta ekki litið
óvilhöllum augum á málin sjálf sem
fyrir koma; mennirnir, sem bera þau
fram, skyggja á þau, og málefnin hverfa
í skugganum. Þessa mætti finna mörg
dæmi úr stjórnmálasösu íilands, bæði
fyr og síðar.
Afleiðingin af þessu verður sú, að
prinsípin eða grundvallarskoðanirnar
verða að lúta í lægra haldi fyrir alger-
lega persónulegum tillitum, annaðhvort
til eigin hagsmuna, eða til hagsmuna
vina og vandamanna; eða þá, að per-
sónulegar tiifinningar manna fyrir hinum
eða þeisum itjórnmálamanni, sem fram-
arlega stendur, ræður afitöðu þeirra;
en altaf eru það prinsípin, sem verða
að lúta.
Og þetta er einmitt það, sem meit
einkennir íslenska pólitík, það er prinsíp
leysið. í öðrura löndum skiftast menn
í flokka eftir lífsskoðunum: íhalds-
menn í einn flokk, frjálslyndir menn í
annan, o. s. frv. Hér á landi er slíkt
óþekt; hér ægir saman í hvorum flokkn-
um fyrir sig bæði íhaldsmönnum og
frjálslyndum; hér eru í sama flokki
menn, sem berjast með og móti kosn-
ingarétti kvenna, með og móti þræla-
lögunum, o. s. frv.; slík prinsípmál geta
ekki skift flokkum hér á landi; nei,
þar er annað sem mestu ræður.
En nú munu sumir segja: Það er
sambandsmálið, sem sbiítir flokkum hér
í landi, og það er þó prinsípmál. —
Athugum þetta þó lítið eitt. Sjálfstæðis-
fiokkurínn berst eða barðist gegn nefnd-
ar-uppkastinu 1908 og minnihlntafrum-
varpinu 1909 af þeim ástæðum, að
frumvarpið fæli ekki í sér viðurkenningu
um það, að ísland verði fullvalda ríki.
En Heimastjórnarflokkurian eða upp-
kasts-flokkurinn, telur það einmitt frum-
varpinu til gildis, að ísland sé þar
viðurkennt sem fullvalda rikí. Það er
þvi ekki prinsípið, sem skíftir hér flokk-
um; um það virðist báðum flokkum ein-
mitt koma afarvel saman, að pnnsípið
sé það, að ísland verði fullvalda ríki;
en það sem flokkana deildi á um, var
það, hvort ísland væri eða væri ekki
fallvalda ríki eftir Uppkaitinu, og út
af þessu fæddist það moldviðri af lög-
fræðisskýringum, stóryrðum, fullyrðing-
um, o. s. frv., sem girti fyrir og gerði
ómögulega alla skynsamlega og rólega
athugun málsins. Sá gnýr, sem af þeim
bardaga stóð kom ebki til af því, að
tveim andvígum prinsípum lenti saman;
slíkt háreyiti heyrist aðeins þegar per-
sönum lendir saman.
Nei, hér í landi hefur ríkt, og ríkir
enn, hið meita stefnuleysi; það er &ð
mestu leytj tilviljun sem ræður því, í
hverja fylkinguna menn skipa sér, en
ekki akoðanir þeirra. Þetta keyrir
svo fram úr öllu hófi, að menn afneita
jafuvel prinsipum sínum, vegna þess, að
þeir halda að þau séu óvinsæl. Hér á
landi fæst varla nokkur maður til að
kannast við það, að hann sé íhaldssam-
ur; slibt þykir skömm að vera, og er
það verk frelsis- og framfara vindbelgj-
anna, ábyrgðarlausra og oft hugsunar-
lanara manna, sem setja æru sinni það
takmark, að hrópa hærra en aðrir um
frelsi og framfarir, og stimpla alla þá
sem afturhaldimenn og jafnvel föður-
landssvikara, sem ekki vilja öskra með
þeim. Einna greinilegast dæmi þessa
hafa menn mátt horfa uppá í kvenn-
réttindamálinu; þar er nú sveit þessara
frelais öakurapa að reyna að koma inn
hjá þjóðinni þeirri trú, að það sé brot
á almennum mannréttindum að hafa á
móti k03ningarétti og kjörgengi kvenna,
og velja þá um leið þeim mönnurn, sem
eru svo djarflr, að þeir vilja andæfa
þeisu, hin verstu ónefni og reyna að
gera þá óvinsæla með allrahanda brixl-
um, um samábyrgðarskap, um fyrirlitn-
ingu fyrir „sauðsvörtum almúganum“,
o. s. frv. Þetta eru vopn 6em hrífa;
þegar farið er að beita þeim, hafa þeir,
sem fyrir þeim verða, ekki um annað
að velja en að beygja sig fyrir þeim,
eða þá hörfa burt af vígvellinum sem
aigraðir menn.
Og þessu vopni er beitt, óspart og
hefur verið beitt síðnstu árin. Það er
þvi ekki undarlegt, þó víða sé farnar
að ijáit afleiðingar þess; en þær lýsa
sér í þvf, að þeir menn, sem vilja ota
aér fram á stjórnmálabrautinni byrja
Ritstjóraskifti.
Með þessu tölublaði læt ég af rit-
stjórn Ingólfs. Yil ég um leið þakka
mönnum þá trygð, er þeir hafa sýnt
blaðinu og stefnu þeirri, er það hefur
fylgt, og verið hefur sðaláhugamál þess,
baráttunni gegn árás löggjafarvaldsins á
eðlilegt persónulegt athafnafrelsi manna.
Það er mín trú, að sú stefna verði *ig-
ursæl, og mundi það fá 'mér mibillar
gleði, ef blað mitt hafur orðið til að
leggja sinn skerf til þes* atarfs.
Við rititjórn tekur nú hr. cand. Arni
Pálsion. Veit ég það, að til þe»s manns
má bera hið mesta traust, og að það
sem hann leggur til þeisa mál*, muni verða
drjúgt á metunum. Vona ég að allir
skoðanabræðnr okkar veiti honum lið-
ainni í baráttunni fyrir málefni voru,
engu siður en þeir hafa gert meðan ég
hefl stýrt blaðinu, og helat enn betur.
Ounnar Egilsson.
með því, að kasta útbyrðis öllum prin-
sípum og öðrum farartálma; næsta
skreflð er það, að komast eftir hverjum
stjórnmálaföringia meiri hluti kjósenda
fylgi, og fylgja honum síðan sjálfur;
siga síðan „almúganum" á mótstöðu-
mann sinn og þá er sigurinn vís. Það
er með öðrum orðnm sjaldnast svo hér
á landi, að þingmannaefni fari þá leið-
ina að segja við kjósendur sína: „Mín-
ir herrar, þessar og þessar skoðanir hef
eg á þessum og þessum málum; þessu
vil eg framfylgja, hinu vil eg vinna á
móti; ef þið viljið eiusog eg, þá kjósið
mig, annars ekki". Heldur velja þeir
þá leiðina að segja: „Kæru kjósendur,
látið þið mig bara vita hvaða sko^anir
þið haflð á þessum og þessum málum,
og þá skal eg framfylgja því; sjálfur
hef eg enga skoðun, og þó eg hefði
einhverja skoðun, þá met eg ykkar
skoðun meira“. — Einna Ijósast dæmi
þessa er bannmálið; mikill hluti þeirra.
sem greiddu atkvæði með því á þinginu,
lét það uppi sem ástæðu, að þeir vildu
fara að vilja kjósenda sinna.
En það er einmitt eitt af aðalmeinun-
um í íslenskri pólitik; það er þetta, sem
orsakar alla þá ringulreið og allan þann
lausagopaskap, sem er yfir henni; það
er prinsipleysið, eða fyrirlitning stjórn-
málamannanna fyrir prinsípinu annars-
vegar, og hins vegar snápsháttur þeirra
fyrir „ vilja kjósendanna“— sem vitanlega
eru jafn prinsíplausir og þeir sjálfir —
og tilhneyging þeirra til að dingla róf-
unni framan í hvert atkvæði.
Við erum eins og stýrislaust skip út
í stórsjó; okkur vantar stýrið þegar okkur
vantar öll prinsíp. Það er „vilji kjóa-