Dagblaðið Vísir - DV - 25.01.1989, Blaðsíða 6

6
MIÐVIKUDAGUR 25. JANÚAR 1989.
Fréttir
Breyting á grurmi lánslgaravísitölunnar:
Málamiðlun sem mætir
harðri andstöðu fflestra
Þegar Jón Sigurösson viðskipta-
ráöherra kynnti ákvörðun ríkis-
stjómarinnar um nýjan grunn láns-
kjaravísitölunnar sagðist hann vona
að með þessum breytingum gæti
skapast friður um vísitöluna. Af
fyrstu viðbrögðum við henni er ljóst
að því fer fjarri að Jóni verði að ósk
sinni. Forsvarsmenn verkalýðs-
hreyfingarinnar, bankanna, lífeyris-
sjóðanna, atvinnufyrirtækja og fleiri
aðila sem málið varðar hafa nær
undantekningarlaust mælt gegn
þessum breytingum.
Þessi viðbrögð ættu í raun ekki að
koma neinum á óvart. Þegar Stein-
grímur Hermannsson viðraði hug-
myndir sínar um að taka launavísi-
tölu inn í grunn lánskjaravísitölunn-
ar í sumar sagði hann ýmsa hags-
munaaðila hafa óskað eftir slíkri
breytingu. Steingrímur hafði varla
sleppt orðinu en flestir þeir sem hann
nefndi til sögunnar stigu fram og af-
neituðu öllum slíkum óskum.
Þegar ríkisstjórnin lætur síðan
loks verða af því að framkvæma
þessa breytingu virðist sem óánægja
með hana nái inn í stjórnina sjálfa.
Steingrímur Hermannsson, sem hef-
ur verið aðaltalsmaður þessara
breytinga, hefur þegar lýst því yfir
að hann hefði viljað ganga lengra.
Það er því varla von þó menn spyrji
sig fyrir hvern þessi breyting hafi
eiginlega verið gerð.
Gömul krafa Framsóknar
Framsóknarmenn hafa haft á lofti
kröfu um afnám lánkjaravísitölunn-
ar í tveimur síðustu ríkisstjómum.
Árangur flokksins er sá að nú er
óheimilt að tengja útlán til skemmri
tíma en tveggja ára við vísitöluna.
Jafnframt kröfunni um afnám
lánskjaravísitölunnar hafa Fram-
sóknarmenn og þá einkum Stein-
grímur krafist þess síðan í maí á síð-
asta ári að laun hefðu í ríkari mæh
áhrif á vísitöluna.
Sérstök nefnd, sem ríkisstjóm Þor-
steins Pálssonar skipaði til að fjalla
um þessi mál, hryggbraut Fram-
sóknarflokkinn í báðum þessum
málum.
Nefndin taldi óvarlegt að afnema
lánskjaravísitöluna fyrr en stöðug-
leiki hefði fest sig í sessi í íslensku
efnahagslífi.
Nefndin benti ríkisstjórninni síðan
á að samkvæmt lögum er heimilt að
binda greiðslur af verðtryggðum
íbúðarlánum við launavísitölu. Það
væri því óþarft að taka launavísi-
töluna inn í grunn lánskjaravísi-
tölunnar enda myndi það leiða til
þess að lán hækkuðu meira þegar til
lengri tíma væri litið. Nóg væri að
hægja á afborgunum meðan kaup-
máttarrýrnun gengi yfir.
Hefur lítil áhrif á misgengið
í stjórnarmyndunarviðræðunum í
lok september samþykktu hinir nýju
stjórnarflokkar að stefna að því að
taka upp helmings vægi launavísi-
tölu inn í grunn lánskjaravisitölunn-
ar á móti vísitölum framfærslu-
kostnaöar og byggingarkostnaðar.
Þrátt fyrir að gengið hefði verið frá
þessu samkomulagi var enginn ein-
hugur um málið í ríkisstjórn frekar
en um afnám lánskjaravísitölunnar
um áramót. Báðum málunum var því
frestað. %
Fréttaljós
Gunnar Smári Egilsson
Eins og fram kom í DV í haust hefði
þessi grunnur vísitölunnar leitt til
mun meiri hækkunar á lánum en
gamli grunnurinn. Laun hafa á und-
anfomum áram hækkað að meðal-
tali um 2 prósent umfram verðlag.
Til lengri tíma htið myndu lán því
hækka samkvæmt nýja grunninum
sem því nemur umfram það sem þau
annars myndu gera með gömlu vísi-
tölunni.
Nú er gert ráð fyrir að launavísital-
an verði þriðjungur af grunni láns-
kjaravísitölunnar. Miðað við reynslu
undanfarinna ára mun þessi nýja
vísitala því hækka lítið eitt minna
umfram gömlu vísitöluna en fyrri
hugmyndir gerðu ráð fyrir.
En þar sem vísitalan er nú tengd
launum með beinni hætti en áður
mun hún hækka minna en gamla
vísitalan þegar kaupmáttur rýrnar.
Það munar þó ekki ýkja miklu. Árið
1983 var misgengi launa og lánskjara
um 17 prósent. Ef nýja vísitalan hefði
þá verið í gildi hefði þetta misgengi
orðiö um 14 prósent. Ef beitt hefði
verið greiðslujöfnun eins og verð-
tryggingamefndin lagði til í sumar
hefði ekkert misgengi orðið á al-
mennum íbúðarlánum.
Tugir milljarða
undir veika mælistiku
Eins og áður sagði hafði verið gert
samkomulag í ríkisstjórninni um að
fresta því að taka upp nýjan grunn
lánskjaravísitölu. Jón Sigurðsson
viðskiptaráðherra vildi bíða þar til
lög um launavisitölu hefðu verið
samþykkt í þinginu. Steingrímur
Hermannsson fékk það hins vegar í
gegn að ráðist var í þessa breytingu
nú.
Ástæðan fyrir því að samþykkja á
sérstök lög um launavísitölu er sú
að sú vísitala er byggð á afskaplega
veikum grunni. ' Hagstofustjóri
ákveður hana einu sinni í mánuði.
Þau gögn sem hann hefur til viðmið-
unar eru mjög af skomum skammti.
Hann hefur því oft neyðst til að leið-
rétta yísitöluna afturvirkt þegar
frekari gögn hafa legið fyrir.
Með frumvarpi að lögum um
launavísitölu er reynt að renna frek-
ari stoðum undir útreikninga á þess-
ari vísitölu. Það er þó áht þeirra hag-
fræðinga sem DV ræddi við að launa-
Vísitalan verði seint áreiðanleg.
Til viðbótar þeirri gagnrýni sem
minnst hefur verið á hér að ofan
bætist því við að ríkisstjómin sé að
leggja tugi mihjarða undir óáreiðan-
lega mæhstiku. Það hlýtur að vera
alvarleg gagnrýni - sérstaklega í ljósi
þess að árangurinn af breytingunni
er ekki augljós.
Forsvarsmenn verkalýðshreyfing-
arinnar hafa þó bent á vissar afleið-
ingar sem þessi breyting hefur og
hugsanlegt er að ríkisstjórnin hafi
stefnt að. Með því að tengja laun
lánakjörum munu miklar launa-
hækkanir jafnframt hækka lán laun-
þega. Það er því ekki ólíklegt að þessi
breyting slái á kröfur verkalýðsfé-
laga í komandi samningum.
Hækkun lánskjaravísitölu
1981-1988
A Miöað við eldri og nýrri grunn
81 82 83 84 85 86 87 88
DVJRJ
Á þessu súluriti má sjá hversu mikið gamla lánskjaravísitalan hækkaði á
árunum 1981 til 1988. Til samanburðar má sjá hvernig nýja vísitalan hefði
hækkað á sama tímabili. Af þessum átta árum hefði nýja vísitalan hækkað
meira en sú gamla á árunum 1982, 1985, 1987 og 1988.
Atlagan var ofsafengin
og sýnir ásetning
sagði sækjandinn, Guðjón Magnússon
„Staðreyndin er þessi, að hann
banaði stúlkunni vegna þess að hann
fékk ekki fuhnægt hvötum sínum -
að viðstöddum sjö ára gömlum syni
hennar," sagði sækjandinn í máh
ákæruvaldsins gegn Guðmundi
Sveinbjömssyni. Sækjandi er Guð-
jón Magnússon, fuhtrúi hjá ríkissak-
sóknara.
Málflutningi í málinu fyrir Saka-
dómi Reykjavíkur er nú lokiö. Sækj-
andinn gerði þær dómkröfur aö Guð-
mundur, sem hefur gengist við
verknaöinum, verði dæmdur í sext-
án ára fangelsi. Verjandinn, Öm
Clausen, gerði þær dómkröfur að
skjólstæðingur sinn yrði dæmdur til
vægustu refsingar.
Guðmundur er sakhæfur. Hann
hefur góða greind og hefur ekki áður
komið við sögu lögreglu. Hann virtist
vera mjög venjulegur rúmlega tvi-
tugur maður og átti ekki við vímu-
efnavanda að stríða. Hann stundaði
dansleiki - þó ekki um hveija helgi.
Drengurinn vaknaði ekki
Það var aðfaranótt 3. september
sem Guðmundur Sveinbjömsson
varð Öldu Rafnsdóttur aö bana á
heimili hennar í Kópavogi. Þegar
verknaðurinn var framinn voru þau
tvö í herberginu ásamt syni Öldu -
en drengurinn átti sjö ára afmæh
þennan dag. í málflutningi kom fram
að drengurinn vaknaöi ekki viö
verknaðinn eða samskipti þeirra fyr-
ir verknaðinn. Drengurinn var sof-
andi aht þar til lögregla kom í íbúð-
ina síðar um nóttina.
Öm Clausen vildi að dómurinn
tæki tilht til þess að Guðmundur
hefði gefið sig fram af fúsum og
fijálsum vilja. Guðjón Magnússon
sagðist ekki sjá neitt í máhnu sem
gæfi ástæðu tfi refsfiækkunar.
Við rannsókn á máhnu hefur kom-
iö fram að Guömundur og Alda hitt-
ust fyrst fyrr um nóttina. Guðmund-
ur hefur sagt að þegar Alda hafi neit-
að að láta fuhkomnlega að vilja hans
hafi hann tryllst og ekki vitað hvað
hann gerði. í fyrstu tók hann hana
kverkataki og sló hana síðan fast
högg á vinstri kinn. Alda mún þá
hafa verið meðvitundarlaus. Næst
í dómssalnuin
Málflutningur í mann-
drápsmáli í Sakadómi:
náði hann í hníf og stakk Öldu í kvið-
arhol. í þriðju stungu gekk allt hnífs-
blaðið í kviöarhol Öldu og var það
hennar bani.
Reyndi að fyrirfara sér
Eftir atburðinn reyndi Guðmundur
að skera sig á púls. Það mistókst.
Einnig reyndi hann að fyrirfara sér
með rafmagnssnúru. Það mistókst
einnig. Þegar Guðmundur yfirgaf
íbúð Öldu, þar sem hún lá látin í
rúmi sínu og sjö ára gamall sonur
hennar sofandi í næsta rúmi, fór
hann um Kópavog og Reykjavík -
stefnulaust að því er virðist. Hann
tók að lokum leigubíl og fór á lög-
reglustöðina í Kópavogi. Þar gaf
hann sig fram og lýsti atburðinum.
Stórglæpur
Veijandinn, Örn Clausen, vildi að
dómarinn tæki tillit til þess við
ákvörðun refsingar. Einnig vildi Örn
að tekið yrði tihit tfi aldurs Guð-
mundar - en hann var tæplega tutt-
ugu og eins árs þegar hann framdi
verknaðinn. Sækjandinn, Guðjón
Magnússon, var ekki sama sinnis og
verjandinn. Hann taldi glæpinn þaö
stóran að slíkt kæmi ekki tfi greina.
Dómari í máhnu er Helgi I. Jóns-
son. Hann kveðst stefna að þvi að
kveða upp dóm síðar í þessum mán-
uði.
-sme
Sandkom dv
Enginn skattur
af bílstjórum
Þeirráðherr-
ar, semakaum
ábílumíeigu
ráðuneyta
sinna.lmrfanú
aðgreiða tekju-
skattog útsvar
afum20pró-
sentiunafand-
virðibílsinsá
hveijuári.
Þessi fríðindi bæta þvi um 188 þúsund
krónum við skatta ráðherranna ef
þeir hafa til umráða bíl sein kostar
um 2,5 milljónir. Ráðherramír lenda
í ha»tu álagningu þar sem ríkið
stendur straum af öllum rekstrar-
kostnaði bílanna. Samkvæmt reglun-
um lækkar álagningin ef launþeginn
greiðir sjálfúr bensínið ogenn meira
eftir því sem hann greiðir meira af
rekstri bílsins. Ráðherramir fá hins
vegar enn meira meö bílnum en
skattareglurnar gera ráð fy rir. Þeir
hafa flestir bílstjóra sem keyra þá og
sjá fullkomlega um bílinn Þar sem
skattalögin leggja ekki mat á hversu
mikil þau fríðindi eru að hafa mann-
eskju tfl að þjóna sér þurfa ráöherr-
arnir ekki að borga hærri skatta en
þeir sem fá bíl og bensín frá fyrir-
tækjunum en engan bílstjóra.
Stal víkingasýn-
ingunni
KnutÖde-
gaard í Nor-
rænahúsinu
ædarekkiaö
kveðjaísland
ogísiendingai
sátt.Umjólin
slettistuppá
góðanvinskap
KnutsogThors
Vilhjálmsson-
ar. Knut mun hafa móðgað Thor það
stórlega að vinskapur þeirra heyrir
nú sögunni til. Knut náöi með bola-
brögðum að stela vikingasýningu,
þeirri sem nú er i Norræna húsinu,
frá Þjóðminjasafiúnu. Þór Magnús-
syni tókst að lokum að koma nathi
Þjóðminjasafnsins í skrár sýningar-
innar' Knut mun láta af störfum inn-
an skamms. Hann ætlar að halda
kveðjuhóf áður en arftakinn kemur
en það mun vera gegn venju. Nú er
leitað með logandi Ijósi aö manni til
aðhalda hjartnæma kveðjuræðu.
Þrátt fyrir ítrekaða leit hefur enginn
fimdisL
Á rauðu Ijósi
Þeirrenna
yflralltárauðu
ljósi
írokioghvem-
igseiner
jafnvelþótt
landokkar
.gb'önioggjósi
gandreiðin
beinaleiðfer.
Þó örfáir komi og enn færri kjósi
fretimir draga aö sér her
Hjörleifúr, Karvel, Geir eða Gósi
gangiumoghægisér.
Þeir ijúka yfir allt á rauöu ljósi
írokiognorðanbyl,
margir telja að formenn ftj ósi
og flokkamir verði ekki tfi.
Tftninn heldur að Hekla gjósi
oghafaþarveðraskil.
Ætli þeir endi ekki í fornaldarfjósi
ogfáiafkvígunumyL
Templararfjöl-
menna
Budweisei

U*M
<'&**■
Súsagageng-
uraðtemplarar
hafipantaööll
boröáveitinga-
húsum 1. mars
næstkomandi.
Ætlunþeirra
munvera3úað
komaívegfyrir
„______ bjórsöluþenn-
an merka dag. Ef satt er má búast
við að mörgum veitíngaraanninum
bregði fililega þegar salan verður ein-
göngu gosdiy kkir - en enginn bjór.
Otti templara vegna bjórsins er mik-
ill. Þeir telja að þjóðin sé nú á barmi
glötunar. Ef þeir ætla að fylla veit-
ingahúsin svo bjórmenn komist ekki
fýrir dugir l. mars hvergi. Það er því
forvitnilegt að sjá hvort þeir ætla að
panta öll borð á hveiju kvöldi um
ókomnaframtíö.
Umsjón: Sigurjón Egilason