Dagur - 05.02.1999, Blaðsíða 1

Þjóðin á bullandi
b ankalánafvllem
Bankaskuldir heimil-
aima jukust uin 50%
síðustu 15 máuuði,
laugmest 8 milljarða
í desember - kannski
til að eyða í spamað?
Keyptu landsmenn skattaafslátt-
inn sinn (hlutabréfin) um ára-
mótin út á bankalán? Eða fóru
kannski margir að ráðum Péturs
Blöndals og slógu lán til kaupa á
ríkisbréfum til að losna við
eignaskattinn næsta ár? Hvað
gerðu heimilin í landinu við þá 8
milljarða sem þau tóku að láni í
bankakerfinu í desembermán-
uði, sem t.d. er álíka upphæð og
allt árið 1996 og 1997. Árið
1998 hækkuðu bankaskuldirnar
um meira en 28 milljarða, hvar
af ríflega helmingurinn var sleg-
inn síðustu þrjá mánuðina, þeg-
ar landinn virðist hafa dottið í al-
gert bankalánafyllerí.
Bankaskuldir heimilanna voru
yfir 107 milljarð-
ar um áramótin
og höfðu þá á
rúmu ári (15
mán.) hækkað
um 50%, eða
rösklega 34
milljarða - sem
er álíka mikið og
samanlögð aukn-
ing næstu 6-7
ára þar á undan
(1990-97).
Til að „eyða í 1 desember í fyrra fengu landsmenn eins mikið lánað í
spamað“ eða bönkum og allt árið áður.
annað?
Þó Seðlabankamenn færi tölurn-
ar vita þeir takmarkað um til
hvers menn slógu öll þessi lán;
hvað af þeim fer í neyslu og hvað
kannski í „eyðslu í sparnað".
Ekki þykir ólíklegt að mikil
ávöxtun á hlutabréfamarkaði og
mikil bréfakaup einstaklinga hafi
freistað einhverra til að taka lán
til að græða. Kunnugir benda á
þann möguleika að þessi gríðar-
lega skuldaaukning stafi að hluta
af því að bankarnir muni nú fús-
ir að lána mönnum með veði í
„sparnaðarbréfunum" sem þeir
síðan kaupa fyrir lánin. Hvort
um lán til að auka skuldir yfir
áramót (til að lækka eignaskatt-
inn) er að ræða sést fyrst í janú-
arskýrslu.
Bankalánin fjórðimguriim
Tölur um heildarskuldir heimil-
anna í árslok 1998 eru enn ekki
tiltækar, en í árslok 1997 skuld-
uðu þau tæpa 390 milljarða.
Bankalánin voru þá, eins og um
langt árabil, kringum 20% heild-
arskuldanna, íbúðalánin 56-57%
og önnur lán 23-24%. Ljóst virð-
ist að hlutfall bankalánanna hafi
snarhækkað á síðasta ári, því
ólíklegt er að heildarskuldirnar
hafi aukist langt yfir 500 millj-
arða.
Um 1,5 milljónir á
fjölskyldu
Bankalán eru dýr. Þau nema nú
rúmlega 1,5 milljónum að með-
altali á hveija fjögurra manna
fjölskyldu í landinu og þar af
bættust við rúmlega 110 þús. kr.
í desember, sem dugir næstum
því fyrir einum skammti af
„skattafslætti". Meðalvextir
bankanna af hálfri annarri millj-
ón eru rúmar 200 þús. kr. á ári.
Sé t.d. miðað við 5 ára afborgun-
artfma væri greiðslan yfir 40 þús.
kr. á mánuði , sem er t.d. álíka
mikið og af 7 milljóna húsbréfa-
láni . - HEI
Hlaupið
írénun
Búist var við að Skeiðarár-
hlaupið myndi ná hámarki í
gærkvöld og færi svo sjatnandi
með morgninum. I dag er því
búist við að hlaupið verði í rén-
un.
Bennsli í Skeiðará óx í
fyrrinótt og í gærmorgun en upp
úr hádegi var rennslið orðið
1600 rúmmetrar á sekúndu. Jök-
ulhlaupsórói mældist á skjálfta-
mælum við Grímsvötn í gær og
talið að hann bendi til útstreym-
is vatns úr Grímsvötnum en ekki
eldsumbrota. Það sem kom vfs-
indamönnum á óvart var að órói
skyldi minnka en síðan vaxa aft-
ur, eins og hlaupið hafi ætlað að
hætta en byrjað á ný. I Skeiðar-
árhlaupum fer órói venjulega
stöðugt vaxandi og nær hámarki
undir lok hlaupsins en dettur
síðan snögglega niður. Vatna-
mælingamenn mældu rennsli í
Skeiðará síðdegis í gær og í Gfgju
fyrr um daginn.
Eldur varð laus í flutningabíl á veginum í Aðaldalshrauni skammt frá Húsavíkurflugvelli um kl. 14 í gær. Að sögn
bílstjórans varð hann var við brunalykt og sá eldglæringar niður með gírstönginni. Hann hringdi strax í neyðarlín-
una en náði varla að gefa upp staðsetningu áður en sprenging varð, mikill eldur gaus upp og hann varð að forða
sér út úr brennandi bílnum með hraði. Bíllinn er ónýtur en farmurinn slapp. - mynd: js

HalldórJ. Kristjánsson, bankastjóri
Landsbankans.
FBA hlutur
seldur í
einu lagi?
Stefnan um dreifða eignaraðild í
Fjárfestingarbankanum virðist
ekki ætla að takast og því hlýtur
að vera áleitin spurning hvort
ekki sé best að bjóða 51% hlut-
inn sem eftir er í einu lagi, segir
Halldór J. Kristjánsson, banka-
stjóri Landsbankans.
Tæpur helmingur hlutabréf-
anna í FBA var seldur á síðasta
ári og var markmið ríkisstjórnar-
innar að hann dreifðist sem
mest. Sparisjóðirnir hafa hins
vegar eignast um fjórðung í
bankanum og Halldór sagði á
morgunverðarfundi Viðskipta-
stofu Landsbankans í gær að
þeir virtust stefna að því að eign-
ast meirihlutann í FBA.
Selja á 51% hlutinn sem eftir
er á þessu ári og Halldór segir að
það hljóti að vera áleitin spurn-
ing hvort ekki eigi að bjóða hann
upp í einu lagi.
„Eg geri ráð fyrir því að Is-
Iandsbanki og Búnaðarbankinn
hefðu áhuga ef sú staða kæmi
upp. Eg veit að við hefðum
áhuga. Við höfum sagt frá upp-
hafi að við ætlum okkur að nýta
alla þá kosti sem upp koma en
þetta verður að vera ákvörðun
eigandans.“ — vj
Garðar ráðinn
Garðar Jónsson, viðskiptafræð-
ingur og deildarstjóri hagdeildar
Sambands íslenskra sveitarfé-
laga, var í gær ráðinn bæjarstjóri
Hornafjarðarbæjar á fundi bæj-
arstjórnar. Aðrir umsækjendur
voru Björn Baldursson, lögfræð-
ingur í Reykjavík; Erlingur Arn-
arson, sjávarútvegsfræðingur í
Vogum; Gunnlaugur Júlíusson,
sveitarstjóri Raufarhafnar-
hrepps; Hálfdán Kristjánsson,
bæjarstjóri Olafsfjarðarbæjar;
Helga Leifsdóttir, Iögmaður í
Reykjavík og Jón Ingi Jónsson,
fangavörður á Selfossi. - GG
mmmmx sxmsss
EITT NÚMER AÐ MUNA
5351100
Afgreiddir samdægurs
Venjulegirog
demantsskomir
trúlofunarhringar
GULLSMHMR
SIGTRYGGUR & PÉTUR
AKUREYRI • SÍMI 462 3524