Þjóðviljinn - 24.02.1939, Blaðsíða 3

ÞJÓÐVÍLJINN
Föstudaginn 24. febrúar T939.
Rannsókn á jarðhitasvæðum í
samb. við stofnun sveitaþorpa
Bútiaðarþingíd hefír tefeáð málíd fíl mcd«
ferðar ásamf fjölda annara nauðsynjamála
25 fulltrúar íslenzkra bænda
hafa nú um tveggja vikna skeið
setið Búnaðarþing Islands. Lögð
hafa verið fyrir þingið 53 mál,
að því er Pálmi Einarsson sagði
1 viðtali við Pjóðviljann. Nokk-
ur hinna smærri mála hafa þeg
ar verijð afgreidd. M. a. var
samþykkt að fela Búnaðarfélag-
hiu framkvæmd á ræktun hörs.
hr þetta fullkomin nýung í
íslenzkum landbúnaði og verð-
ur gaman að sjá, hvernig til-
raunastöðvum félagsins tekstað
^eysa þetta verkefni. Einnig var
samþykkt að fara þess á leit
við ríkisstjórnina að hún legði
Búnaðarfélaginu fé til stofnunar
ráðningarskrifstofu fyrir land-
búnaðinn, til þess að útvega,
bændum vinnufólk og draga úr
atvinnuleysi kaupstaðanna. Er
þetta án efa hið mesta þarfa-
mál, því að fólksleysi sveitanna
tog atvinnuleysi kaupstaðanná
'er að verða eitt af erfiðustu fé-
iagsmálefnum Islendinga nú á
ðögum. . .
Enn er eitt mjög merkilegt’
mál, sem Pálmi Einarsson hef-
ur lagt fyrir Búnaðarþingið, en
það er grandgæf rannsókn á
jarðhitasvæðunum í sambandi
við stofnun sveitaþorpa. Piálmi
Einarsson hefur séð það rétti-
lega, að stöðvun fólksflutningS
úr sveitunum er ófær, nema því
aðeins að lífs og atvinnuskil-
yrði sveitanna breytist og batni.
Hefur hann sérstaklega í hug
Reykjahverfi í Þingeyjarsýslu
sem tilvalið rannsóknarefni í
þessu tilliti. I því sambandi hef
ur hann hugsað sér að Húsavík
fengi fullgerða höfn sína og
yrði í framtíðinni markaður
lnnna nýju sveitabyggða. Pálmi
kallar þessar hugmyndir sínar
„framtíðarmúsík“, og má vel
vera að svo sé, en sama máli
gegndi um flestar þær verk-
legu framkvæmdir, sem gerð-
ár hafa verið á landinu hinn
síðasta mannsaldur. En það er
vel að Búnaðarþingið ræðir
slíka nýbreyttni, því að hið
gamla búskaparlag virðist eiga
erfitt uppdráttar. Þó eru það
ekki aðeins nýjungar, sem full-
trúar bændanna ræða umj í bað-
stofu Iðnaðarmannafélagsins.
Sauðfjársjúkdómarnir, sem eru
gamlir en að illu kunnir gestir
hjá íslenzkum bændum, eru ein
af erfiðustu vandamálum þings-
inspogeru þau mál í nefndumJ
Það væri óskandi, að ísl. bænd-
um megi takast stökkið.
Að lokum brýndi Klemenzfyr
ir mönnum að sá snemma. Eins
og Björnson segir, að vorið
verði til í apríl, eins á íslenzki
bóndinn að sá í akur sinn í
apríl. En þá verða bændur að
skoða kornyrkju sem eðlilegan
lið í rekstri búanna, en ekki
„Júní“ v?r afgreiddnr að veika-
lýðsfélagi Akraness fornspurön
Verkalýðsfunduir á Akranesí fekur
Jóní Rafnssyní vel
Sem kunnugt er var b.v.
„Júní“ sendur af atvinnurek-
endum Skjaldborgarinnar \
Hafnarfírði til Akraness og var
hann afgreiddur þar í banni
hafnfirska verkalýðsins, sem
nú um viku tíma hefur staðið
í varnarbaráttu fyrir samtaka-
rétti sínum og einingu.
Jón Rafnsson skrapp til
Akraness og boðaði þar til al-
sem skemmtilegan tilraunaleik. I menns verklýðsfundar, þarsem
m
Blíndravínafélag Islands
kaupír húseígnína Ingólfs-
straefí 16 fyrír starfsemí sína
Tílraunastöd Klemenz Krístjáns-
sonar á Sámssfödum hefír sfarfað
í 12 ár
Af öðrum tíðindum, sem
gerst hafa á þinginu, skal að
lokum minnast fyrirlesturs Kl.
Kr. Kristjánssonar á Sámsstöð-
Utn um hinar merkilegu tilraun,
*r hans.
Upprunalega var þessi til-
raunastöð sett á stofn til þess
að koma á innlendri gras-,
ífæsframleiðslu og rannsaka
utöguleikana á aukinni hagnýt-
‘ngu íslenzkra túnjurta. Brátt
ferði stöðin út kvíarnar. Klem-
'enz Kr. Kristjánsson, semhafðí
gert nokkrar tilraunir í korn-
tækft í Reykjavík á árunum 1923
Hinar merkilegu kornræktar-
tilraunir, sem hafa reist við
gamlan íslenzkan atvinnuveg, (
hafa varpað nýju ljósi yfir
möguleika íslenzkrar moldar.
Hafrauppskera af ha. hefur ver-
ið 10 síðustu ár 1972 kg., bygg-
uppskeran 1841kg. af ha. Þótt
þetta sé minni uppskera en
venja er annarsstaðar, á Norð-
urlöndum, þá borgar kornrækt-
in sig fjárhagslega, eins og KL
Kr. Kristjánsson sýndi fram á
með skýrum tölum. Verður líka
að taka tillit til þess, að Sáms-
staðakornið er að mestu ræktað
-26, hélt þessu áfram' í Fljóts-^ I á nýbrotnu landi, en tilraunir
hlíðinni, og hafa þær tilraunir I sanna, að land, sem ræktað hef-
gert garðinn frægan. Nú eru * ur verið kom á í '1-2 ár, gefur
reknar tilraunir með fræöflun og
hornrækt, kartöflu- og túnrækt,
°g frá 1936 hefur stöðin komið
Ser upp miklum nautpeningi.
Alls hafa verið ræktaðir 24 ha.
lands, þar sem tún og grasrækt-
ar-> korn- og kartöflubreiður -
shiptast á.
Keynsla sú, sem stöðin hefur
feugið í 12 ára starfsemi, sýn-
'r að frærækt getur borið sig
er á landi. Sendin jörð er bezt
allin til grasfræræktar, og eru
hin víðáttumiklu sand-
Sræðslusvæði ákjósanleg til
s 'krar frarnleiðsluj í stórium)
s ’i- Tihaunir hafa borið það'
Weð sér, að grasfræblanda af
• gfófgerðum grastegundumi
s endur í 'engu að baki erlend-
'legundum. Einstaka teg-
, ^ir af íslenzku úrvalsfrær
a jafnvel tekið fram erlend-
'legundum hvað heymagni
_uertir. Ennfremur hafa tilraun-
eiff ' ljós, að nauðsynlegt
lát um fræakrana og
, a ekki sömu tegundir. vera
hefa'lla a^r' amm saman. Alls!
áOnn^ S^'n íramleitt' nærri’
an h ^rasfræi, sem*síð-
e r verið notað til útsæðis.
allt að einum þriðja meiri upp-
Jónas sál. Jónsson, fyrv. lög-
regluþjónn, ánafnaði Blindra-
vinafélagi íslands allar eigur
sínar eftir sinn dag. Af þeim
skyldi mvndaður sérstakur sjóð-
ur, sem bæri nafn hans. Skipu-
lagsskrá sjóðsins hefur nú ver-
ið samin og fengið konunglega
staðfestingu. I stjóm sjóðsins
kýs stjóm félagsins tvio menn,
en lögmaðurinn í Reykjavík
skipar þann þriðja.
Fyrir tilstyrk þessa sjóðs hef-
ur Blindravinafélag íslands nú
ráðizt í að kaupa hús, sem nota
á fyrir starfsemi félagsins, svo
sem blindra skóla, burstagerð
blindra manna, vefstofu blindra
og aðrar atvinnu- iog starfsgrein-
ar, sem félagið ætlar sér, eftir
því sem þörf gerist.
Húsið, sem keypt hefur verið,
er nr. 16 við Ingólfsstræti, eins
og nú horfir við, var það talið
það heppilegasta, ienda þarfþað
engrar breytingar við.
Húsið er 12 m. á lengd og 8
og 5 á breidd, og stendur á
eignarlóð. Það er tvær hæðir,
ris og kjallari undir öllu húsinu.
Á neðri hæðinni eru 7herbergi;
en 5 herbergi á efri hæðinni
Og 3 lítil herbergi í risi.
Húsið er mjög rúmgott og
talíð að vera vel byggt og vand-
að. Það var byggt um 1927.
Félagið fær aldrei nógsam-
lega þakkað gefanda þeirrar
fjárhæðar, sem gjörði félagiinu
þáð kleift, að geta á þenna hátt
náð tilgangi sínum með að leit-
ast við á sem flestan hátt að
hjálpa og hlynna að blindum:
mönnum hér á landi, ungum
og gömlum.
Greínargerð Guðmundar L
(Frh. af 1. síðu.)
fyrir hendur að „sanna“ að
taxti Hlífar gæti ekki jafngilt
samningi.
Guðm. hafði þrásinnis tekið
fram, þeglar hann var að gylla
frumvarpið að vinnulöggjöfinni
fyrir verkalýðsfélögum, aðtaxti
sem atvinnurekiendur viður-
kenndu með því að láta vinna
samkvæmt honum, jafngilti
samningi. Nú leyfði hann sér
, , , , i að halda því fram, að taxti
skeru .en land.sem lagt er undrt | H|.far M6i ^ verið viður.
plóginn , fyrsta siun Um 50 , kenndur af neimlm„. Þrítt , rir
afbrigði algengustu komteg-
unda hafa verið reynd á Sáms-
stöðum, og rannsóknir á korn
'inu hafa leitt í ljós,aðgæði þess.
eru ekki lakari en erlends
korns. Starfsemi stöðvarinnar
hefur haft allmikil áhrif út á
vi)ð. Hefur hún síðan 1930
selt alls 9116 kg. af höfrum,
15668 kg. af byggi og 400 kg..
rúgi út um allt land til útsæð-
is, sérstaklega um Suðurland.
Þá hefur kartöfluræktin ísam
bandi við kornyrkjuna leittj
mörg skemmtileg atriði í ljós..
Sýna tilraunir, sem gerðar hafa
verið, að kartöfluakur, semgerð
ur er að akurlendi næsta ár,
eykur kornuppskeruna að mikl-
um mun. Kemur hér enn fram
gildi sáðskiptisins fyrir íslenzka
akuryrkju og jarðrækt alla yf-
irleitt. Ef almenn sáðskipti yrðu,
jupptekin meðal íslenzkra bænda;
myndi þetta hafa hreina ogl
beina byltingu í för með sér í
ísl. landbúnacl. Það myndi þýða)
stökk frá aldagamalli rányrkju
yfir í vísindalega jarðvinnslu.
í það þó honum væri fullkunnugt
um, að allir stærri atvinnurek-
iendu;r í Hafnarfirði höfðu munn
lega fallist á hann, og að Bæjar-
útgerðin hefði ætíð snúið sér
skriflega til stjórnar Hlífar þeg-
ar hún óskaði að fá undanþágur
frá taxtanum hvað viðvék vinnu
tíma. Nokkrar slíkar beiðnirfrá
Bæjarútgerðinni wru lesnar
Upp í réttinum.
„Ofur edlílegur o$ eín«
faldur hlutur",
AS lokum tók GuSmundur
fram og lagSi ríka áherzlu á,
aS þaS væri ofur eSlilegeur og
einfaldur hlutur, aS fleira en
eitt stéttarfélag starfaSi í sömu
starfsgrein og á sama staS”.
Þannig er þá komiS málum, aS
félagi þess manns, sem kallar
sig forseta AlþýSusambands-
ins, telur þaS „ofur eSlilegt” aS
sundra verkalýSsfélögunum,
þannig, aS félag geti risiS gegn
félagi í sömu starfsgrein á
sama staS.
Er hægt aS hugsa sér þyngri
dóm yfir athæfi gerviforset-
ans og liSsmanna hans.
Guðmundur vlll vera
laus víd framburd vífn-
anna.
EitthvaS ’mun GuSmundur
hafa fundiS til þess aS hin ó-
tvíræSa sönnun sem fengin er
meS vitnaleiSslum fyrir at-
vinnukúgun i sambandi viS
stofnun V. H. gæti veriS ó-
þægilegur biti fyrir umbjóS-
anda hans, því liann lagSi á
þaS megin áherzlu, aS fram-
burSur þessara vitna kæmi mál
inu ekkert viS og væri illa gert
aS tefja þaS meS óviSkomandi
atriSum.
Hann leyfSi sér aS halda
því fram, aS HafliSi Jónsson,
sem vann eiS aS framburSi
sínum fyrir réttinum, hefSi
svariS rangan eiS, og las í því
sambandi upp vottorS frá
skipstjóranum á Maí, sem er
þess eSlis, aS þaS stySur frem-
ur en veikir framburS HafliSa,
eins og Pétur Magnússon benti
á fyrir réttinum.
Hitt er ljóst, aS atvinnukúg-
un sú, sem HafliSi var beitt-
ur, verSur ekki dæmd eftir
vinnulöggjöfinni, þar sem hún
var framin áSur en þau öSluS-
ust gildi. AlþýSublaSiS lætur
sér sæma aS gera þaS aS sínu
aSal máli í gær, aS HafliSi hafi
unniS rangan eiS.
hann skýrði eðli og tilgang deil-
unnar í Hafnarfirði. Var þess
varla vanþörf, þar sem fulltr.
Skjaldborgarinnar höfðu undan
farna daga skipulagt megnan
áróður þar í þiorpinu gegn mál-
stað hafnfirskrar alþýðu, og
snúið þar öllu við, eins og
vænta mátti, til að gefa almenn
ingi rangar hugmyndir um
málavöxtu.
Þegar fundarboðandi hóf mál
sitt kom það greinilega í ljós,
að Skjaldborgin hafði undirbú-
ið framítökur og hávaða til að
hleypa upp fundinum, oghindra
þar með málflutning aðkomu-
manns. En brátt strönduðu
þessi áform klofningssinna á
stillingu þeirra, er mættir voru
fyrir málstað einingarinnar iog
mannlegri velsæmistilfinningu
fundarmanna.
Fundur þessi var að ýmsu
leyti merkilegur og lærdóms-
ríkur, enda þótt til lians hafi
verið boðað á óhentugum tíma,
með tilliti til sjómanna og ann-
ara, er bundnir voru við vertíð-
arannir.
Allir ræðumenn Skjaldborgar
innar áttu sammerkt í því, að
þvo hendur sínar, ýmist á þeim
grundvelli, að þeir væm ókunn-
ugir málavöxtum í Hafnarfirði,)
eða að stjórn Verkam.fél. Hlíf
hefði aldrei beðið þá nógu
formlega um að fremja ekki
verkfallsbnot með afgreiðslu á
hinu „bannaða“ skipi. Hins->
vegar hefði „Alþýðusamband-
ið“ leyft þeim — þ.ie skipað
— að afgreiða b.v. Júní. Að-
spurðir gátu engir þeirra svar-
að spurningum um það, hvað
þetta Alþýðusamband væri og
hvaða samtakastyrk það hefði
yfir að ráða.
Jón Sigurðsson, sá sem >er
þekktastur orðinn út um land
undir nafninu Jón klofningur,
mætti í fundarbyrjun og flutti
ræðustúf, sem hver sannur
Skjaldborgari er fullsæmdur af.
Hann var sá eini úr þeirra hópi,
sem ætlaði að lýsa atburðunum
í Hafnarfirði, en brátt kom það
í ljós að Jón hafði aldreji í Hafn
arfjörð komið umræddan tíma
og brá hann sér þá út í almenn
slagorð uin kommúnista og í-
hald!! — Kastaði hann meðal
annars fram þeirri fræðilegu
kennisetningu, „að oft gæti
verið nauðsynlegt að brjóta lýð
ræðið í verklýðsfélögunum til
að fyi'irbyggja uppvöðslu meiri-
hlutans, og að oft gæjtlii verið
nauðsynlegt að kljúfa verklýðs-
félögin til að vernda eining-
una“. — Var allur málflutning-
ur Skjaldborgaranna svipaður
þessu.
Markverðast af því, sem upp
lýst var á þessum fundi, var
það, að Júní var afgreiddur án
þess að Verkamannafél. Akra-
ness væri aðspurt, að stórhluti
þeirra, sem verkfallsbrotin
frömdu, vora sveitamenn og
ófélagsbundnir menn. Ábyrgð-
ina á þessu óvinabragði í garð
hafnfirsks verkalýðs hljóta því
’eingöngu, eins og sakir standa,
að hvíla á klíku Stefáns Jóh.
og þjónum hennar á Akranesi,
og þá einkum á formanni fé-
lagsins Hállfdáni Sveinssyni.
Þess er rétt að minnast’ að
á aðalfundi Verkalýðsfélags
Akraness voru aðeins mættir 10
menn, og í allsherjaratkvæða
Sókn
Sósíalístafélagsíns
í úibreíðslu Þjóðvíljans

mm
m m mm
H mm. sm
HMi iHffi
1. s. 3. 4. 5.
deild deiíd deild deild deild
Staðan 23. febr.
5. deild . . . . 43
3. — ... . 27
4. — ... . 25
4. — ... . 18
2. . — ... . 13
7. — ... 5
6. — ... . 4
Samtals 135
Tveir nýjir áskrifendur komn
lir í dag — frá 5. og 6. deild.
Fátt er algengara okkar á meðal,
en að ræða um veðrið, setja út á
tiðarfarið og annað þess háttar.
En þó ber svo undarlega við, að til
em milljónir manna, sem aldrei láta
sig henda slíkt. )
Á meðal Muhamedstrúarmanna er
það talin hin mesta ósvinna að
ræða slika hluti. Samkvæmt trúar-
brögðum þeirra er það gagnrýni
á Allah, ef menn tala illa um veðr'ið.
**
Fyrir nokkru síðan kom út í New;
York bók eftir þrjá prófessora, og
er hún árangur af margra ára
rannsóknum þeirra á máli apanna.
Einn af prófessomnum gekk svo
langt, að hann lokaði sig inni í
búri með öpum í hálft ár til þess
að komast. að niöurstöðu um hvað
hljóð þeirra þýddu.
** \ .
Prófessorarnir segja, að mál ap-
anna sé mjög miþ-fjölskrúðugt og
að það greinist í ýmsar málýskur.
— Hjálpa ættingjarnir þér ekkert
síðan þú veiktist?
Sjúklingurinn: „Jú, þeir borga líf-
trygginguna mína“.
**
Ameríka er eina landið! í heimin-
um, þar sem það þykir engin ókurt-
eisi að stöðva fólk í miðjum dansi
og taka „dömuna“ af „herranum“
og dansa við hana það sem eftir
er dansins.
greiðslu, sem fór fram í félag-
inu og stóð yfir í 2 vikur, fékk
núverandi formaður 19 atkvæði
en félagið telur, að sögn, um
eða yfir 400 manns.
Félagið er því sýnilega vel
þess myndugt að grípa fram'
fyrir hendur þessara manna, er
nú skipa stjórn þess, og afmá(;
þann blett, sem þeir hafa reynt'
að setja á það, með því að
sýna stéttarsamtökum alþýðunn
ar í Hafnarfirði fjandskap.
Leiðrétting. í Þjóðviljanum
í gær misprentaðist tála þeirra
manna, er höfðu sagt sig úr
Hlíf. Eru þeir 163, en ekki 153.
Af þessum 163 eru 143’ verka-
menh.