Reykjavík - 16.11.1912, Blaðsíða 1

1R k í a v t k.
Laugardag 16. NóVember 1012

Verzlun
Árna Biríkssonar
Austurstræti 6.
Regnkápur fyrir börn og fullorðna eru nú aftur komnar.
Barnapcysurnar fallegu og góðu eru nú komnar aftur,
Vetrarretlingar fyrir karla og konur, hlýir og smekklegir,
og margt og margt fleira.
Alt af bestu tegund og með gjafverði.
Jóla-basarinn verður opnaður eftir helgina.
XIII., 48
Bitstj.: Björn Pálsson
cand. jur.
Talsími 215. Kirkjustræti 12
Pósthólf A 41.
Heima daglega kl. 4—5.
Ófriðurinn.
Grikkir taka Saloniki.
ÓMðTænlegar horfur með stór-
reldunnm.
Kólera í Konstantínopel.
Á þriðjudagskvöldið var, var símað
frá Khöfn: , ^
„ Grikkir liafa teldö Saloniki. Póli-
tískar viðsjár. Austurríki bannar
Serbum aögang aö Adriahafinu. Rúss-
mr Serbamegin. Kólera í Konstantí-
?iópelu.
Þetta mega heita mikil tíðindi. Sal-
oniki er ein af stærstu borgum í ríki
Tyrkja og er Grikkjum mikill fengur
í henni.
Hitt eru þó enn meiri fréttir, að
Austurríkismenn hafa bannað Serbum
aðgang að Adriahafinu. Hingað til
hafa allar tilraunir stórveldanna miðað
að þvi, að einskorða ófriðinn við þess-
ar fimm þjóðir, sem upptök áttu að
honum. En af þessari fregn má ráða
það, að stórveldunum muni ekki veita
það sem auðveldast. Austurríkismenn
hafa löngum haft ilt auga til Serba,
ekki sízt á síðari tímum, í héruð-
unum Bosníu og Herzegovinu, sem
áður tilheyrðu Tyrkjum, en Austur-
ríkismenn slógu eign sinni á fyrir
nokkrum árum, eru flestir af íbúun-
um Serbar. Eftir að Serbar hafa nú
lagt undir sig löndin skamt þar fyrir
sunnan, við Adríahafið, munu Austur-
ríkismönnum vera farið að þykkja þeir
komnir óþægilega nálægt frændum sín-
um í þessum fyrnefndu héruðum og
búast við engu góðu af því nágrenni.
En ef Austurríkismenn halda fast
við þessa mótspyrnu sína gegn fram-
gangi Serba að Adríahafinu, má búast
við hinum alvarlegustu afleiðingum af
því, og að hin stórveldin muni ekki
láta óátalda slika afskiftasemi af hálfu
hlutlauss ríkis; enda segir svo í skeyt-
inu, að Rússar hafi tekið taum Serba,
og að pólitískar viðsjár séu með stór-
veldunum.
Þau ríki, sem ófriður þessi snertir
mest, önnur en Balkanríkin sjálf, eru
vitanlega Austurríki og Rússland. Aust-
urríki vegna þess, að það telur sér
nauðsynlegt að koma í veg fyrir að
önnur ríki nái of föstum fótum við
Adríahafið, og Rússar vegna þess, að
þeim er lífsnauðsyn að geta ætíð séð
svo um, að ekki verði lokað Darda-
nellusundinu og þeim þannig meinað-
ur allur flutningur á korni og öðrum
afurðum þeirra frá Svartahafinu og
löndum þeirra, sem að því liggja. Því
ér það að bæði þessi ríki telja sér
nauðsynlegt, að ná sem föstustum tök-
um á Balkanskaganum, og að hvor-
ugt þykist mega sita hjá aðgerðarlaust
ef hitt fer að gerast afskiftasamt af
ófriði þeim, sem þar er nú háður.
Hin stórveldin munu nú einmitt
hafa óttast það, að að því ræki, aö
Austurríkismönnum og Rússum myndi
lenda saman útaf þessu, og að þá
myndi þess skamt að bíða, að eldur-
urinn logaði um alla Norðurálfuna,
enda hefur sú fregn borist, að flest
Norðurálfuríkin séu sem óðast að víg-
ast, þó leynt eigi að fara, til þess að
vera við öllu búin.
Upphaflega lýstu stórveldin yfir því,
að hvernig sem færi um ófrið þenna,
þá myndi verða séð svo um, að eng-
an breytingar skyldi verða á takmörk-
um ríkjanna á Balkanskaganum. En
eftir allar ófarir Tyrkja það sem af
er ófriðnum, er það orðið þeim ljóst,
að við slíkum breytingum verði ekki
spornað. Yfirleitt þykjast allír þess
fullvisir, að yfirráðum Tyrkja í Ev-
rópu sé nú lokið, og að ekkert muni
annað standa fyrir dyrum, en skifting
Tyrklands. Svo vissir þykjast menn
um þetta, að sagt er að stórveldin
séu þegar farin að bollaleggja, hvernig
þeirri skiftingu skuli háttað. Kváðu
þau þá helst sjá það ráð, að stofna
tvö ný furstadæmi, og sé annað þeirra
Albanía og þar fenginn til ríkisstjórn-
ar sænskur prins, en hitt Makedónía,
og þar fenginn danskur prins (Har-
aldur?) til foráða. Auk þess fái
Serbía, Búlgaría og Montenegró hvert
sinn skikann. Ekki er þar minst á
Grikkland, en líklegt þykir, að því sé
þó ætlað að halda Krít og ef til vill
fleirum af eyjum þeim, er þeir hafa
þegar lagt undir sig. Tyrkir fengju
þá líklega að halda Adríanópel og
Konstantínópel og nokkrum skikum
þar umhverfis. Ekki mun þó neitt
af þessu fastmælum bundið enn, enda
hæpið hvort nokkurn tíma fæst sam-
komulag um slíkt fyrirkomulag milli
stórveldanna. Hitt er ef til vill lik-
legra, að ekkert samkomulag náist,
þegar til þess kemur að skifta reitum'
Tyrklands, og er þá hætt við, að þá
verði tæplega afstýrt almennum ófriði.
Sjálfir bandamennirnir á Balkanskag-
anum hafa látið það í Ijósi, að þeir
telji öll afskifti stórveldanna af friðar-
samningum, óþörf, og að þeir ætli sér
ekki að eiga við aðra en Tyrki um þá.
Munu þeir tæplega láta góðfúslega af
henndi landeignir þær, er þeir hafa
lagt undir sig í ófriðum. Svo er að
sjá, sem þeir muni fá til þess til-
styrk Englendinga, þar sem frá því er
skýrt í ensku blaði einu, sem talið er
standa stjórninni nærri, að því fari
fjarri að enska stjórnin vilji taka frá
þeim aftur landareignir þær, er þeir
hafi hertekið, og að stjórnin muni jafn-
vel neyta allrar orku til að koma í
veg fyrir, að aðrir geri það.
Búlgarar komnir að
varnargörðum Miklagarðs.
í enskum blöðum frá 8. þ. m. er
sagt frá því að leyfar af liði Tyrkja
sé nú komnar saman við Tchatalja
— varnargarðana, en það eru helstu
víggirðingarnar um Miklagarð, og ætli
Tyrkir að veita þar viðnám í síðasta
sinn áður en flúið verður til borgar-
innar. Yiggirðingarnar eru mjög hrör-
legar og lítið um góðar fallbissum,
því x byrjun ófriðarins var mikið af
þeim Qutt til Adrianópel, því Tyrkjum
datt ekki í hug að það mynda reka
að því að sest yrði um Miklagarð. Þvi
er spáð að Tyrkir muni ekki haldast
lengi við innanvið girðinguna, og á
föstudaginn var, kom flugufregn um
það að Tyrkir hefðu látið undan síga
eftir tveggja daga orustu.
Vinstri fylkingararmur Búlgara var
kominn að bænum Derikos og á fimtu-
daginn í vikunni sem leið, höfðu þeir
náð eitthvað af víggirðingunum.
Kristnum mönnum í Miklagarði
stendur mikill stuggur af því ef her
Tyrkja verður að flýja til borgarinnar,
og þessvegna hafa stórveldin sent her-
skip þangað á höfnina til verndar
vopnlausum mönnum. Menn voru
hræddir um að eitthvað annað kynni
að búa undir komu þessara skipa, en
Grey utanríkisráðgjafi hefir lýst yfir
því í enska þinginu að skipin frá Eng-
landi væru eingöngu send til verndar
brezkum þegnum.
55,000 fallnir og særðír.
Síðustu fréttir segja að í or-
ustunni við Lule Burgas hafi fallið
og særst af Tyrkjum 40,000 menn,
en að Búlgarar hafi látið 15,000.
|xixi., 48
íeikfél. Reykjavikur.
sunnudaginn 17. Nót., kl. 8 síðd. í
lðnaðarmannahúsinu.
1 sídasta sinn.
Forsetakosn i n gi n.
Dr. Wilson vann 40 ríki en þau
eru nú 48 alls.
Samkvæmt síðustu blöðum enskum
hefir kjörmannatalan orðið þessi:
Wilson 442,
Roosevelt 77,
Taft 12.
Kjósendaatkvæðin urðu afur á móti
þessi:
Wilson 6,192,000,
Roosevelt 4,194,000,
Taft 3,537,000.
Sést þá af þessu að Dr. Wilson
hefir ekki fengið nálægt því jöfn at-
kvæða á við þá tvo, og ekki eins
mörg atkvæði og Bryan hafði 1896 er
hann féll.
Báðar málstofur er talið að verði
demokratiskar. í neðri málstofunni
er búist við að verði:
287 demókratar,
122 repúblikanar,
16 Rooseveltsmenn.
í efri málstofunni 52 demokratar,
35 repúblikanar og 6 Rooseveltsmenn.
lyrkir biðja nm vopnahlé.
Engin stórorusta.
Frá Kaupmannahöfn er símað: Engin
stórorusta hafi verið háð síðan símað
var síðast. Tyrkir hafa beiÖBt vopna-
hlés.
Öfriður milli Rússlands og Ktoa?
Þess hefir áður verið getið hér 1
blaðinu, að Rússar hefðu viðurkent
sjálfstæði Mongólíu, en þá vissu menn
ekki hvort satt var. Nú hefir rúss-
neska stjórnin látið prenta samning
sem hún hefir gjört við Mongólíu. Þar
lýsa Rússar því yfir, að þeir muni
hjálpa Mongólíu-búum til að halda
uppi sjálfstæði sínu, og banna Kínversk-
um her að fara inn yfir landamærin.
Mongólíu-búar hafa valið sér kon-
ung, og hann lofur aftur í mót Rúss-
um ýmsum hlunnindum.
Kínverjum líkar þetta tiltæki miður,
því þeir þykjast eiga yfirráð yfir landinu,
þar sem Mongólía hefir verið skattland
þeirra. Hafa þeir sent her norður
þangað, og ætla að taka borgina
Kobdo, en Rússar hafa brugðið við og
seht her að verja hana. Þykir ekki
ólíklegt að úrverði fullur fjandskapur.