Þjóðstefna - 11.01.1917, Blaðsíða 1

SSBB—»«a«= "•Ig-r , .il-!-Juaaa
37. tölublað
Reykjavík, timtudaginn II. janúar.
, i....—.n jim—m
Stephan G-. Stephansson
boðið heim. .
Stephan G. Stephansson er eltt af frumlegustu skáldum þjóðar
vorrar, víðsýnn, djúphygginn og orðspakur. Sum kvæöi hans eru
snildarverk. Hann fór tvítugur til Vesturheims 1873, og hefir dvalið
þar síðan. Hann er aiþýðumaður og hefír jafnan unnlð hörðum
höndum fyrir sér og sínum. þó hefir hann lagt þann skerf til bók-
menta vorra, er seint mun fyrnast, þvt að hann hefír auðgaö þær
bæði að efni og formi. þjóð vorri, landi og tungu ann hann heitt,
sem kvæöi hans bezt sýna. — Landar hans í Vesturheimi hafa á
ýmsan hátt vottað honum þökk sína, en íslenzka þjóðin hér heims
hefir ekki enn sýnt honum neinn vott virðingar sinnar né þakkiætis.
KvæÖin hans falla henni í skaut, og mætti ætla, að henni væri kært
aö sýna á einhvern hátt þökk sína í verki.
Vér undirritaðir fulltrúar: Ungmennafélaganna í Reykjavík
Hins íslenzka stúdentafélags, Stúdentafélags háskólans, Lestrarfélags
kvenna Reykjavíkur, mentaskólafélagsins Framtíðarinnar, verzlunar-
mannafélagsins Merkúrs og sambandsstjórnar U. M. F. {., höfum því
afráðið, að gangast fyrir því, að bjóða skáldinu hingað í kynnisför
á komanda vori, og saba því fé, er til þess þarf. Vonum vér að
öllum vinum skáldslns verði ljúft að ieggja nokkurn skerf di þessa,
eftir efnum og ástæðum.
Reykjavík 12. desember 1916.
Ágúst H. Bjarnarson, Guðbrandur Magnússon, Guðm. Daviðsson
Guðmundur Finnbogason, Gunnlaugur Einarsson,
Helgi Bergs, Laufey Vilhjálmsdóttir, Stefán Jóh. Stefánsson,
Seindór Guðmundsson, Theódóra Thoroddsen.
Félóg þessi sem um ræðir í ávarpinu, hafa átt miklar og ítarlegar
umræður um þetta mál. f>au hafa kosið nefndir til þess, að ráðstafa
málinu á sem hyggilegastan hátt. Menn þeir sem undir ávarpið hafa
ritað eru fulitrúar þeir, sem þessar nefndir hafa kosið.
Kveðskap og þjóðrækni Stefáns þekkja aliir nú oröið svo vel, að
frekari meðmæli ættu að vera óþörf. Kvæði hans bera það og með
sér hve heitt hann ávalt hefir þráð til ættjarðarinnar, þó ekki væri nema
í bili, en efnaleysiö hefir þar verið honum sá þröskuldur í vegi sem
hann tii þessa hefir ekki' getað stigið yfir. Nú er svo til ætlast aö þjóð-
in íslenzka þakki honum heimþra'na og ættjaröarástina með þvf að bjóða
honum heim til þess enn einusinni að iíta fósturjörðina gömlu.
Honum var skrifað með síðustu ferð og boðið að koma, vegna
þess að enn sem komið er hafa undirtektir verið albragðsgóðar. En
almenningi verður bráðlega gefið færi á því að sýna hvers hann metur
heimþrá og ættjarðarást iandanna fjariægu.
A I þ i n gi.
—o—
Eins og getiö var unt i síðasat
blaði, tók myndun hinnar nýju
stjórnar 3/s parta tíma þess, sem
upprunalega var ákvaröaður til
aukaþingsins. Á undan ráðherra-
frumvarpinu voru að vísu lögð
fyrir þingið stjórnarfrumvðrpin 6
og jafnmörg þingmannafrumvörp,
en þeim var jafnharðan skipaö í
nefndir til íhugunar og Htt eða
ekkl rædd. Ráðherralögin voru
afgreidd sem lög frá þinginu 30.
des. f. á., símuð til stjórnarskrif-
stofunar í Kaupmannahöfn á ný-
ársdag og staöfesti konungurþau
2, jan. — Að kvöldi þess 4. jan.
barst hingað símskeyti með kvaðn-
ingu Jóns bæjarfógeta Magnús-
sonar til forsætisráðherra og
Björns bankastjóra Kristjánsson-
ar og Sigurðar Jónssonar frá
Istafelli sem ráðherra. Var þar
með tekinn úr slagbrandur sá,
sem verið haföi fyrir aðgerðum
Alþingis, enda virðist að eftir
þetta fari að koma skrið á þing-
störfin.
Eins og fram er tekið lagði
stjórnin í byrjun þings fram 6
lagafrumvörp, nefnilega bráða-
byrgðalög jjau, sem gefin höfðu
verið út síðan þingi sleit, 1915
og voru þau þessi.
1. Um heimlld fyrir ráðuneýtið
til að skipa nefnd tU að ákveða
verölag á vörum.
2. Um heimild handa lands-
stjórninni til ráðstafana til trygg-
ingar aðflutningum til landsins.
3. Um útflutningsgjald af söit-
uðu sauðakjöti.
4. Um þyngd bakarabrauða.
5. Um heimild handa ráðuneyt-
inu til ákvörðunar sérstaks tíma-
reiknings.
6. Um heimild handa ráðuneyt-
inu til að leyfa íslandsbanka að
auka hina lögákveðnu seðlaupp-
hæð.
þingmannafrumvörp þau, sem
fram eru komin eru þessi:
1. Um breytingu og viðauka
við lög um mælingu túna og mat-
jurtagarða nr. 58, 3. nóv. 1915.
2. Um niðurlagning Njarðvík-
urkirkju og sameiningu Keflavík-
ur og Njarðvíkursókna.
3. Um breytingu á lögum nr.
40, 2. nóv. 1914 um heimiid fyr-
ir landsstjórnina til þess að á-
byrgjast fyrir hönd landssjóðs
skipaveðlán h/f. Eimskipafélags
íslands.
4. Um breytingu á lögum nr.
25, 20. okt. 1905 um vátrygging
sveitabæja og annara húsa í sveit-
um, utan kauptúna.
5. Um breyt. á toll-lögum fyrir
ísland nr, 54, 11. júlí 1911 (um
að afnema sykurtoil).
6. Um einkasölu landsstjórnar-
innar á stelnolíu.
7. Um breyt. á lögum nr. 17,
3. okt. 1903, um aðra skipun á
æðstu stjórn landsins (Ráðherra-
lögin).
8. Um að landsstjórninni veit-
ist heimild til að greiða styrk úr
landssjóði (allt að 7000 kr.) til
viðgerðar á sjógarðinum fyrir
Einarshafnarlandi og Óseyrarness
í Árnessýslu.
9. Um heimild fyrir landsstjórn-
ina til ýmsra ráðstafana út af
Norðurálfuófriðnum.
10. Um breyt. á lögum um
fasteignamat nr. 22, 3. nóv. 1915.
11. Um heimiíd fyrir lands-
stjórnina til þess að selja almenn-
ingi landssjóðsvörur undir verði
og gjalda fyrir almenning nokk-
urn hluta verðhækkunar á inn-
íendum vörum.
12. Um breyt. á lögum nr.
54, 3. nóv. 1915 um stofnun
brunabótafélags íslands.
13. Um að verkamönnum lands-
sjóðs skuli reikna kaup í land-
aurum.
14. Um takmörk verzlunarlóð-
arinnar j Bolungarvík.
15. Um kaup á eimskipi og út-
gerð þess á kostnað landssjóðs.
16. Um frestun á framkvæmd
laga um uliarmat nr. 45, 3. nóv.
1915.
17. Um lýsismat.
18. Um útflutningsgjald af síld.
19. Um verðlaun fyrir útflutta
sfld.
20. Um bann við sölu og leigu
skipa úr landi.
Af þingsályktunartillögum eru
framkomnar:
1. Um landssjóðsverzlunina (að
selja iandssjóðsvörur með sama
verði allsstaðar á landinu).
2. Um að skipa 5 manna nefnd
til að íhuga mál, er snerta við-
skiftin við bresku stjórnina og
vöruflutninga milii ianda.
3. Um að skora á stjórnina að
leggja fyrir næsta reglulegt Al-
þingi frumvarp til laga um láns-
stofnun, er eingöngu veiti hentug
lán til ræktunarfyrirtækja og jarða-
bóta.
4. Breytingartiilaga vlð 1.
5. Um kaup á nauðsynjavörum
til tryggingar landinu.
6. Um rannsókn á hafnarstað
fyrir smáskip og vélbáta á svæð-
inu frá Berufirði til Skinneyjar-
höfða.
7. Breytingartillaga við 6.
8. Breytingartillaga við 5.
9. Viðaukatillaga við 6.
10. Breytíngartillaga við 5.
11. Um kolarannsókn og kola-
vinnslu.
12. Viðaukatillaga við 5. gr.
13. Breytingartill. við 3.
14. Um styrk og lán tii flóa-
báta.
15. Um styrkveitingu til Bjarna
Jónssonar frá Vogi tii ísl. þýð-
ingar Göethes Faust.
16. Um skipun bankastjórnar.
17. Um rétt landsjóðs til fossa
o. fl. í afréttum.
18. Um einkasölu landssjóðs á
steinolíu,
19. Um heimild handa stjórn-
inni tíl þess að lána mönnum ié
tii garðræktar.
20. Breytingartill. við 6.
21. Breytingartill. við 11.
22. Um skipun landsbanka-
stjórnarinnar.
23. Um lánveitingu til raflýs-
ingar á Isaflrði.
24. Um heimild fyrir landstjórn
ina að verja 4000 kr. til Laugadals-
vegar í Húnavatnssýslu á næsta
sumri.
25. Um skaðabætur til farþeg-
anna á Flóru í júlí 1916 (Eng-
landsförin).
26. Um dýrtiðaruppbót handa
embættis- og sýslunarmönnum
landssjóðs.
27. Viðaukatillaga við 14.
28. Viðaukatillaga við 14.
29. Um skipagöngur sameinaða
gufuskipafélagsins til landsins á
yfirstandandi ári (að halda fast
við samninginn frá 1909 og 1912).
30. Um framlengingu á útflutn-
ingsleyfi fyrir íslenzkt sauðakjöt.
31. Viðaukatill. við 26.
32. Breytingartill. við 18.
33. Breytingartlilaga við 6.
þegar á það er litið, að nálega
þrjárvikur eyddust af þingtíman-
um til þess að ljúka einu máli
(stjórnarfyrirkomulaginu), verður
eigi annað sagt, en að þingið hafl
siðjn rekið af sér sllðru orðið,
þar sem það þannig hefur haft
til meðferðar 26 lagafrumvörp og
33 þingsályktunartillögur. En
mörgum mun verða á að spyrja,
hvort verkið á því sú ekki líka
eftir því. Og það mun flestum finn-
ast, þar sem 13 af þessnm 33
þingsályktunartillögum eru breyt-
ingar- eða viðaukatillögur við
hinar 20 og jafnvel 3 og 4 við
sömu tillöguna. Svo hafa og
all-margar þingsályktunartillögur
verið teknar aftur eftir að búið
hefur verið að eyða mörgum
klukkustundum í umræður um
þær. Ber þetta vott um þrent:
Á einu leytinu, að flytjendur
þeirra hafa lítt athugað, hvað þeir
væru að gera, er þeir báru þær
fram. í öðru lagi, að þeir láta
sig furðu litlu skifta gagn þjóð-
arinnar og þá eínnig kjósenda
slnna, er þeir eyða tima þingslns
og þar með fé almennings ( þann
hégóma, er þeir við nánari at-
hugun — eftlr á — sjálfir játa
að hafi verið svo fánýtur, að
sæmd þeirra sé betur borglð með
því að þeir eti það ofan i sig
sjálflr en bíða þess, að þlng-
heimur færi þeim helm sannlnn
með þvf ,að drepa mállð*. Og
síðast en ekki sfzt ber þetta vott
um svo megnt þroskaleysl þeirra
og skort á samvinnuhæfilelkum
að óhæfa má heita. Kjósendur
virðast sannarlega eiga heimtingu
á því, að fulltrúar þeirra á lög-
gjafarþinginu séu svo þroskaðir,
að þeir ielti hófanna hjá og beri
sig saman við svo marga af
starfsbræðrum þeirra, áður en
þeir kasta málunum inn á þingið,
að þeir þó viri fótum sfnum svo
mikið forráð, að eiga ekki á hættu
að þurfa „að eta sfna eigin spýju“,
eins og máltækið segir. Og hve
mjög mætti ekki spara tima þings-
ins og þá kostnaðinn við hán-
ingu þess, ef þingmenn bæru sig
saman um málin fyrir tram, og
kæmu sér saman um þau svo
eigi þyrftu 3 og 4 breytingar og
viðaukatiliögur vlð hvert þeirra
jafnharðan og þau eru lögð fyrir
þingið.
Grani.
Nærfatnaður
mikið úrval
fyrlr karla og konur.
Sturla Jónsson.
Saltfiskur
ágætur
fæst í verslun
» »
^mutv&a ^.ttva^otvat