Valurinn - 14.11.1906, Blaðsíða 1
Valunmi kenfur
út einit sínni á
viku (rainst 5il
blöð á ári.) —
Rostar 3 kt\,
utanbtnds' 4 kr.
Upp,' o„ á biaö-
inu só skrifleg,
og komi til út-
gefnnda Cyrir 1.
imtj, Upiisognin,
‘é miðuð við ára-
ivót bktðsÍDS, on
þtut eru :. ágúst.
I. árg.
Kostnaðar-grýlan.
Til erii tvéir flokkar rnaima, sem
sérstaklega gætir í landsrnaium og
öðrum mikilvægum málum, þáð
eru framsóknarmeri irrictr og aft-
haldsirienmrnir.
Framsóknarmennivnir yiljakoma
þjóð sinni áfram verklega og and-
lega, og auka frelsi hennar og sjálf
stæði, og telja það undirstöðu allrar
menningar og þjóðlífs. Alfur-
haldsmennirnir- vilja Inta alt sitja
við það gamla og góða, og brestur.
alla trú á lífsþrótt og l'iamfaiii
þjóðar sinnar. Þeir telja það lelda,
þar sem eru grundir slóttar, og
þurfá endilega að taka á sig Jrrók,
sem vanalega endav í ófærurh, til
þfss að sneiða hjá ímyndaðri koldu.
Heróp þeírrá er: Betri er krókur
en kelda, hetra er þýlyndi en frjáls-
lyndi, betri er svefn heldur en
vaka, betri er amlóða og skræiingja-
'háttur en vakandi fiamsókn, betra
. er að vera umekiftingur, úr Alfheim'
um en maður ineð mönnum.
íslenzka þjóðiu á fáeiua slíka
afturhaldsgarpa, en þeir eru sem
betur fer að eins íáeinir, ‘og'lítið
fylgi hyggjum vér að slikir menn
fái hjá þjóðinni. Nú þegar sjáan-
legt er, að þjóðin er að vakna, vilja
þessi sníkjudýr á þjóðlíkámanum
telja henni trú um, að það sé ekki
til neins fyrir hana að óska full
komins sjiilfstæðis -— það sé sama
fyrir hana og steypa sér í glötun,
húu hafi ekki efni 4 því að veva
frjáls og sjálfstæð!
í’essum mönnuuv er kunnúgt, að
íslenzka þjóðin er nokkuð viðkvæm
f fjárrnálum, og hugsa sér að nota
það vopu tii þess að koma i veg
fyrir sjálfstæði hernarog frelsi með
því að umhverfa sannleikanum, ,og
tclja þjóðinni trú um, að þar só
tap, sem í raun og veru er .stór-
gróði. Hór á Jslandi þora aftur-
haldsrnenDirhir aldrei að kannast
við, að þeir séu aftúrhaldsinenn,
því íslenzka þjóðin er í ráun og
veru mjög frjálslynd, heldur reyna
þeir að sneiða krókavegi og sigla
undir fölskuin fielmisfáua, þegar
hindra þarf fr&mfarirnar. I3eir
segja svo sem ekki: Ég er í hjarta
mínu afturhaldsmaður, og það er
í samræmi við skoðun rnína, að
ég trúi ekki á aukið frelsi eða
annað þvíumlikt rugl fýrir þjóðina.
— Nei-nei, það er þvert á mótii’
Ég er ákaflega frjálslyndur, álít,
að frelsið só fjarskalega gagníegt
— en ég álít þó, að sjálfstæÖi js-
ÍSAFJÖRÐUR, 14.
lenzku þjóðarinnar só sama og
sjálfsmorð á henni — að hún hafi
ekki efnj á að vera sjálfstæð o. s.
írv. I
En auðvitað tekst þessum niönn
um aldrei að dylja til fulls sinn
„innra mann“, — þeir þekkjast alt,
af á — eyrunum.
Það sést jafn^kjótt og uppgerð-
ardulunni er flfcít frá augum þein a,
að þar glórir í tvo afturhalds-
urðarmána.
Og. verði íslenzku þjóðinni það
á, að líta fast í ^lyrnur þær —
er hún heillum horfin.
Vér viljum nú sýna fram á, hví-
lík bábilja það er, að íslenzka þjóðin
hafl ekki efni á að vera sjálfstæð
— og hversu léttvægar röksemdir
affurhaidsm^nnanna eru í þessu
efni.
En fyrst viljum vór athuga,
hverjir það evu, sem andæfa frels-
isbaráttu þjóðarinnar, og hvaða
ástæðu þjóðin hefir'til að taka til-
lit tihslikra manna. Oss vitanlega
er það enginn, nema hinn eldrauði
frelsisgarpur Jón Ólafsson (!), rit-
stjóri „sannsðglis“-málgagnsins al-
ræmda. l’aö er maðurinn, sem
óð hér fvr meir eins og grenjandi
ijón uin alt landið og skoraði á
menn að dvepa Dani:
„Teljum fjnnda fjöldann þegi,
fækka þeim er langtum nær,“
og vildi rjóða bæði himiu og haf
í blóði Dana:
„Fagurt væri’ ef banabióð
böðla Fróns það væri!“
Éab er niaðuriun, sein kvi^ð um
sjálfau sig i •gortvísu: „Kónginum
var ei kær hánn sagður," en sem
síðar sieikti út: uiti, þégar h.inn
varð fyrir' þeirri náð, að yérauot-
aður sem konúngiegur atkvæða-
iniði á þfngi, eitt sumar.
Það er þessi pölitísjka skoppara
kringla, sem a tlar að telja þjóðinni
trú um, að húp hafi ekki efni á
að vera sjálfstæð o. s. frv. Eins
og geca ma nærri hjá slíkum manni,
er það að eins af sultar trygð við
st.jóru þe.ssa lands, sem Jón býst
við að verði uiótstæð sjálfstæðis
óskinni (sem vér hðfum þó enga
ástæðu til að ætla) að hann fer
áð andæfa frelsisbaráttu þjóðarinn-
ar, en með því maðurinn hefir
jafnan vitgi annur verið, tekst hon
um illa að dylja hvatimar í grein
sinni. ,
Víða gæpist það frain í grein
hans, að hún er að eins skrifuð
til að halda l'óka-embættinu við
Ní>VJiMBER,.U)06.
Np. 15
hirð liáJfs konungs. fTóki var
minstur fyrir sér. og minstur að
áliti við hirðina, og lá i hálmi
við fótskör annara hirðmánna og
var notaðuv til að segja slúðup
sögur yfir borðum.]
Það er að visu lít.il ástæða til
að ætla, a'ð islenzku þjóðin byggi á
orðum 'stjórnar-Tóka; þykjumst vér
vissir uin, að hún muni ei taka j
meira tillit t.il þessara orða, en
annara orða sama manns og er
þá vel farið.
Samt sem áður álítum vér rétti
ara, vegnaýmsra trugjarnari inarm:),
að ræða málið, og því skuluin
vér sýna fram á ailar íjarstæð'
urnar í grein þessari, sem dregur
nafir af einkunnarorðum aftur-
haldsins:* „Betri er krókur en
kelda". Frh.
Áhíigamál Yestflrðinga.
I. (Framh.)
Simiasambandíð.
Þegar því litið er á allar þessar
ástæður : erfiðleikana á samgöng--
unum, strjálar póstferðir atvinnu-
tjón o. fl., þá virtust ærið undar-
leg atferli stjórnarinnar færi hún
að láta Vestfirðina verða útundan.
A það yrði ekki litið á annan
hátt en þann, að stjórn þessa
lands, legði þá í eineiti og gerði
alt tii að hefta framfarir þeirra
viljandi. Því við þetti alt
ba tist, að verzlunarmagnið rj svo
m'ikið hér á Vestfjörðum, að óvíða
á landinu ihyndi sírr.inn verða
notaður jafiimikið og einmitt hér.
Vér viljum alls ekki drótta
þvi að stjórninni að svo kö.nnu,
að þessu sé þannig variö. því
oss virðist það. of óhyggiiegt til
þess að það geti verið sermUegt,
ertda þótt sá orða fveimur g.i ngi,
að aðrir Vestfirðir en Isafjörður
eigi ekki aö fá símasam ndið
fyr en seint og síðarmeir.
En það höfurn vér fyrir satt,
að stjómin ætl 'st til að einhver
blómlegasli fjörðurinrt, Patreks-
fjörður, fari að svo komnu á
mis við sambandið.
Halvorsen verkfræðingur ii vfdi
ekki einu siuni verið latinn m r-la
svæðið frá Bíldudal til P. tieks-
fjarðarkaupstaðar, — er það liaeði
óréttláít og óhagsýut og mun
vekja allmikla gremju. Patreks-
tjöróur hefir einhverja beztu inn-
siglingu af íjörðunum og íslausa
böfn alian ársins tíma og leita
innlendir og útlendir fiskimenn
þangað einna mest og auk þess
er .þar mikil verzlun. svo óvíða
á Vesttjörðuin er meiri þörf á
sambandi en þar.
Verði síminn á annað borð
iagður til Vestijarða, t. d. alla
leið til Bíldudais, væri það sVo
lítill kostnaða rauki að leggja
álmu til Pntreksíjarðar, að Pat-
reksfirðingum væri gert hróplegt
ranglæti að ástæðulausu með
þessu. Vér teljum það líka víst,
að bæði þeir og aðrir Vestfirð-
ingar vildu leggja drjúgan skerf
til lagningarinnar, er til þess
kæmi.
Það er svo sem vonlegt, að
þitiginu þyki ísjárvert að snara
slíkri íjárupphæð, sem þarf til
lagningarinnar, út í einu, með því
líka að búast má við, að óskir
í sömu átt k omi frá öllum lands-
hlutum, en vilji sýslufélögin
leggja sæmilegan skerf af mörk-
um» finst oss sjálfsagt, að féð sé
veitt hið bráðasta, einkanlega á
þeim stöðum, þar sem mest er
þörf fyrir sambandið og mestar
iíkur til að það verði notað mikið;
og óhjákvæmilegt er að koma
því á fyr eða síðar.
Þingið verður að minnsta kosti
að haía opin augun fyrir því, að
það er viðurhlutamikið að gera
stórum landshluta stórtjón að
óþörfu.
Og tjón það, sem Vestfjörðum
yrði gert, væru þeir látnir verða
eftirbátar annara með símasam-
bandið til langframa er ómetan-
legt.
Vér skulum og geta þess, að
heyrsthefir, að stjórnin hafi í huga
að leggja að eins ritsíma, en ekki
talsíma til Vestfjarða er til kæmi,
en varla mun þó að henda reiður
á því, enda er það jafn ótrúlegt
hinu yrra, að stjórnin fari að
láta v estfirðina fá helmingi ófull-
koronara og ófullnægara samband
en aðra landshluta og sérstaklega
þann hluta sambaudsins, sem
minst yrði notaður. Með því
gerði stjóruin bæði öllu landinu
og Vesttjörðum javnan bjarnar-
greiða.
Nauðsynin er hér svo augljós
á sambaudinu, að vér sjáum
ekki ástæðu ,til að ræðu þetta
frekar að þessu sinni, og hitt
liggur í augum uppi, að fáum
vér samband, verður það að vera
fullnægjandi samband, en ekkert
bráðabirgðarkák, sem yrði öilu