Verkamaðurinn - 13.09.1957, Blaðsíða 1

VERKflmflÐURinn
HLUAVELTA
Sósíalistafélags Akureyrai
verður 29. þ. m. Félagar
eru beðnir að skila mun-
um sem fyrst á skrifstofu
félagsins. — Hlutaveltu-
nefndin.
XXXX. árg.
Akureyri, föstudaginn 13. september 1957
29. tbl.
Samið helur veriS um nýjan verðlags-
grundvöll fyrir framleiðslu bænda
SJÖTUGUR:
Eggerf Óiafur Eiríksson,
múrarameistari
Landbúnaðarvörur hækka lítið í haust
Verðlagning landbúnaðarafurða
hefur verið mikið umræðuefni að
undanförnu og hafa neytendur
margir hverjir haft af því þungar
áhyggjur, að landbúnaðarvörur
myndu hækka verulega í verði
nú í haust. Hafa ýmsir óttast, að
það myndi ekki aðeins koma illa
við pyngjuna að svo komnu máli,
heldur myndi það einnig verða til
þess að hrinda af stað öðrum
verðhækkunum og eyðileggja þá
viðleitni ríkisstjórnarinnar að
halda verðlagi í landinu í skefj-
um og stöðva verðbólguþróunina,
sem öllum hefur verið til ills
nema bröskurum og öðrum
glæfralýð.
Samkomulagi náð.
Sex manna nefnd sú, sem lög-
um samkvæmt ákveður verðlags-
grundvöll fyrir landbúnaðaraf-
urðir hefur setið á rökstólum sl.
hálfan mánuð, og á þriðjudags-
kvöldið náðist samkomulag í
nefndínni um nýjan verðlags-
grundvöll, en svo sem kunnugt
er á verð landbúnaðarafurða að
breytast þannig eftir ákveðnum
verðlagsgrimdvelli, að bændur
fái hliðstæða hækkun á kaupi
sínu og verkamenn hafa fengið
næstliðið ár.
Að þessu sinni höfðu bæði full-
trúar bænda og neytenda í sex-
manna- nefndinni sagt upp eldri
verðlagsgrundvelli og óskað end-
urskoðunar hans.
Fulltrúar bænda fóru fram á,
að grundvellinum yrði breytt
þannig, að verðhækkun nú yrði
meiri en samkvæmt eldri grund-
vellinum, en fulltrúar neytenda
fóru fram á, að sú breyting yrði
gerð, að smávegis lækkun yrði og
báru fyrir sig þau rök, að stærð
meðalbús hefði vaxið frá því að
eldri grundvöllurinn var reikn-
aður út og tekjur bænda þannig
aukizt án þess að vöruverð hækk
aði.
Ef verðið hefði nú verið reikn-
að út eftir eldri grundvellinum
hefðu landbúnaðarvörur hækkað
í verði um 2,75%, ef farið hefði
verið eftir tillögum fulltrúa
bænda nú hefði verðhækkunin
orðið 3,85%. Endanlegt samkomu
lag varð hins vegar um, að verð-
grundvöllurinn skyldi hækka um
1,8%.
Fulltrúar neytenda í sex
manna-nefndinni eru þeir Sæ-
mundur Ólafsson, Þórður Gísla-
son og Einar Gíslason, en full-
trúar bænda Sverrir Gíslason,
Steingrímur Steinþórsson og Sig-
urjón Sigurðsson.
Haustverð eftir helgi.
Endanlegt haustverð á land-
búnaðarvörum verður ákveðið í
næstu viku, en það er Fram-
leiðsluráð landbúnaðarins, sem
ákveður hvemig hækkun verð-
grundvallarins skiptist á hinar
ýmsu framleiðsluvörur landbún-
aðarins, mjólkurvörur, kjötvörur
og kartöflur.
En samkvæmt því sem hér að
framan er frá skýrt verður aðeins
um litlar verðbreytingar að ræða.
Samkvæmt áætlun hagstofustjóra
mun hækkunin nema sem næst
einu vísitölustigi.
Jafnvægi framundan?
Því ber að fagna, að samkomu-
lag hefur náðst um verðlagningu
landbúnaðarvaranna án þess að
til verulegra hækkana kæmi, eins
og ýmsir höfðu spáð. Þær spár
munu þó einkum hafa verið
sprottnar frá íhaldsmönnum, sem
ólmir vildu fá þama verðhækk-
anir eins og þeir vilja alls staðar
annars staðar fá þær til að geta
hrundið verðbólguskriðunni dug-
lega af stað á nýjan leik og eyði-
lagt með því alla baráttu ríkis-
í fyrri viku kvaddi hin lands-
kunna leikkona frú Ingibjörg
Steinsdóttir blaðamenn á sinn
fund og skýrði þeim frá því, að
hún hefði ákveðið að setja á fót
leikskóla hér í bænum og myndi
starfsemi hans hefjast nú í haust.
Frú Ingibjörg hefur mikið feng-
izt við leiklistarkennslu, m. a.
hefur hún undanfarna vetur ann-
ast umferðakennslu og leiðbein-
ingar á vegum Bandalags ís-
lenzkra leikfélaga og hefur orðið
góður árangur af því starfi víða
um land. Hún hefur einnig ann-
ast leikkennslu hér á Akureyri
áður.
Frú Ingibjörg stundaði leiknám
í Þýzkalandi á árunum 1929—
1930 og alla tíð síðan hefur hún
mikið starfað að þeim málum og
farið með fjölmörg hlutverk. —
Mun Akureyringum minnisstæð-
ur leikur hennar í ýmsum hlut-
verkum sem hún hefur farið með
hér.
Um þörfitia fyrir leikskóla hér
þarf ekki að ræða, hún er mjög
knýjandi og án efa margir, sem
vilja leggja stund á leiknám.
Sást það bezt fyrir tveim árum
stjórnarinnar við að halda verð-
laginu í skefjum.
Eftir þessa samninga um land-
búnaðarverðið er hins vegar
bjartara í lofti og meiri líkur en
ella til að sá dagur sé skammt
undan, að jafnvægi náist í verð-
lags- og kaupgjaldsmálum. Ef
orðið hefðu verulegar hækkanir
á verði landbúnaðarafurðanna,
hefði verið ógerlegt annað fyrir
verkamenn en að krefjast hækk-
aðra launa sér til handa. Nú er
viðhorfið hins vegar annað, og ef
ííkisstjórninni tekst að halda
öðru vöruverði í skefjum, eru
naumast líkur til að verkalýðs-
félögin hefji kaupgjaldsbaráttu á
þessu hausti. Enda líður þá óðum
að þeim degi, að verðbólgan sé
að fullu stöðvuð, og ef vinstri
flokkunum tekst að ná því marki
eins og þeir settu sér, þegar rík-
isstjórn þeirra tók við, er ekki
ástæða til annars en gefa henni
vinnufrið til að snúa sér að öðr-
um málum, sem verða mega öll-
um til gagns.
Eins og stendur er ekki ástæða
til annars en ætla að stefni í
rétta átt, þrátt fyrir skemmdar-
verk íhaldsins og stöðugan söng
um að allt sé að fara í hundana.
síðan, þegar Fulltrúaráð verka-
lýðsfélaganna og Leikfélag Akur
eyrar höfðu hér vísi að leikskóla.
Frú Ingibjörg Steinsdóttir.
Aðsókn að honum var mjög góð
og ýmsir þeirra, sem þar hlutu
fyrstu æfingu, hafa síðan gerzt
virkir starfskraftar hjá Leikfé-
laginu og reynzt þar ágætlega. —
Leikfélaginu er enda hin mesta
nauðsyn að fá á hverju ári eitt-
(Framhald á 4. síðu.)
Frú Ingibjörg Sleinsdóttir
stofnar hér leikskóla
Á morgun verður Eggert Ólaf-
ur Eiríksson, múrarameistari,
Þingvallastræti 14 hér í bænum,
sjötugur, en hann er fæddur að
Efri-Þverá í Vesturhópi þann 14.
sept. 1887.
Foreldrar Ólafs voru þau Ing-
unn Eiríksdóttir frá Efra-Núpi í
Ólafur Eiríksson.
Miðfirði og Eiríkur Ólafur Jóns-
son frá Stóru-Giljá í Þingi. Ólst
Ólafur upp með foreldrum sínum
og stórum barnahópi og stóð fyrir
búi þeirra eftir að foreldranna
missti við.
Árið 1922 fluttist Ólafur hingað
til Akureyrar, en systur hans
tvær, Elísabet og Ingunn, höfðu
þá árinu áður flutt hingað bú-
ferlum að loknu námi í Dan-
mörku. Hafði Elísabet þá ráðist
yfirhjúkrunarkona að Akureyr-
arspítala, en Ingunn ráðskona hjá
Ræktunarféiagi Norðurlands. —
Þau systkin frá Efri-Þverá hafa
frá bernsku verið óvenju sam-
rýmd og mun það hafa ráðið
nokkru um búíerlaflutninginn,
en hitt þó e. t. v. eins miklu, að
Ólafur var ekki heilsuhraustur.
Hafði þegar í bernsku kennt
sjúkleika, sem síðan hefur jafnan
þjakað hann, svo a'ð hann hefur
sjaldan gengið fyllilega heill til
skógar. Mun hugur hans miklu
fremur hafa staðið til búskapar í
sveit en lífstíðardvalar á mölinni
og heyrt hef eg Ólaf hafa við orð,
að í rauninni hafi hann „villzt“ í
bæjarlífið. Er sú saga raunar
ekki sérstæð fyrir hann, svo
margir sem reynt hafa slíkt s.'ð-
asta mannsaldurinn.
En þótt svo kunni að hafa ver-
ið, að Ólafur hafi ,,villzt“ hingað
til Akureyrar, má þó fullyrða að
meðfædd dómgreind og eðlis-
bundin ratvísi íslenzka bóndans
hafi fljótt tekið við stjórninni í
hinu nýja umhverfi og vísað þar
til starfs og dáða sem mest var
þörfin.
Strax eftir að Ólafur flutti
hingað gekk hann í Verkamanna-
félag Akureyrar, m. a. fyrir
áeggjan Gísla R. Magnússondr,
en þeir voru gamalkunnir frá
Hvammstanga. Var Gísli þá með-
al fremstu forustumanna félags-
ins. Varð Ólafur fljótt með^I
traustustu og áhugasömustu fé-
laga í Verkamannafélaginu og
skipaði sér jafnan þar í sveit, sem
fastast var barizt og mest yái'
þörfin að vinna. Hygg eg engín
þau tíðindi hafa gerzt í verka-
lýðshreyfingu bæjarins síðustu
þrjá áratugina, að Ólafur væri
þar ekki nærstaddur, reiðubúinn
til starfa fyrir málefni stéttar
sinnar, albúinn til að skila sínu
verki, hvort það var smátt eða
stórt. Við mundum hafa fundið
hann í hópi verkfallsmanna í
Ránarslagnum 1927, á verði í
Novudeilunni 1932, í átökunum
í Borðeyrardeilunni 1934, á verk-
fallsverði í sjómannaverkfallinú
1935. Því fer þó víðs fjarri að Ól-
afur sé af þeirri manngerð, sem
sækist eftir baráttunni hennar
sjálfrar vegna, því að tæpast get-
ur mann lausari við áreitni í
annarra garð. En honum lærðist
snemma að verkalýðsstéttin átti
og á enga leið til betri framtíðar
aðra en leið baráttunnar. Og þá
varð að taka því með sömu ró-
seminni sem íslenzki bóndinn
hefur tekið hörðum lögmálum
óblíðrar náttúru gegnum aldimar
og með sama kjarkinum og sjó-
maðurinn mætir áföllum og brot-
sjóum.
Ólafur Eiríksson mun þó ekki
verða samferðamönnum sínum
og félögum minnisstæðastur fyrir
atfylgi sitt í hinum hörðu stétta-
átökum fyrri ára, heldur sem
hetja, ein af mörgum, hins dag-
lega strits fyrir málstað verká-
lýðshreyfingarinnar. Þeir minn-
ast hans sem þess manns, sem
aldrei var svo upptekinn við að
hlú að sjálfum sér að hann hefði
ekki tíma til að taka svari stétt-
ar sinnar, aldrei var svo önnum
kafinn að ekki væri tóm til að
nota hvert tækifæri til að vinna
að útbreiðslu málgagna verka-
lýðsins og flokks hans, boða
menn til funda, hvetja aðra til
starfa; sem aldrei var svo sjúkur
að gengi verkalýðshreyfingarinn-
ar væri ekki efst í huga.
Það væri með ólíkindum, ef
slíkur maður hefði með öllu farið
varhluta af andúð og jafnvel
hatri andstæðinganna á tímum
hinna hörðu stéttaátaka, enda
hefur svo ekki verið. Árum sam-
an var reynt að útiloka Ólaf frá
atvinnu, og varð hann af þeim
sökum að leita á braut úi' bæn-
um til atvinnu langtímum saman.
(Framhald á 3. síðu.)