Dagblaðið Vísir - DV - 13.02.1985, Blaðsíða 12

12
DV. MIÐVKUDAGUR13. FEBROAR1985. .
Útgáfulélag: FRJÁLS FJÖLMIOLUN HF.
Stiórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON.
Ritstfórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELÍAS SNÆLAND JÓNSSON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍÐUMÚLA 12—14. SÍMI 686611. Auglýsingar: SÍDUMÚLA 33. SÍMI
27022.
Afgreiðsla, áskriftir, smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 686611.
Setning, umbrot, mynda-og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12.
Prentun: Árvakurhf.
. Áskrlftarvarð é ménuði 330 kr. Varð I lausaaölu 30 kr. Helgarblað 35 kr.
Verótrygging og laun
Spurningin um verðtryggingu launa er enn á döfinni.
Þegar ráðherrar lögðu fram síðasta efnahagspakkann,
sögðu þeir, að það mál yrði rætt við aðila vinnumarkaðar-
ins á næstunni. Án lagasetningar renna núgildandi lög um
bann við vísitölutryggingu launa ut fyrsta júní. Þá mundu
Ólafslög samstundis taka gildi og mæla launþegum kaup-
hækkun.“Ríkisstjórnin á að setja ný lög og framlengja
bannið við verðtryggingu kaups. En hún hikar og vill fara
með málið inn í „samráðin” við launþegahreyfinguna,
eins og til greina kæmi að gefa þar eitthvaö eftir.
Hugsunin að baki þess að binda kaup við verðlagshækk-
anir er í grundvallaratriðum röng. Þótt verðlag hækki,
þýðir það ekki, aö þjóðarbúið eða atvinnuvegirnir geti
greitt meira kaup en áður. Það getur beinlínis þýtt, að
þjóðarbúiö standi verr en fyrr. Kaupmáttur launa er
kominn undir þjóðartekjum. Minnki þjóðartekjur mun að
því koma, að kaupmáttur skerðist. Ætti einhver vísitala
að koma til greina við ákvörðun launa, væri það vísitala
þjóðartekna.
Reynt var að bæta úr þessu með Ólafslögunum svo-
nefndu, sem voru kennd við Ólaf Jóhannesson. En ekki
tókst að sníða alla agnúa af. í reynd hélt verðtrygging
launa áfram að vera undirrót víxlhækkana kaupgjalds og
verðlags. Það kostaði okkur yfir hundrað prósent verð-
bólgu á sínum tíma.
Sumir launþegaforingjar, einkum í BSRB, kröfðust
nýrrar verðtryggingar í kjarasamningunum síðastliðið
haust. Slíkar kröfur munu enn verða háværar, þegar líður
á þetta ár. Margir launþegar munu segja, að nú sjáist, að
ríkisstjórnin hafi með gengisfellingu hirt kauphækkun
kjarasamninganna. En hafa menn ekki skilið, að verð-
trygging launa tryggir verðbólguna en ekki kaupmátt-
inn? Hún eykur ekki kaupmáttinn, þegar þjóðartekjur
standa ekki undir aukningu hans.
Því má spyrja: Hverjir eru það, sem vilja verðtrygg-
ingu launa á ný?
Flestum launþegaforingjum er væntanlega ljóst, að
verðtryggingin leysir ekki vanda, heldur eykur hann. Þó
eru í röðum launþegaforingja menn, sem krefjast verð-
tryggingar, en kannski vegna þess, að hún mundi styrkja
stöðu stjórnarandstæðinga vegna glundroðans.
Lausnin hefur verið að banna verðtryggingu launa. Þá
hefur meðal annars sú freisting verið færð burt frá ráð-
herrum að samþykkja í kjarasamningum að bera ábyrgð
á því, að atvinnurekendur velti kauphækkunum beint í
verðlagið og láti víxlhækkanirnar um afganginn. Því væri
hættulegt að gefa málið frjálst, þannig að semja mætti
um verðtryggingu launa. Verðtrygging launa byggðist
aldrei á rökréttri hugsun, og hún mundi endanlega koll-
varpa viðleitni til úrbóta í efnahagslífinu. Kjarabætur
verður því aðeins unnt að fá í stöðunni nú, að samkomu-
lag verði um skattalækkanir, úrbætur í húsnæðismálum
og fleira slíkt, sem kemur launþegum mest til góða.
Ríkisstjómin á tvo kosti. Hún getur sett ný lög og fram-
lengt bannið við verðtryggingu launa. Hún gæti einnig
látið nægja að taka úr sambandi það ákvæði ólafslaga,
sem kveður á um verðtryggingu, þótt takmörkuð sé.
Fyrri kosturinn er vænlegastur.
Haukur Helgason.
Hverjum í hag?
Kjallarinn
„En þegar minnisblöð Steingríms um efnahagsmál voru kynnt formönnum stjörnarandstöðuflokkanna
sl. föstudag, var bara boðið upp á „kaffi og meðði" en hvorki upp á bjórferlíki né eðalbjór."
140 ár tnnnlaftlnt Eystelnn Jónsson
(sem á slnnl tíð var yngsti fjárméla-
ráðherra i heimi) á þvi, að þjóðin
yrði að „vinna sig út úr vandanum”.
Er 3Ja „vinstri stjómin” kom tll
valda 1971 var aðalmállð að stytta
vinnuvikuna; m.ö.o. að „hvila sig frá
vandanum”. Og i fyrri viku þóttl fjöl-
miðlum það bera til tiðinda að for-
sætisráðherra sæl það helzt til ráða
fyrir hnípna þjóð i vanda, „að
drekka sig frá vandanum.”
Þar með var bjórfrumvarp okkar
Ellerts, Guðmundar Einarssonar,
Guðrúnar Helgadóttur og Friðriks
Sophussonar orðiö aö bjarghring
ríkisstjómarinnar. En þegar minnis-
blöö Steingríms um efnahagsmál
voru kynnt formönnum stjómarand-
stöðuflokkanna sl. föstudag, var
bara boöið upp ó , jcaffi og meððí”,
en hvorki uppó bjórferlfki né eðal-
bjór.
Á sömu bókina lœrt
Hvað er þaö, sem fólk þarf helzt að
vita af minnisblöðum Steingrims?
1 fyrsta lagi: Þetta em ekki efna-
Og Sjólfstæöisflokkurinn hatar
Búseturéttarhreyfinguna eins og
pestina. Húsnæðisfáránlelklnn mun
þvi halda áfram, ýmist hjó uppboðs-
haldara eða geðlækni.
Það sem vantar: AO breyta
þjóðfelaginu
Þaö sem vantar ó minnisblöö
stjórnarflokkanna er aöalatriði
þeirra efnahagsaögeröa, sem viö
jafnaðarmenn höfum boöað þjóðinni
á undanf örnum mónuöum:
Þar er ekkert um sjávarútveginn
— og sjómannaverkfall framundan.
Þar er ekkert um nýtt söluskatts-v
kerfi og upprætingu söluskattssvika.
Þar er ekkert um skattlagningu
banka og hagnað Seðlabankans.
Þar er ekkert um skatta á skatt-
svikinn verðbólgugróða stórelgna-
fyrirtækja og stórelgnamanna.
Þar er ekkert um aðgerðir gegn
einokunarhringjum og einokunar-
verðlagninu (SlS, oliufélög, Aðal-
verktakar, trygglngafélög).
Þar er ekkert um einokunargróöa
mlililiðakerflsins í landbúnaðinum.
JÓN BALDVIN
HANNIBALSSON,
FORMAÐUR
ALÞÝÐUFLOKKSINS
Vinstra megin
við miðju
tg; „Framsókn mun halda fast viö
stefnu flokksins, en hún er sem
kunnugt er aö vera í stjórn meö
hverjum sem er, hvenær sem er, um
hvaö sem er — og hvaö sem þaö
kostar.”
Þar er ekkert um hvernig eigi að
lækka innflutningsverð og frakt.
Þar er ekkert um atvinnustefnu,
markaðsmál eða aukið frelsi til út-
flutnlngs.
Þar er ekkert um aö draga úr
„velferðarkerfl fyrirtækjanna” ó
fjórlögum, né heldur um aö skerða
ríkisbáknlð.
Þar er ekkert um ranglátt lifeyris-
réttindakerfi.
Þar er enga byggðastefnu að finna.
hagsróðstafanir, sem eiga að koma
til framkvæmda strax. Annar ófangi
tekjuskattslækkunar, sem Alþingi
samþykkti í fyrra, að tillögu Alþýöu-
flokks og Sjálfstæðisflokks, kemur
ekki til framkvæmda fyrr en 1986.
Sama móli gegnir um virðisauka-
skatt. Reyndar mó bóka að hann
komi ekki til framkvæmda þó, enda
búinn að vera ó loforðalista ríkis-
stjóma ó annan áratug, og undirbún-
ingur kominn i hönk.
1 öðru lagi: Þarna er aö finna
endurtekin loforð frá liðinni tið, sem
pkkl hefur verið staöiö viö. Dæmi:
Sameining rikisbanka, löggjöf um
krítarkort og afborgunarkjör, ein-
földun aöflutningsgjalda.
1 þriðja lagi: Þrótt fyrir það sem
stendur ó minnisblöðunum, er ljóst,
að ríkisstjómin heldur áfram ó sömu
braut í grundvallaratriðum: (1)
Erlendar lóntökur verða eftir sem
óöur auknar um 2 milljarða umfram
’84 (en það verður reynt að draga úr
aukningunni). (2) Vonir standa til að
vlðskiptahallhm minnki úr áætluöum
6 milljörðum í 4—5 milljarða. (3)
Ríkissjóður verður ófram rekinn
með balla og (4) ránvaxtastefnunni
veröur haldið til streitu. Þannig er
flest ó sömu bókina lært.
Hvað er jókvœtt við fyrir-
ætlanir stjórnarinnar?
Það eru einkum fjórar tillögur,
sem reyndar eru allar teknar
traustataki úr þingmólum Alþýðu-
flokksins. Þær era þessar:
að fjölga skattrannsóknarmönnum
og dómurum og herða viöurlög
við skattsvikum (sbr. tillögur
Jóhönnu Sigurðardóttur),
að bæta fyrir misgjörðir við íbúða-
kaupendur 1980—84, en þeir eru
sem kunnugt er flestir undir
hamrinum hjó borgarfógeta eða
hjá geðlæknum. Það er hins veg-
ar galli, að þessar 150—200
milljónir, sem í þetta eiga að
fara, era teknar af nýbyggingar-
fé. Þaö þýðir samdrátt í ibúða-
bygglngum,
að veita húsbyggjendum skatta-
ívilnanir (sbr. tillögur okkar
Jóhönnu),
að takmarka húsnæðislán við
hóflega ibúðarstærð, i staö þess
að nú er einkum stunduð fyrir-
greiðsla viö villubyggjendur.
Hins vegar vantar botnlnn í þessar
tillögur, þ.e.a.s. fjórmögnun hús-
næðiskerfisins. Alþýðuflokkurinn
leggur til að fjórhagur byggingar-
sjóðanna verði endurreistur með 2Ja
milljarða skatti á skattsviklnn verð-
bólgugróða stórelgnafyrlrtækja og
stóreignamanna. Og aö lelgu-
markaðurlnn verði sklpulagður í bú-
seturéttarfélögum og verulegu fjár-
magni verði veitt í því skyni.
Hvorugur stjómarflokkanna getur
stutt stóreignaskatta (SIS, olíufé-
lögin, tryggingafélögin, verzlunin).
Þetta þýðir:
að ríkisstjórnin hjakkar ófram i
sama farinu, þar sem innan
hennar er engin samstaða um að
taka ó stærstu mólunum (skulda-
söfnun, viðskiptahalla, halla-
rekstri ríkissjóðs og ránvaxta-
stefnunnl),
að landsbyggðln mun halda áfram
að drabbast niður meðan ekki er
tekið ó vanda sjávarútvegsins
(skuldaskil gjörgæzlufyrlrtækja,
rétt gengisskráning, lækkun
olíu- og fjármagnskostnaðar,
lækkun á verði aðfanga, fram-
leiðslunýjungar I frystilðnaði,
lelðréttingar á göllum kvótakerf-
is og átak í markaðsmálum og
sölumennsku),
að unga fólkið verður áfram svikið
um stórótak við byggingu íbúða
af hóflegri stærð i fjölbýll og
Búseta verður ófram útíiýst.
Ríkisstjómin mun því halda
áfram að safna glóöum elds aö höföi
sér. Sjálfstæðismenn munu ófram
sinna sérþörfum sínum og leita að
stól handa Steina. Framsókn mun
halda fast við stefnu flokksins en
hún er sem kunnugt er að vera í
stjórn með hverjum sem er, hvenær
sem er, um hvað sem er — og hvað
sem það kostar.
A meöan munum við jafnaðar-
menn halda áfram að byggja upp
stjórnarforystuafl framtiðarinnar.
-Jón Baldvin.