Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2002, Blaðsíða 19

MÁNUDAGUR 2. DESEMBER 2002
35
DV

Litfari, 3. v. stóöhestur undan Skjónu
frá Lækjarskógi og Nökkva frá Hóimi,
sem er undan Lit frá ísólfsskála. Litur
er undan Litfara frá Helgadal, sem er
undan Þætti frá Kirkjubæ. Litfari
veröur hvítur á skrokkinn á vorin og
haustin, meö steingráan haus og
dökkt tagl. Sá skjótti er einnig ógelt-
ur, undan Erpi -Snæ.
Bjöm Baldursson á Efra-Seli í
Stokkseyrarhreppi hefur um nokkurra
ára skeið lagt kapp á að rækta litfórótt
hross. Hann hefur haft erindi sem erf-
iði því alltaf íjölgar hrossunum í hag-
anum hjá honum sem era með þessum
sjaldgæfa lit sem menn reyna nú með
öllum ráðum að varðveita í íslenska
hrossastofninum.
Litfóróttum hrossum hefur farið
fækkandi á síðustu áratugum. Nú er
svo komið að hafa þarf vakandi auga
með tækifærum til að fjölga einstak-
lingum í þessum lit. Tölumar tala
sínu máli og þær sýna, að árið 1930
var 1 prósent fæddra folalda litforótt.
Árið 1998 var hlutfallið komið niður í
0,4 prósent og þar var það enn árið
2000. En nú er von á bjartari tíð, eins
og fram kom í máli Ágústs Sigurðsson-
ar hrossaræktarráðunautar á ráðstefn-
unni „Hrossarækt 2002“ Hann sagði að
sér hefðu borist njósnir af því að lit-
fóróttir stóðhestar sem hefðu verið
teknir á hús í haust lofuðu góðu.
Þess má geta að verðlaunum hefur
verið heitið fyrir fyrstu þrjá litforóttu
stóðhestana sem ná landsmótslág-
mörkum. Þau nema 300.000 krónum
fyrir hvern hest og koma úr stofn-
vemdarsjóði sem er undir stjórn
Fagráðs í hrossarækt. Auk þess þurfa
eigendur litforóttra hrossa ekki að
greiða gjöld fyrir þá í kynbótasýning-
um.
Byrjaöi með Stássu
En aftur að Bimi bónda í Efra-Seli,
sem raunar er einnig flugstjóri hjá
Flugleiðum, og litföróttu hrossunum
hans. Hann var raunar þekktur fyrir
allt annað en hrossarækt á sínum
yngri árum því þá var hann knapi á
þekktum hlaupahrossum i folahlaupi
og lengri vegalengdum. Má þar nefna
hlaupahestana Jeremías, Þrumugný,
Leó, Lýsing frá Búðarhóii, Gust frá
Efra-Hvoli, Létti og Rosta.
Þegar hiaupatímabilinu lauk hætti
Bjöm í hestamennsku, rúmlega tvítug-
ur og þar til hann var rúmlega þrítug-
ur upp úr 1990. Þá byijaði hann aftur
og þar með hófst litförótta ævintýrið.
Hann hafði gluggað í hestabækur og
séð mynd af litföróttum hesti. Hann
ákvað að fyrsti hesturinn sem hann
fengi sér yrði litförótt hryssa. Hana
fékk hann, eftir leit, á Lækjarskógi í
Dölum, þar sem bræður tveir rækta
litforótt hross. Þau em af svokölluðu
Þorbergsstaöakyni sem komið er frá
samnefndum bæ í Dölum.
„Ég keypti af þeim brúnlitfórótta,
ótamda hryssu," segir Bjöm. „Ég
skýrði hana Stássu því hún er stássið
í húsinu. Hún varð einstakt hross,
bæði hvað varðar geðslag og hæfi-
leika. Hún varð gæðingurinn minn.
Hún er viljug, skapmikil með skínandi
tölt og lyftir mikið. Hins vegar er
byggingin ekki nógu góð og því hef ég
ekki sýnt hana.“
Litföróttum fjölgar
Aðra litfórótta hryssu eignaðist Bjöm
frá Lækjarskógi. Hún heitir Sigurrós,
er Kolkuóshryssa, en hálfsystir Stássu
að föðumum, því þær em báöar und-
an Ormari frá Erpsstöðum sem var
undan Erpi frá Erpsstöðum, en þeir
feðgar voru báðir litföróttir. Bjöm
keypti tvær hryssur tO viðbótar frá
Lækjarskógi og hefur ræktað undan
og út af þeim. Sigurrósu seldi hann
Húsdýragarðinum en hefur fengið að
fara með hana undir hest tvö sl. ár. í
fyrra fékk hann undan henni og Kor-
máki frá Flugumýri hestfolald, sem
ætlar að verða jarplitförótt. Þá seldi
hann Kristjáni Breiðfjörð brúnlitfór-
ótta hryssu undan henni. Sú heitir ír-
is. Kristján vann á henni í tölti á
Sörlamóti og stóð ofarlega á móti í
Mosfellsbæ. Þá var hann í úrslitum á
íslandsmóti á hryssunni.
Nú á Bjöm sjö litförótt hross í
haga. Auk Stássu og Sigurrósar á
hann brúnlitföróttan, skjóttan, tví-
stjömóttan, toppóttan og sökkóttan
stóðhest. Sá er bróðir Stássu að móð-
urinni til. Bjöm á einnig litförótta
hryssu undan Stássu, sem er með mer-
folaldi undan Óði frá Brún. Sú hryssa
er fædd að Lækjarskógi. Ekki er útséð
um hvort folaldið verður litförótt eða
ekki. Þá á Bjöm brúnlitföróttan fola á
4. vetur undan Sigurrósu og Galdri frá
Sauðárkróki og jarplitforótta hryssu á
3. vetur frá Lækjarskógi. Hryssan er
undan litfóróttum fola frá Kaldbak í
Hrunamannahreppi.
„Þessi litföróttu hross eru afar auð-
tamin og hreingeng á tölti,“ sagði
Bjöm. „Þetta er það sem ég vil, gott
geð og hreint tölt. Ég stefni að því að
rækta sem mest litförótt með þessum
eiginleikum, en einnig vindótt og
brúnskjótt hross,“ sagði Bjöm
Baldursson, flugstjóri og bóndi, í
samtali viö DV. -JSS
Stássa hefur gefið litforótt afkvæmi.
Hryssan Stássa heilsar eiganda sínum og þakkar fyrir brauðbitann. Hún er dökk, enda komin í vetrarhárin.
DV-mynd GVA
Þrjú litförótt og lítill hestur undan Kormáki. Hryssan Sigurrós í miöjunni.
Og svona litu þær Stássa og Sigurrós út í vor, báöar Ijósar á feldinn.
Sport
Góður gestur
Góður gestur er nú staddur í Fjöl-
skyldu- og húsdýragarðinum. Þetta er
hinn litskrúöugi stóðhestur Hjálmar
frá Vatnsleysu. Hann verður trúlega
til sýnis fyrir gesti og gangandi fram á
vor. Þá er í bígerð að menn geti kom-
ið meö hryssur sínar og haldið undir
hann á staönum. Margrét Dögg Hall-
dórsdóttir, deildarstjóri dýradeildar,
tjáði DV að Hjálmar væri „algjör höfð-
ingi“, geðgóður og prúður. Hann nyti
mikilla vinsælda í Húsdýragaröinum.
Tvisvar í viku væri 11 ára börnum úr
grunnskólum borgarinnar boðið upp á
svokallaða vinnumorgna í garðinum.
Þá fengju þau aö kemba Hjálmari,
teyma hann út og gefa honum. Hann
væri óskaplega góður og umburðar-
lyndur við krakkana, sem sýndu hon-
um fulla virðingu.
fE.
Litadýrð í Húsdýragarði
En Hjálmar verður ekki eina hrossiö
sem prýðir Húsdýragarðinn i vetur. i
síðustu viku voru sótt tvö hross sem
Húsdýragaröurinn á. Þá komu inn grá
hryssa og önnur bleikálótt. Síðar í
mánuðinum bætast enn fleiri við því
þá verða teknir inn móvindóttur, tví-
stjömóttur hestur og annar móskjótt-
ur. Eins og sjá má af þessu er mikið
lagt upp úr að sýna hina ýmsu hesta-
liti, séreinkenni íslenska hrossastofns-
ins, og er það til fyrirmyndar hjá
stjómendum dýradeildarinnar í
Fjölskyldu- og Húsdýragarðinum.

Ræktunarbú ársins
Þau hrossaræktarbú sem þóttu hafa
skarað fram úr
á þessu ári og
hlutu heiðurs-
viðurkenningu
Bændasamtaka
íslands á ráð-
stefnunni
„Hrossarækt
2002“ eru eftir-
talin:
Auðsholtsþjáleiga, Gunnar og Krist-
björg, Fet, Brynjar Vilmundarson,
Hólar í Hjaltadal, Hólaskóli, Gísli Har-
aldsson, Húsavík, Hvoll, Ólafur og
Margrét, Kálfholt, Jónas Jónsson og
fjölskylda, Kirkjubær, Ágúst Sigurös-
son og Ijölskylda, Miösitja, Jóhann og
Sólveig, Síða, Viöar Jónsson og fjöl-
skylda, Þóroddsstaðir, Bjami Þorkels-
son og fjölskylda og Þúfa, Indriði
Ólafsson og fjölskylda.

Gæðastjórnun í ár
Alls 18 hrossaræktendur hlutu viður-
kenningu Bændasamtakanna á ráð-
stefnunni „Hrossarækt 2002“ fyrir
gæðastjómun í hrossarækt á þessu
ári. Þeir eru: Hólaskóli, Bjarni Mar-
onsson, Ásgeirsbrekku, Haraldur og
Jóhanna, Hrafnkelsstöðum 1, Guörún
Bjamadóttir, Þóreyjamúpi, Jón Gísla- *
son, Hofi, Ingimar Ingimarsson, Ytra-
Sköröugili, Keldudalsbúiö, Keldudal,
Friörik Böðvarsson, Stóra-Ösi, Þórólf-
ur og Anna, Hjaltastöðum, Haraldur
Þór Jóhannsson, Enni, Þór Ingvason,
Bakka, Þorsteinn Hólm Stefánsson,
Jarðbrú, Guðrún Fjeldsted, ölvalds-
stöðum 4, Sigbjöm Bjömsson, Lund-
um, Júlíus G. Antonsson, Auðunnar-
stöðum, Elías Guömundsson, Stóru-
Ásgeirsá, Hróðmar og Jón Hjörleifs-
synir, Kimbastöðum og Þingeyrabúið,
Þingeyrum.
Ábendingar
DV birtir nú reglulega á mánudögum
umfjöllun um hestamennsku og annað
það er lýtur að þessu vinsæla áhuga-
máli fjölmargra landsmanna. Auk
þess birtir blaðið hestafréttir á öðrum
dögum eftir því sem tilefhi gefast.
Þeim sem vilja koma ábendingum um
viðburði eða óskum um umfjöllun sér-
stakra þátta á framfæri er bent á að
senda þær á netfangið: jss@dv.is. -JSS