Dagur - 02.03.1949, Blaðsíða 1

Forustugreinin:
Mundu alþingiskosningar
nú breyta nokkru um
æðstu stjórn landsins?
Dagur
Fimmta síðan:
íþróttaþáttur. Frá bóka-
markaðinum: Ævisaga
Sig. Breiðfjörðs skálds.
XXXII. árg.
Akureyri, miðvikudaginn 2. marz 1949
9. tbl.
30 punda jarðarávöxtur!
Myndin er af 30 punda iarðarávexti, sem ræktaður var hér á Akur-
eyri sl. sumar. Ávöxtur bessi nefnist „Melon-Græskar“. Ræktaði P.
Chr. Lihn skógerðarmeistari á „Iðunn“ hann í glcrhúsi, án upphit-
unar, í garði sínum í Munkaþverárstræti 26 hér í bæ. Er hann mikill
áhugamaður um garðrækt og smekkmaður, svo sem hinn fagri og
vcl hirti garðarður hans hér í bæ ber árlega vitni um.
tsl náms í skógræ
Aðalfundur Skógræktarfélags
Eyfirðinga var haldinn á Akur-
eyri sunnudaginn 27. þ. m.
í upphafi fundarins var minnzt
látinna félagsmanna, þeirra Berg-
steins Kolbeinssonar bónda að
Leifsstöðum, Kristján Benedikts-
sonar trésmiðs á Akureyri og
Ingvars Bjömssonar mennta-
skólakennara.
Ármann Dalmannsson flutti
skýrslu stjórnarinnar, Plantað
hafði verið síðastliðið vor á veg-
um félagsins samtals 20 þús. og
500 plöntum, þar af rúmlega 2
þús. af Skógræktarfélagi Hrafna-
gilshrepps og einstökum félags-
mönnum. 143 sjálfboðaliðar höfðu
unnið að gróðursetningu 437
vinnustundir.
Félagið mun byrja í vor
plöntusölu frá uppeldisstöð fé-
lagsins. Munu verða söluhæfar
allt að 2 þús. birkiplöntur um og
yfir 50 sm. hæð, einnig álíka mik-
ið af gulvíði.
Lögð var 120 m. löng vatns-
leiðsla að uppeldisreitunum og
byggt geymsluhús með 4x6 m.
gólffleti.
Heyjaðir voru um 80 hestburð-
ir af töðu á hinu ræktaða landi
uppeldisstöðvarinnar og ræktað-
ar rúmlega 20 tunnur af kartöfl-
um. Urðu tekjur af því á 8. þús.
Reikningar félagsins sýndu, að
félagssjóður hafði minnkað á ár-
inu um kr. 8320.00, en tillagasjóð-
ur vaxið um kr. 3294.00. Samkv.
eignareikningi var skuldlaus eign
í árslok 1948 kr. 72.017.67 og
eignaaukning á árinu kr. 1.404.07.
Bætt var inn í lög félagsins
ákvæði um, að félög, sem vinna
að skógræktarmálum innan hér-
aðsins gætu gerzt deildir í félag-
inu.
Fundurinn samþykkti að ár-
gjöld félagsmanna fyrir yíir-
standandi ár skyldi vera kr. 20.00.
Stjórnin lagði fram fjárhags-
áætlun fyrir yfirstandandi ár,
og voru niðurstöðutölur hennar
kr. 49.000.00.
Námsferð til Noregs.
Formaður skýrði frá því á
fundinum, að í ráði væri að koma
á vinnuskiptum milli Noregs og
íslands, þannig, að t. d. 25 norskir
unglingar kæmu til ísiands til að
vinna að gróðursetningu um
þriggja mánaða skeið næsta vor
og 25 íslenzkir unglingar færu á
sama tíma til Noregs og ynnu þar
að gróðursetningu. Myndi það
auka kynningu milli þjóðanna og
kynna íslendingum nokkuð
stai fshætti Norðmanna við skóg-
ræktina. í bréfi frá Skógræktar-
félagi íslandi segir að þátttakend-
ur héðan muni fó frítt uppihald í
Noregi meðan þeir dvelja þár, en
þurfa að greiða ferðakostnað að
nokkru eða öllu leyti. Skógrækt-
arfélag Eyf. mun eiga kost á að
senda 1—3 unglinga, en þeir, sem
Áburðarverk.smið]umálið:
Þrír staðir koma helzt til greina
- segir landbúnaðarráðherra
Tilboð um vélar þegar tekin að berast
Tíminn birti nýlega viðtal við Bjarna.Ásgeirsson landbúnaðarráð-
herra um fyrirhugaða áburðarverksmiðju ríkisins. Ríkisst jórnin hef-
ir, sem kunnugt er, flutt frumvarp um byggingu áburðarverksmiðju
er geti afkastað allt að 7500 smálestum af hreinu köfnunarefni á ári,
en það magn mun sem næst þrefalt við núverandi áburðarþörf
landbúnaðarins.
Samsöngur „Þryms“
í Húsavík
Síðastl. sunnudag hélt Karla-
kórinn „Þrymur" samsöng í
Húsavíkurkirkju. Stjórnendur
voru þeir séra Friðrik A. Frið-
riksson og Birgir Halldórsson
sör.gkennari, en hann hefir dval-
ið í Húsavík um 5 vikna tíma og
þjálfað kórinn. Á söngskránni
voru 14 lög og söng Birgir Hall-
dórsson einsöng í þremur þeirra.
Undirleik annaðist frú Gertrud
Friðriksson. Fjögur lögin á söng-
skránni voru eftir Húsvíkinga, þá
Benedikt Jónsson, Jóhann
Björnsson og Sigurð Sigurjóns-
son. — Kirkjan var þéttskipuð og
létu áheyrendur óspart í ljósi
ánægju sína yfir söngnum. Varð
kór og einsöngvari að endurtaka
mörg laganna. — Að söngnum
loknum hélt kórinn kveðjusam-
sæti fyrir söngkennarann í sam-
komu húsinu. Var þar fjölmenni
samankomið. Þar afhenti formað-
ur „Þryms“, Friðþjófur Pálsson,
söngkennaranum fagurlega út-
skorna borðfánastöng, til minn-
ingar um dvölina í Húsavík.
Sigurður skáld frá
Arnarvatni látinn
Síðast liðinn föstudag lézt hér
á sjúkrahúsinu Sigurður Jónsson
á Arnarvatni í Mývatnssveit.
Ilafði hann legið langa og
þunga lcgu. Sigurður var fyrir
löngu þjóðkunnur maður fyrir
skáldskap sinn og fyrir þátttöku
sína í félagsmálum, einkum sam-
vinnumálum. Hann átii sæti í
stjórn Sambands ísl. samvinnu-
félaga. Þessa ágæta nianns verður
nánar minnzt í blaðinu síðar.
kynnu að vilja koma til greina
þurfa sem allra fyrst að setja sig
í samband við framkvæmdastjóra
félagsins, Ármann Daimannsson.
Úr stjórninni áttu að ganga Jón
Rögnvaldsson og Þorsteinn Da-
víðsson. Var Þorstéinn endurkos-
inn, en í stað Jóns, sem baðst
eindregið undan endurkosningu,
var kosinn Björn Þórðarson, Ak.
Stjórnin hefir þegar skipt meo
sér störfum og er Guðm. Karl
Pétursson yfirlæknir formaður,
Þorsteinn Davíðsson ritari, Ár-
mann Dalmannsson gjaldkeri og
Björn Þórðarson og Þorsteinn
Þorsteinsson meðstjórnendur.
Höfðinglegar gjafir.
Félagsmenn eru nú 330 talsins.
Fjölgaði þeim um 55 á sl. ári. Fé-
laginu bárust góðar gjafir á ár-
inu: Frá Kristjáni Benediktssyni
trésmið kr. 14.056.00. Minningar-
gjöf um Árna Jóhannsson, fyrrv.
. formann félagsins. kr. 500.00.
Frumvarpið hefir enn ekki ver-
ið afgreitt og hefir meirihluti
landbúnaðarnefndar lagt til að
afkastagetan verði miðuð við
10.000 smál. Er þá miðað við þá
raforku, sem ýtrustu vonir standa
til að tiltæk verði, þegar verk-
smiðjureksturinn á að hefjast.
Þrír staðir álitlegastir.
Enn sem komið er hefir verk-
smiðjunni ekki verið valinn stað-
ur. Liggur fyrir þinginu þings-
ályktunartillaga um að skipa sér-
staka nefnd til þess að velja stað-
inn. Ráðherrann bendir á í við-
talinu, að þrír staðir hafi einkum
verið nefndir í sambandi við þær
áætlanir og till., sem uppi hafa
verið: Akureyri, Reykjavík og
Þorlákshöfn.
Tilboð berast.
Ráðherrann upplýsir ennfiem-
ur, að tilboð í vélar til verksmiðj-
unnar séu nú farin að berast frá
verksmiðjum í Evrópu og Amer-
íku. Verða þessi tilboð borin
saman og síðan ákveðið, hverju
skuli taka. Um fjáröflun til
mannvirkisins segir ráðherrann,
að Marshallaðstoðin sé þar aðal-
vonin. Hefir Efnahagsstofnun Ev-
rópuþjóðanna, sem Marshall-
hjálpar njóta, þegar verið gerð
grein fyrir þörf landsmanna fyrir
verksmiðjuna.
Langur aðdragandi. •
Áburðarverksmiðjumálið á sér
langa sögu. Árið 1935 fluttu
nokkrir þingmenn Framsóknar-
flokksins frumvarp um áburðar-
verksmiðju og aftur árið 1936. í
bæði skiptin dagaði rnálið uppi.
Næst flutti Vilhjálmur Þór, þáv.
ráðherra, frumvarp um málið árið
1944. Urðu þá harðar deilur um
málið. Var því loks vísað frá við
umræður í efri deild gegn atkv.
Framsóknarmanna. Þá flutti núv.
ríkisstjórn frumvarp um málið á
þinginu 1947—1948, en það var
ekki afgreitt.
Hvernig verður nefndin skipuð?
Landsmenn munu af áhuga
fylgjast með því, hvernig málinu
reiðir nú af og ennfremur því,
hvaða menn Alþingi skipar í fyr-
irhugaða nefnd til þess að velja
verksmiðjunni stað. Sterk öfl
hafa unnið að því um langa hríð,
að láta reisa öll stórmannvirki
ríkisins í Reykjavík og munu
þau hafa átt sinn þátt í því að
koma áburðarverksmiðjumálinu
fyrir kattarnef árið 1944. Er þess
að vænta, að slík sjónarmið nái
ekki aftur yfirhöndinni, og það
eitt látið ráða staðarvalinu, sem
hentast og bezt er fyrir þjóðarbú-
skapinn í heild og afkomu fyrir-
tækisins.
r
Alyktim Miðstjórnar Framsóknarflokksins
líiii utanríkis- og öryggismál
Á aðalfundi Miðstjórnar Framsóknarflokksins, sc-m lauk sl.
sunnudag, var gerð eftirfarandi ályktun um utanríkis- og
öryggismál landsins:
Framsóknarflokkurinn tclur, að íslendingum ber', að kapp-
kosta góða samvinnu við allar hjóðir, er bcir eiga skipti við og
þó einkum norrænar bjóðir og engilsaxneskar, vegna nábýlis,
menningartengsla og líkra stjórnarhátía. Flokkurinn telur, að
íslcndingum beri að sýna fullan samhug sérhverjum samtök-
um þjóða, er stuðla að verndun friðar og eflingu lýðræðis, en
vinna gegn yfirgangi og ofbeldi. Ilins vegar ályktar flokkur-
inn, að lýsa yfir bví, að hann telur fslcndinga, af augljósum
ástæðum, eigi geta bundizt í slík samtök nema tryggt sé að þcir
þurfa ekki að hafa licr né leyfa neins kon*'.r hernaðarlegar
bækistöðvar crlendra þjóða í landi sinu né landhelgi, nema
ráðizt hafi verið á landið eða árás á það yfirvofandi. Á þessum
grundvelli, og að þessu tilskildu, telur flokkurinn eðlilegt að
fslendingar liafi samvinnu við önnur lýðræðisríki um sameig-
inleg öryggismál.
v.--------- --------------------------------------------J