Norðurland - 14.03.1914, Blaðsíða 2

llm láð og lög.
— Porsteinn Erlingsson er að búa
undir prentun ndkvœma útgáfu af
sögu Höllu og Fjalla-Eyvindat. Peir
dr. Jón Porkelsson og Hannes Por-
steinsson skjalaverðir aðstoða hann
í pvi.
— Gjaldkera-embættið við Lands-
bankann er auglýst laust. Umsókn-
arfrestur til 30. apríl. Árslaun 2400
kr. og >/5 °/oo af öllum greiddum pen-
ingum og seðlum við bankann, en
þó skal upphæð sú, er gjaldkerifœr
á þann hátt, ekki fara yjir 2600 kr.
árlega, svo launin geta ekki farið
yjir 5000 kr., enda er það meira en
nóg fyrir það starf .
— Ásgeir Blöndal héraðslœknir á
Eyrarbakka hefir fengið lausn frá
embœtti vegna heilsubrests. Arnes-
ingar senda undirskriftaáskorun til
stjórnarráðsins um að Konráði lœkni
Konráðssyni, sem nú þjónar embætt-
inu, verði veitt það.
— Prófin í morðmálinuí Reykja-
vik halda áfram. Jón neitar enn.
— Bjarni jensson héraðslœknir i
Skaftártunga hefir fengið lausn frá
embœtti.
— Árni Árnason kand. med. er
skipaður lœknir i Dalahéraði.
— Dr. Sig. júl. jðhannesson kem-
ur alkominn frá Ameriku í vetur.
Ætlar að taka próf við háskólann
i Rvik og hefir fengið loforð land-
lœknis fyrir lœknisembœtti hér á
landi að þvi loknu.
— Jón Böðvarsson óðalsbóndi frá
Dagverðarnesi í Rangárvallasýslu
fanst druknaður i flœðarmáli skamt
frá Stokkseyri i gœr. Haldið að hann
hafi œtlað að baða sig, þvi á bakk-
anum voru föt hans samanbrotin.
— Snjóflóð féll á tvo drengi, 13
og 16 ára, frá Skrapatungu i Húna-
vatnssýslu. Báðir voru grafnir upp
lifandi en sá eldri mikið meiddur.
— Kristján Torfason kaupmaður
á Flateyri i Önundarfirði hefirfund-
ið upp ódýra aðferð til þess að vinna
áburð úr þara og þangi og fengið
einkaleyfi til 5 ára fyrir uppfundn-
ingunni.
— Á Siglufirði féll snjórofan af
húsþaki niður yfir mann er stóð við
húshliðina. Hann meiddist innvortis
og rotaðist, en raknaði þó fljótt við
aftur.
— í þremur kjördœmum fara eng-
ar kosningar fram. i Skagafjarðar-
sýslu verða aðeins þeir Ólafur Briem
og Jósef Björnsson í kjöri, i Norð-
ur-ísafjarðarsýslu Skúli Thorodd-
sen og Vestur-Skaftafellssýslu Sig-
urður Eggerz. Pessir eru þvi allir
sjálf-kjörnir.
X
BiHki'kliftctL
Útbústjóri við útbú eins stærri
bankanna í Svíþjóð var sviftur starfi
sínu f jan. s. I. vegna þess að hann
hafði slúðrað frá viðskiftum ýmsra
manna við bankann, bæði um innstæð-
ur þeirra og skuldir. Orsökin til burt-
rekstursins var, að nokkrir viðskifta-
menn bans, sem skulduðu f bankanum,
höfðuðu skaðabótamál gegn honum
fyrir lántraustsspel) er hann hefði
valdið þeim með kjaftæði sfnu, um að
þeir skulduðu f bankanum. Að öðru
leyti hafði hann staðið vel f stöðu
sinni og verið f áliti hjá aðalstjórn
bankans. — Mun ekki víðar vera pott-
ur þrotinn í þessunj efnufní
Lesverðar bækur.
ii.
Hadebogen. Odense
1013. F.ftir ýmsa höf-
mida
Þó margt sé í bók þessari, sem
Dani eina varðar um, þá er hún samt
lesverð fyrir Islendinga, af því hún
ségir vel frá hinum afar merkilegu
jarðabótum, sem gerðar hafa verið í
áður lítt byggingalegum héruðum Jót-
lands, sfðan Heiðafélagið danska var
stofnað 1866. Félag þetta sem nú
hefir 5000 meðlimi og nýtur árlega
styrks úr ríkissjóði, reynir á allar
lundir að bæta og gera frjósamari
jarðveginn f hinum svokölluðu heiða-
héruðum Jótlands, sem, þegar félagið
hóf starf sitt, voru eigi minna en
fimti hluti allrar Panmerkur. Félagið
kom í framkvæmd stórkostlegum vatns-
áveitum á lönd sem nær engan gróð-
ur báru áður vegna vatnsleysis, og
þurkaði á öðrum stöðum lendur, sem
voru of blautar. Af allri starfsmi fé-
lagsins hefir þó mest borið á skóg-
rækt þeirri, sem það hefir staðið fyrir
eða komið á, og eru nú, eins og sjá
má af myndum þeim, sem eru í bók-
inni, víða háir skógar þar sem fyrir
mannsaldri var óræktar-lyngheiði.
Þess má geta hér, að grenitré þrif-
ust ekki á lyngheiðunum, nema fjall-
fura væri plöntuð meðal þeirra, en er
þau voru búin að ná nokkurri hæð,
þá uxu þau eins vel þó furan væri
höggvin burt. Vita menn eigi enn þá
hvernig á þessu stendur, en það var
mjög mikilsvert, að þessu var veitt
eftirtekt, því í upphafi héldu menn að
eigi þrifust önnur tré á lyngheiðunum
um hin lítt verðmæta fjallfura.
Ekki getur bók þessi neitt um hrein-
dýraræktina, sem að vísu er ný, en
þó í miklum uppgangi á jóaku heið-
unum og að mörgu merkileg. Maður
að nafni Johannes Beck hefir í nær
tuttugu ár haft áhuga á því að koma
á hreindýrarækt á Jótlandsheiðum, eink-
um þeim þeirra sem hafa svo lélegan
jarðveg að lftið annað getur vaxið þar
en hreindýramosi. Vegna fjárþröngar
gat Johs. Beck ekki gert neitt f þessu
máli fyr en í febrúar 1910 að hann
fór til Noregs og keypti þar fimm
hreindýr, sem hann hafði með sér til
Jótlands. Dýrin þrifust vel og hafa á
hverju ári verið sótt fleiri dýr, og nú
síðast í þessum vetri eigi færri en
400 dýr. Það er gert ráð íyrir að alls
megi hafa 100 þúsund hreindýr á józku
heiðunum eins og þær eru nú, en á
þeim hluta þeirra sem lélegastan hafa
jarðveginn, og aldrei mun verða rækt-
aður, 30 þúsund dýr.
Hreindýrin þrífast f alla staði vel á
józku heiðunum, hvort heldur þau eru
höfð í grindum og þar gefinn hrein-
dýramosi, sem er aðalfæða þeirra, eða
þau eru tjóðruð á sjálfri heiðinni. Áð-
ur hefir verið álitið ómögulegt að hafa
hreindýr í tjóðri og að þau yrðu ald-
rei nema hálftamin, en hvortveggja
hefir reynst rangt. Johs. Beck segir
meira segja að hreindýrin hans séu
orðin mannelskari en nokkur önnur
dýr. Talið er að hreinn ágóði af hverju
hreindýri muni verða að meðallagi 40
kr. árlega. Hornin, sem þau fella á
hverju ári, eru 10 til 15 kr. virði og
hárið 3 — 4 kr. virði. Sumargamall hrein-
kálfur, sem slátrað er að hausti, legg-
ur sig í Danmörku 40 kr.
Johs. Beck er svo sem fyr var get-
ið ekki efnamaður, og Jiurfti hann apn-
Fiskur.Salt.
í vor óg sumar kaupi eg, eins og að undanförnu, F-I-S-K af öllun’
legundum og mun borga hann vel svo að menn eigi ekki völ á li*rra
verði fyrir hann hér um slóðir.
Um mánaðarmótin apríl-maí á eg von á saltskipi og sel pá salt með
góðum kjörum. Sérstaklega ættu þeir sem hugsa sér að selja mér fisk 1
sumar, að semja við mig um saltkaupin sein fyrst.
Sr|. Jónssor).
ara fjárstyrks, til þess að koma máli
þessu fram. Margir urðu til þess að
heita honum hjálpar, en þá kom það
fyrir, að ýmsir sem vit þóttust hafa á
hreindýrum (og hefðu átt að hafa), t.
d. prófessor Boas við Kaupmannahafn -
arháskóla og Hirsch forstjóri land-
búnaðarskólans í Kristjaníu, sögðu að
hreindýr gætu alls eigi þrifist á Jót-
landsheiðum, mundu drepast þar, og
fram eftir götunum. En reynslan hefir
gert mönnum þessum til skammar svo
sem þegar hefir verið frá skýrt. III-
spár þessar urðu til þess að tefja fyr-
ir góðu máli, því margir, sem lofað
höfðu Johs. Beck peningastyrk til fyr-
irtækisins tóku aftur loforð sín.
Þjóðverjar eru nú f þann veginn að
taka hreindýrarækt eftir Dönum, og
verður þegar á næsta ári (eftir þvf
sem eg bezt veit) byrjað á hreindýra-
rækt á Lýneborgarheiði og ef til vill
víðar.
Hreindýrarækt er að komast á hér
og þar f kaldari löndunum, til dæmis
á Hellulandi (Labrador) og í Alaska.
Hið síðaraefnda land, heyrir til Banda-
ríkjanna, svo sem kunnugt er, og ger-
ir Bandaríkjastjórn sér mikið far um
að kenna Skrælingjum og Indíánum
sem þar búa, hreindýrarækt, enda er
hreindýrarækt þar í miklum uppgangi.
Hvenær ætli að við íslendingar byrj-
um á hreindýrarækt ?
Inga Nalbandian: Börn.
- Kbhavn 1913. S9 bls,
Verð kr : ,.50.
Bók þessi er, svo sem nafn hennar
bendir á, um börn og barnauppeldi og
eru skoðanir höf. f flestu þær sömu
og þær Ellen Key setur fram í bók
sinni »Barnets Aarhundrede.«
Frú Nalbandian segir til sönnunar
sínu máli ýmsar smásögur af börnum
og gerir hún það svo vel að bókin er
eins og skemtilegasta sögubók, jafnvel
fyrir þá sem hvorki eiga börn eða
þykir vænt um börn. Set eg hér eina
smásöguna: Fimm ára telpa er að
draga upp mynd af fíl, það er hlið-
mynd. Hún býr til tvö augu og setur
þau rétt hjá hvort öðru. »Þetta er
rangt,« er sagt við hana, »líttu á hann
Harald, þegar hann snýr hliðinni að
okkur sést ekki nema annað augað f
honum.« Telpan hugsar sig um stund-
arkorn. Svo snýr hún við blaðinu með
fílsmyndinni og býr til auga hinumeg-
in á það !!
Höf. bókar þessar hefir næstum ó-
trúlega gott lag á að grípa um hjarta-
rætur lesendans svo hann ræður sér
ekki, en verður að gefa sig á vald bók-
inni, og hlæja eða gráta á vfxl. Þetta
er merkileg bók þó stutt sé.
Khöfn febr. «914.
Ólafur Friðriksson.
Utan úr heimi.
Nýskeð kviknaði í Kristjánshafnar
fangahúsi við Khöfn. í því eru aðe|DS
kvenfangar geymdir. Þegar eldsit>s var
vart var farið að opna fangaklef*
hleypa föngunum út, voru þá stúlkurn
ar orðnar hálf rfnglaðar af hr®ðsfu'
höfðu eins vel búist við að breul,a
þarna innilokaðar. Ekki var þeim hleyP1
nema út í fangelsisgarðinn var þar
þó
Alls
illverandi fyrir hita af eldinum
voru þarna 66 kvenfangar. Slökkvíl^'
gat slökkt eldinn er brunnin var efrl
hæð hússins á rúmlega 40 al- ^oSa
svæði voru þá fangarnir reknir inu
aft-
ur
Bruggari Carl jakobsen hafði lagt
svo fyrir að enga viðhöfn skylú* hal*
við útför sfna. Var aðeins tekið vl
krönzum frá Konungshjónunum °£
nokkrum opinberum stofnunum er haDn
var við riðinn. En svo hafði hann rnílt
fyrir að ef einhverjir vildu gefa kran**'
þá skyldu þeir heldur gefa andvif
þeirra til fátækra í Khöfn. í be,,Uj
augnamiði voru svo hafin samskot
stórblaðinu »Poletiken« og komu ',ú
rúm 14 þús. kr. sem svo var vaf,n
eldiviðarkaupa handa fátæklingufU’
Petersen bankasljóii í Hróarskel ^
sá er gerði sig sekan um fjárdrát1 v
Hróarskeldubanka hefir nú verið ^
ur í 18 mánaða fangeísi. Upph^ S
er hann hefir haft af bankanum
ef
,sK
ur 783,600 kr. og hefir hann
mestu því fé í verðbréfa-gróðrabra
Óvíst er um hvort hann áfrýjar dó*11^
um. Ymsir af öðrum stjórnendum
ans höfðu og talsvert átt við ve .
bréfabrask með bankans fé, t. d n3
nkE'
einn þeirra V. Nielsen, formaður h*
* , Jjf,
stjórnarinnar, tapað á því 30 Pús'
en hann gat sjálfur borgað banhanU
það fé, svo hann slapp við heSnlnf’
Kirkian.
Hádegismessa á morgun.
Vaxtalœkkun fsiandsbanka.
Það var 20. febrúar sfðasti-
bankinn færði niður vexti sína.
sögnin sem var um það í sl i
blaði átti að koma í blaðinu *>#s
undan, en gleymdist þá.
jeff
jTfá'
StJörnarráOlO
0rar>ir
úr
hefir fengið fjölmennar ásk°r ^
flestum hreppum EyjafjarðarS^slU’. 0g
að veita hinum setta sýsIunnanD,ttjg
bæjarfógeta Júlíusi Havsteen embæ
100 ára aðmul kona .j {
andaðist í Flatey á Breiða r .
Hún h*1
vetur, Salbjörg að nafni-—» .flS-
fóstrað Steingrfm heitinn Thor* ^
son skáld í barnæsku hans og ^
aði hann henni við og við °& ^
henni myndir af sér,“ segir s*