Vínland - 01.07.1905, Blaðsíða 1

VIHlsAND
IV. árg.
MINNEOTA, MINN., JÚLÍ 1905.
Nr.. 5.
s
| Helztu Viðburðir $
I.oks er svo komið að fitlit er fyrir að
Kússar og Japanar leggi niður vopnin og
semji frið sín á milli. Kað er
Friður kunnugt að Roosevelt forseli
i lieíir lengi róið að pviöllumár-
Vaendum ura a® k°ma a sættum, en alt
til pessa liefir pað verið árang-
urslaust. Kn er Kftssar mistu flota sinn sáu
peir aér enga viðreisnar von framar í stríði
pessu, og pá létu þeir loks tilleiðast, fyrir
áeggjan Koosevelts og tillögur Villijálms
keisara á Þyzkalandi, að senda umboðsmenn
með fullu valdi til að semja frið til móts við
.umboðsmenn ersama vald væri geíið af stjórn-
linni í Japan. lloosevelt forseti kunngerði
pað 2. júlí, að pjóðir pessar hefðu hver um
-sig valið tvo menn er skyldu mæta fyrir
peirra liönd í Washington, D. C. svo fljótt
,-sem auðið yrði eftir 1. ágúst, og eiga peir að
.hafa fult vald til að semja og sampykkja alla
.friðarskilmála. Fyrir hönd Kússa mæta par
jV. V. Muravieff, sem nú ersendiherra peirra
ií Róm, og Roman K. Kosen, barón, sendi-
iherra Rússa í Bandarikjunum, nykjörin í stað
dassini greifa, sem undanfarin ár liefir verið
tfulltrúi Kússa liér í landi og jafnan þótt öllu
spilla. Kn Kosen var áður sendiherra Kússa
í Japan og réð pá Rússum að semja friðsam-
lega við Japana og forðast ófrið við páef unt
væri. Hann er af sænskum aðalsættuin og
talinn stjórnvitringur mikill. Muravieff er
rúss*i,eskur aðalsmaður og heimsfrægur lög-
fræðingur.—Fyrir liönd Japana mæta: Jutaro
Komura, barón, utanríkisráðgjafi Japana og
Kogaro Takahíra, sem nú er sendilierra Jap-
ana í Baudaríkjunum. ’ Komura er mentaður
hér í landd og var siðari sendiherra pjóðar
sinnar hér pangað til Takahíra tók við pví
embætti.
Hé'r og hvar ber mikið á óspektum með-
al líússa en mest kveður pó að peim í suður
og vestur hlut landsins,
Upphlaup og J>ar eru stöðugt upp-
MeBal Rdsaa hlauji og óeirðir bæði í
borgum og upp til sveita,
en verst hefir ástandið pó verið í bæ J>eim er
Lúdz lieitir, þar voru um ,r>00 manns drepnir
og 1000 særðir í bardaga, er bæjarmenn háðu
við hermenn keisarans, 1 Warsaw voru lenid
O
óeirðir svo miklar að stjórnín gat við ekkert
ráðið, en nú hefir J>ó tekist að bæla pær nið-
ur, en áður voru inargir drejtnírog Gyðingar
flestir reknir úr borginni. í Kronstadt óru
herskipasmiðjur stjórnarinnar. E>ar gerðu
8000 hermenn úr sjóliði llússa samsæri gegn
stjórninni, ert stjórnin komst að pví í tímatil
að bæla pað niður áður en |>eir gátu unnið
neinn óskunda. í l.íbau gerðu 5000 sjóliðs-
menn upplilaup, tóku par vopnabúr stjórnar-
innar, og bjuggu um sig í skógi J>ar í grend-
inni. Fótgöngulið var sent móti peimogsló
hring um pá J>ar í skóginum, og fékk [>á loks
til að gefast upp með [>ví skilyrði, að stjórn-
in skyldi ábyrgjast peim betri fæðu og aðbún-
að framvegis. -- En mestum tíðindum pótti
sæta upphlaupið ! sjóliði Kússa á Svartahafi.
Öll skipshöfnin á herskijiinu „Kniaz Potem-
kin“, sem er stærsta skipið í Svartahafsflota
llússa, gerði uppreist og dra]> alla yfirmenná
skipinu, sem ekki viklu segja upp allri lioll-
ustu við stjórnina. Því næst lögðu upprestar-
mennskij>i sínu inná höfnina í Odessa27. f.m,,
og höfðu uppi rauðan uppreistarfána. í trdessa
var pá verkfall mikið og stjórnin hafði sent
pangað kósakka til að berjast við verkamenn
og kúga }>á til lilyðni eða drepa. Skijishöfnin á
herskij>inu snerist [>egar í lið með verkamönn-
um og sósíalistum par í borginni, og> miðaði
fallbysstim skijisins svo á borgina, að kósakkar
gátu hvergi farið í nánd við höfnina,og stjórn-
in gat við ekkert ráðið J>v! boigin er ekki
víggirt og var pví varnarlaus gegn svo voða-
legum bryndreka. f prjá eða fjóra daga gekk
ekki á öðru en brennum, ránum og mann-
drájmrn par í borginni, þá kom Kruger sjó-
liðsforingi loks með Svartahafsflotann til
Odessa, [>ví honum var ski[>að að taka upj>-
reistarskipið eða sökkva pví, ef [>að ekki vifdi
gefast upj>. Kruger fylkti skipum sínum
fyrir hafnarmynninu, en liann vissi að her-
menn hans voru llestir hlyntari uppreistar-
mönnum en stjórninni og porði pví ekki að
segjn peim að skjóta á uppreistarskijiið, og
pað sigldi }>>’! óáreitt út úr liöfninni í gegn-
um miðja flotafylkingu Krugers og lét á haf.
Hafði pað áður birgt sig vel að kolum og
vistum. En skömmu síðar hóldu uppreistar-
menn skij>i sinu til hafnar í Kustenji í Kúm-
aníu og par gáfust peir uj>j> og leituðu griða
undir vernd Kúmaníustjórnar.
Kins og kunnugt er hafa Norðmenn
lengi unað illa sambúðinni við Svía, og ó-
o 7 n
_ „ .. ánægian hefir mest stafað
Frá Norei|é
af pví að Svípjóð hefir
jafnan haft yfirhönd á flestum utanríkismál-
um en Noregur orðið að lúta í lægra haldi.
Þess vegna kröfðust peir nú pess að fá sér-
staka konsúla. En Svíakonungur vildi ekki
sampykkja pá kröfu. Norðmenn undu því
svo illa að peir sögðu sig undan yfirráðum
Svíakonungs og úr sambandi við Svípjóð.
t>að gerðist á pingi Norðmanna (ríkisdegin-
um) í Kristjaníu 7. jún!. Bráðabyrgða ráða- •
neyti var stofnað, pv! Iýst.yfirað Noregur
væri að <>llu leyti sjálfstætt ríki frá peim degi.
Svíakonungur vildi í fyrstu ekki slaka til, en
nú er mælt að liann liafi pó gefið pað eftirað
Norðmenn fái algert sjálfræði. Ekki hafa
Norðmenn enn afráðið hyerjastjórn peirskuli
taka. Til pessa hafa þeir liaft í hyggju að
viðhalda konungsvaldinu, og takasértil kon-
ungs son Oskars Svíakonungs, en hann vildi
ekki piggja konUngdóm í Noregi, svo nú eru
heHt iíkur til að Noregur verði lýðveldi.
Stórveldin hafaenn ekki viljað viðurkenna að
Noregur sé sjáifstætt og sérstakt ríki,og víst
er að Rússland ög England voru í fyrstu al-
veg mótfallin þessum tiltektuin Noiðmanna,
og Bandaríkjastjórn hefir ekki viljað segja
álit sitt. — Meðan ekki fæst samþykki stór-
veldanna er auðvitað ekki útséð um livernig;
pessu máli reiðir af.
29. júní var hinum fyrstu loftskeytumi
veitt móttakaá stöð peirri, er til pess varreist
til bráðabyrgða í Reykjavík.
Loftskeyti Skeyti pau voru send frá firð-
til ritunar-stöð Marconifélagsins í.
íslands Poldhu á Englandi sunnan-
verðu, og að sögn liafa pau
borist greinilega og verið tálmunariaust veitt
móttaka á stöðinni í Keykjavík. Atburður-
sá er merkilegur sökum pess, að þetta eru hin.
fyrstu hraðskeyti, er borist hafa til íslands, og
hepnist tilraunin vel má ætlaað pegar sé haf--
ið stöðugt fírðritunar-samband milli íslands.
og annara landa.
Eins og áður var sky'rt frá ! „Vfnl.“ (12„
111.) reyndi ríkisstjórnin í Kansas síðastl.
vetur að takinarka
Kansas einokun „Standard'
og O i l“-félagsins og-
„Standard O 11” veita rikinu vald ti-1
að sjá svo um að>
hver smákaupmaður gæti verzlað með olíu.
óháður félagi pessu par í rikinu, og jafnframt
var ákveðið að ríkið skyldi sjálft eiga verk-
smiðjur til að hreinsa olíu, er framleidd væri
! ríkinu, og liafa umsjónmeðpví verki. Þetta
lagaákvæði hefir nú yfirdómur ríkisins dæmt
ógilt, af því pað sé ösamkvæmt grundvallar-
lögum ríkisins að veita neinni atvinnugreim
sérstaka stjórnarvernd. Með pessum dómi
hefir pví oltufélagið náð öllu sínu forna ein*
okunar valdi, og ríkið hefir borðið lægra hlut.
fyrir auðvaldinu.