Vísir - 04.02.1967, Blaðsíða 9

V1SIR . Laugardagur 4. febrúar 1967,
os*
Minning
Þorsteinn Jósepsson blaðamaður
fæddur 18. júli T907 — dáinn 29. janúar 1967
JjORSTEINN JÓSEPSSON
var hógvær maður og af
hjarta lítillátur. Hann var
hlédrægur og hafði sig ekki í
frammi að óþörfu. Hann var
listhneigður og listelskur,
náttúrubarn i þess orðs beztu
merkingu, víðförull innanlands
sem utan, en bezt naut hann
sin í faðmi blárra fjalla síns
föðurlands.
Þorsteinn var maður far-
sæll í starfi og átti sér mörg
áhugamál. Bókasafnari var
hann mikill og áhugamaður í
ljósmyndagerð, enda mun
hann hafa átt eitthvert stærsta
og bezta ljósmyndasafn, aðal-
lega landslagsmynda, sem völ
er á hérlendis. Hann var hlýr
maður og aðlaðandi, gat verið
gamansamur, en þó aldrei á
annarra kostnað. Ritfær var
hann vel, og ritstörfum helgaði
hann krafta sína aðallega,
bæði sem blaðamaður og rit-
höfundur.
Nokkurn þátt tók Þorsteinn
í félagsstörfum, einkum Ferða-
félags íslands, enda vildi hann
leggja öllum góöum málum liö
og hvarvetna naut hann vin-
sælda og fyllsta trausts.
Þorsteinn réðist til Blaða-
útgáfunnar Vísis er ég hafði
þá nýlega tekið við ritstjóm
þess blaðs. Störfuðum við þar
saman í 14 ár og bar aldrei
skugga á samvinnuna. Hann
var maður sem ég sakna og
vona ég að ofanrituð kveðju-
orð beri vitni um álit mitt
á honum og hlýhug minn í
hans garð um leið og ég votta
aðstandendum hans samúð
mína.
Kristján Guðlaugsson.
fjorsteinn var fæddur 18.
júlí 1907 á Signýjarstöð-
um í Hálsasveit í Borgarfirði,
sonur hjónanna Jóseps G.
Elíeserssonar og Ástriðar Þor-
steinsdóttur. Jósep var ættað-
ur úr Húnavatnssýslu, en Ást-
ríður var dóttir Þorsteins
bónda Magnússonar á Húsa-
felli. Þau hjón söfnuðaldrei
neinum veraldarauði, urðu
nafntoguð vegna kosta sinna
ágætra og sérkenna. Bæði voru
þau vel gáfuð, hún var gott
skáld en hann var fjallamaður
og göngugarpur svo af bar.
Þeim varð tveggja barna auðiö,
þeirra er upp komust. Ástríður
hjúkrunarkona á Reykjalundi er
dóttir þeirra og svo Þorsteinn
sem nú er borinn til grafar.
Þorsteinn fékk f ríkum mæli
í arf sérkenni og afburðakosti
foreldra sinna. Þau unnu honum
mjög og dáðu. hann var mjög
tápmikiIJ og gáfaður, og hlaut
uppeldi sem var frjálst og ást-
rikt. Þess vegna fór víðs fjarri
ag hann færj sömu götur og
jafnaldrar hans í sveitinni, enda
á fárra færi að fylgja honum f
flestum skilningi Hann var
göngugarpur og fjallamaður eins
og faðir hans, hann var ritfær
og ræðuskörungur, það voru
eiginleikar fengnii frá báðum
foreldrum. í stað þess að heyja
harða lífsbaráttu að sið annarra
ungra manna þeyttist hann um
fjöll og byggðir og hafði á ung-
um aldri kannað Island gjörvallt.
Síðan var farið til útlanda og
þau könnuð af sömu atorkunni.
Framúrskarandi hlýtt viðmót
aflaði honum vina hvar sem
hann kom, og alltaf var sem birti
í húsi af nærveru hans. Hann
skrifaði greinar í blöð og tíma-
rit, jafnt á þýzku sem fslenzku,
hann flutti fyrirlestra sem
gamla fólkinu þóttu vondir
vegna mildra og víðsýnna við-
horfa í ýmsum málum. Hann
gaf líka út skáldsögur. Hann
tók betri myndir en aðrir menn.
Þegar hann staðfesti ráð sitt
fór afl hans að beinast inn á
fastar brautir. Hann gerðist
blaöamaður við dagblaðið Vísi
og starfaði við það til æviloka.
Ungur fór hann aö eignast bæk-
ur, en nú safnaði hann bókum
með þeim hætti að snilld má
teljast, og er bókasafn hans
orðið víðfrægt, það má jafna því
við gimstein. Allmargar urðu
þær bækur sem hann samdi, og
sú síðasta af þeim „Landið
þitt“ kom út nú fyrir jólin. Til
hins síðasta voru myndir hans
með sama glæsibragnum og þeg-
ar hann var unglingur heima
á Signýjarstöðum. Reglusemi
hans og snyrtimennska gerði
allt sem hann snerti á að dýr-
gripum. Á heimili hans lagði
hlýju hans og ástúð út úr dyr-
um.
Alla ævi var Þorsteinn öðru
vísi en aðrir menn og í flestu
sem hann tók sér fyrir hendur
samferðamönnum sínum fram-
ar, og var það mikill skaði að
þvílíkur maður skyldi ekki ná
elli.
Þorsteinn var kvæntur Jóse-
fínu Gísladóttur og átti með
henni eina dóttur bama, Ástríði.
Jósefína er látin fyrir allmörg-
um árum. Síðar kvæntist hann
þýzkri konu, Edith, sem lifir
mann sinn.
Þorsteinn Þorsteinsson.
jþakklátum huga fyrir góð
kynni vil ég minnast starfs-
bróður míns Þorsteins Jóseps-
sonar nokkrum orðum. Ég var
búinn að vinna lengi við Vísi,
þegar han- kom atf blaðinu
fyrir rúmurn aldarfjórðungi, og
mestallan þa n tima vorum við
starfsfélagar, og þess er ljúft aö
minnast, að samstarfið við þenn-
an góða dreng, ötula og sam-
vizkusama blaðamann, var í
alla staði hið ánægjulegasta,
En það er annarra og víðtæk-
ari kynna aö minnast en þeirra,
sem tókust með okkur í starfi
okkar sem blaðamanna. Ég átt
einnig þvi láni að fagna, að
kynnast Þorsteini sem samferða
manni, ferðafélaga. góðum leiö-
sögumanni, sem unni landinu
sínu og fegurð þess, og opnaði
augu mín sem margra annarra
fyrir henni, í orðum og eink-
um í myndum, en borgfirzki
sveitapilturinn Þorsteinn Jóseps-
son hafði hlotið í arf frábæra
og næma athyglisgáfu og glöggt
auga, eins og fram kemur skýr-
ast og bezt í myndum hans af
náttúru Islands.
Fræðaþulurinn Kristleifur Þor-
steinsson á Stóra-Kroppi vissi
hvað hann gerði, er hann bað
hinn unga frænda sinn, að
skrifa um borgfirzka náttúru-
fegurð, en ritgerð Þorsteins um
það efni, er lokaritgerðin í safni
Kristleifs Úr sögu Borgarfjarð-
ar. Ég mundi vel þessa ritgerð
míns látna vinar og ég hefi les-
ið hana á ný nú að honum látn
un í því. Það er hin fullkomna
nautn í fegurðinni, og þannig
hefi ég lifað mörg undursamleg
augnablik í borgfirzkri byggð og
borgfirzkum öræfum".
I beztu myndunum sínum
opnaði Þorsteinn fyrir okkur
álfaborgir mikillar fegurðar,
sem okkur var áður hulin. Og
fvrir þær má öll þjóöin þakklát
vera.

um, en það sem hann segir þar
sjálfur skýrir bezt hvað til grund
vallar lá, er hann ' beztu mynd-
um sínum seiddi fram hið sér-
kennilega og fagra, sem áður
var alveg hulið eða móðu hul-
ið mörgum.
„Lfnur og litir eru undirstöðu-
atriði allrar landslagsfegurðar,
en hver sá, sem ekki sér annað
l henni en þetta tvennt, fær
aldrei notið hennar á fullkom-
inn hátt. Það, sem fullkomnar
fegurðina, er ljósiö, sem skfn á
landið, og „sálin“, sem í því er.
Birtan ein nægir ekki til að gefa
landinu lff. Miklu fremur eru
það andstæðumar milli Ijóss og
skugga, sem setja á það svip.
og þvf meiri sem andstæðurnar
eru fjölþættari og mýkri. Þess
vegna hafa ský ótrúlega rnikil
áhrif á landslagsfegurð, ekki að-
eins vegna skugganna, sem þau
varpa frá sér. heldur vegna
þeirra sjálfra, vegna hverfleika
þeirra og óendanlegrar marg-
þættni í lögun og litum. En þaö,
sem ég kalla „sál“ í landslagi,
og það, sem ég álít veigamesta
atriðiö í fegurð þess, er, þegar
þaö svarar til einhvers hugar
eða tilfinningaástands í manm
sjálfum, þegar það vekur mann
til nýrra viðfangsefna. eða þeg-
ar maður finnur sálræna svöl-
En við öll, sem unnum með
Þorsteini í erli daglegs sam-
starfs, minnumst þakklátum
huga góðs drengs og félaga,
drengskapar hans og tryggðar,
og sfðast en ekki sízt hetjulund-
ar hans og æðruleysis i erfiðri
sjúkdómsbaráttu, og vottum ást-
vinum hans innileeustu samúð f
miklum missi.
Axel Thorsteinson
Fjorsteinn Jósepsson blaða-
maður lézt að kvöldi sunnu-
dagsins 29. f. m., og fer útför
hans fram frá Dómkirkjunni ■
Reykjavík í dag.
Þorsteinn fæddist að Signýj-
arstöðum í Hálsasveit f Borgar-
firði 18. júlí 1907 Foreldrar
hans voru Jósep G. Eliesersson,
bóndi á Signýjarstöðum, og
kona hans, Ástrfður Þorsteins-
dóttir, bónda á Húsafelli Jak-
obssonar. Þorsteinn ólst upp í
föðurgarðj við algeng sveita-
störf, en naut bó meira frjáls-
ræðis í æsku en títt var á þeim
árum. Kom þá þegar f ljós, hve
mjög hugur hans hneigðist að
útivist og ferðalögum, einkum
, um fjöll og óbyggðir. Var hann
oft einn á ferð á unglingsárum
sínum fjarri alfaraslóðum. Þótti
ýmsum slíkt hátterni harla und-
arlegt Ungur lagði Þorsteinn
stund á íþróttir, einkum hlaup.
og var þar framarlega í flokki
Hann var áhugasamur ung-
mennafélagi heima i sveit sinni.
tók þátt f leikstarfsemi os' ýmsu
öðru félagslífi, enda var hann
maður félagslyndur alla ævi
Um tvítugsaldur hleypti Þor-
steinn heimdraganum og hélt
til Þýzkalands. Ekki alllöngu eft-
ir komuna þangað var hann ráð-
inn sem fyrirliði fyrir unglinga-
hóp við leiki og störf á eyjunni
Hallig Siideroog < Norðursjó.
Hugsjónamaðurinn Hermann
Paulsen rak þar sumarbúðir fvr-
ir unglinga, og var honum eink-
ar hugleikið að fá til dvalar
hjá sér unglinga frá Norður-
löndum, en auk þess dvöldust
jafnan hjá honum unglingar
víðs vegar að. Að þessu sinni
dvaldist þar meðal annarra hóp-
ur unglinga frá Ziirich, og var
fyrirliði þeirra kennari þar f
borg. Willy Blotzheimer. Tókst
brátt með honum og Þorsteini
góður kunningsskapur, er síðar
þróaðist f hina traustustu vin-
áttu.
Vafalaust hafa kynnin af
Willy Blotzheimer ráðið mestu
um það, að Þorsteinn hélt þessu
næst til Ziirich. Tók Blotzheim-
er hann á heimili sitt, og dvald-
ist Þorsteinn þar allan tímann,
sem hann var f Ziirich, og frem-
ur sem fóstursonur en gestur.
Einnig tókst brátt góð vinátta
með Þorsteini og Emil Jucker
uppeldisfræðingi og fjölskyldu
hans, og dvaldist Þorsteinn síð-
ar um skeið á því heimili.
Þeir Blotzheimer og Þorsteinn
ferðuðust mikið um Sviss, og
greiddi hinn fyrmefndi götu Þor
steins á allan hátt, svo sem bezt
mátti verða Nam Þorsteinn
margt f Sviss á þessum árum
sótti að staðaldri háskólafyrir-
Iestra og las mikið, einkum þýzk
ar bókmenntir og þýzka heim-
speki. Eignaðist hann margt
góðra vina f Sviss, enda varð
honum land og þjóð svo kært,
að ekki er ofmælt að segja, að
hann liti á Sviss sem sitt ann-
að föðurland. Og þakklæti hans
og hlýhugur f garð Svisslendinga
var meira en orðin tóm, svo
sem vænta mátti af hans hálfu
Ávallt stóð heimili hans opið
öllum SviSslendingum, sem hing-
að leituðu, óg greiddi hann á
allan hátt götu þeirra. Kom það
bezt f ljós nú við fráfall hans.
hver ítök hann átti í hugum
fjölmargra Svisslendinga.
Þegar Þorsteinn kom heim
eftir þriggja ára dvöl erlendis,
hvarf hann til æskuheimilis
síns á nýjan leik og dvaldist
þar að mestu allmörg næstu ár-
in. Á þeim árum komu út fyrstu
bækur hans: Tindar smásögur
(1934), Ævintýri förusveins,
ferðaminningar frá Þýzkalandi
og Sviss (1934) og Undir suð-
rænni sól, ferðaminningar frá
Sviss (1937). Síðan komu út
bækurnar 1 djörfum leik, frá-
sagnir af íþróttasigrum (1946)
Týrur. smásögur (1946), Gamlar
bækur og bókamenn I—II, rit
um fslenzka bókfræði (1963 og
Framh. á bls. 13