Dagur - 28.02.1935, Blaðsíða 3

9. tbl.
DAGUR
35
bæ.jarfélagsins fyrir áðumefnd
og skyld hlunnindi.
Niðurstaða samvinnumanna
varð því þessi:
Samkv. erlendri og innlendri
réttarvenju em pöntimarfélögin
skattfrjáls, af því að þau safna
ekki fjársjóðum sjálf. Séu kaup-
félögin byggð á hreinum sam-
vinnugrundvelli, starfa þau ná-
kvæmlega á sama Hátt og pöntun-
arfélögin, að því er snertir við-
skipti við félagsmenn. Þau eiga
því líka að vera skattfrjáls, bæði
til sveitar- og landssjóðs, að því
er snertir verzlun við félagsmenn.
En af verzlun utanfélagsmaima
eiga þau að greiða öll lögmæt
gjöld, af því að þar er um sams-
konar gróða að ræða og af venju-
legri kaupmannaverzlun. Ákveð-
inn fasteignaskatt eiga þau og
að greiða bæjarfélögum fyrir
ýms hlunnindi, er þau njóta.
Af þessu má sjá, að aðalbar-
átta samvinnumanna sneríst um
það, að losa kaupfélögin undan
hinum rangláta tvöfalda skatti,
sem sýnilegt var að myndi lama
starfsemi kaupfélaganna stór-
kostlega, ef ekki leggja hana með
öllu að velli.
Síðar verður frá því skýrt,
livernig þessari baráttu lauk með
samvinnulöggjöfinni frá 1921.
(Framhald).
Tillögur launamáfangindar.
Launamálanefndin, sem kosin
var á þinginu 1933, hefir nú af-
hent fjármálaráðherra tillögur
sínar. Eru þær í sex frumvörp-
um: frv. til lamialaga; frv. um
sícipun prestakalla; frv. um skipt-
ing landsins í tögsagnanumdsemi;
frv. um einkasölw rikisins; frv.
um breytingu á áfengislögunum,
og frv. um laun hreppstjóra.
Embætlum fwkkað
aO itmii.
i því efni leggur nefndin til að
prestum sé fækkað úr 106, sem
nú eru þeir, í 61; að sýslumönn-
um, bæjarfógetum og lögmönn-
um sé fækkað úr 19 í 12, og
barnakennurum úr rúml. 400 í
235—250, og eru þá taldar helztu
tillögur nefndarinnar um em-
l>ættafækkun.
Launakförln
samkvæmt tillögum nefndar-
innar eru í megintriðum þessi:
Ráðherrar og bankastjórar kr.
11—12.000.
Forstjórar starfsgreina, skrif-
stofustjórar í stjórnarráðinu og
sýslumenn í stærstu umdæmunum
kr. 8000.
Forstöðumenn stofnana, pró-
fessorar, yfirlæknar og rektorar
kr. 7200—7500.
Fulltrúar við sérfræðimenntun,
skólastjórar við stærstu skóla, o.
fl. kr. 6600.
Fulltrúar, bókarar og prestar
kr. 6000,
Skrifstofumenn, eftir ábyrgð
og vanda starfsins, kr. 5400,
4800, 4700, og 3600.
Vélritarar, símastúlkur o. fl.,
kr. 3700 og 2400.
Barnakennarar 450 kr. fyrir
hvem stai*fsmánuð og reiknast
starfsmánuðir einum fleiri en
kennt er við skólann.
Slacfstimi.
Þá leggur nefndin til að starfs-
tími embætismanna, annarra en
kennara, verði 7i/o kl.stund á dag.
Starfstími bamakennara er á-
ætlaður 6 kl.st., en kennara við
æðri skóla 5 kl.st. á dag.
Þessar tillög’ur, sem ógerningur
er að tilgreina aðrar en þessi
meginatriði, ná til allra starfs-
manna ríkisins og stofnana þess,
til banka, Fiskifélags íslands og
Búnaðarfélags íslands. Ekki eiga
þær að koma allar til fram-
kvæmda nú þegar, t. d. verður
fækkun presta og sýslumannaem-
bætta komið á jafnskjótt og em-
bættin losna. En komist allar til-
lögur nefndarinnar í framkvæmd,
á að nást millj. kr. sparnaður
frá þvi sem nú er.
Aumastir allra,
Blindu fólki islenzhu
tileinka ég þetta með
vinarhug. Höf.
Einu munduð þið taka eftir
sérstaklega, ef þið væruð nú allt
í einu komin til Kina, því nefni-
lega, að hér eru svo margir blind-
ir. Það er talið að það séu a. m.
k. tíu sinnum fleira blint fólk í
Kína en íbúarnir á öllu Islandi,
eða fyllilega ein miljón.
En svo er önnur ástæöa til þess
að meira ber á blindum mönnum
í Kína en víðast annarstaðar. —
Hinir blindu eru hér á vergangi
og eiga engan samastað. Þeim er
engin önnur leið opin til lífsfram-
færslu. Þjóðfélagið hefir ekkert
annað geri fyrir þessa mörgu,
brj óstumkennanlegu vesalinga,
en að heimila þeim að sjá fyrir
sér sjálfir, með einhverju móti,
illu eða góðu.
Ein miljón blindra beininga-
manna reika húsa á milli í bæj-
um og þorpum þessa stóra lands.
Maður kemur naumast svo út
fyrir dyrnar, að ekki mæti manni
blind börn og blind gamalmenni,
blint fólk á öllum aldri, óhreint
og illa til fara, með tvo langa
stafi í höndum, — fálmara. —
Venjulega þjást hinir blindu af
alls konar sjúkdómum, sakir illr-
ar aðbúðar og óhreinlætis.
Þeir hafa hingað 'til farið að
mestu leyti á mis við áhrif hans,
sem opnaði augu svo margra
blindra og mátti ekkert aumt sjá.
Mér verður stundum hugsað til
framtíðar blindu barnanna, sem
við sjáum hér svo oft, og legið
við gráti. Og mér hefir orðið
hugsað til fortíðar gamalmenn-
anna blindu; þeir hafa borið sinn
þunga kross langa æfi, fáir lyft
undir hann með þeim eða sýnt
hluttekningu. Og þessu hefir far-
ið fram í Kína kynslóð eftir kyn-
slóð frá ómunatíð.
— Nú skal þaft ekki sagt Kin-
verkum til lasts, að þeir séu harð-
brjósta eða miklu ver innrættir
en aðrir menn. En þeir hafa frá
blautu barnsbeini horft upp á
eymd og volæði í öllum myndum
og órðið þess vegna tilfinninga-
sljóir.
Mér hefii* ekki liðið úr minni
ofurlítill atbijrður frá fyrsta
missirinu mínu í Kína, fyrir 12
árum. Það var á ferjunni yfir
Hanfljótið, rétt fyrir neðan Lao-
hokow. Við hliöina á mér sat 6
ára gamall drengur — blindur.
Mév virtist hann vera svo óvenju-
lega fagurt og elskulegt barn, að
mig hefði langað til að faðma
bann að mér. Löngun minni til
að geta sýnt honum vinarhót
fékk ég svalað með óvæntum
hætti. Hann kvariaði um að hann
væi*i þyrstur, og gaf ég honum þá
vatn að drekka úr ánni í lófa
mínum.
Síðar hefir þessi litli atburður
snúist upp í sárustu ásökun: Ég
hefi hlotið að minnast hans sem
dæmi þess, að ég hefi lítið eða
ekkert gert fyrir blinda fólkið,
sem orðið hefir á vegi mínum öll
þessi ár í Kína.
Það er því ekki sagt mér til
hróss, að engum mönnum hefir
farist betur við hina blindu í
Kína, en kristniboðunum. ‘Þeir
stofnuðu fyrstu blindrahæli, eða
blindraskóla landsins. Þeir voru
upphafsmenn blindraleturs fyrir
Kínverja, gáfu út kennslubækur,
biblíuna, För pílagrímsins og
margar aðrar ágætis bækuv, með
blindraletri.
Kínasambandið norska hefir
starfrækt blindraheímili í allmörg
ár. í þesskonar skólum kristni-
boðsfélaganna hér á landi, munu
ganga árlega um þúsund nemend-
ur. Þessir skólar kenna ýmiskon-
ar handiðn auk venjulegra náms-
greina.
Það fóru sögur af því hér í
haust, að unglingsmaður blindur
hefði verið hér á feröalagi og
vakið á sér óvenjulega mikla eft-
irtekt. Hann var vel til • fara og
kunni að vefa og búa til sandala.
Er hann svo tók upp hjá sér
stórar bækur og fór að »lesa með
fingrunum« vildi fólk ekki trúa
sínum eigin augum.
Honum tókst þó að sannfæra
kristna menn um. yfirburði sína,
er hann settist við orgelið, stjórn-
aði söngnum á samkomunni,
flutti bæn og las upp texta úr
Mattheusarguðspjalli og prédik-
aði eins og prestur. Það kann
að vera, að útlærðum' og alsjá-
andi guðfræðing hefði farnast
þetta allt betur. En Kínverjar
urðu fyrir ógleymanlegum áhrif-
um. Þeir hafa ekki öðm vanizt,
en að blint fólk geti ekkert geri
og ekkert lært en lifi á verðgangi
í hinu mesta volæði.
Þessi unglingspiltur hefir ný-
verið lokið námi í skóla okkar í
Laohokow, en nú er í ráði áð
hann verði blindrakennari þar.
Blint fólk hér hlustar á það
með mikilli áfergju þegar sagt er
frá þessum pilti og skólanum,
sem bann hefjr numift i. Þvf hefir
Pað tilkynnist vinum og vanda-
mönnum, að Kristján Þorláksson
frá Viðarholti, andaðist á sjúkra-
húsinu á Akureyri þann 20. þ.m,
Jarðarförin er ákveðin laugar-
daginn 2. marz n.k. og fer fram
frá kirkjunni kl. 1 e. h.
Akureyri 22. febrúar 1935.
Aðstandendurnir.
Stefán Stefánsson — um Iangt
skeið óðalsbóndi á Hlöðum í
Hörgárdal — andaðist að heim-
ili sínu 21. þ. m. jarðarförin,
er ákveðin laugardaginn 9. marz
n. k. að heimili hins látna og
hefst kl. 11 fyrir hádegi.
Aðstandendur.
Hér með tilkynnist að kona
móðir, Guðrún Grímsdóttir,
andaðist á heimili sínu Krossa-
stöðum 21. þ. m. Jarðarförin
er ákveðin miðvikudaginn 6.
marz n. k. að Möðruvöllum og
hefst með húskveðju á heimili
hinnar látnu kl. 11 f. h.
Krossastöðum 26. febr. 1935.
Steíán Kristjánsson. Giímur Stelánsson.
Jarðarför okkar hjartkæru
dóttur og systur Huldu Eggerts-
dóttur, sem andaðist föstudag-
inn 22. febr., er ákveðin þriðju-
daginn 5. marz kl. 1 e. h. frá
heimili okkar Gránufélagsg. 11.
Foreldrar 00 systkíni.
allt í einu glæðzt von í brjósti.
Annars er blindur fatalismi (ör-
lagatrú), aðgerðaleysi og vöntun
á sjálfstrausti, versta meinsemd
þess. Nú er verið að fræða blint
fólk í Kína um blinda heimspek-
inginn japanska, prófessor Iwa-
hashi, sem gefið hefir út fjölda
rita, — og um rit Helen Keller.
Og um margt annað blindra
manna, sem getið hafa sér góðan
orðstír og verið nýtir borgarar.
Það á eflaust langt í land að
þjóðfélagiðkínverska fari að gæta
skyldu sinnar gagnvart þessum
olnbogabönium sínum. Um tvö
þúsund blindra manna hér munu
kunna að lesa og geta haft ofan
af fyrir sér sjálfir. Þeir eiga það,
flestallir, fórnfýsi kristinna trú-
manna að þakka. Þess skal
minnzt Jesú Kristi til vegsemd-
ar. —
»0g mikill fjöldi fólks kom til
hans, er hafði með sér halta menn
og blinda, mállausa, handarvana
og marga aðra, og vörpuðu þeir
þeim fyrir fætur Jesú, og hann
lækmði þá«.
Tengchow, Honan, China, 26. nóv. ’34.
ólafur Ólafsson,