Dagur - 23.05.1942, Blaðsíða 1

Vikublaðið DAGUR
nitstjórar: INGIMAR EYDAL,
JÓHANN FRÍMANN.
AfgreiSsIa, auglýsingar, innheimta:
Jóhann Ó. Haraldsson.
Skrifstofa vi8 Kaupvangstorg.
Simi 96.
Argangurian kostar kr. 8,00.
Prentverk Odda Bjömaaonar.
XXV. árg.
Akureyri, laugardaginn 23. maí 1942
23. tbl-
,Steinar fyrip
branö6
TJINN 9. maí s.l. gaf málgagn Sjálf-
* stæðisflokksins á ísafirði, ,Vest-
urland", þessa lýsingu á ástandinu í
atvinnumálum þjóðarinnar:
„. . . . Aldrei hefir íslenzku þjóð-
inni riðið eins á því og nú, að hún
væri einhuga í afstöðu sinni til er-
lends valds. Nú þegar land hennar er
setið fjölmennum erlendum herjum.
Er þessi einhugur þá fyrir hendi? Því
miður ekki. íslenzk stjórnarvöld hafa
um hríð unnið að því að ná sam-
komulagi við hið erlenda hervald um
það, að íslenzkt vinnuafl yrði ekki
um of dregið frá lifrænni framleiðslu
landsmanna sjálfra til dauðra starfa
í þógu hinna erlendu herja. Til slíkra
takmarkana ber brýna nauðsyn.
Landbúnaðurinn var að komast á
heljarþröm vegna vinnuaflaskorts,
stöðvun eða stórkostleg rýrnun mat-
vælaframleiðslu þjóðarinnar vofði
yfir. Og sjávarútvegurinn víða ó
landinu átti einnig í þessum sömu
örðugleikum. Skipin komust ekki á
flot til veiða.
Hér blasti við sú ömurlega stað-
reynd, að íslenzkir bjargræðisvegir,
sem framtíð þjóðarinnar byggist á,
færu í örtröð vegna þess, að íslenzkt
fólk streymdi til hinna dauðu fram-
kvæmda í þógu erlendra herja í
landinu.
Gat verið, að þeir íslendingar væru
til, sem ekki sæju hættuna, er fólst
í þessari þróun málanna? Ótrúlegt en
satt: Þeir íslendingar voru til. For-
ingjar socialista og kommúnista sner-
ust öndverðir gegn hinum íslenzka
málstað".
TNAGINN áður en ritstjóri „Vestur-
^ lands“ gefur þessa ófögru, en á
margan hátt sönnu lýsingu á aðkall-
andi vandamálum þjóðarinnar, sem
„hinn íslenzki málstaður“ krefst að
verði látinn sitja í fyrirrúmi, skrifar
„Vísir", málgagn órólegu deildarinn-
ar í Sjálfstæðisflokknum þannig um
þó stjórn, sem þá er verið að mynda:
„. .. . .Við tekur stjóm, skipuð
Sjálfstæðismönnum einum. Hún
verður að vísu ekki sterk, og ekki
mikilla byltinga frá hennar hendi að
vænta, með því að hennar hlutverk
er að sitja þar til lausn er fengin á
kjördæmamólinu, og afstýra eftir
mætti vandræðum, sem að höndum
(Framh. á 3. síðu).
Feröaieiag AKureyrar
fer skemmtiferð nú um hátíðina. —
Verður farið á laugardaginn og ekið
í bílum að Torfufelli. Þar í grend
verður tjaldað og hafzt þar við yfir
nóttina. A hvítasunnudag er ráðgerð
gönguför á Torfufell, en það mun
fjalla hæst þama fram. Þaðan er hið
mesta útsýni, vítt og glæsilegt, í allar
óttir má segja og þó einkum suðvest-
ur til Hofsjökuls. Að öðm leyti verð-
ur umhverfið þama innan við bygð-
ina skoðað. Síðari hluta dagsins verð-
ur komið að tjaldstað aftur og gist
þar næstu nótt.
Á 2. í hvítasunnu verður ef til vill
eitthvað unnið að vegagerð í nánd
við Ulfá, og svo haldið heim um
kvöldið.
Félagið hefir nú staðið fyrir þrem-
ur skemmtiferðum í vor. Voru það
fjallgöngur og þóttu hinar ónægju-
J«gu»lM.
Jakobsglíman
Sjálfstæðisflokkurinn hefir „hafnað tilboði Fram-
sóknarflokksins um stríðsstjórn og kosningafrest-
un.* . . . Flokkurinn vill láta kosningar fara fram
með eðlilegum hætti“, segir Jakob Pétursson rit-
stjóri í blaði sínu 15. þ. mán., í forystugrein er nefn-
ist: „Hringlið í Framsókn“.
„Það er Framsóknarflokkurinn, en ekki Sjálfstæð-
isflokkurinn, sem kosninganna hefir krafizt. —
Það er hreint neyðarúrræði að láta almennar Al-
þingiskosningar fara fram. — Eg hélt fast við frest-
unina og eg hafði flokkinn nær óskiptan að baki
mér í þessu“, sagði Ólafur Thors formaður Sjálf-
stæðisflokksins í útvarpsumræðunum á þriðju-
dagskveldið.
Hvorum höfðingjanum mun hinum hrekklausu
kjósendum flokksins hér ætlað að trúa betur?
I.
^ALIÐ ER, að mannkynið hafi
byggt hnött þennan nokkra
tugi árþúsunda að minnsta
kosti. Það er þó fyrst á allra
síðustu árum, að vitsmunir
þessarrar dýrategundar og
reynsluvísindi hafa komizt á
svo hátt stig, að mennirnir átt-
uðu sig á því, að jörðin er ekki
miðdepill og þungamiðja alls
heimsins, sem sól og stjörnur
snúast í kringum, heldur aðeins
fremur lítilmótleg reikistjarna,
er sjáli snýst kringum sólina,
sem heldur kyrru fyrir, gagn-
stætt því, er jarðbúar höfðu áð-
ur ætlað. Mannkynið heilsaði
þessum reynsluvísindum með
nokkrum galdrabrennum og
trúarofsóknum, áður en það átt-
aði sig á þessum „nýja“ sann-
leika. — Reynsla mannkynsins
alls endurtekst oft í lífi ein-
staklinganna. Það er til dæmis
alkunnugt fyrirbrigði, að menn,
*) Leturbreytingar allar hér.
EyllrzKir oiveosraenn haia
seit llsh til Qtnutninos lyrir
hðila miliðn hrfina frð w
I mafhiiriun
Undanfarið hefir fjöldi er-
lendra smáskipa tekið fisk til
útflutnings frá verðstöðvunum
hér við fjörðinn. Samkvæmt
upplýsingum sem blaðið hefir
fengið hjá K. E. A., sem annað-
ist útvegun skipa þessara, hafa
útvegsmenn hér við fjörðinn
selt fisk í þessi skip fyrir um Vá
miljón króna frá því í maí-
byrjun. Er mikil hagsbót að
þessu fyrir smábátaútveginn.
sem óvanir eru ferðalögum,
tapa áttunum, er þeir ferðast
með bifreið á krókóttum vegi
eða strandferðaskipi, er ýmist
siglir inn eða út firði á vogskor-
inni strönd. Þeim finnst þá tíð-
ast, að farartækið stefni rakleitt
í sömu átt, en landið umhveríis
snúizt í sífellu. — Það þarf
býsna ratvísa menn og glögg-
skyggna, til þess að halda átt-
unum, þegar þeim er snúið
mjög hratt, en sem betur fer
munu þó fæstir svo aumlega
viti bornir, að þeir taki fullt
mark á sínum eigin skynfærum
í slíkum tilfellum og taki að
hrópa hástöfum: „Landið
snýst! Hvaða bölvað hringl er
þetta í landinu!"
(Framh. á 2. síSu).
Nýja Bíó fær
nýjar sýning-
arvélar
Nýja-Bíó, hér í bænum, hefir
fengið nýjar sýningarvélar frá
Ameríku. Eru vélarnar komnar
hingað til bæjarins og er verið
að setja þær upp. Ráðgert er að
fyrsta sýning, með hinum nýju
vélum, verði á annan dag hvíta-
sunnu. Vélar þessar eru með
allra fullkomnustu sýningarvél-
um landsins. Hið fræga ame-
ríska fyrirtæki RCA (Radio
Corporation of America) hefir
smíðað tón- og taltæki, en
Brenkert-verksmiðjurnar sýn-
ingarvélarnar og eru vélar frá
þessum fyrirtækjum taldar í
allra fremstu röð.
Er mikill fengur fyrir bæjar-
búa að þessum framkvæmdum,
þar sem gera má ráð fyrir, að
bæði mynd og tónn verði mun
betri en verið hefir.

Rússar hafa verið í sókn á Kharkov-
víéstöövunum undanfama daéa og
sækja enn á. Þjóöverjar gera öfíué
éaénáhlaup oé nota fallhlífarhermenn,
sem látnir eru svífa tií jarðar að baki
víélinu Rússa. Enn sem komið er
hefir þetta borið fítinn áranéur. —
Myndin sýnir fallhlífarhermenn á leið
til jarðar.
„ESJA“
sfrandar
næst ehhi ð iiot lurr en
með næste stfirstrauras-
flQðl
Það óhapp vildi til s.l. þriðju-
dag, að strandferðaskipið „Esja“
strandaði á Sogsrifi í Horna-
firði. Er þetta sandrif og er
skipið því óskemmt. Tilraunir
til þess að ná því út hafa ekki
borið árangur, en nú er minnk-
andi straumur og því talið von-
laust, að skipið náist af rifinu
fyrr en með næsta stórstraums-
flóði, eftir um það bil mánaðar-
tíma. Talið er, að skipið sé ekki
í hættu statt þrátt fyrir þetta,
ef sæmileg veður haldast. —
Varðskipið „Ægir“ tók póst og
farþega úr skipinu og heldur
áfram strandferðinni. E.s. „Hól-
ar“ strandaði á þessu sama rifi
árið 1908 og var þar í röskan
mánuð, en varð ekki meint af.
munið Noreossölnunina!
Réttlætisstjórnin vitnar
í réttlætismálinu
Árið 1928 var rætt um skiptingu Cullbringu- og Kjósar-
sýslu í tvö kjördæmi, á Alþingi. Jaínaðarmenn héldu því
fram, að þeir heiðu getað unnið annað þingsætið þar, ei hlut-
fallskosning hefði verið viðhöfð í kjördæminu. I þessum um-
■ræðum tórust Magnúsi Jónssyni guðíræðikennara, núverandi
viðskiptamálaráðherra, orð á þessa leið:
„Það er ákaflega einkennilegt, þegar menn
eru að verja það, að Hafnarfjörður eigi kröfu á
einum þingmanni, vegna þess, að listakosning
hefði getað unnið honum annan þingmanninn.
Eg skal ekki fara neitt út í þessa útreikninga, en
það þarf ekki annað en að benda á það, að
LISTAKOSNING UM TVO MENN ER
EKKIANNAÐ EN VITLEYSA, því að þá þarf
t
annar flokkurinn að tá meira en helmingi fleiri
atkvæði en hinn flokkurinn til þess að fá báða
mennina og er ekkert réttlæti í því. Til þess að
listakosning njóti sín, þarf að kjósa um fjóra til
fimm. Að sanna það, að Hafnarfjörður eigi
heimtingu á einum þingmanni vegna þess, að
hann hefð i getað náð einum þingmanni, ef kos-
ið væri listakosningu, er því ekkert annað en að
sanna vitleysu með annarri vitleysu.“
Alþingistíðindi B, 1928, 2958—2959 .
Þessi umboðsmaður kristninnar á íslandi belgdi sig út af
vandlætingu í útvarpsumræðunum á miðvikudaginn og tal-
aði um heilagt réttlæti, þar sem er samfylking íhaldsins og
kommúnista um það, að koma á listakosningum í tvímenn-
ingskjördæmum. Árið 1928 var það „ekki annað en vit-
leysa“. Núer það réttlætismálið mesta. *
Ekki er að undra þótt menn beri viðeigandi virðingu fyrir
guðtræðikennaranum með hina þroskuðu réttlætistilfinningu.