Dagur - 11.05.1982, Blaðsíða 10

SJÖTUGUR:
Erlingur Davíðsson
Þann 11. apríl s.l. varð Erlingur
Davíðsson fyrrverandi ritstjóri á
Akureyri sjötugur. Eins og við
vitum hér norðan heiða, fæddist
hann og ólst upp á Stóru-Há-
mundarstöðum á Árskógsströnd,
sonur heiðurshjónanna Maríu
Jónsdóttur og Davíðs Sigurðs-
sonar hreppsstjóra, er þar bjuggu
lengi myndarbúi og ólu upp mörg
börn.
Erlingur stundaði nám að
Laugum í Reykjadal og að
Hvanneyri og síðar í Garðyrkju-
skólanum í Ölfusi. Um þessar
mundir gekk hann að eiga Katr-
ínu Kristjánsdóttur frá Eyvík á
Tjörnesi. Var þá á orði haft hve
þessi ungu hjón væru samvalin að
glæsileik. Þau hafa nú lengi búið
að Lögbergsgötu 3 á Akureyri.
Þeim varð fjögurra sona auðið og
eru þeir löngu fulltíða menn.
Eftir að Erlingur lagði að baki
skólanám, vann hann nokkur ár
sem bryti við Laugaskóla. Pá lá
leiðin vestur til Eyjafjarðar og
gerðist hann forstjóri við korn-
ræktarbúskap KEA að Klauf í
Öngulstaðahreppi og síðan við
gróðurhúsin að Brúnalaug. Við
þessi störf var Erlingur 11 ár. Þá
fluttu þau hjónin til Akureyrar og
árið 1950 hóf Erlingur störf við
blaðið Dag, sem auglýsingastjóri
og innheimtumaður. Jafnframt
því annaðist hann afgreiðslu
Tímans og Samvinnunnar. Segja
má að þarna hafi ekki verið til set-
unnar boðið og kom sér vel að
maðurinn var röskur og störfum
vanur og enn á góðum aldri. í
byrjun ársins 1956, hvarf Haukur
Snorrason ritstjóri Dags til
Reykjavíkur og tók við Tíman-
um. Þá gerðist Erlingur ritstjóri
Dags og hélt því starfi óslitið til
ársloka 1979.
Þótt . skólamenntun Erlings
Davíðssonar vísaði fremur til
búskapar en blaðamennsku og ef
til vill megi kalla það tilviljun að
hann gerðist ritstjóri, reyndist
hann ágætlega hæfur til starfsins
og var blaðstjórn hans ávallt ör-
ugg og traust. Hann gerði Dag að
fréttablaði miklu fremur en verið
hafði. Leitaði hann víða fanga og
hafði samband við menn hvar-
vetna um Norðurland og var ým-
ist að fréttamenn sendu pistla úr
héraði, eða ritstjórinn leitaði tíð-
inda með aðstoð símans. Var Erl-
ingi einkar lagið að koma þessu til
skila í ljósu máli og oft bráð-
skemmtilegu. í þessu sambandi
minnist ég sérstaklega frétta-
klausa frá þeim Baldri á Ófeigs-
stöðum, Óla á Gunnarsstöðum og
Sigurði Finnbogasyni í Hrísey.
Að sjálfsögðu hélt blaðið sinni
pólitísku vöku undir stjórn
Erlings, en einhvern veginn
fannst mér hann verða því feginn,
þá aðrir buðust til að annast
moksturinn. Man ég að fyrir kom
að Gísli Guðmundsson al-
þingism. var þarna viðriðinn í
kosningaorustum, enda var þá
annríkið mikið og í mörg horn að
líta. Að öllum jafnaði mun þó
Erlingur hafa ritað leiðara blaðs-
ins sjálfur og talið sér það skylt.
Erlingur er og hefur alltaf verið
mikill starfsmaður. Hafði hann
löngum svo fámennt lið við
blaðið, að nú finnst manni það
undrum sæta. Aldrei leit ég svo
inn í skrifstofuna, að ekki sæti
hann að hörkuvinnu. Var þá ekki
alltaf svo að hann sprytti upp og
fagnaði gesti, en lét hann þá frem-
ur bíða um stund. í fyrstu, á með-
an kynni okkar voru nánast engin,
kom að flóni mínu sá grunur að
maðurinn væri þumbari sem vildi
sem minnst hafa saman við aðvíf-
andi sveitakarla að sælda. Þá var
mér ekki nógu ljóst að fátt er
hvimleiðara þeim er einbeitir sér
að starfi, en að stökkva frá því í
hvert skipti þá hurð er hreyfð.
Munu og fæstir ritstjórar nútím-
ans láta vaða inn á sig utan af
götu, heldur hafa þeir vörslulið
Erlingur Davíðsson.
framan við dyrastaf sinn, er til-
kynnir komur gesta. Nei. Sannar-
lega reyndist Erlingur enginn
þumbari við nánari kynni og oft
settist ég að glaðlegu skrafi við
hann og fleiri dándismenn þá
stundir gáfust, í litlu kaffikomp-
unni og alltaf var heitt á könnunni
hjá þeim Jóni Samúelssyni og
Runólfi.
Eins og svo marga hendir býr
Erlingur Davíðsson yfir áhuga-
málum sem eru brauðstritinu
óviðkomandi. Umfang þeirra veit
ég ekki, utan þess að tveggja
þeirra varð fyrir víst öðru hverju
vart í blaðinu. Má það eðlilegt
kalla. Bindindismál liggja honum
mjög á hjarta og ber það síst að
lasta, er menn halda uppi barátt-
unni við Bakkus svo mjög sem ís-
lensk þjóð er tröllriðin af risa
þeim. Áð sjálfsögðu verður það
aldrei mælt eða vegið, hverju
klifandi viðleitni veldur í baráttu
við hið neikvæða og illa. Öruggt
er þó, að ekki veldur sá er varir. í
annan stað er Erlingur unnandi
útivistar og náttúruskoðunar.
Hann er og laxveiðimaður drjúg-
ur og munu honum ekki aðrar
stundir ljúfari en þær er hann rölt-
ir með vatnsföllum einhverjum
með veiðistöng í hönd.
Nú skal pennanum stýrt að því
sem aflað hefur Erlingi mestra
vinsælda og mun halda nafni hans
hæst á lofti þá tímar líða. Þrátt
fyrir ærið annríki, tók hann til
þess fyrir allmörgum árum að
setja saman bækur. Líður senn að
því að bækur hans nái tölunni 20.
Þar í flýtur bókaflokkurinn Aldn-
ir hafa orðið. Nú eru þær bækur
orðnar 10 að tölu. Þar innan
spjalda er að finna æviágrip 70
karla og kvenna ásamt myndum.
Að mestum hluta eru bækur þær
sem Erlingur hefur sent frá sér
viðtals- og minningabækur. Eru
slíkar þeirrar náttúru að gildi
þeirra vex með hverjum áratug
sem líður. Nú hefði okkur þótt
fengur í því að eiga hliðstæðar
bækur frá hendi Ara fróða eða
Sturlu Þórðarsonar. Jafnvel þótt
ekki sé lengra aftur í tímann sótt
en til Fjölnismanna. Ekki veit ég
betur en að bókin Miðilshendur
Einars á Einarsstöðum er út kom
haustið 1979, hafi reynst metsölu-
bókin það árið. Síðastliðið haust
sendi Erlingur frá sér 4 bækur.
Líklegt er að þarna sé um íslands-
met að ræða. Heimsmetum er ég
ekki nógu kunnugur. Allar bækur
Erlings hefur bókaútgáfan
Skjaldborg á Akureyri gefið út og
vandað vel til.
Ekki ætla ég mér þá dul að
leggja dóm á bækur Erlings Dav-
íðssonar að öðru leyti en því, að
ég fullyrði að hann hefur aldrei
sent frá sér ómerkilegt verk.
Njóta og bækur hans mikilla vin-
sælda og seljast vel. Oft hefur ver-
ið sagt að margt sé skrýtið í kýr-
hausnum. Þetta kemur mér í hug
er ég minnist þess að Erlingur hef-
ur aldrei hlotið eyrisvirði úr sjóð-
um þeim opinberum sem verið er
að sneiða niður ár hvert og píra í
hendur þeim er nefndir eru rithöf-
undar og skáld. Hins vegar virðast
þeir ekki þurfa mikið fyrir að hafa
sem búsettir eru á Reykjavíkur-
svæðinu, sumir hverjir, til að
hljóta þessa umbun. Tala dag-
blöðin um klíkur í þessu sam-
bandi. Erlingur stendur j afnréttur
fyrir þessu. Auðvitað kemur eng-
um til hugar nú að meta rithöfund
eftir því, hvort hann er litinn
hornauga af úthlutunarnefnd eða
ekki.
Þessar lítilsverðu línur eru rit-
aðar sem afmæliskveðja til Er-
lings Davíðssonar. Það er von
mín að hann og frú hans megi enn
njóta fjölmargra og góðra lífdaga.
Með ósk um að svo megi verða og
þökk fyrir frábær kynni á liðnum
árum, ber ég fram kveðju mína.
Jón Bjarnason frá Garðsvík.
t
MINNING
Gréta R. Jónsdóttir
Fædd 3.10.1910- Dáin 25.4.1982
Mánudaginn 3. maí var gerð frá Ak-
ureyrarkirkju útför Grétu Rósnýjar
Jónsdóttur, Helgamagrastræti 34þar
í bæ. Gréta var fædd og uppalin á
Akureyri, dóttir þeirra hjóna Jóns
Björnssonar fyrrum skipstjóra og út-
gerðarmanns og Kristínar Guðjóns-
dóttur. AIls eignuðust þau Jón og
Kristín átta börn, en nú eru aðeins
þrjár systur á lífi. Fyrir rúmu ári lést
einkabróðir Grétu, Steindór, sem
um árabil hafði verið skipstjóri og út-
gerðarmaður á Akureyri. Það var
Grétu þungt áfall og leyndi sér ekki
að hún tregði hann mjög, þó að hún
væri ekki sú manngerð sem flíkaði
tilfinningum sínum. Gréta var ákaf-
lega fáguð og prúð kona, alltaf vel til
höfð og vel til fara og bar heimili
hennar ævinlega þess vott hve snyrti-
leg og myndarleg hún var í hvívetna.
Það var sama hvert litið var, hver
hlutur átti sinn stað. Oft gerðum við
að gamni okkar hvað nákvæmni
hennar snerti í öllum frágangi og hló
hún þáalltaf dátt aðöllusaman. Hún
hafði ríka kímnigáfu og fátt var
skemmtilegra en að hlusta á þau
hjónin rifja upp endurminningar frá
æsku barnanna þeirra sex. Eina slíka
kvöldstund áttum við um sl. jól og
mun minning um þá ánægjustund,
sem var ein sú síðasta sem við áttum
saman í þessu lífi, sem og margar
aðrar góðar minningar, ylja okkur
um ókomin ár.
Gréta var lánsöm kona t einkalífi
sínu. Hún giftist ung að árum Ingólfi
Kristinssyni frá Akureyri, miklum
ágætismanni og var hjónaband
þeirra mjög farsælt. Má hann nú sjá á
eftir kærri eiginkonu sinni eftir fimm-
tíu ára hjónaband. Börn þeirra Ing-
ólfs og Grétu eru: Hildur, gift og bú-
sett í Keflavík, Örn, verkstjóri,
kvæntur og búsettur á Seltjarnar-
nesi, Örlygur, skipstjóri, kvæntur og
búsettur á Akufeyri, Ingólfur,
tækjastjóri, kvæntur og búettur í
Njarðvíkum, Gréta, gift og búsett í
Keflavík, Örvar, húsasmíðameist-
ari, kvæntur og búsettur í Reykja-
vík. Allt er þetta mikið prýðisfólk.
Barnabörnin eru orðin tuttugu og
þrjú og barnabarnabörnin sex.
Þó að systkinin flyttu flest frá Ak-
ureyri voru mjög sterk tengsl milli
þeirra og foreldranna. Þau Ingólfur
og Gréta komu oft suður til að hitta
fólkið sitt og voru þá miklir fagnað-
arfundir. Ekki var sjaldnar farið til
Akrueyrar, til að dvelja hjá þeim
hjónum og vorum við ávallt öll au-
fúsugestir. Þá gátu þau á ferðum sín-
um suður heimsótt systur Grétu,
Gyðu og Sigurlaugu og þeirra fjöl-
skyldur. Það var einstakt að sjá hve
samband þeirra systra var innilegt og
hve þær nutu þess að vera saman.
Gréta hafði um árabil átt við van-
heilsu að stríða, líkamlega hefur hún
líkast til aldrei verið sterkbyggð.
Alltaf lét hún þó vel af sér og kaus
fremur að spjalla um annað en veik-
indi sín. Hún var afar starfsöm kona
og vann ýmsum málefnum mikið
gagn. Má þar nefna að hún var ein af
stofnendum kvennadeildar innan
karlakórsins Geysis og var fyrsti
formaður þess félags. Einnig var hún
í Kirkjufélagi Akureyrarkirkju og í
kvenfélaginu Hlíf og átti lengi sæti í
stjórn barnaheimilisins Pálmholts og
vann hún mikið starf í þágu þess.
Gréta hafði einnig mikla ánægju af
handavinnu og vann marga fallega
muni, sem hún gaf svo vinum og ætt-
ingjum við ýmis tækifæri. En það var
eitt það ánægjulegasta sem hún gerði
í Iffinu, að gefa öðrum og naut hún
sín sjaldan betur en um jólaleytið
þegar þau hjónin voru að ganga frá
stóru kössunum sem þau ýmist fóru
með eða sendu suður.
Ferðalög voru henni mikil ánægja
og voru þau hjónin ákveðin í að fara
til Danmerkur á komandi sumri og
heimsækja þar gamla og kæra vini, ef
heilsa hennar leyfði. Allt var þó
skipulagt með fyrirvara. Hún talaði
stundum um dauðann, notaði reynd-
ar sjaldnast það orð heldur talaði
hún um að fara. Þetta var allt svo
eðlilegt í hennar augum, hún átti svo
marga góða að hinum megin; for-
eldra, systkini og góða vini. Hún var
sannfærð um að hún myndi hitta þau
öll. Svona var Gréta, hún reyndi allt-
af að sjá björtu hliðarnar á tilverunni
og hefur það eflaust hjálpað henni
eins og okkur hinum, sem þekktum
hana, hve vongóð og hress hún var í
tali, þó heilsan væri slæm.
Við kveðjum nú með þakklæti en
sárum söknuði elskaða og góða
konu. Hennar skarð verður ekki
fyllt, en minningin um hana mun lifa.
Þakkir skulu hér færðar starfsfólki
Sjúkrahúss Akureyrar fyrir góða
umönnun og sérstakar þakkir til
Huldu, systur Grétu og Kristínar,
dóttir Huldu, fyrir alla þeirra elsku
og umhyggju fyrir tengdaforeldrum
mínum báðum þessar síðustu vikur.
Ég bið Guð að styrkja Ingólf og
alla hennar ættingja og vini á þess-
ari sorgarstundu. Tengdamóður
minni þakka ég fyrir allt og óska
henni alls hins besta í nýjum heim-
kynnum. Ég kveð Grétu með þeim
orðum sem henni voru tömust þegar
hún var að kveðja: Blessi þig elskan,
við sjáumst.
Megi góður Guð varðveita hana.
Tengdadóttir.
Mánudaginn 3. maí var borin til graf-
ar frú Gréta Jónsdóttir, en hún lést
þann 25. apríl sl. á Akureyri. Gréta
var fædd á Akureyri 3. október 1910
og ólst þar upp. Foreldrar hennar
voru Jón Björnsson skipstjóri og
kona hans, Kristín Guðjónsdóttir.
Þegar mér var tilkynnt lát þessarar
góðhjörtuðu konu rifjuðust upp fyrir
mér þeir fimm vetur, sem hún var
„matmóðir" mín meðan ég bjó hjá
þeim Ingólfi Kristinssyni, frænda
mínum, að heimili þeirra að Helga-
magrastræti 34 á Akureyri. Ég sé
hana fyrir mér fagran októberdag árið
1963 þegar þau hjónin óku með mig
um bæinn til að sýna mér hann í
haustbúningi. þau voru stolt af þess-
um fallega, rótgróna bæ. Mér hefur
æ síðan fundist hann allra bæja feg-
urstur, ef til vill vegna góðra minn-
inga um Grétu og Ingólf. Þetta haust
var ég að hefja nám í Menntaskólan-
um á Akureyri og þau höfðu góðfús-
lega tekið mig að sér. Þau tóku mér
sem syni og hjá þeim bjó ég í góðu
yfirlæti uns ég lauk stúdentsprófi þar
árið 1968. Það var ekki síst fyrir
þeirra hlýja viðmót, þolinmæði og
uppörvun að mér tókst að komast í
gegnum menntaskólann. Á ég þeim
báðum margt að þakka. Gréta hafði
ekki gengið menntaveginn svokall-
aða sjálf, en hún bar mikla virðingu
fyrir menntun og lagði mikið á sig til
að styðja unga námsmenn, sem
bjuggu hjá þeim hjónum, eða voru
þar í fæði. Veit ég að margir, sem
nutu gestrisni hennar og gæsku,
hugsa til hennar með hlýhug og
þakklæti.
Gréta las margt og stundaði
sjálfsnám, m.a. í ensku. Lýsir það
vel áliti hennar á menntun að hún
skyldi stundum leita til mín, mennt-
skælingsins, með spurningar um
stafsetningu og framburð á enskum
orðum. Þar var ekki kynslóðabilinu
fyrir að fara.
Hún átti mörg áhugamál. Hún
söng og lék á píanó. Og ekki kvart-
aði hún þótt ég fiktaði við hljoðfærið
hennar kunnáttulaus. Hún hafði
brennandi áhuga á góðgerðarmál-
efnum, tók virkan þátt í kvenfélag-
inu og er mér minnisstætt tímabil
þegar verið var að koma á fót barna-
heimili að Pálmholti. Þá geislaði
Géta af starfsgleði.
Gréta var mér sem góð móðir
þessa fimm vetur og mér er ljúft að
þakka fyrir að hafa fengið að kynnast
henni. Það var mitt lán.
Þau hjónin eiga sex mannvænleg
börn, mörg barnabörn og barna-
barnabörn. Ingólfi ogbörnum þeirra
Grétu færi ég innilegar samúðar-
kveðjur.
Hrafn Andrés Harðarson.
10 - DÁGÚFí -1 í; fríáí'tfÓ82'