Verkamaðurinn - 05.12.1918, Blaðsíða 1

VERKAMAÐURINN.
I. árg.
Ritstjóri: Halldór Friðjónsson.
Akureyri, Fimtudaginn 5. Desember. 1918.
4. tbl.
________
Bæjarstjórinn.
Pess var getið hér í blaðinu fyrir nokkru, að
að bæjarstjórnin hefði ákveðið að leita atkvæða kjós-
enda um það, hvort bærinn skyldi fá bæjarstjóra
eða ekki. Þá var og suttlega drepið á nauðsynina
fyrir því, að fá bæjarstjóra, þó það ætti að vera
hverjum athugulum manni ljóst mál.
En af því að menn hefir greint á um það, hvers-
konar »fugl« þessi fyrirhugaði starfsmaður bæjarins
ætti að vera, væri ekki úr vegi að athuga þá hlið
málsins, því það er staðreynd, að aukaatriðin eru
oft gjörð að aðalatriðum í augum fjöldans.
Ýmsir halda því fram, að bæjarstórinn þurfi að
vera sérstakur fagmaður, t. d. verkfræðingur. Með
því spari bærinn peninga, og þurfi ekki að lifa á snöp-
um með verkfræðislega aðstoð. Það þarf ekki að efa
það, að þeirri sem litla eða enga hugmund gera sér
um öll þau margbreyttu störf, er fyrir bænum liggja
á næsta áratug, finnist þeir tala af miklu hyggjuviti
og framsýni, er verkfræðing vilja fá í bæjarstjóra-
sætið. En eigi »verkfræðingurinn« í bæjarstjóranum
að verða að verulegu gagni, þyrfti harin, bæjarstjór-
inn, að vera sá þjóðarkjörgripur, sem oss væri um
megn að launa, Pað munu tæpast dæmi til, að einn
inaður beri jafna þekkingu á allar greinar atvinnu-
málanna; þ. e. s. svo mikla þekkingu, að nokkuð
sé upp úr henni leggjandi. Hitt er algengara, að
Páll leggi fyrir sig þessa grein verkfræðinnar, en
Pétur hina, eftir því hvað hverjum hæfir best. Væri
bæjarstjórinn kosinn með tilliti til enhvers sérstaks
máls, eða til að koma í framkvæmd einhverju ákveðnu
verki, þá fyrst gæti fagmaðurinn komið til greina.
Pegar að því kemur, að velja þarf bæjarstjóra,
verður það aðalatriðið, að fá í það sæti víðsýnan
og vel mentaðan áhugamann. Störf þau, sem hann
verður að hafa með höndum, eru svo margskonar
og sundurleit, að það er fjarstæða ein að ætlast til
sérþekkingar í þeim mörgum eða öllum. Þegar
bærinn hefir eínhver stórvirki með höndum, verður
hann að njóta aðstoðar sérfræðings í því sérstaka
máli, sem þá er verið að koma í framkvæmd, eins
og verið hefir að undanförnu. Bæjarstjórinn mun
hafa nóg í sinni könnu samt. Pó víðsýni, mentun
og áhugi hafi verið taldir aðalkostir hins væntanlega
bæjarstjóra, mætti fleira nefna, sem telja yrði heppi-
legt að yrði i fylgd með honnm, Hin daglegu störf
heimta svo marga góða eiginlegleika af honum, eins
og af öllum öðrum starfsmönnum. Samvinnuþýð-
leiki og lipurð gagnvart bæjarstjórn, röskleiki, einurð,
gætni og drenglyndi í framkomu; á alt þetta ber að
líta, þegar um starfsmannaval er að ræða. Pá verð-
ur og að telja mjög heppilegt, að bæjarstjórinn til-
héyrði ekki neinum sérstökum flokki, væri ekki fylg-
ismaður neinnar sérstakrar stéttar. Peim mönnum
verður ætíð óhæg stjórnin, sem vissir flokkar þykjast
eiga ítök í. Einnig sýnist svo, sem heppilegt væri
að bæjarstjórinn hefði góða þekkingu í lögum. Störf
hans fyrir bæinn, svo sem samningagerðir og fl.,
útheimta góða þekkingu í þeim málum.
Pó hér hafi aðeins verið drepið stuttlega á þessi
atriði málsins, mætti það verða til þess, að kjósend-
ur bæjarins vöknuðu til umhugsunar um það, og
reyndu fyrirfram að gera sér ljóst, að með bæjar-
stjóranum á ekki að útvega bænum starfsmann —
verkstjóra að einhverju sérstöku verki, - heldur fjöl-
hœfan framkvœmdastjóra atlra þeirra mála, sem
bœrinn hefir með höndum í framtiðinni.
Hvernig bæjarstjórninni tekst þetta val, verður reynsl-
an að skera úr. Sjálfsagt ber að sækjast eftir ung-
um manni með óbilaða starfskrafta. Pjóð vor hefir
alt of mikið af hinu gagnstæða að segja.
Spánska veikin
og sóttvarnirnar.
Erfitt er að gera sér grein fyrir því, hversu mikla
varasemi þarf að hafa í frammi í samgöngum við
við þau skip, sem hingað koma, til þess að vissa
sé fyrir því, að með þeim berist ekki »spánsk veik-
in« hingað til Akureyrar. Pað er óefað vilji allra
að forðast veikina eftir mætti, og er það sjálfsagt
hægt, ef ekki er teflt á tvær hættur með varnirnar. Ef
veikin berst ekki frá Lagarfossi, sem nú er verið að
aíferma hér við b'ryggju, er nokkur sönnun fengin
fyrir því, að sóttkveikjan berist ekki með dauðum
munum, pósti og vörum, því bæði fiytur skipið póst,
tekinn í Reykjavík meðan veikin var þar í algleym-
ingi og eins hefir skipshöfnin á Lagarfossi haft veik-
ina til skamms tíma. Allar líkur eru því til, að með
líkri varasemi og höfð hefir verið við Lagarfoss, megi
taka á móti öðrum skipum sem hingað koma. Nú
er fullyrt, að Sterling eigi bráðlega að korna hingað
beint til Norðurlands frá Reykjavík. Pað er sagt að
héraðslæknir hér og bæjarfógeti hafi leyft þetta og
talið óhætt að skipið yrði afgreitt hér, ef á skipinu
væru svo margir hásetar, að þeir gætu skipað upp
vöru og tekið vöru í skipið, án aðstoðar manna úr
landi. Pað skilyrði kvað einnig vera sett, að eingöngu
séu á skipinu menn, sem búnir séu að liggja í
»spötisku veikinni* og mun skipaútgerðin hafa lofað
þessu. En er þá trygging fyrir því, að þetta loforð
skipútgerðarinnar verði haldið svo vel, að óhætt sé
að afgreiða skipið án þess það liggi nokkurn tíma í
sóttkví áður?
Full ástæða er til tortrygni í því efni. Ekki eru
enn liðnar nema þrjár vikur síðan landlæknir lofaði
okkur því, að Lagarfoss skyldi fara frá Rvík, án þess
að taka þar nokkra menn, sem sótthætta stafaði af,
en allir kannast við efndirnar á því. Jafnvel gæti farið
svo, að ekki væri hægt að fá læknisvoítorð um, að
þeir menn, sem á skipið réðust, hefðu legið í veik-
inni. Læknarnir í Reykjavík lágu eins og aðrir með-
an veikin var sem hörðust og hafa víst harla lítið
vitað hvað fjöldanum leið. Eina ráðið til þess að
forðast smittun frá Sterling yrði þá það, að fara rneð
hann líkt og Lagarfoss, setja hann í sóttkví meðan
verið væri að ganga úr skugga um, hvort veikin
kæmi fram í skipinu. Fullyrt er að Austfirðingar hafi
neitað að taka á móti Sterling á annan hátt en þann,
sem hér hefir verið talað um, f hefndarskyni við
Austfirðinga er svo skipið látið sigla fram hja Aust-
fjörðum, og okkur hér hótað því, að við fáum sömu
skil, ef skipið sé ekki afgreitt strax.
Mikil fásinna er slíkt háttalag sem þetta gagnvart
héruðum, sem hafa einsett sér að forðast veikina, ef
þegar á að beita hótunum og harðyðgi af þeim, sem
yfir skipagöngum ráða, jafnvel þó ekki sé nema um
smávægislega fjárupphæð að ræða eða óþægindi, sem
leiddi af töf skipsins við sóttkvíun um vikutíma, og
væri líklegt að ^Reykvíkipgar hefðu ekki gleymt strax
þeim sárum, sem »spánska veikin* hefir valdið því
bæjarfplagi og gæti skilið vilja Norður- og Austlend-
inga á því, að forðast hana í lengstu lög.
Tvennskonar sótthætta getur stafað af Sterling. Fyrst
af því að með skipinu séu menn, sem ekki séu búnir
að liggja í veikinni, eða of skamt sé um liðið síðan
þeir lágu í henni, því litlar líkur eru til að hægt sé
að fá ábyggilegt læknisvottorð um þetta, einsogáð-
ur hefir verið bent á.
Annað: Ef nokkur hætta stafar af vörum og pósti,
er sú hætta sjálfsagt mest fyrst eftir að varan er tekin
í sjúkum héruðum. Getur því hæglega verið að
ræða um smittun frá Sterling, sem kemur beint úr
veikindasvæði á tveim til þrem dögum, þó sú hætta
væri horfin eftir viku eða hálfan mánuð.
Pess er áður getið, að héraðslæknir og bæjarfógeti
þafi leyft að Sterling kæmi hingað beint frá Rvík, en
þrátt fyrir það, samþykti síðasti bæjarstjórnarfundur
áskorun til sóttvarnarnefndar, um að leggja skipið í
sóttkví í viku áður en það yrði afgreitt hér. Búast
má við að þessi samþykt bæjarstjórnar mælist mis-
jafnlega fyrir hjá þeim mönnum, sem einhverra hags-
muna hafa í að missa við töf skipsins. Skipið mun
eiga að koma hingað með eitthvað af kaffi og sykri
og taka hjer kjöt til útflutnings. Sjálfsagt vilja allir
hlutaðeigendur heldur bíða einni vikunni lengur, held-
ur en að fá »spönsku veikina* með kaffinu og sykr-
inum, og tæpast getur það skift nokkru máli, hvor
kjötið fer héðan einni vikunni fyr eða síðar. Hótun
um það, að skipið verði ekki látið koma hér við, e’
hindranir séu lagðar á ferðir þess, eru ekki takandi
tii greina að neinu Ieyti. Vér eigum heimting á því
samkvæmt sóttvarnarlögunum, að allri varúð sé beitt
gegn því að veikin berist hingað. Læknarnir eru
ósammála um það, hvaða varúðarreglur séu trygg-
ar. Af því leiðir að hafa verður við sótttvarnirnar
þær ströngustu varúðarreglur, sem borgararnir sjálfir
telja nauðsynlegar, án tillits til hinna mismunand*
skoðana læknanna á þeim. Landið hefir þegar beð-
ið ómetanlegt tjón af þessari veiki, vegna hirðuleysis
landlæknis. Reykjavik ein hefir þegar beðið þann
skaða í mannaláti, sem þjóðhagfræðingar myndu telja
jafnmikils virði og hafnarmannvirkin í Reykjavík, og
er þó ótalið vinnutap, heilsubilun og margar aðrar
illar afleiðingar af völdum veikinnar. Vér ættum að
fara að vaxa upp úr þeim kotungshætti, að virða
mannslífið einkis og tefla því í hættu að nauðsynja-
lausu,
Ef sóttvarnarnefnd skyldi ekki verða við áskorun
bæjarstjórnar um að sóttkvía Sterling, ættu menn að
neita að vinna við skipið, nema þeim reglum yrði
stranglega fylgt, sem hér hefir verið talað um.
E. F.
t
Sigurjón Jóhannesson Dbrm. á Laxamýri
andaðist 27. þ. m. Hann bjó þar langan aldur stórbúi
og bætti jörðina á margan hátt. Hann brá búi vorið
1908, flutti hingað til Akureyrar og reisti eitt mynd-
arlegasta húsið á Oddeyri. Fyrir tveim árum fluttist
hann norður aftur og dvaldi hjá sonum sínum til
dánardægurs. Saga Sigurjóns verður eflaust rituð af
einhverjum sveitunga hana, og um langan tíma munu
sagnirnar um »stórbóndann á Mýri« geymast í minni
Pingeyinga. Jarðarför hans fer fram frá kirkjunni
hér kl. 12 á Laugardagina.