Dagblaðið Vísir - DV - 23.06.1984, Blaðsíða 24

24
DV. LAUGARDAGUR 23. JUNI1984.
„Fer eftir hwaða mál eru til umræðu
hversu gaman er iræðustól."
KUEÐIMIGEKKI
ÍRÆÐUSTÓLINN
— segirGuðrún
Agnarsdóttir
„Mér finnst undarlegt aö tímalengd
ræðu skuli þykja eftirtektarverö
fremur en innihald hennar. Þaö
vaknar sú spuming hvaö er verið aö
meta.
Þaö hafði aldrei hvarflað aö mér aö
leggja þingmennsku fyrir mig og
þegar ég stóö í pontu á Alþingi í fyrsta
skipti fann ég fyrir nokkrum kvíða. En
auövitaö langaöi mig til aö standa mig
og koma þeim málstaö sem ég er
málsvari fyrir frá mér á frambæri-
legan hátt,” sagöi Guörún Agnars-
dóttir.
„Ég segi ekki aö mér finnist
gaman aö tala úr ræðustól, þaö fer
eftir því hvaöa mál eru til umræðu og
hversu vel ég er undirbúin. Eg klæöi
mig ekki í stólinn eins og sumir
þingmenn.
Eg varöi miklum tíma í umfjöllun
um friðarfræöslu því að þessi tillaga
Kvennalistans vakti miklar umræöur á
þinginu. En þó komumst við kvenna-
listaþingmenn ekki hjá því aö taka þátt
í allflestum umræðum þar sem viö
erum svo fáar.
Erfiðast finnst mér aö sætta mig við
þá tilhugsun að öll umræöan í þing-
sölum hafi ef til viU lítil áhrif á gang
mála. Eg velti því stundum fyrir mér
hvort ýmsar mikUvægar ákvaröanir
séu í raun teknar annars staöar úti í
þjóðfélaginu áöur en umræðan fer
fram í þingsölum. En umræður eru
eina tækiö sem stjórnarandstaðan
hefur til að ná fram breytingum og
þennan lýðræðislega rétt hennar má
ekki vanviröa,” sagöi Guörún Agnars-
dóttir. sa
„Aldrei notið min i ræðustól á
Alþingi."
Jón Baldvin
Hannibalsson:
ALMENNILEGAR,
PÓUTÍSKAR
RÖKRÆÐURERU
SJALDGÆFAR
— Öneitanlega er þaö kostur aö vera
stuttorður og gagnorður en stundum
eru málin þaö flókin og tæknileg aö
ræðumenn verða aö tala lengi,
einkanlega ef þeir hafa lagt mikla
vinnu í undirbúning ræðu sinnar, sagði
Jón Baldvin Hannibalsson.
— Svo heldur stjómarandstaöan
auðvitað oft uppi málþófi til aö koma í
veg fyrir aö stjórnin geti komið sínum
málum í gegn. Málþóf er ekkert annað
en aöferö til aö fá fram breytingar á
stjórnarfrumvörpum og ég held að
þennan rétt stjórnarandstööunnar til
að tef ja mál veröi aö viröa.
Reglur um þingsköp móta aö sjálf-
sögöu allar umræður á Alþingi og nú
eru ekki í gildi neinar reglur um há-
marksræðutíma, nema þegar um fyrir.
spurnir er aö ræða. Þá má vel vera að
rétt væri aö breyta þessu og setja ein-
hver tímatakmörk en ég held aö
brýnna væri aö endurbæta nefndakerfi
Alþingis og ennfremur aö reyna aö
jafna álagi yfir allt þingtímabilið. Þaö
er goösögn aö starf þingsins fari fram í
nefndum, þær vinna fæstar nægilega
vel og nefndarformenn hafa alltof
mikil völd. Stjórnarandstaöan getur
lítiö aðhafst í nefndum þingsins og,
verður því aö nota ræðustólana til að
gagnrýna stjórnina og viöra skoöanir
sínar, sagöi Jón Baldvin Hannibalsson.
Hvernig helduröu aö þér myndi líða
ef þú værir aö setjast á þingmanna-
bekk í fyrsta skipti og hefðir lítil af-
skipti haft af stjómmálum fram til
þessa?
— Mér liði illa fyrst í stað því ég
held aö það taki nokkur ár að ná tökum
á þeim vinnubrögðum sem nauðsyn-
leg eru. Sjálfur hef ég aldrei notið mín í
ræðustól á Alþingi því ég verö aö hafa
hlustendur og þingmenn nenna sjaldn-
ast að hlusta á umræður á Alþingi. Þaö
er ekki nema örsjaldan að almennileg-
ar pólitískar rökræður fara fram á
Alþingi og í því sambandi eru mér sér-
staklega minnisstæöar umræðumar
um friðarfræöslu í skólum í vetur. Þá
var líka alltaf fullur salur enda verið
aö takast á um grundvallaratriöi,
sagöi Jón BaldvinHannibalsson.
„Sterkur tengiliður milli kjósenda
heima i hóraði og Alþingis."
ÞAGAÐMEÐAN
FRÉTTIRNAR
ERULESNAR
— segirÓlöf
Haraldsdóttir
„Það er mikiö um aö menn líti inn
og spyrji um einhver mál sem til um-
ræðu eru á Alþingi og eflaust gefa þeir
Þórarni einhver heilræöi í leiðinni.
Þórarinn er sterkur tengiliður milli
kjósenda heima í héraöi og Alþingis,”
sagöi Olöf Haraldsdóttir, eiginkona
Þórarins Sigurjónssonar.
„Stundum er hringt í Þórarin
snemma á morgnana eöa seint á
kvöldin en hann tekur því alltaf meö
jafnaðargeði og er ætíö fús aö tala viö
fólk. Einu sinni var hringt til okkar á
matartímanum og þegar ég spurði
Þórarin hvort ég ætti aö biöja mann-
inn að hringja aftur seinna, því hann
væri að borða, svaraöi Þórarinn: Nei,
ég skal tala við hann, það er ekki vist
aö hann nái í mig seinna, ég gæti verið
farinn eöa vant við látinn.
Á fréttatímum útvarps reynum viö
aö þegja því Þórarinn leggur mikiö
upp úr því aö hlusta á fréttirnar. Hann
hefur hins vegar veriö svo önnum kaf-
inn að undanfömu aö sjónvarpsfrétt-
imar hefur hann sjaldan náö aö horfa
á,” sagöi Olöf Haraldsdóttir.
„Hjörleifur er yfirleitt búinn að tala
útþegarheim erkomið."
Kristín Guttormsson:
ÞEGJANDI
SAMKOMULAG
UMAÐ
TALA EKKIMIKIÐ
— Nei, nei, Hjörleifur talar yfir-
leitt ekki mikið heima, hann er yfir-
leitt búinn aö tala út þegar þangaö er
komiö, sagöi Kristín Guttormsson,
eiginkona Hjörleifs Guttormssonar, er
hún var spurö hvort eiginmaður henn-v
ar væri jafnmælskur heima fyrir og á
þingi.
„Eg er læknir, hlusta á sjúklinga
mína allan daginn og er því orðin
þreytt þegar vinnudeginum er lokiö, og
Hjörleifur er búinn aö fá nóg. Já, það
má eiginlega segja aö þetta sé
þegjandi samkomulag,” sagöi Kristín.
— Á f jölskyldumótum heldur hann
stundum ræöur, eins og mælskir menn
eru gjarnir á að gera, en þaö em ólíkt.
skemmtilegri ræöur en hann flytur 1
sölum Alþingis. Nei, ég held aö engum
leiöist þær ræöur,” sagöi Kristín Gutt-
ormsson, enda er pólitíkinni þá sleppt. i
—sa
„Getur komið fyrir að þingmenn
verði pirraðir ef þeim finnst
ræðumaður tala óhemju lengi."
STUTTARRÆÐUR
OFT EFTIRMINNI-
LEGRI
— segir Þorvaldur
Garðar Krist jánsson
— Þaö em til reglur um lengd
ræðutíma þingmanna en þeim er
aldrei beitt nema þegar lagðar eru
fram skriflegar fyrirspumir til
ráðherra. Þá má fyrirspyrjandi tala í
tvisvar sinnum fimm mínútur,
ráöherra má tala tvisvar í 10 mínútur
og aðrir þingmenn mega tala tvívegis í
tvær mínútur, sagöi Þorvaldur Garðar
Kristjánsson, en hann var forseti
sameinaðs þings í vetur.
— Stundum er ákveðið aö takmarka
umræðutíma og forseti getur einnig
mælst til þess aö ræðumenn veröi stutt-
orðir. Annars getur þurft að halda
kvöldfund eða fresta málinu.
Er ekki stundum þreytandi aö sitja
undir löngum ræöum?
— Þaö fer nú allt eftir því hversu
ræðurnar eru góöar, segir Þorvaldur
og hlær við. En það getur komið fyrir
aö þingmenn veröi pirraöir ef þeim
finnst ræðumaður tala óhemju lengi.
Langar ræöur geta veriö snjallar en
yfirleitt held ég þó aö þingmenn ættui
aö leggja meira upp úr gæðum máls
síns en lengd.
Stuttorðir þingmenn eru þá kannski
hafnir tilskýjanna?
— Stuttar ræöur eru oft eftirminni-
legri og geta veriö áhrifameiri en þaö
er náttúrlega erfitt að alhæfa nokkuð
hér um, sagöi Þorvaldur Garðar Krist-
jánsson. ^a.
„Hólt ég væri hættur að tala svona
mikið."
HRÆÐILEGUR
HÁVAÐIÞEGAR
FÝKURÍMIG
— segirSverrir
Hermannsson
„Ráðherrar þurfa náttúrlega oft að
svara fyrirspurnum, jafnvel um mála-
flokka sem ekki falla undir þá ef sam-
ráðherrar þeirra eru ekki viðstaddir.
Annars hélt ég aö ég væri hættur aö
tala svona mikið, heföi lagast meö
árunum,” sagöi Sverrir Hermannsson
iönaöarráöherra.
Sverrir er sennilega sá þingmaður
sem lengstu ræöu hefur haldið á
Alþingi. Hinn 8. maí 1974 talaði hann
samfleytt í fimm klukkustundir og 35
mínútur. Þá tók hann til máls er
klukkan var 20 mínútur gengin í sex að
kveldi og lauk eigi máli sínu fyrr en
fimm mínútum fyrir ellefu. „En þing-
menn hafa talað lengur um einstaka
málaflokka en ég,” segir Sverrir, „en
þó ekki án þess aö gera hlé á máli sínu.
Sem ungur maöur tók ég oft til
máls á samkomum en þá þurfti maður
líka alltaf aö láta bera á sér. Þrátt
fyrir þingmannsreynsluna er ég enn
stundum dálítiö taugaóstyrkur er ég
stíg í pontu á Alþingi og fer sjaldan í
ræðustól á samkundum án þess að
vera örlítið nervös. En það er stundum
gamanaðþessu.”
Nú er stundum sagt að af þing-
mönnum landsins liggi þér hæst
rómurinn?
„Því trúi ég varla, heföi haldið að
Karvel talaöi hærra. En þaö er vafa-
laust alveg satt aö þegar fýkur í mig
er þetta hræöilegur hávaði. Þaö er í
ættinni,” sagðiSverrir Hermannsson.
-sa.
Svavar Gestsson, Hjörleifur Guttormsson og
töluðu samanlagt lengst á nýliðnu þingi.
Enginn þingmaður tók jafnoft til máls á
nýliðnu 106. löggjafarþingi Islands og
Svavar Gestsson. I 197 skipti lallaði for-
maöur Alþýöubandalagsins í pontu og
ávarpaöi þingheim. Og háttvirtur 3. þing-
maður Reykjavíkur talaði einnig lengst, eða
samtals í 3076 mínútur. Aö meöaltali talaöi'
því Svavar Gestsson í tæpar 16 minútur í
hvert sinn.
Þórarinn Sigurjónsson tók hins vegar
sjaldnast til máls, eöa einungis þrisvar sinn-
um. Samanlagöur ræöutími hans var 23
minútur og náöi aöeins Eggert Haukdal aö
slá honum við í þessu efni. Eggert tók fimm
sinnum til máls á Alþingi, samtals í 17
mínútur.
Þessi tölfræöi er unnin upp úr Alþingis-
tíöindum og áður en lengra er haldiö er rétt
aö gera grein fyrir vinnubrögðunum sem
hér voru viðhöfð. Hjá starfsfólki Alþingis
fengust þær upplýsingar að einn dálkur í
Alþingistíðindum samsvaraöi um sex til sjö
mínútum í ræðu, mismunandi eftir því hvað
þingmenn eru fljótmæltir. Hér er gert ráð
fyrir því aö allir tali meö sama hraöa og
samanlagöur ræðutími þingmanna er því
fenginn meö því aö leggja saman dálka-
f jölda hvers og eins og margfalda meö 6,5.
Samanlagöur ræðutími þarf því ekki að vera
réttur upp á mínútu, en alltént er hægt að
gera sér grein fyrir röö þingmanna í þessu
efni. Auðveldara er aö telja saman hversu
oft þingmenn tóku til máls þótt sú tölfræði
þurfi heldur ekki að vera kórrétt, mistök við
talningu eru ekki útilokuö.
Svavar, Albert og Stefán
En vikjum nánar að þeim þingmönnum
sem oftast héldu í ræðustól. Þótt Svavar
Gestsson hafi vinninginn í þessu efni veitti
Albert Guðmundsson fjármálaráöherra
honum harða keppni. Albert lét 170 sinnum í