Vestri - 10.10.1917, Blaðsíða 1

^AAAAAÁÁAAAA
^TréstöstigYBlt
►
►
%
◄
◄
fást. enn lijá
Ó. J. Stefánssyni.
XVI. árg.
SAFJÖRÐUR. io. OKTÓBER 1917
36. bl.
Bátsíerðirnar
urii Isafiarðardjúp
ern leusar til umsðknar frá nýjári 1918.
Umsóknlr sendist tormannl Djúpbáts-
netndap Norður-Issfjapðarsýslu, Halldórl
Jó'assyni á Rauðamýri, iyrir lok nóv-
emberni Anaöar næstkomandi.
Árangur stríðsins.
n
Þýskur rithötundur og jatnað-
armaður, Parvin að nafni, ht.fir
skrifað bækiing uni stríðið. og
komst þar inn á kostnað þess og
fjárhagslegar afleiðingar. — En
hinar hagfræðislegu opplýsingar
kveðst ha-.p h i f‘ * téi.. a f
Kaupmann ih'.'n, er . eíni-t »Sel-
sk bot for soci-il rskn.ig at
Kiigons Fölgeir.
Útdráttur úr bæklingnuni. sem
er birtur I Stavanger Aitenb'ad,
er þýddur í Austra og fara hér
á ettir meginatriði greinarinnar:
Euigaild. Full vissa er ná
fengin tyrir þvi, að óíriðarskuldir
Breta verða að minsta kosti ioo
miljarðar marka um það stríðinu
lýkur.
Aður en ófriðurinn hófst, var
bre9ki verslunarflotinn taiinn 3
miljarða m. virði. Eftir því hefðu
Englendingar getað tvöfaldað
verslunarflota sinn fyrir minna en
hehning vaxta ófriðarskuldanna.
Jafnvel þótt nú tækist að vinna
bug á Þjóðverjum og útiloka þá
algerlega, mundi ensk verslun
við nýlendurnar þurfa 200 ár til
að bæta Englendingum ófriðar*
tjónið.
Þýskaland er ekki betur farið.
Aðeins í ófriðarlánum er áætlað
að striðið kosti Þýskaland nú
70 —lo miljarða marka. Pað er
mörgum sinnum stærri upphæð
en ófriðurinn getur nokkru sinni
bætt því landi aftur.
Af bómull var t. d. flutt til
Þýskalands 1 miljón balla árið
óður en stríðið hófst.
Fyrir 12 miljarða m. gætu
Þjóðverjar keypt alla búgarða
og plöntuekrur Suður>Ameriku,
sem framleiða árlega um 4 milj.
balla af bómull, auk kornvöru
og kvikfénaðar. Þrátt fyrir það
væru ennþá eftir 60 miljarðaraf
ófriðarlánum. Fyrir þá upphæð
væri hægt að kaupa allar kop rr.
námur og allar steinolíunámur
B- idarfkjanna, ásao t öll.im tæicj*
lim bví viðvfkj ndi S i; t mu ;du
verA-s afijK s all m.trgir mij .rð-
ar Langt úrn mlnna fé. j y d
til ið gera öli Austuiiöud, Me*
•ópotauilu og Sýrland áð blótn-
iegura aldingörðum, mynda lióm-
uiiarrækt í Afriku og gera Sí-
beríu að iðnaðarlandi.
Frakkland hefir stríðið kostað
ógu'legt manntail og fádæma
voikiun þjóðarinnar, sem ófyrir*
sjáanlega langan tfma .þart tií að
bæta fyrir. Tvö ófriðarárin hafa
»85.000 Frakkar t‘llið, en < 34
þús. orðið örkumlamenn. Auk
þess um i^/^miijón særðra manna,
setn sumpart haía orðið eða verða
nokkurn vegiun vinnufærir aftur.
í lok sn íð-ár.s vf-í óur tala falliuna
ni i og kuiniamanna varla
nii’nn < n 2 uuljónir.
Kúaslaiid fiðtði ^etað fimm-
faldað járnbr tutir sínar og sam-
gönguteeki tyrir útíagðan her-
kostnað, Auk mannfaiis og als
auuars sem það laud hefii orðið
að iiða.
Þegar stríðsireikningur er gerð*
ur upp, þá kemur út tap hjá
öllum málsaðiljum. Virðist svo
sem Öllum ætti að vera þægð í
þvt að fá skjótan endir bundinn
á þetta alheimsböl.
En það er nú eitthvað annað
en það ætli að takast bráðlega.
Orsökin til þess virðist aðallega
vera sú, að hver kennir öðrum
um upptök strfðsins. En reyndar
er það engin ástæða. Ef maður
t. d. kveikir í húsi nágrauna síns
og hvorugur þeirra vili leggja
hönd að verki til þess að slökkva
eldinn, vegna þess þeir þrátta í
sííellu utn hver þeirra hafi verið
valdur að upptökunum, þá munu
vfst allir á þeirri skoðun að slíkir
menn ættu að flytjast á vitfirr-
ingastofnun.
• *
«
Félag það í Khötn, sem áður
er getið, telur að stríðskotnað*
urinn á þrem árum verði að
minsta kosti þessi:
Ófriðarlán 360 miljarðar marka
Tap við mannfall:
Fallnir og særðir 24000000 mrk.
Fallnir alveg 7000000 —
örkumlamenn 500000C —
Minna særðir 12000000 —
Tap við tækkun
fæðinga 9000000 —
Gullframleiðsla heimsins síðan
á 15 öld er talin samanlögð 62
mi'jarðar m >rka. Ef þessir 360
miliarðas mark i, sem striðskostn-
•,ðíi»-'.»n er t«li • tf»tna. ..»««! u
t-udi- út f 20 mark • guílp- úng-
um, væri hægt að r«:ð ui -’oitn
nítaldan hring um miöjaiv.iritn'
una. Væru þessar 7 miljónir
fallinna manna lagðir hvér við
hliðina á öðrum, yrði töðin 14
þús. rastir á lengd, eða næði frá
Parísarborg að "Wladivostock.—
Morðurálfan hefir i þessum
ófriði rnist nærri þvt heim'tngi
.fleiri menn en tallið hafa f öllum
stríðuin heimsins frá i^gotil 1913.
Hvílík ósköp hefði lfka ekki
vetið unt að vinna tyrir þetta
360 miljarða herlán.
Hvorki meira né tninna en 35
mi jónir húsa með matjurta* og
blómgörðum hetði verið kleift að
byggja, sem hetði uægt til Ibúðar
handa 150 miljónum tnanna.
En nú hafa þjóðirnar tekið
þann kostinn að slátra 7 miljónum
manna fyrir þetta fó. Það verða
um 50000 mörk á mann. Morð
hata aldrei i tnannkynssögunni
verið keypt jatn hrotta háu verði.
Ósegjanlega mikið starf, þrek
og þolgæði þarf að leggja í söl*
urnar til þess að tendra nýttog
betra lff á rústum ófriðarbálsins.
— Og mestur hluti þes9 starfs
kemur niður á smælingjum þjóð-
anna.
Stríðinu lyktar með gjaldþroti
og hruni drottinvaldsstefnunnar
og þjóðernisrembingsin9. En nýrri
og fullkomnari jatnaðannenska
ryður sér til öndvegis meðal
þjóðanna. —--------
«
• •
Höt. kemst að þeirri niðustöðu,
að hvernig sem stríðinu iykti,
hvort miðrikin eða bandamenn
sigri, eða jafntefli verði, hljóti
allar þjóðirnar að tapa óendan>
lega miklum fjármunum, fyrir
utan allar aðrar hörmungar.
Hin reikningslega hlið ófriðar*
ins er dætni sem aldrei geugur
upp. Þótt annarhvor málsaðlh
anna biði lægri hlut, þá getur
bann ekki bætt hinum hallann.
En.Jn íJn þjóð fær andir þeim
ósköpuní ;• >.?ið, — En þegar &vo
er kouitó «ð augu uiaigtet utauua
f sjálíum ófriðarlöndunum eru
farin að opnast iyrir tilgangsleysi
ótriðarins, ásamt eyiud þeirri og
böli sem ólriðartryllingin veldur,
mætti fara að gera sér vonir um
að upp rísi smátt og smátt flokkar
manna, sem heimtuðu að endir
verði án tafar bundinn á þessa
otstækis vitfirring
Frá Kaupmannahöfn
er Vestra skrifað:
»Við eigum svei mér ekki við
skemtiieg kjör að búa hér f
Danmörku. — Kol, steinolía og
bensin er nú bráðum sjaldgæfar
vörur. Þó er mæit að talsverður
kolaforði komi hingað til landsins
bráðlega, en það gengur fljóttega
til þurðar, þegar litið er til þess
að veturinn ter f hönd.
Vfðsvegar f iandinu hefir gong-
i megnu basli með að staifrækja
ratmagns og gasstöðvar, vegna
kolaleysis; en það höfum við þó
ekki orðið varir við hér f Höfn.
Smyglunin er rekin 1 Akaflega
stórum stíl hér víða. Þannig
hefir kunningi roinnn sagt mér,
að tiá 1. jan. til 1. júlí hafi verið
smyglað um 40,000 reiðhjóla'
slöngum til Svfþjóðar, en þær
eru bannvara. Reiðhjólaslangan
kostar um 5—6 kr. hér, en 40
kr. hinsvegar við sundið.
Bændur eru byrjaðir á að slátra
gripum sfnnm f stórum stfl, vegna
þess að Bandaríkin leyfa ekki
Útfiutning á tóðurvöru. At þessu
leiðij verðfall á búpeningnum,
svo að kýr, sem seldar voru á
1000 kr. í fyrra, eru nú seldar
fyrir 300 kr.<
Uálnii er fyrir skömmu ÍJÓí-
ólfur Einarsson á Hrísnesi á
B 1 ðaströnd, faðlr Sigurðar skóla-
tjóra á Hvltárbakka Jóns trésm,
hér í bæuuiTt og þeirra systkyna.
Hann var háaldraður.