Vínland - 01.12.1905, Blaðsíða 1

VIN bAN D
IV.árg. I MINNEOTA, MINN., DESEMBER 1905.
| Helztu Viðburðir $
%ÍSS€SSS«€««SSí*íS€S*S*SS«€Se^
Hið fimtugasta o£r níunda sambandsping
Bandarílcja er nú tekið til starfa. t>að var
sett 4. J>. m. í Washington,
Hið 59. D. ('., að viðstöddum
Sambandsþing fjölda úhorfenda eins og
vanalegt er við ]>að tæki-
færi. Xæsta dag var boðskapur Iioosevelts
forseta lesinn I báðuin [>ingdeildum og [>ykir
tíðindum sæta að allur [>orri pingmanna hélt
kvrru fvrir í sætum 'sínum pangað til [>eim
lestri var lokiö. Roosevelt hefir í [>etta sinn
tekist u]i]i að tegja lojiann, [>ví aldrei heíir
hann flutt pinginu eins langt erindi og nú.
Hann tekur [>ar fvrir öll hin lielztu mál þjóð-
arinnar, sem hann vill að komist á dagskrá
pessa ]>ings. og gerir grein fyrir skoðun sinni
á iiverju [>eirra út af fvrir sig. En í petta
sinn eru enga nvjungar í tillögum hans til
stjórnmálanna, pær eru hinarsömu, sem hann
hefir undanfarin ár mest barist fyrir og pjóð-
inni eru aö mestu leyti kunnar orðnar fyrir
liingu síðan. Langhelzt er mábð um flutn-
ingsgjald á járnbrautum, og um pað er forset-
inn fjölorðastur í boðskap sínum. Stefna
pans í pví máli er áður kunn flestum. Hann
vill að Jiingið semji lög, er reisi skorður við
peim ójöfnuði, er viðgengst leynt og Jjóst um
land alt, að auðug verzlunarfélög njóta sér-
stakra hlunninda hjá járnbrautafélögum, og
fá allar vörur sínar fluttar á brautum peirra
fyrir miklu lægra fargjald en aðrir—. hinir
smærri skiftavinir — verða að borga fyrir
flutning á samskonar vöru, og á pessari lög-
levsu prifast einokunarfólög bezt, og pað hefir
mest að pví stöðlað að korna fótum undirpau.
Eins ogkunnugt er vill forsetinn fásambands-
pingið til að semja lög, er geri jöfnuð á flutn-
ingsgjaldi á öllum vörum, sem fluttar eru á
járnbrautum frá einu ríki til annars, pví eftir-
Jit með milliríkja-flutningum er í umdæmi
sambandspingsins, en um jöfnuð á flutnings-
gjaldi innan takmarka livers rikis verður pað
ríki sjálft að sjá, og ríkisþingin hafa vald til
að semja lög um pað, hvert í sínu ríki, pví
pað heyrir undir pau sérmál ríkjanna er sam-
bandspingið má engin afskifti af hafa. í máli
pessu er Roosevelt forseti talsmaður pjóðar-
innar og læíir pví eindregið fvlgi allra alpyðu.
En um pingmonn er öðru mál-iaðgegna. Dað
er alkunnugt að ]>ingið, einkum pó öldunga-
deildin, er mjög andvígt ymsuiu tillögum for-
setans í liolztu pjóðmálum, en í engu eruhon-
um [>ó meiri mótprói sýndur en í járnbrauta-
máli pessu. Öldungadeildin er yfir höfuð
járnbrautafélögum og auðvaldinu undirgefn-
ari og hlyntari en forsetanum, og pað er flestra
manna mál, er til pekkja, að sú pingdeild
verði ófáanleg til að semja nein lög á pessu
pingtímabili, er miði að pví að lcoma járn-
brautafélögum undir umsjón og eftirlit stjórn-
arinnar frekar en orðið er. Republikanar
hafa nú öll völd á pinginu. í fulltrúadeild-
inni oru næstum tveir priðju íir ]>eirra flokki.
Það væri pví hægðarleikur fyrir forsetann að
koma sínum málum fram á pingi, ef hann
hefði þar fyigi flokks síns. En pví fer fjarri.
Mestu mótstöðumenn hans í snmum pingmál-
um eru Republikanar, og pað ber enda stund-
um við að liann liofir eindregnara fylgi l)em-
ókrata en Republikana á pingi, og lielzt er
útlit fyrir að svo verðií járnbrautamáli pessu.
— Fáir munu vænta mikilla framkvæmda af
pessu pingi, pó mörg mikilvæg stórmál liggi
fyrir pví; en hætt er við að störf pess lendi
mest í deilum um aðgeröir forsetans og til-
lögur hans.
Ekki rætist enn neitt fram úr fyrir Rúss-
um. Uppreistin fer altaf vaxandi og virðist
nú vera almenn orðin um
Uppreistin land alt. 1 bæjunum rek-
á ur hvert verkfallið annað,
RUssIandi °g flest friðsamleg störf
eru ónytt, en fáir eða eng-
ir eru óhultir um líf sitt og eignir Til sveita
er uppreistarandinn einnig ákafur orðinn, og
víða hafa bændur ráðist á hallir og heimili
auðugra landoigenda og aðalsmanna, rænt
þar og ruplað en rekið brott eða drepið eig-
endurnar og fjölskyldur ]>eirra. Póstpjónar
og telegrafpjónar hafa flestir gengið úrpjón-
ustu stjúrnarinnar, og pað, í viðbót við vork-
fall á flestum járnbrautum, veldurpví að mik-
ill hluti landsins er nú sem stendur viðskila
orðið við umheimínn,og af pví fara fáar sögur
hverju par fer fram. Fjárhagur pjóð-
arinnar er hörmulega staddur, og lánstraust
hefir iiún hvorgi síðan borparastríðið hófst.
Stjórnin getur við ekkert ráðið. Uppreistin
er nú vaxin lienni yíir höfuð, ogalgert hausa-
víxl er orðið á valdhafendum. Áður hafði
stjórnin alt á síuu vaidi í öllu ríkinu, en upp-
reistarmanna gætti pá ekki nema á stöku stað.
Nú er svo komið að veldi uppreistarmanna
nær yfir alt ríkið, en stjórnin heíir að eins vald
yfir peim stöðum, er herdeildir hennar hafa
gætur á. Hún getur hvorki haldið hernum í
neinu sambandi né lieldur beitt honum par
sem helzt parf við, pví járnbrautapjóna r
Nr. 10.
vilja ekki flytja herdeildir stjórnarinnar eftir
járnbrautum, en uppreistatmönnum veita peir
allan pann farbeina er peir geta. Telegraf-
pjónar afsegjaaðsenda neinskeyti frá stjórn-
inni til herdeildanna, sem henni vilja hlýða,
en fyrir uppreistarmenn senda peir öll skeyti
hvort á land er peir vilja. — Það sem eftirer
af sjóher Rússa er öldungis fráhverft stjórn-
inni, og uppreistarhugur ersvoalmennurorð-
inn í landhernum að nú er varla nein herdeild
er stjórnin má treysta, nema kósakkar. t>eir
virðast enn trua á einveldið og keisarann, og
á peim hefir nú stjórnin alt sitt traust og pað
pykir ískyggilegur vottur um nýja tilraun af
hálfu stjórnarinnar til að ná aftur einveldi að
hún hefir nú kallað kósakka tii vopna, en all-
ir vopnfærir kósakkar eru um 400,000, og all-
ir eru peir alræmdir bardagamenn.
En pað er pó öldungis óvíst hvað stjórn-
in muni til bragðs taka ef hún annars á nokk-
urs úr kosti. Afturhaldsmennirnir, trygða-
vinir liins forna einveldis hata Witte,og bylt-
ingamönnum þykir hann ekki nógu frjáls-
lyndur, svo hann hefir fylgi hvorugra, og fær
engu áorkað að sefa uppreistina og koma á
skipulegri stjórn. Hann væri að iíkindum
farinn frá stjórnarformenskunni ef nokkur
annar pætti til pess hæfur að taka við af
lionum.
4. des. færði Balfour, ráðaneytisforseti,
Bretakonungi embættisuppsagnarbréf ráð-
gjafa sinna,og konung-
Ráðaneytisskifti ur tók samstundis upp-
á sögn peirra giida, og-
Englandi f<51 Sir Henry Camp-
b e 11 - Bannermann að
mynda nýtt ráðaneyti, og pað gerði hann
nokkrum dögum síðar. t>að var fyrir löngu
séð fyrir endalok hins forna ráðaneytis og
póttu pví engin tíðindi er pað loks vék úr
sessi; en með pví féll sá stjórnarfiokkur
(Unionist Partv), sem setið hefir að völdum á
Englandi nærfelt stöðugt í nítján ár, og hefir
afarvíðtæk áhrif baft á hina pólitísku sögu
pjóðarinnar. En síðan árið 1903 er sá flokk-
ur tók að sér hið alræmda lagafrumvarp
Chamberlains um verndartoll á nauðsynjavör-
um, liefir honúm farið óðum lmignandi, og
var nú loks svo heillum horfinn að ómögulegt
var fyrir pjóðski'irunga pá, er með honum
stóðu, að veita honum viðreisn og halda hon-
um lengur við völdin. — Hið nýja ráðaneyti,
sem nú er undir forustu Sir Campbell-Ban-
nermann’s.pykir mjög viturlega valið og verð-
ur að likindum atlsvæðameira en ráðaneyti
Balfour’s var upp á síðkastið.