Suðurland - 24.08.1912, Blaðsíða 2

42
SÚÐURLAND
skemtun og fróðleikur að heyra um
þetta ferðalag og birtir því ferðasögu
skógræktarstjórans, sem hann hefir
verið svo góður að láta blaðinu i té.
Vatnajökulsvegur.
í ár fór eg Vatnajökulsveg frá Brú
í Jökuldal til Suðurlands.
far sem nú eru mörg ár liðin,
mér vitanlega 72 ár, síðan menn fóru
þennan veg alla leið milli bygða, finst
mér ástæða til að skýra frá, hvernig
mér hepnaðist ferðin.
7. júlí lagði eg á stað frá Reykja-
vík norður að Akureyri. Markmið
ferðarinnar var að gá að vinnunni í
Háls- og Vaglaskógi og í Hallorms-
8taðarskógi. Eg iauk við rannsókn-
irnar á Hallormsstað 6. ágúst, og
langaði mig þá til þess að fara skemstu
leið aftur til Suðurlands, þar sem eg
hafði nú aílokið störfum mínum norð
an- og austanlands. Fyrir sunnan þar
á móti var ennþá eftir að gá að
sandgræðslunni og að girðingum í
Laugardalnum og á Þingvöllum.
í vetur sem leið hafði eg lesið
ferðaskýrslu I. C. Schytte yfir ferð
hans um Vatnajökulsveg L840, og
datt mér þá í hug að reyna að fara
þennan veg og hafði þessvegna með
mér bæði skýrslu hans og lýsing
Sigurðar Gunnarssonar, sem var
fylgdarmaður Schytte. Par að auki
hafði eg skrifað dálítið upp eftir Por-
valdi Thoroddsen, sem var á ferð í
Ódáðahrauni 1884.
Áður en eg lagði á stað frá Reykja-
vik, hafði eg gert sainning við Her-
mann Stoll, að við skyldum hittast
á Brú 8. ágúst og verða þaðan sam-
ferða Vatnajökulsveg.
7. ágúst fór eg frá FJjótsdal að
Eiriksstöðum í Jökuldal, og gerði mér
von um að hitta Hermann Stoll þar,
en hann var enn ókominn. Þann 9.
hélt eg áfram að Brú og beið eftir
honum þann dag, en hann kom ekki.
Lar sem eg var alveg útbúinn til
ferðarinnnar, vildi eg ekki snúa aftur
en lagði á stað einsamall frá Brú þ.
10. kl. 8V2 árd. Unglingur frá Brú
fylgdi mér dáiítinn spöl suður eftir
til þess að sýna mér veginn að Laug-
arvalladal.
Veður var Ijómandi gott, en mikill
snjór enn á fjöllum og hálsum eftir
óveðrin miklu í byrjun ágúst. Eftir
því sem sunnar dró, minkaði snjórinn,
og þegar eg kom að laugunum í Jjaug-
arvalladal, þar sem ennþá sjást bæj-
arrústir, sá eg að hægt var að kom-
ast yfir hálsana, því þeir voru nær
þvi snjólausir. Frá laugunum, 4 klt.
leið frá Brú, liggur leiðin til vesturs yfir
hálsana inn í Vesturárdal. Eftir_þess-
um dal heldur maður áfram í suð-
vestur um 3 tíma. Þá sést lítill
klettur, er Hatta heitir, gnæfa upp í
hliðinni sem er til hægri haridar.
Kletturinn er úr stuðiabergi og liggur
langt uppi í hlíðinni. Fyrir sunnan
klettinn er skarð í háJsinum og er
þar farið yfir hann og vestur í Fagra-
da); er hann alldjúpur og eru þar
ágætir hagar. Dalurinn liggur í út
norður út að Kreppu, sem sést langt
burtu, undir fjallgarði, þegar yfir háls-
inn kemur. Upp eftir liggur dalur-
inn í suðvestur og suður, og á að
íara upp eftir dalnum þangað til um
2 rastir frá dalbotninum ; best er að
fara fyrir vestan Fagradalsá. Þar er
hálsinn, sem liggur í vestur til hægri
handar, lágur, og á hór að fara vest-
ur yfir hálsinn upp í Gæsadal, er
liggur í suðvestur út að Kreppu.
Vötnin sem eru í dalnum, eru lón,
sem hafa myndast úr vatni sem renn-
ur úr Kreppu. Eg kom að ánni kl.
10V2 um kvöldið. Hingað til hafði
alstaðar verið góð færð ; ,/hálsarnir
hvergi mjög brattir og melarnir voru
sléttir; hvergi urð svo að nokkru
nemi. Hið eina sem táimar ferðinni
nokkuð, oru moldargljúfur í Laugar-
vailadal og Vesturárdal, sést ennþá til
gatna tii lauganna þó sumstaðar óglögt.
Þegar eg kom að Kreppu, var orð-
ið hálfdimt. Áin er stiaumhörð og
mér var kunnugt, að hún er illræmd
fyrir sandbleytu. Eg valdi mér vað
beint fyrir norðan Gæsadal, þar sem
hún rennur í tveim kvíslum. Eg komst
yfir við illan leik, því í báðum kvísl
unum varð sund, og við landtöku
lenti eg tvisvar í sandbleytu. fegar
eg var kominn yfir ána, var orðið
dimt, svo eg átti bágt með að hitta
Hvannalindir, og kom ekki þangað
fyr en kl. 12.
Veður var altaf hið besta og svo
var heitt um nóttina, að mér fanst
ónauðsynlegt að hafa fataskifti, þvi
alt þornaði fljótt. í Hvannalindum
dvaldi eg til kl. 7 og hélt þá áfram
í suðvestur að KverkfjaJlarana. Frá
Kverkfjöllum gengur til útnorðurs röð
af lágum keilumynduðum hæðum;
fyrir norðan þær er nokkuð hátt fjall,
og einmitt þar á að fara inn með ran-
anum. Ná þessar iágu hæðir litið
fram með fjallinu að norðan. Regar
nú að rananum kemur, á að fara
yfir litla sandsléttu, þá til norðurs og
upp í lágt skarð og þaðan í suðvest-
ur eftir fjallshlíðinni; á altaf að halda
áfram í vestur og norðvestur fram
með fjalJinu. Loksins kemur þröngur
dalur; þar liggur stór mjallhvítur
steinn svo einkennilegur að lögun og
Útliti, að hestarnir urðu hræddir við
hann. Við steininn er farið frá ran-
anum eystri, og þar byrjar hið ein-
kennilegasta hraun, sem eg hefi nokk-
urntíma séð. Þar er mjög ilt yfir-
ferðar. Má fara norðvestur að háls-
inum hinu megin. Best er að fara
yfir hálsinn norðarlega, þar er hann
ekki brattur, að minsta kosti ekki að
austan. Á hálsinum er nú melgras
að breiðast út.
Fyrir vestan hálsinn byrjar sléttan,
þar sem Jökuisá rennur í mörgum
kvíslum. Frá hálsinum að ánni
er um 2. tíma reið. Austarlega er
sJétta alþakin stórum steinum
og hraungrýti, en svo skánar leiðio.
Jökulsá rennur á melum, og verður
Jíklega ekki oft ófær, því það lítur út
fyrir, að þvi meiri sem áin verður,
þess meir dreifist hún út á melun-
um. Stærsta kvíslin var ekki nema
í kvið, en óvenjulega straumhörð er
Jökulsá.
Fyrir vestan ána taka við roksands-
sléttur, sem liggja i breiðum beltum
og melar á milli. Blæjalogn var á
þangað til eg kom vestur fyrir Kverk-
fjaJlarana; þaðan sá eg að hryggir
fóru að myndast á roksandssléttunum,
og þegar eg kom þangað, var dimmt
af sandfoki. Mjög hvast var samt
ekki, svo á melunum á milli var ekk-
ert sandfok. Mun þar ilt á ferð að
vera í hvassviðri, eða ef til vill ó-
mögulegt.
Miðja vegu milli Jökulsár og Urð-
arháls, er allmikið hraun. Thoroddsen
skrifar 1884, að þar sé ákaflega ilt
yfirferðar, en nú eftir svo mörg ár,
er hægt að^fara yfir það, því mikinn
sand hefir borið í hraunið og er þar
nú byrjaður gróður; gulvíðir og grá-
víðir sprettur upp hingað og þangað.
Best er að fara norðarlega yfir hraun-
ið. Frá hrauninu á að fara í suð
vestur eftir sléttunni; 1 vestri rönd-
inni á henni eru 4—5 smá kvíslar
með jökulvatni, er hverfa i sandinn,
og frá þeim á að fara upp á Urðar-
háls beint fyrir norðan Kistufell;
þangað kom eg kl. 9V2 um kvöldið.
Loftþyngdarmælirinn sem eg hafði
með mér, sýndi að hæðin yfir sjávar-
mál var 1040 metrar. Fyrir norðan
Kistufell er hraun og frosnir snjó-
skaflar á milli, ^en nokkuð Jangt
frá norðvesturhorninu á Kistufelli er
samt hægt að íara yfir það.
Allan dag hafði veðrið verið bjart
og heitt, á Kverkfjallarana milli hæð-
anna jafnvel steykjandi hiti. Við
Kistufell var kalt um nóttina. Eg
gaf hestunum hafra og batt þá sam-
an. Svaf eg þar 2 tíma. í Hvanna-
lindum hafði eg ekki sofið, en notaði
tímann þar til rannsókna og
ieitaði eftir útilegumannakofunum
í hrauninu fyrir austan lindirnar, en
fann þá ekki. Haglendið er viðlent,
en í ár var grasið ekki vel sprottið.
Kl. 4 á mánudagsmorgun Jagði eg
af stað frá Kistufelli. Betta var lengst.a
og örðugasta dagleiðin. Eg reyndi
fyrst að komast upp á jökulinn, en
það hepnaðist ekki. Eg hólt þá áfram
til vesturs frain með jöklinum, yfir
hraun sem var að mestu leyti þakið
snjó sem var frosinn, en samt ekki
svo mikið að hann héldi hestunum,
voru þar því stöðug íhlaup. Skamt
fyrir vestan Kistufell liggur lágt fjall
laust við Vatnajökul. Þar endar
hraunið. Par á að fara milli jökuls-
ins og fjallsins, þá upp í skarð í hlið-
inni á fjallinu, þaðan dálítið i norður
og svo i vestur upp á Dyngjuháls.
Þar er hraun. Segir Thoroddsen það
ekki mjög ilt yflrferðar, en nú var það
vont yflrferðar, því hér var hraunið
líka að mestu leyti þakið frosnum
fannabreiðum sem ekki hétdu hest-
unum. Hvort þessi snjór liggur hér
altaf, eða heíir komið í veðrinu 1.
og 2. ágúst, get eg ekki sagt, en
eftir útliti hans að dæma virtist hann
nýlegur.
Um kl. 9 náði eg halsabrúninni
skamt fyrir neðan Gæsahnúk og fór
eg þá niður í Vonarskarð. Eg hafði
hugsað mér að fara gegnum Vonar-
skarð, en þar sem eg sá að alt þar
var á kafi í snjó, treysti eg mér ekki
tilþess, heldur fór í vesturnorð vestur yfir
Ódáðahraun út- á Sprengisandsslótt-
una, þar sem enginn snjór var. Hægt
er að fara yfir Ódáðahraun þar. Vest-
ur í hrauninu gaf eg hestunum hafra
og lét þá hvíla 2 tíma. Siðan hélt
eg áfram yfir Skjálfandafljót; á þvi
er gott vað framundan miðjum háls-
inum semliggur í norður frá Tungna-
fellsjökli. Frá Skjálfandalljóti á að
fara yfir þennan háls, síðan yfir á
JökulfeJl, og þá í suðvestur fram með
Tungnafellsjökli. Hór eru viða góðir
hagar. Eg dvaldi 2 tíma í dalnum
hjá læk einum Jitlum og lét hestana
bíta. Síðan hélt eg áfram og kom
að vörðunum á Sprengisandsvegi um
cpóstfiort
af Eyrarbakka
fást á prentsmiðjunni og hjá Sigurði
Guðmundssyni bóksaJa, sem einnig
hefir reglulcgt úrval af
allskonar póstkortum
fallegum og ódýrum.
kJ. 8. Kl. ÍO1/^ náði eg Eyvindar-
kofaveri og var kyr þar um nóttina.
Allan daginn hafði verið bjart og
heitt veður og iogn. Þriðjudags-
morgun kl. 4J/2 lagði eg af stað frá
Eyvindarkofaveri. Þaðan var þoka
alla leið að Sóleyjarhöfða, en þar varð
aftur bjart og heitt. Þjórsá var lítil,
dálítið meiri en í kvið. Að Sóleyjar-
höfða kom eg kl. 8 og dvaldi þar til
kl. 3. Þá hélt eg áfram suður eftir
uns dimt var orðið, þá var eg ein-
hverstaðar milli Dalsár og Skums-
tungu. f*ar svaf eg hálfan annan
tíma, en auðvitað leist hestunum ekki
vel á að vera þar, því þeir komu
þangað sem eg lá og kröfsuðu í hvílu-
poka minn. Eg lagði þessvegna á
stað og var fótgangandi til SkúmB-
tungu, því afar kalt var um nóttina.
Eg kom að Skúmslungu um kl. 6 á
miðvikudagsmorgun og dvaldi þar til
kl. 2. Veður var altaf hið sama,
bjart og heitt. Frá Skúmstungu hélt
eg áfram til bygða og kom að Skriðu-
felli kl. 5 !/2 síðdegis. Eg hafði þá
verið á leiðinni 4 sólarhringa og 9
tíma milli bygða, og þó látið hestana
hvíla sig alllengi á ýmsum stöðum.
Sjálfur hafði eg sofið samtáls 12
klukkutíma á ferðinni. 40 pund af
höfrum hafði eg haft með og gaf
hestunum í siðasta skifti fyrir norðan
Dalsá.
Af þeirri reynslu, sem eg hefi feng-
ið á þessari ferð, skil eg ekki annað,
en að Vatnajökulsvegur sé ekki
hættulegri að fara en Kjalvegur
og Sprengisandsyegur. Mér finst það
myndi borga sig að setja þar upp
staura og byggja vörður, eins og á
hinum fjallvegunum, þá gæti ef til
vill Vatnajökulsvegur orðið samgöngu-
leið milli Austurlands og Suð-
urlands a þeim tíma j[ársins,
sem yflrleitt er ráðlegt að fara fjall-
vegu.
Kofoed Hansen.
------<*oo------
Alþingi.
Alþingi hefir færst í aukana nú
síðustu dagana eftir því sem fiðið
hefir að þingslitunum. Auk þéirra
iaga, sem það heflr afgreitt og
frumvarpa sem fallin eru, hefir stjórn-
arskrármálið komið úr nefnd, en ekki
hefir samkomulag komist þar á. Skúli
Thoroddsen einn vill samþykkja frv.
óbreytt, þrátt fyrir visa synjun frá
konungi, en meiri hluti nefndarínnar
vill útkljá mállð með þingsályktunar-
tillögu svohljóðandi:
Neðri deild alþingis ályktar að skora
á landstjórnina að leggja fyrir næsta
alþingi frumvarp til breytinga á stjórn-
arskrá landsins, svo framarlega sem
þá verður ekki fengin vis von um
góðar undirtektir af hendi Dana undir
nýja samninga um sambandsmálið á