Þjóðviljinn - 07.12.1940, Blaðsíða 2

Laugardagfur 7. desember 1940,
»JOÐVlLJlNlv
þJðOVllJlNN
f'tgefandi:
Samemingarflakkur alþýðu
— Sósíalistaflokkurinn.
Kitst jórar:
Einar Olgeirsson.
Sigfús A. Sigurhjartarson.
Kiistjói'u:
Hverfisgötu 4 (Víkings-
prent) simi 2270.
- Afgreiðsla og auglýsingaskrif
stofa: Austurstræti 12 (1.
hæð) sími 2184.
Askriftargjald á mánnði:
ReykjaVík og nágrenni kr.
2.50. Annarastaðar á land-
inu kr. 1,75. 1 lauaasölu 10
aura eintakið.
Víkingsprent h.f., Hverfisgötu
Eldur í
þínghúsínu
Haraldur Guðmundsson stjórn-
aði síðasta Dagsbrúnarfundi. Með-
al annars fór par fram atkvæÖa-
greiðsla um viðkvæmt deilumál.
Ekki pótti Haraldi öruggt að,
úrskurða atkvæðagreiðslu eftir
„sjónarmun" og lét hann pví fram
fara talningu.
Allir vita að í stórum fundar-
sal eins og Iðnó, er mjög erfitt
að telja atkvæði eftir bandaupp-
réttingu. Talning fór [)ó fram og
töldu teljarar atkvæðamun 10-20.
Fundarmönnum þótti vert að
fá skorið úr því hvernig atkvæði
hefðu fallið, pannig að ekki yrði
véfengt, og báðu pví um skrif-
lega atkvæðagreiðslu.
Þessu pverneitaði Haraldur,
hann vildi alls ekki að atkvæða-
greiðslan færi pannig fram, að
úrslit yrðu ekki véfengd.
Hvers vegna?
Það hefur síðar komið í ljós.
Haraldi mun hafa verið fullljóst,
að afgreiðsla máls pess, er um var
fjallað, var fundarmönnum svo
mikið áhugamál, að peir mundu
ekki þola að álit fundarins fengi
ekki að koma í ljós þannig að
ekki yrði véfengt.
Afleiðingin af gerræði hans
hlaut pví að vekja megna óá-
nægju á fundinum.
Þannig reiknaði Haraldur, og
pví miður gáfu fundarmenn hon
um þá útkomu, sem hann ætl-
aðist til, peir hófu hrindingar og
smáóspektir víðsvegar í fundar-
salnum. Nú átti Haraidur og lið
hans eftirieikinn. Nú purfti ekki
annað en að benda á vissamenn
og segja „pið olluð óspektunum,
pið verðið að víkja úr Dagsbrún“.
Að pessu sinni var ákveðið að
benda á Jón Rafnsson, prátt fyr-
ir pað pó hann gengi mannabezt
fram í að stilla til friðar, og segja
„pað varst pú sem óspektunum
oliir, pú verður að víkja úr Dags-
brún“.
Og með þessum forsendum vék
hið óstarfhæfa trúnaðarráð Jóni
úr Dagsbrún. -
Skjaldborgin hefur hugsað sér
að framhald skyldi verða á pess-
ari sögu.
Á næsta fundi á enn að fara
• með rangsleitni í fundarstjórn, ef
verða mætti til þess að fundar-
menn pyldu slíkt ekki og byrjuðu
óspektir, Síðan á að benda á
nokkra menn, par á meðal og
fyrst og fremst Eggert Þorbjarn-
Góði gamli vinur og skóla-
bróðir!
í tiiefni af styrjöldinni milii
Grikkja og ítala minntist pú á
mánudagskvöldið á finnsku styrj-
öldina, sem átti sér stað í fyrra,
og spurðir hvort pú myndir ekki
rétt, að pað hefðu sumir gert
gert grín að sumum, sem höfðu
glaðst hjartanlegast yfir hinni
frækilegu vörn Finnanna. Jú, þú
manst petta alveg rétt, og það er
, verið að gera grín að þessum
fagnendum enn pann dag í dag,
og peir verða alltaf fleiri og fleiri
sem gera grín að pessum fögn-
uði ykkar í fyrra, og grínið er
alltaf að verða hjartanlegra og
hjartanlegra. Grínið var eigin-
lega ekki mikið meðan ósköpin
gengu yfir, ástandið var alltof al-
varlegt, til pess að maður gæti
leyft sér hjartanlegt grín. Það
getur í sjálfu sér verið ákaflega
hlægilegt, þegar öll mektarvöld
eins pjóðfélags taka sig til og
láta eins og pau séu hringavit-
laus mánuðum saman, en um leið
er pað líka alvarlegt, af pví að
sómi pjóðarinnar sem heildar er
í svo mikilli hættu staddur, enda
ekki fyrir að synja, að í æðinu
verði gripið til einhverra peirra
arson og Hailgrím Hallgrímsspti
ag segja: „Það voru pcir sem
ollu óspektunum á fundinum,
peir verða að fara úr félaginu“.
Um petta hefur verið rætt inn
an Skjaldborgarinnar, pað er eins
víst og tvisvar tveir eru fjórir.
Furðuleg starfsaðferð munu
menn segja.
Furðuleg að vísu, en á engan
hátt ný eða frumlog.
Það var hérna á árunum suður
í Þýskalandi. Nazistar purftu að
.vekja æsingaöldu gegn kommún-
istum.
Þeir kveiktu eld mikinn í ping-
húsinu í Eerlín. Svo bcntu peir
á eldinn í pinghús.'nu oj síðan
á kommúnista og sögðu: „Komm-
únistar kveiktu pennan eld, þeir
cru réttdræpir“.
Það er fleira líkt með Haraldi
• og Göbbels en mælskan.
i sem alira fæstum orðum sagt,
Skjaldborgin, ásamt öllu öðru
hyski, sem byggir Gróugerði hið
nýja, hefur tekið allt hið svívirði-
legasta úr starfsaðferðum nazista
til fyrírm’yndar. Hysk.i pessu er
ljóst, að Gerði pess er pegar svo
alræmt meðál ísienzkra pegna, að
ef frelsi og lýðræði lifir, pá fellur
vald Gerðismanna.
Þessvegna benda peir nú æ
ofan i æ á pá elda, sem peir
hafa sjálfir kveikt, berja sér á
brjóst og segja: „Það er eldur
í pinghúsinu, pjóðfélagið brenn-
ur. Það eru utangarðsmennirnir
kommúnistar, sósíalistar og aðrir
frjálshuga menn, sem hafa kveikt
pessa elda, pessvegna verðumvið
að ofsækja pá, reka pá úr félög-
um, svipta pá trúnaðarstörfum,
gera þeim ókleift að lifa lífi sínu
sem frjáisum mönnum".
Það er vissulega eldur uppi í
íslenzku pjóðfélagi. Þann eld hafa
innangarðsmenn kveikt til að finna
sakarefni á hendur utangarðs-
mönnum.
aðgerða, sem ekki verða aftur
teknar. En eftir á getur maður
látið pað eftir sér að njóta end-
urminninganna, einkum ef mað-
ur pykist hafa ástæðu til aðætla
að brjálsemin muni hafa ein-
hvern vitrænan árangur.
Því miður virðist þér ekki mik-
ið batna, vinur minn. Það er hrein
asta furðuverk í augum okkar,
sem pekkja þig persónulega, hve
erfiðlega pér getur gengið að
fyigja einföldustu rökfræðiregl-
hafa pau veitt ýmsum smáþjóð-
Um í austurvegi, sem öldum sam
an höfðu búið við genigdarlausa
kúgun, bæði stjórnmálalegt og
menningarlegt sjálfstæði. Þetta
eru að vísu gild og augljós rök
í augum allra venjuiegra manna
en ég finn mig knúðan til að
sætta mig við það, að pú sem
áróðurs- og útbreiðslumálaráðh.
ísl. þjóðstjórnarinnar, takir ekki
gild svona almenn skynsemis- og
staðreyndarök og skal pví ekki
um í liugsunum þínum, ef þér
dettur í hug þessi blessaða Finn-
landsstyrjöld. Þú tekur hana til
samanburðar, ])egar pú minnist
á styrjöldina milli ítala og Grikkja
En pú gætir þess ekki, að' í pví
sumbandi vantar gersamlega pað
atriðið, sem samanburðurinn
verður að byggjast á. Þú segir að
allir islendingar hafi samúðmeð
Grikkjum og vörn peirra, en í
fyrra hafi ekki allir haft samúð
með Finnum. Þú hefur bara ekki
hugmynd um petta, samúð með
striðsaðilum er yfirleitt persónu-
legt mál í hlutiausu landi, par
sem Pétur eða Páll hefur ekki
neinn rétt til að krefja annan
reikningsskapar viðhorfs síns.Við
eigum senniiega sammerkt í því,
að hafa báðir samúð með Grikkj-
um í baráttu peirra gegn Itöl-
um, aftur á móti féllu skoðinir
okkar ekki saman í isambandi við
Finnlandsstyrjöldina. Frá mínu
sjónarmiði er ekkert um pað að
segja, hvenær við erum sammála
og hvenær við erum ekki sam-
mála, við eigum að hafa full-
komið leyfi til að hafa pær skoð
anir á þessum málum, sem okkur
sýnist, samkvæmt frumstæðustu
grundvallaratriðum lýðræðisins.
En rætt getum við um petta okk-
ar á milii, og sjálfsagt er að
benda á það, að pað er mjög
margt alveg ósambærilegt með
grísk-ítalska stríðinu annarsvegar
ogfinnsk-rússneska stríðinu hins-
vegar. Þess ber fyrst að geta, að
ekkert paö hefur komið fram, er
til pess benti, að Itölum stafaði
hætta af innrás frá Grikkjum eða
í gegnum Grikkland, hinsvegar
er pað nú sannað mál, að í gegn-
um Finnland og með hjálp
finnska hersins var til margra
ára undirbúin innrás i Sovétrík
in, „ef á pyrfti að halda". Þetta
er nú meira að segja viðurkennt
af sjálfum Butler, aðstoðarutan-
ríkisráðherra Breta, og pú sjálfur
í allri pinni náð leyfir þessari
yfirlýsingu hans að fara í gegn-
um pitt þjóðstjórnarútvarp. í
öðru lagi hafa italir verið braut-
ryðjendur hér í Évrópju; í pví; að
efna tii styrjalda á nýjan leik, t,l
að svipta pjóðir sjálfstæði sínu,
en Sovétríkin höfðu aftur á móti
árum saman barizt með oddi og
eggju fyrir varðveizlu friðarins,
í gegnum Þjóðabandalagið, frið-
arráðstefnur ýmiskonar og hvers-
konar viðskipta- og stjórnmála-
samninga við önnur ríki, pau
hafa aldrei svipt eitt einasta ríki
sjálfstæði sínu, en aftur á móti
fleiri orðum að þeim eyða. —
En í samanburðinum á pessum
tveimur styrjöldum, er pað þýð-
ingarmest, sérstaklega hvað grín
inu viðkemur, að útbreiÖsluráðu-
neytið íslenzka hefur í grísk-
italska stríðinu algerlega vanrækt
að leggja til pann ómissandi þátt
í styrjöldina, sem pað lagði til af
svo mikilli rausn i finnsk-rúss-
neska striðinu í fyrri. Þið hafið
algerlega vanrækt að gangast fyr-
ir alpjóðarbrjáiæði. Ef þið hefð-
uð nú getað fundið upp á pví
að láta tærnar eða fingurna
hrynja af ítölsku hermönnunum
á sama hátt og tennurnar duttu
úr þeim rú&snesku í fyrra, — ef
þið hefðuð flutt okkur fréttir af
frækilegri sókn grískra hersveita
á jökulbreiðunum við Miðjarðar-
haf á sama hátt og Finnar vörð-
ust í skógunum við Petsamo í
fyrra, — ef pið hefðuð látið Sig-
urð Einarsson brrrytja niður
svona 50—60 milljónir ítalskra
hermanna og Sigfús frá Höfnum
lauma griskri hersveit frá Italíu
og láta hana eyðileggja járnbraut
ina, sem liggur eftir Pó-dalnum
— pað hefði verið grín. Ef ríkis-
stjórn íslands, handhafi konungs-
valds, hefði viljað gera svo vel,
og kveðja saman Alpingi til pess
að láta Pétur Ottesen muldra eða
Harald Guðmundsson skrolla
fram yfirlýsingu um pað, að all-
ur pingheimur teldi sér pað van-
virðu að sitja á þingbekkjum
með Gísla Svæinssyni, Sigurði
Hlíðar, Jakobi Möller, Jóhanni
Jósefssyni og öðrum þeim, sem
grunaðir hafa verið um samúð
með fasistum, — ef pið hefðuð
rekið alla fasista úr öllum stúd-
entafélögum á landinu, líka þá,
sem aldrei hafa verið í neinu
stúdentafélagi, þar sem fasistar
hefðu ráðizt á þessa fornmennta-
þjóð, og ef ])ið hefðuð svo látið
Helga Hjörvar segja frá pví í
þingfréttum um kvöldið, pað hefði
verið grín. Ef þið hefðuð látið
íslenzka vísindafélagið ásamt með
Rauða krossinum hefja samskot
til hjálpar Grikkjum. Ef pið hefð-
uð sýnt pað í prði og öllum til-
burðum, að þið, íslenzku pjóð-
stjórnarhetjuraar hefðuð verið
staðráðnar í pví að ganga á milli
bols og höfuðs á ítölsku pjóðinni
og leggja hania í'valinn á nokkr-
um dögum, eins og pið sýnduð
ykkur líklega til með Rússaveldi
í fyrra, og ef þú, Jón minn Ey-
pórsson, vildir muna eftir pví um
áramótin að gera ráð fyrir því
að Einar Benediktsson myndi
feginn vilja hafa tækifæri til að
breyta kvæði sinu um Rómaborg
fyrst þessi ósköp hafa yfir dun
ið og vildir laga það lítilsháttar
fyrir hann á sama hátt og pú
varst að laga kveðskap Stephans
G. í fyrra. Það væri grín.
Þetta er höfuðatriði málsins í
sambandi pessara tveggja styrj
alda, þegar litið er á pær frá
grínagtugu sjónarmiði. Það ervit-
anlega ekkert grín, pegar ein þjóÖ
ræðst á aðra, pví siöur er nokk-
urt grin í pvi, pótt ein þjóð verj
ist frækilega, en pegar ein hlut-
laus þjóð .ætlar sér að ganga
milli bols og höfuðs á milljóna-
herveldum með kjaftinum einum
saman og þegar öll mektarvöld
pes.sa þjóðfélags, ríkisstjórn, Al-
pingi útvarp og öll stjórnarblöð
fara að leika bandsyngjandisjóð-
bullandihringavitlausa menn í
þeim tilgangi einum að ryna að
koma fyrir kattarnef flokki einum
innanlands, siem öllum pessum að
ilum kom saman um fyrir nokkr-
um árum, að ekkert fylgi hefði
og öllum þessum aðilum hefur
alltaf komið saman um að tapar
með hverjum mánuði sem líður,
— pað er grín. Ég skil ekkert í
pví, að pú skulir ekki skilja petta
eins og þú varst greindur dreng-
ur á skólaárum okkar. Eg er
hræddur um að pú umgangist
vonda menn og heimska, sem
hafa alltof mikil áhrif á þig. Þú
ættir að kappkosta að forðast
þvílíka
Vertu svo margblessaður og
sæll,
þinn
Gunnar Benediktsson.
BARNAVINAFÉLAGÍÐ SUMARGJÖF.
Pirófessor Guðbrandur Jónsson
flytur erindi um
Sfjórnmálamennsku
til ágóöa fyrir starfsemi félagsins í Nýja Bió sunnudaginn
8. des. kl. 1,30 e. h.
Að’göngumiðar fást í Bókaverzlun Sigfúsar Eymunds-
sonar, föstudag og laugardag og viö innganginn og kosta
1 krónu.
Söfnunarbaukar verða við innganginn, ef einhverjir
kynnu aö vilja leggja meira af mörkum til starfsemi Sum-
argjafar,
STJÓRNIN.
Útbreiðið Þjóðviljann