Norðurljósið - 10.03.1892, Blaðsíða 1

Stscrft 24 arkir.
Vcrft: 2 krónur.
Borgist fyrir lok júlí.
NORÐURLJOSIÐ.
Verð auglýsinga.
15 aura línan eða
90a.hver þml. dálks.
5. blað.
Akureyri 10. marz 1892.
7. ár.
,.Nú liefði verið gott að kunnaað synda“.
1 vor sem leið fórst bátur á Skagafirði á leið frá Drangey
í liægum norðankalda; sigldi upp á blindsker skammt fiá
landi. 7 monn voru á bátnum, 6 af peim komust á kjöl,
3 varð bjargað og 4 drukknuðu og var formaðurinn einn
meðal pelrra, ungur maður og liinn duglegasti. Jpegar bátn-
um hvolfdi og skipverjar, sem allir voru ósyntir, svöniluðu
ráðprota umhvertís bann og reyndu að brölta upp á kjölinn,
brópaði formaðurinn: ,,Nú hefði verið gott að kunna að
synda“. Hann þreif til st.ýrisins og ættaði að reyna að fleyta
sér á pví til lands, en pá greip einn af hásetunum um stýrið
og vildi einnig fleyta sér á pví, og varð pað til |>ess að
Liáðir drukknuðu. Ekki var lengra frá landi en svo, að hefðu
skipverjar verið syntir, pá hefðu peir að líkindum allir komizt
af, nema einn, sem varð undir bátnum.
Heiflruðu landar! Hve mörg eiu ekki pessu lík dæmi?
Ár eptir ár drukkna menn tugum saman, sem konnst befðu
lífs af, liefflu peir kunnað að synda. Hin ofangreindu orð
forinannsins eru víst ekki í fyrsta sinn töluð á skerinu við
Reykjaströnd; pau hafa eflaust opt verið endurtekin af mónn-
um, sem staddir liafa verið í sjávarbáska og séð, að þeim hetði
verið anðsótt að frelsa líf sitt og forða ástvinum sínum frá
sorg og skorti, ef peir liefðu kunnað að synda. En pað er
seint að sannfærasi fyrst uin nauðsyn sundkunnáttunnar pegar
Ægir helir spennt inann helgreipum og ekkert megnar að
brífa inann úr greiputn hans, okkert nema pessi lífsnauðsyn-
lega íprótt.
það sætir furðu að hinir iðtilegu mannskaðar, sem verða
liér við land, skuli ekki pegar fyrir löngu bafa vakið alla
liugsandi menn ti! alvarlegrar umhugsunar um petta mál
og sannfært pá um nauðsyn sundkunnáttunnar. Allir játa
að vísu þegar um sund er að ræða, að pað sé mjög pörf og
nauðsynleg íprótt, en petta er aðeins köld játning með vör-
unuin hjá allflestum, bún er ekki sprottin af fastri sannfær-
ingu né einlægum áhuga á pví, að stuðla til pess að sund-
kunnátta aukist í landinu.
Litutn á reynsluna.
Sundkennsla liefir reyndar farið fram á stöku stað við
og við án nokkurrar festu eða áframbalds, og nú fyrir
skemmstu var svo um nokkur ár að sund var hrergi kennt
á landinu Hér norðanlands voru það pá fyrst Skagtirðingar,
sem stofnuðu til sundkennslu og veittu fé til pess af sýslu-
sjóði, 'Húnavatns-, Eyjafjarðar- og ísafjarðarsýsla fylgdu svo
dænii hennar og veittu fé lil sundkennslu, en árangurslítið;
suudskólarnir liafa verið Htið sóttir nema í Skagafjarðarsýslu
einni; þar lærðu næslliðið vor milli 50 og 60 piltir, en í
hinurn sýslunum að eins örfáir. — Mun nú þessi illa aðsókn
að sundskólunum eiugöngu stafa af pví að pilta langi ekki
tii að læra að synda? f>ví fer fjarri. þetta mun eins mikið
íeðrutn og búsbændum piltanna að kenna. Jeg veit þess
mörg dæini, að piltar, sem hefur sárlangað til að læra að
synda, bafa ekki fengið pað.
En petta niá ekki lengur svo til ganga. þér feður og
iiúsbændur ættuð miklu fremur að hvetja en letja pá ungl-
ingspilta, sem pér eigið ylir að segja, til þess að læra sund.
Gætið að hve ósegjanlega mikið gagn einstaklingurinn og
landið í lieild siuni lietir at pvi, að sundkunnátta verði sem
almennust. Enginn má liamla því fyrir litilfjörlegan stund-
arhag, ekki sjá eptir nokkrum dagsverkum, sem peir missa
við pað. að synir peirra eða vinnupiltar læra að synda.
Öllum er nauðsynlegt og gagnlegt að kunna að synda,
en sérstaklega ættu allir peir, sem sjó stunda, að kunna pað.
það er sárgrætilegt fyrirhyggjuleysi fyrir líö sínu og velferð
konu og barna, að stunda sjó ár eptir ár án pess að geta
fleytt sér einn faðm á sundi, og sjá pó dags daglega binar
sorglegu afleiðingar pessarar vankunnáttu. „það var hryggi-
legt, hvernig pað tókst til“, segja menn, pegar peir sjá land-
ið svipt nýtum mönnum og ekkjurnar standa grátandi á
ströndinni með barnahópinn munaðarlausan og opt bjargar-
lausan. Hve púsundsinnum færri tár hefðu ekki flotið af
augum munaðarlausra ekkna og barna á landi hér, ef sundið
hetði jafnan verið stundað liér eins og í fornöld. — Reynum
til pess að verða ekki eptirbátar forfeðra í þessari íprótt, sein
er flestum ipriíttum fegri og öllum ipróttuin nauðsynlegri.
Að endingu vil eg leyfa mér að snúa ináli minu að hinni
háttvirtu sýslunefnd Eyjafjarðarsýslu. í fyrra varð hún vel
við áskorun peirri, sein hún fékk um að koma ásundkennslu
hér i sýslu, og veitti til þess 50 kr. En pví miður var pað
allt of seint auglýst að kennsian færi fram, og mun hún
pessvegna hafa verið síður notuð en annars hefði verið. Sýslu-
nefndin ætti nú að endurtaka fjárveitinguna til sundskólans,
helzt veita svo mikið fé, að styrkur feugist at landssjóði, svo
liægt v*ri að koma upp góðri sundl mg og viðunanlegu húsi.
Ylir höfuð ber eg pað traust til sýslunefndarinuar, að hún
styðji petta velftíidarmál af fremsta megni. Og pað er ekki
eingöngu sýslunefndin hér heldur allar sýslunetndir víðsvegar
um land, sem ættu að taka petta inál að sér og sýna í pví
fljótar og greiðar framkvæindir.
Kæru landar! eg yona að þér virðið pessi orð mín á
betra veg, pó þau séu rituð meir af vilja en mætti.
Möðruvöllum í Hörgárdal 22. íebrúar 1892.
Stefán Stefánsson
(eldri).
Höndin.
eptir
Ocorge lVilson.
(frítt útlagt).
I mörgum tilfellum virðist svo, sem liöndin sé aðalaðselurs-
staður tilönningarinnar og líffæri hennar, og er petta hffæri
hið eina af liffærum skilningarvitanna, seiu vinnandi, liffæri
hinna eru aðgjörðalaus. Augað, eyrað og nasirnar standa að-
eins opin: Ijósið, hljóðið og anganin fara þar inn, og vér
erum neyddir til að sjá, heyra og finna ilui, en höndin velur
um pað, sem hún vill snerta, og snertir pað sem hún vill.
Höndin fleygir frá sér öllum peim hlutum, er hún hatar, en
seilist eptir hinuin, er hún vill snerta; hversu óLíkt er pað
ekki auganu, sem opt og tíðum neyðir oss ul að sjá liinar
hræðilegustu sjónir; og eyiunum, sem einnig opt og tíðum
láta oss heyra hina mest sundurrífandi ósambljóðan; og netinu,
sem ekki getur forðað sjálfu sér frá liinum versta ódiun.
Enn fremur ber höndin ekki aðeins mnhyggju fyrirsíuum