Verkamaðurinn - 24.10.1969, Blaðsíða 2

-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-iK-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-k-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K-K♦■*<+ *-K-K-K-K-*c-K-K-K-X-H-*t-K-K-*t-»t-K-»c-K-K-K-><-K-K-K-K-t(-K-K-K-K-><-K->t+-»t*->i-K-KH
¥
Eins og öllum er kunnugt, sem
blöð lesa eða á útvarp hlusta, hafa
feiknamiklar umræður orðið siðustu
mónuðina vegna fyrirhugaðra virkj-
ano Laxór a næsta órotug. Hofa um
ræður þessor snúizt um mörg atriði
og morgvísleg og í ýmsum tilfellum
fremur einkennzt af tilfinningasemi
en rökhyggju. En auðvitað er æski-
legt, að sem flest sjónarmið komi
fram. Sem kunnugt er, hefur fyrsta
stig virkjunarframkvæmdanna nú
verið boðið út og framkvæmdir hefj-
ast væntanlega ó næsta vori.
Fyrir nokkru siðan birtum við hér
greinargerð stjórnar Laxórvirkjunor
varðandi þetta mól, og nú hefur bor
izt langt svar við þeirri greinargerð.
Vegna þess, hve Verkamaðurinn er
smóvaxinn um þessar mundir getum
við ekki birt svarið í heild í þessari
viku, og verður hluti þess að biða
um sinn, en fyrsti hlutinn fer hér ó
eftir.
Vegna greinargerðar frá Lax-
árvirkjunarstjórn, varðandi
Gljúfurversvirkjun í Laxá, er
birtist í dagblöðunum 16. sept.
sl., vill Héraðsnefnd Þingeyinga
í Laxárvirkjunarmálum gera eft-
irfarandi athugasemdir:
Rangfærslur Laxórvirkjunarstjórnar.
í greinargerðinni segir, að
hún sé fram komin „vegna mót-
mæla ýmissa samtaka í Suður-
Þingeyj arsýslu gegn fyrirhug-
aðri virkjun Laxár við Brúar.“
— Strax í upphafi greinargerð-
arinnar gætir þannig rangfærslu.
Engin mótmæli hafa komið frá
nefndinni gegn takmarkaðri
virkjun Laxár, hins vegar höfð-
um við mótmælt því, að Laxár-
dal verði sökkt, og verulegur
hluti bergvatnsins frá Skjálfanda
fljóti verði tekinn og því veitt
norður yfir Mývatnssveit til Lax-
ár.
Talað er um í greinargerðinni,
að á þessu ári hafi risið upp
„hópur manna“, til að mótmæla
þessum aðgerðum „á þeim for-
sendum, að hér sé hag 300
bænda stefnt í hættu“. Þessi
„hópur manna“ er m. a. allir
sýslunefndarmenn Suður-Þing-
eyjarsýslu ásamt sýslumanni, all-
ir fulltrúar á fundi Búnaðarsam-
bands Suður-Þingeyinga, allir
stjórnarmenn í búnaðarfélögum
í viðkomandi hreppum, allir
sveitarstjórnarmenn í fimm
hreppum, allir bændur í Laxár-
dal, allir bændur í veiðifélagi
Laxár, flestir bændur í Aðaldal
og flestir alþingiskj ósendur Mý-
vatnssveitar. Eru þá aðeins tald-
ir þeir, sem hafa látið álit sitt í
ljósi með undirskriftum eða at-
kvæðagreiðslum. Þar sem mál
þessi voru ekki kynnt af hendi
Laxárvirkjunarstjórnar, komu
þau fyrst til almennrar umræðu
hér í sýslu á síðastliðnum vetri.
Mjög erfitt hefur reynzt að fá
vitneskju um fyrirætlanir virkj-
unarstjórnar. Hún virtist jafn-
vel reyna að halda málinu
leyndu, þó það væri bæði laga-
leg og siðferðisleg skylda henn-
ar að ræða það við alla, sem
hagsmuna eiga þar að gæta, áð-
ur en lagt væri í mikinn kostn-
að við áætlanagerðir.
Ekki er rétt með farið, að við
höfum talið hagsmunum 300
bænda stefnt í hættu. Hið sanna
er, að við höfum bent á, að á
umræddum vatnasvæðum búi
yfir 300 bændur, og gætu „breyt-
ingarnar haft áhrif á hag flestra
þeirra beint eða óbeint“, eins og
segir í álitsgerð okkar til land-
búnaðarráðherra. Þarna gætir,
sem víðar í greinargerðinni, til-
hneigingar til rangfærslu.
Staðhæfingar Laxórvirkjunarstjórnar
Laxárvirkjunarstjórn segir, að
rannsóknir hafi farið fram á því
„af færustu sérfræðingum, sem
völ er á“, að virkjun við Laxá sé
hagkvæmari en allir aðrir virkj-
unarmöguleikar á Norð-Austur-
landi. Þessum fullyrðingum mót-
mælum við afdráttarlaust. Engin
rannsókn hefur enn farið fram á
virkjunarmöguleikum Skjálf-
andafljóts og rannsókn við Jök-
ulsá á Fjöllum er ekki lokið.
Loks er sá möguleiki að virkja
jarðgufu í Námaskarði, Reykja-
hverfi og á Þeystareykj um, en í
Námaskarði er ein borhola virkj
uð nú þegar. Slíkur einstefnu-
akstur í andstöðu við heilt hérað
og alla sanna unnendur náttúru-
verndar getur ekki átt rétt á sér.
Stjórn Laxárvirkjunar fullyrð
ir, að jarðstífla sé öruggari en
steypt stífla, og virðist undrandi
á því, að Þingeyingar skuli
draga þetta í efa. Virkjunar-
menn færa þó engin rök fyrir
því gagnstæða. Vita þeir ekki, að
erlendis hafa miklu fleiri jarð-
stíflur bilað en steyptar, þótt ekki
hafi komið landskj álftar til? í
nýjustu útgáfu af Encyklopædia
Britannica, 19. bindi, bls. 208
stendur: „Stíflugarðar geta verið
af tveimur aðalgerðum, af stein-
steypu eða af jarðefnum. Hvor
leið er valin fer eftir undirstöðu-
aðstæðum og gerð fáanlegs bygg
ingarefnis. Þar sem völ er á
traustu undirstöðubergi á hóf-
legu dýpi, er steinsteypugarður
æskilegri, en kostnaðurinn verð-
ur meiri, þar sem mjög djúpt er
á undirstöðu.“ Þetta segir forseti
British Institute of Civil Engin-
eers, maður með langa og fjöl-
breytta reynslu í heilu heims-
veldi.
Landskjólftahættan.
Ábyrgir menn geta ekki lokað
augum fyrir landskjálftahætt-
unni í Þingeyjarsýslu. Laxár-
virkjunarsvæðið er merkt í
mesta áhættuflokki á landskjálfta
korti íslands og sagan ber því
Ijóslega vitni. I landskj álftunum
miklu 1725 myndaðist sprunga
á mótum Mývatnssveitar og Lax-
árdals og Laxá hvarf um tíma í
jörð niður. Árið 1814 var þarna
mikill landskjálfti og aftur 1872,
þegar Húsavík hrundi til grunna
utan tvö hús, en þá myndaðist
svo breið jarðsprunga í Húsavík
urhöfða, allt í fj all upp, að brúa
þurfti sprunguna, til þess að
hægt væri að koma hestum yfir.
Árið 1908 geysuðu landskjálftar
enn og 1934 gerði svo mikla land
skjálfta, að jörðin gekk í bylgj-
um undir fótum manna. Auk
þess má benda á, að Laxárdalur
er gömul jarðsprunga með tveim
hraunlögum og lausum jarðlög-
um á milli, sem getur reynzt
mjög torvelt að þétta. Aðaldæling
ar munu því harðlega mótmæla
hvers konar mannvirkjagerð, er
stefnt gæti lífi og eignum sveitar-
búa í hættu.
Hve hó stífla móttí koma í Laxó
samkvæmt lögum fró 1965?
Laxárvirkjunarstjórn fullyrð-
ir, að 18—20 m há stífla í Laxár-
gljúfri muni ekki tryggja nægi-
legt vatnsrennsli til virkjunarinn
ar vegna ís- og krapamyndunar
í Laxárdal. Þetta er staðhæfing,
sem ekki er á rökum reist. Heima
menn í Laxárdal og aðrir ná-
kunnugir telja, að uppistöðulón
með einungis 15 m stífluhæð
mundi tryggja virkjunina gegn
ísburði. Tveggja til þriggja km
langt lón yrði þá ofan við stífl-
una, og þar sem það yrði ísilagt
mestan hluta vetrar, mundi það
stöðva allt krap- og ísrek að
virkjuninni.
Hvað með aðrar truflanlr en ístrufl-
onir í Laxó?
Við viljum benda á, að Laxár-
virkjunarstjórn hefur litla fram-
takssemi sýnt við að draga úr
rafmagnstruflunum á vetrum,
svo sem með því að gera nauð-
synlegar lagfæringar á eldri stífl
unni í Laxá, sem er þannig gerð,
að segja má, að krapinu úr ánni
sé beinlínis veitt inn á vélar virkj
unarinnar, í stað þess að beina
því framhjá. Það sama má segja
um vatnsmiðlunarturninn í Laxá
II, sem aldrei hefur komizt í verk
að einangra, en ísmyndun í hon-
um hefur valdið rafmagnstrufl-
unum í Laxárveitu.
Allar skaðabætur vantar í
útreikninga.
Laxárvirkj unarstj órn viður-
kennir, að tjón muni verða í Lax
árdal af völdum Gljúfurvers-
virkjunar, og sex jarðir muni
Framhald á bls. 3.
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
HUSAVIK
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
¥
Apotekið í nýtt liúsnæði
Á mánudaginn, 20. október,
opnaði Húsavíkur apotek í nýj-
um, glæsilegum húsakynnum að
Stóragarði 13. Húsið er eign lyf-
salan Sigurðar Jónssonar en
það er tvær hæðir, apótek á
neðri hæð en íbúð lyfsalans á
efri hæð. Grunnflötur apoteks-
ins er um 170 m2 og er þar rúm-
góður afgreiðslusalur og hag-
kvæm vinnuaðstaða svo og lager
pláss.
Húsið teiknaði Geirharður
Þorsteinsson arkitekt Reykjavík.
Byggingameistari
var
Ásgeir
Höskuldsson og múrarameistari
Sigurpáll ísfjörð. Verkfræði-
þjónusta frá Sigurði Thorodd-
sen Reykjavík.
Innréttingar smíðuðu fyrir-
tækin Fjalar h.f. og Ás h.f. en
hilluuppsetningar eru danskar.
Allur er frágangur hinn vand-
aðasti.
Sigurður Jónsson hóf lyfsölu
hér haustið 1963 og tók þá við
af Helga Hálfdanarsyni, er fyrst-
ur setti hér á stofn apótek.
Húsavíkursíðan óskar Sigurði
til hamingju með þetta nýja hús-
næði.
Mynd á forsíðu sýnir Sigurð í
nýja apótekinu.
KVEÐIÐ
A
SKJÁINN
BÆJARPÓSTURIN'N KVEÐUR
Halldór Jónsson bæjarpóstur
lætur nú af störfum eftir 21 árs
fórnfúsa þjónustu við yfirboð-
ara sína og bæjarfélagið í heild.
Umráðamenn þessa þáttar hafa
boðið Halldóri afnot af rúmi
þáttarins að þessu sinni, til að
koma á framfæri góðri kveðju
og þakklæti til allra þeirra, sem
sýnt hafa honum hlýhug og þol-
inmæði í annars heldur vanþakk-
látu starfi.
Húsmæðurnar, ungar og aldn-
ar munu eiga, af þessari kveðju,
all-ríflegan skammt, sem og
vænta mátti. Hjá þeim fékk hann
að jafnaði hlýjar móttökur og
kaffisopa, þegar hann bar hrak-
inn að garði.
Kveðju sína hefur Halldór sett
saman á sinn sérstæða hátt, og
gefum við honum nú orðið:
Storf mitt er að ósi runnið,
ævikertið næstum brunnið.
Eg hefi ofið þróð og spunnið
sumar, vctur, haust og vor.
Á um bæinn ótal spor.
Nú er cnduð okkar glima,
undir lagði ég PÓST og SÍMA.
Þó að eg fari ó þessum tíma,
þarf eg ekki að falla úr hor.
Svona er að eiga þrek og þor.
Eg ó konum gott að gjalda,
glöddu þær oft mitt hjartað kalda.
Þegar vetur bjóst til valda
var mér oft ó fingrum kalt.
Þakka eg fyrir allt og allt.
Kaffisopa þó ég þambdi
þúsund óstarkveðjur samdi,
æru og virðing alla tamdi,
eins og líka vera bar.
Astúðin var ykkar svar.
Nú er ég að hverfa og kveðja.
Kannski er ég með þvi suma að
gleðja.
Þann NÆSTA munuð þið sjólfsagt
seðja;
sitjið ungar langa stund,
eins og blóm ó grænni grund.
Halldór Jónsson.
Sauðfjdrsfdtrnn lýkur
21. október.
I dag lauk slátrun suðfjár hjá
K. Þ. en slátrun hófst 15. sept.
Slátrað var alls 36.468 fjár. Með
alvigt var rúm 15 kg. Þyngsti
dilkskrokkur vó 27,6 kg., eig-
andi Þormóður Ásvaldsson
bóndi Ökrum Reykjadal.
Kaupfélagið bauð í gærkvöldi
starfsfólki sláturhússins til kaffi
drykkju og kvikmyndasýningar
í Félagsheimilinu á Húsavík.
Sýnd var mynd, sem tekin var á
sláturhúsinu í haust. Sláturhús-
stjóri var Benóný Arnórsson
bóndi Hömrum Reykjadal.
Nautgripaslátrun hefst eftir
tvo til þrjá daga.
Bókmenntaverð-
laun Nobels
I gær var tilkynnt um úthlut-
un bókmenntaverðlauna Nobels
fyrir þetta ár, og hlaut þau írski
skáldsagna- og leikritahöfundur-
inn Samuel Bekket. — Hér á
landi er hann kunnastur fyrir
leikrit sín, en fjögur þeirra hafa
verið sýnd í Reykjavík.
2) Verkamaðurinn
Föstudagur 24. okfóber 1969